Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 września 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2015 r. w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa K. K. (1)

przeciwko (...) Spółce z o.o. w S.

i (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w Ł.

o zadośćuczynienie i ustalenie

na skutek apelacji pozwanych od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 1 grudnia 2014 r. sygn. akt I C 790/13

I.  zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

1/ w pkt I zasądzoną na rzecz K. K. (1) solidarnie od (...) Sp. z o.o.
z siedzibą w S. i (...) SA z siedzibą w Ł. kwotę zadośćuczynienia pieniężnego obniża z kwoty 88 000zł do kwoty 58 000 [pięćdziesiąt osiem tysięcy] zł i zasądza ją od obydwu pozwanych w całości z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego z pozwanych,
a w pozostałej części powództwo oddala;

2/ w pkt VI w ten sposób, że zasądzoną tytułem zwrotu kosztów procesu kwotę 4 814,56zł obniża do kwoty 1 718 [jeden tysiąc siedemset osiemnaście] zł;

3/ w pkt VII w ten sposób, że nakazaną do pobrania od pozwanych kwotę 2 170,60zł obniża do kwoty 1467 [jeden tysiąc czterysta sześćdziesiąt siedem] zł i nakazuje pobrać od K. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Siedlcach 703,60 [siedemset trzy , 60/100]zł tytułem kosztów sądowych tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa;

II.  w pozostałej części obie apelacje pozwanych oddala.

III.  znosi wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu poniesione przez strony w postępowaniu apelacyjnym;

I A Ca 127/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Siedlcach po rozpoznaniu sprawy z powództwa K. K. (1) przeciwko (...)Sp. z o.o. w S., (...) S. A. z siedzibą w Ł. o zadośćuczynienie i odszkodowanie:

I.  zasądził na rzecz K. K. (1) od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. i (...) S.A. z siedzibą w Ł. solidarnie kwotę 88.000zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 11.05.2012 r.; oraz

II.  kwotę 1.932,64 zł tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 45,39 zł od dnia 10.06.2012r.,

- od kwoty 16,70 zł od dnia 17.09.2013r.,

- od kwoty 1.870,55 zł od dnia 12.05.2013r.,

III.  kwotę 1.164zł od (...) S.A. z siedzibą w Ł. tytułem skapitalizowanej renty za okres od czerwca 2012 r do czerwca 2013r., z ustawowymi odsetkami od dnia 25.06.2013r.,

IV.  ustalił , że pozwani ponoszą wobec K. K. (1) odpowiedzialność za szkody mogące powstać w przyszłości w związku z wypadkiem, który miał miejsce w dniu 20 lutego 2012r.,

V.  w pozostałej części powództwo oddalił,

VI.  zasądził na rzecz powoda od pozwanych solidarnie kwotę 4.814,56 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

VII.  nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. i (...) S.A. z siedzibą w Ł. solidarnie kwotę 2.170,60 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Apelację od tego wyroku złożyli pozwani w zakresie zasądzonej kwoty zadośćuczynienia za doznana krzywdę, ustalenia ich odpowiedzialności za szkodę, która ujawni się w przyszłości w związku z wypadkiem, któremu uległ powód w dniu 20 lutego 2012r. oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu i kosztach sądowych [ pkt I, pkt III, pkt VI i VIII wyroku].

W zakresie zasądzonego przez Sąd Okręgowy odszkodowania i renty wyrok jest zatem prawomocny.

Ustalając wysokość zadośćuczynienia należnego powodowi za doznaną krzywdę i ustalając odpowiedzialność pozwanych na przyszłość Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje.

W dniu 20 lutego 2012 r w S. K. K. (1) poślizgnął się na niewłaściwie utrzymanej ulicy (...) doznając złamanie trójkostkowego podudzia prawego ze zwichnięciem stawu skokowo – goleniowego.

W dniu 23 lutego 2012 r powód został wypisany ze szpitala po założeniu opatrunku gipsowego stopowo-udowego i przewieziony do domu.

W dniach 13 marca – 16 marca 2012 r powód przebywał w SP (...). Z uwagi na niezadawalające ustawienie odłamów oraz ustawienie stopy w zgięciu podeszwowym w opatrunku gipsowym podjęto decyzję o repozycji złamania w znieczuleniu i ponownym założeniu opatrunku gipsowego (karta informacyjna k.29).

Od dnia 23 marca 2012 r powód pozostawał pod opieką (...) w SP (...). W dniu 17 kwietnia 2012r. powodowi zdjęto gips. Leczenie zakończono w dniu 17 sierpnia 2012 r. (dokumentacja lekarska k. 38v – 39, k. 100 - 102).

W okresie od 25 kwietnia 2012 r do 23 maja 2012 r oraz od 6 lipca 2012 r. do 3 sierpnia 2012 r powód przebywał na Oddziale (...) sp. z o.o. Przed pierwszym pobytem na oddziale rehabilitacji powód poruszał się z pomocą dwóch kul łokciowych, był zaopatrzony w łuskę podudziową celem okresowej stabilizacji stawu skokowego prawego.

Przed drugim pobytem na oddziale rehabilitacji powód poruszał się z pomocą jednej kuli łokciowej. (dokumentacja medyczna k. 109 – 119, k. 125- 134).

Od dnia 18 sierpnia 2012 r powód został przez lekarza medycyny pracy uznany za osobę zdolną do pracy w wymiarze czasu pracy 7 godzin na dobę, 35 godzin tygodniowo. Na skutek odniesionego urazu K. K. (1) został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. (orzeczenie k. 151 – 512, k. 290 – 290v)

Pismem z dnia 22 marca 2012 r K. K. (1) zgłosił roszczenie szkody osobowej Gminie Miasta S. żądając wypłaty zadośćuczynienia w kwocie 100.000 zł za doznaną krzywdę moralną, cierpienie fizyczne i psychiczne oraz uszkodzenia ciała (pismo k. 8 – 11).

Decyzją z dnia 9 lipca 2012 pozwany ubezpieczyciel przyznał powodowi kwotę 6.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznany ból i cierpienie (decyzja k. 59). Następnie decyzją z dnia 9 maja 2013 pozwany ubezpieczyciel przyznał powodowi kolejną kwotę 6.000 zł tytułem zadośćuczynienia (decyzja k. 170).

Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie poza sporem jest odpowiedzialność pozwanych za skutki zdarzenia z dnia 20 lutego 2012 r, w wyniku którego powód doznał urazu nogi, jak również rodzaj odniesionych przez powoda obrażeń. Spór dotyczy wyłącznie wysokości zgłoszonych roszczeń.

Ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd wskazał, że powód przez okres około 6 tygodni bezpośrednio po zdarzeniu doznawał cierpień o znacznym nasileniu. Były one spowodowane dolegliwościami bólowymi na skutek złamania kości prawego podudzia oraz zwichnięciem prawego stawu skokowo - piszczelowego.

Powód miał dwukrotną repozycję złamania, co również miało wpływ na doznawane przez niego dolegliwości bólowe. Konieczność unieruchomienia kończyny w opatrunku gipsowym stopowo – udowym do dnia 17 kwietnia 2012r. wpływała na znaczne ograniczenie aktywności życiowej powoda. W zasadzie do chwili zakończenia leczenia w sierpniu 2012.r powód poruszał się z pomocą początkowo dwóch kul łokciowych, a następnie jednej kuli łokciowej.

Przez okres sześciu miesięcy po wypadku powód w związku intensywną rehabilitacją nadal odczuwał dolegliwości bólowe w jednakże stopniu mniejszym. Cierpienia te spowodowane były dolegliwościami bólowymi, obrzękiem i ograniczeniem ruchomości prawego stawu skokowego oraz ograniczeniem w poruszaniu się przez powoda.

Na skutek odniesionego urazu i jego konsekwencji powód został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Wprawdzie powód może pracować w swoim dotychczasowym zawodzie, jednak w ograniczonym czasie pracy. Poza tym powód nadal odczuwa dolegliwości bólowe, obrzęki okolicy prawego stawu skokowego, ograniczające wydolność chodu. Z dokumentacji medycznej i opinii biegłego wynika, że powód od sierpnia 2012r. poddawany jest zabiegom fizjoterapii w związku z konsekwencjami urazu odniesionego w lutym 2012 r.

Wyjaśnienia powoda składane przez niego w toku postępowania, a dotyczące jego odczuć bólowych, ograniczeń w poruszaniu się zostały potwierdzone przez biegłego lekarza ortopedę. Zdaniem biegłego odniesione przez powoda obrażenia skutkowały długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu w rozmiarze 15%.

W chwili zdarzenia powód miał 29 lat, był w pełni aktywnym, sprawnym fizycznie, zdrowym mężczyzną. Po zdarzeniu powód nie tylko odczuwał dolegliwości bólowe, ale także dyskomfort psychiczny spowodowany konsekwencjami ograniczenia w jego swobodnym poruszaniu się. Przez okres do sześciu tygodni powód wymagał stałej pomocy osoby drugiej do ośmiu godzin dziennie, a przez dalsze ponad cztery miesiące opieki do dwóch godzin dziennie. Pomoc ta była potrzebna powodowi podczas toalety, ubierania się, sporządzania posiłków, odbywania wizyt lekarskich, załatwiania spraw urzędowych. Poza tym dom, w którym zamieszkiwał powód (piętro budynku) znacznie utrudniał mu poruszanie się i wychodzenie z domu. Okoliczności te miały bezpośredni wpływ na zły stan emocjonalny powoda.

Złamanie jakiego doznał powód zostało wygojone z ograniczeniem ruchomości prawego stawu skokowego. Powód nadal może odczuwać dolegliwości bólowe związane z przebytym urazem, będzie wymagał stałej regularnej rehabilitacji. W chwili obecnej powód nie odzyskał jeszcze pełnej sprawności fizycznej. Ograniczenia związane są z długotrwałym staniem lub chodzeniem, chodzeniem po nierównym terenie, chodzeniem z obciążeniem.

Ponadto przez okres sześciu miesięcy od zdarzenia powód nie mógł wykonywać pracy zawodowej, uczestniczyć w dalszym kształceniu. Do chwili obecnej powód w zasadzie zaprzestał uprawiania jakichkolwiek sportów, co jest następstwem ograniczenia ruchomości nogi oraz dolegliwościami bólowymi i obawą o pogorszenie obecnego stanu zdrowia w razie kontuzji przy uprawianiu sportu. W przypadku młodego, sprawnego wcześniej mężczyzny ograniczenia te mają istotne znaczenie dla komfortu jego życia po doznanym urazie.

Z tych względów Sąd ustalił kwotę zadośćuczynienia w wysokości 100 000zł i po odliczeniu wypłaconej w toku postępowania likwidacyjnego z tego tytułu kwoty 12.000zł uwzględnił roszczenie powoda do wysokości zgłoszonej w pozwie , tj. 88 000zł.

W zakresie żądania odsetek od ww. kwoty Sąd uznał, że już lekarz orzecznik w toku postępowania likwidacyjnego wskazywał na 15% uszczerbek na zdrowiu powoda. Nieznane są powody obniżenia stopnia tego uszczerbku przez ubezpieczyciela. Poza tym jak wynika z dokumentacji z przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego dotknięte było one opieszałością i licznymi wadami, co wymagało interwencji Rzecznika Ubezpieczonych.

Zgodnie z treścią art. 817 § 1 k.c. ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. W tej sprawie ubezpieczyciel zgłoszenie szkody otrzymał w dniu 10 kwietnia 2012 r, co jest okolicznością bezsporną w sprawie. Tym samym termin do spełnienia świadczenia upływał w dniu 10 maja 2012 r, a zatem odsetki od zasadzonej kwoty należą się powodowi od dnia 11 maja 2012 r.

W ocenie Sądu w sprawie zachodzą podstawy do ustalenia odpowiedzialności pozwanych wobec powoda za szkody mogące powstać w przyszłości na skutek zdarzenia z dnia 20 lutego 2012r. Obecny stan zdrowia powoda nie wyklucza ujawnienia się w przyszłości powikłań chorobowych skutkujących pogorszeniem zdrowia powoda. O takich możliwych następstwach mówił w swojej opinii ustnej biegły ortopeda. W sprawie o naprawienie szkody wynikłej z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia zasądzenie określonego świadczenia nie wyłącza jednoczesnego ustalenia w sentencji wyroku odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości z tego samego zdarzenia.

Z uwagi na uwzględnienie żądania powoda w 0,93 %, Sąd uznał za uzasadnione zgodnie z treścią art. 100 k.p.c. obciążyć całością kosztów procesu stronę pozwaną. Tym samym Sąd zasądził od pozwanych na rzecz powoda zwrot poniesionych przez niego kosztów procesu w postaci kosztów uiszczonej opłaty sądowej, kosztów dojazdu na badania przez biegłego sądowego, kosztów utraconego dochodu w dniu badania przez biegłego. Jednocześnie Sąd nakazał pobrać od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2.170,60 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych w postaci nieuiszczonej opłaty sądowej oraz kosztów opinii biegłego. Przy obciążaniu pozwanych kosztami procesu Sąd miał na uwadze treść art. 105 par. 2 k.p.c.

Pozwany Ubezpieczyciel zaskarżył wyrok w pkt I w części zasądzającej na rzecz powoda kwotę 55.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 maja 2012 r. do dnia zapłaty oraz co do kwoty odsetek ustawowych od kwoty 33.000,00 zł od dnia 11 maja 2012 r. do dnia 1 grudnia 2014 r. co daje kwotę 10.977,7 zł, a więc w sumie w zakresie punktu I. co do kwoty 65.978 zł.

Ponadto w całości co do pkt IV, VI i VII w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił

1.  Naruszenie przepisów postępowania, które miały wpływ na wynik sprawy, tj.:

1)  art. 233 §1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, polegającej na błędnej ocenie wysokości krzywdy zarówno na etapie subsumcji, jak i wyrokowania oraz błędnym przyjęciu, iż odpowiednią kwotę za 15% uszczerbek na zdrowiu powoda odpowiada kwota 100.000.00 zł tytułem zadośćuczynienia (łącznie z wypłaconą na etapie postępowania likwidacyjnego kwotą 12.000,00 zł),

2)  art. 100 k.p.c. poprzez nieprawidłowe jego zastosowanie, polegające na obciążeniem Pozwanego kosztami postępowania.

2.  Naruszenia przepisów prawa materialnego, tj.:

1)  445 k.c. poprzez błędną wykładnię i uznanie sumy 88.000 zł za "sumę odpowiednią" w rozumieniu tego przepisu, i tym samym zasądzenie na rzecz powoda powyższej kwoty, co w odniesieniu do całokształtu zebranego materiału dowodowego nie było uzasadnione, a nadto jest sprzeczne z zasadami przyjętymi w orzecznictwie Sadów powszechnych i kryteriami ustalania wysokości zadośćuczynienia,

2)  art. 817 § 1 k.c. w zw. z art. 481 k.c. przez błędną wykładnię poprzez przyjęcie, że odsetki od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia należą się od dnia 11 maja 2012 r., a w konsekwencji przyjęciu, iż pozwany pozostawał w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia na rzecz powoda od tej daty, podczas gdy uszczerbek na zdrowiu został ustalony przez biegłego w toku postępowania sądowego, a więc wysokość zadośćuczynienia ustalona została dopiero na dzień wyrokowania.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty, wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku, przez oddalenie powództwa, co do kwoty 55.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty i oddalenie powództwa w zakresie odsetek ustawowych od kwoty 33.000 zł od dnia 11 maja 2012 r. do dnia 1 grudnia 2014 r. i zmianę zaskarżonego wyroku w tej części, poprzez ustalenie daty początkowej naliczania odsetek na dzień wyrokowania, tj. 1 grudnia 2014 r.

Ponadto wnosił o oddalenie ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość za szkody mogące powstać w przyszłości w związku z wypadkiem z dnia 20 lutego 2012 r. i zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej, (...) S.A. zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany (...) Spółka z o.o. z siedzibą w S. zaskarżył wyrok Sądu pierwszej w tym samym zakresie i zarzucił Sądowi pierwszej instancji:

1.  Naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

a.  art. 445 par. 1 kc poprzez błędną jego wykładnię polegającą na przyjęciu, że na skutek wypadku powód doznał krzywdy uzasadniającej stwierdzenie, że należne mu z tego tytułu zadośćuczynienie wynosić winno łącznie kwotę 100.000 złotych (sumując kwotę zadośćuczynienia 12.000 zł. wypłaconą dobrowolnie przez pozwanego (...) S.A. z siedzibą w Ł., a także wysokość zadośćuczynienia zasądzonego przez Sąd zaskarżonym wyrokiem tj. 88.000 zł.);

b.  błędne zastosowanie art. 24 kc w związku z art. 448 kc polegające na ustaleniu przez Sąd I instancji wysokości zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w oderwaniu od treści norm prawnych, w kwocie rażąco wygórowanej;

c.  art. 481 par. 1 kc w zw. z art.. 455 kc z art. 445 § 1 kc poprzez przyjęcie, że pozwany pozostaje w opóźnieniu z zapłatą zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od dnia 12 maja 2012 r., podczas gdy ustalenie wysokości zadośćuczynienia i przyznanie odsetek następuje z chwilą wydania wyroku przez sąd.

2.  Naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a.  art. 227 i art. 233 par. 1 kpc poprzez brak wszechstronnego rozważenia oraz błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, wyprowadzenie wniosków sprzecznych z zebranym materiałem dowodowym, z zasadami logicznego rozumowania i doświadczeniem życiowym, skutkujące błędnymi ustaleniami faktycznymi przyjętymi za podstawę rozstrzygnięcia, tj. błędne przyjęcie, że odpowiednią kwotą zadośćuczynienia za doznaną krzywdę jest kwota 100.000 złotych podczas gdy wszechstronna analiza materiału dowodowego, w tym w szczególności dowód z przesłuchania powoda oraz opinia biegłego prowadzi do wniosku, iż powyższa kwota jest rażąco wygórowana w okolicznościach danej sprawy, co w konsekwencji skutkowało rozbieżnością pomiędzy ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę orzeczenia a materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie;

b.  art. 232 kpc i art. 3 kpc poprzez błędne przyjęcie, że strona powodowa wykazała, iż okoliczności danej sprawy uzasadniają przyznanie na rzecz powoda zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wysokości 100.000 złotych podczas gdy wszechstronna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wskazuje, iż okoliczności warunkujące przyznanie kwoty w powyższej wysokości nie zostały przez stronę powodową wykazane w toku procesu przed Sądem I instancji, pomimo ciążącego na powodzie w tym względzie ciężaru dowodowego;

c.  art. 328 par. 2 kpc poprzez niewskazanie przez Sąd w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku dowodów ( za wyjątkiem opinii biegłego), na których Sąd oparł się, podejmując rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

d.  art. 189 k.p.c. poprzez całkowicie dowolną interpretację pojęcia interesu prawnego, w sytuacji gdy występuje równocześnie inna forma ochrony prawnej praw strony powodowej, tym samym wyklucza to możliwość istnienia po stronie powoda interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie naruszonego prawa lub stosunku prawnego.

Pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonym zakresie. Stosunkowe obniżenie zasądzonych od pozwanych na rzecz powoda w pkt. VI wyroku kosztów procesu i kosztów sądowych w pkt VII. Nadto o zasadzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych.

Powód wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje. Zarzuty apelacyjne są częściowo uzasadnione w zakresie dotyczącym zawyżenia ustalonej przez Sąd Okręgowy kwoty zadośćuczynienia pieniężnego.

Nie są uzasadnione zarzuty naruszenia prawa procesowego podniesione w apelacjach.

Zarzuty naruszenia art. 233 § 1 kpc, 232 kpc , 227 czy 328 kpc nie są uzasadnione gdyż pozwani nie kwestionują ustaleń faktycznych Sądu stanowiących podstawę orzekania w sprawie, a jedynie wysokość ustalonej przez Sąd Okręgowy kwoty zadośćuczynienia pieniężnego. Wysokość zadośćuczynienia ustala Sąd na podstawie dokonanych ustaleń faktycznych, które są podstawą oceny stopnia krzywdy powoda. Ustalona kwota zadośćuczynienia pieniężnego winna zaś – zgodnie z przepisem prawa materialnego, art. 445 § 1 kc być odpowiednia do wielkości odniesionej krzywdy. Skoro zatem strona kwestionuje wysokość zasądzonej kwoty zadośćuczynienia, nie kwestionując ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji poprzez zarzucenie błędów proceduralnych w zakresie postępowania dowodowego, bądź błędów logicznych Sądu w zakresie wnioskowania o faktach, bądź sprzeczności wnioskowania z zasadami doświadczenia życiowego, to tak postawiony zarzut faktycznie dotyczy naruszenia prawa materialnego – wadliwego zastosowania art. 445 § 1 kc.

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia art. 189 kpc skoro Sąd ustalił – i nie jest to okoliczność kwestionowana, że powód jest narażony na ewentualne dalsze komplikacje w leczeniu i dalsze następstwa urazu doznanego w wypadku. W tej sytuacji powód ma interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanych na przyszłość, gdyż orzeczenie to likwiduje w przyszłości spór pomiędzy stronami co do naprawienia nowej szkody wynikającej z wypadku, za który odpowiadają pozwani. Oczywiście nie zwalnia to powoda od konieczności wykazania dalszej szkody, nie objętej niniejszym procesem, pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym z przedmiotowym wypadkiem.

Uzasadniony jest natomiast zarzut naruszenia art. 445 § 1 kc poprzez zawyżenie przez Sąd pierwszej instancji przyznanej kwoty zadośćuczynienia pieniężnego.

W okolicznościach sprawy ustalonych przez Sąd dotyczących odniesionego urazu, długości i uciążliwości procesu leczenia uwzględniając konieczność reoperacji, a następnie rehabilitacji powoda, a także skutki dla zdrowia powoda polegające przede wszystkim na obniżeniu sprawności fizycznej powoda, w aktualnych realiach ekonomicznych w kraju, przyznana kwota zadośćuczynienia w wysokości 100 000zł, jest kwotą rażąco zawyżoną.

Z tych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 445 § 1 kc w zw. z art. 444 kc i na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok w pkt I ustalając kwotę zadośćuczynienia w wysokości 70 000zł. Po uwzględnieniu wypłaconej przez ubezpieczyciela kwoty 12 000zł obniżył zasądzoną przez Sąd pierwszej instancji kwotę do wysokości 58 000zł.

Sąd Apelacyjny zmienił także zaskarżony wyrok w części zasądzającej powyższą kwotę od pozwanych solidarnie uznając , że w sprawie niniejszej nie ma podstaw do odpowiedzialności solidarnej pozwanych, która zgodnie z art. 369 kpc musi wynikać bądź z ustawy, bądź z czynności prawnej. Tymczasem w sprawie niniejszej każdy z pozwanych odpowiada na innej podstawie prawnej. Pozwany (...) Spółka z o.o. z siedzibą w S. odpowiada jako sprawca deliktu, natomiast (...) SA z siedzibą w Ł. jako ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody. W tej sytuacji zachodzi zatem tzw. solidarność nieprawidłowa, w której na każdym z pozwanych ciąży obowiązek spełnienia świadczenia w całości, a spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z dłużników powoduje wygaśnięcie obowiązku świadczenia pozostałych dłużników. Nawet liberalna wykładnia art. 369 k.c. nie pozwala objąć tych przypadków konstrukcją solidarności, zaś fakt pozostawania każdego z dłużników w odrębnej relacji zobowiązaniowej z wierzycielem wyklucza zastosowanie art. 379 i n. k.c.

Zarzut naruszenia art. 24 w zw. z art. 448 kc nie był uzasadniony w sprawie gdyż ze względu na uregulowanie szczególne przewidziane w art. 445 § 1 kc przepisy te nie miały bezpośredniego zastosowania.

Nie są uzasadnione zarzuty dotyczące naruszenia art. art. 481 § 1 kc w zw. z art.. 455 kc z art. 445 § 1 kc, czy w związku z art. 817 § 1 kc.

Jak ustalił Sąd Okręgowy do zaniedbań obowiązków ubezpieczyciela doszło już po zgłoszeniu szkody.

Po otrzymaniu zawiadomienia o wypadku ubezpieczyciel - jako profesjonalista korzystający z wyspecjalizowanej kadry i w razie potrzeby z pomocy rzeczoznawców (art. 355 § 2 k.c.) - obowiązany jest do ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności, czyli samodzielnego i aktywnego wyjaśnienia okoliczności wypadku oraz wysokości powstałej szkody. Nie może też wyczekiwać na prawomocne rozstrzygnięcie sądu. Bierne oczekiwanie ubezpieczyciela na wynik toczącego się procesu naraża go na ryzyko popadnięcia w opóźnienie lub zwłokę w spełnieniu świadczenia odszkodowawczego. Rolą sądu w ewentualnym procesie może być jedynie kontrola prawidłowości ustalenia przez ubezpieczyciela wysokości odszkodowania (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10 stycznia 2000 r., III CKN 1105/98, OSNC 2000, nr 7-8, poz. 134, z dnia 19 września 2002 r., V CKN 1134/2000, niepubl. i z dnia 15 lipca 2004 r., V CK 640/03, niepubl.).

Odsetki należą się, zgodnie z art. 481 k.c., za samo opóźnienie w spełnieniu świadczenia, choćby więc wierzyciel nie poniósł żadnej szkody i choćby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Stanowią one zatem opartą na uproszczonych zasadach rekompensatę typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2000 r., II CKN 725/98, OSNC 2000, nr 9, poz. 158).

Jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia lub odszkodowania w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine k.c., uprawniony nie ma niewątpliwie możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. W konsekwencji odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu już w tym terminie powinny się należeć od tego właśnie terminu.

Stanowiska tego nie podważa pozostawienie przez ustawę zasądzenia zadośćuczynienia i określenia jego wysokości w pewnym zakresie uznaniu sądu. Przewidziana w art. 445 § 1 i art. 448 k.c. możliwość przyznania przez sąd odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za krzywdę nie zakłada bowiem dowolności ocen sądu, a jest jedynie konsekwencją niewymiernego w pełni charakteru okoliczności decydujących o doznaniu krzywdy i jej rozmiarze. Pomimo więc pewnej swobody sądu przy orzekaniu o zadośćuczynieniu, wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/03, OSNC 2005, nr 2, poz. 40; z dnia 17 listopada 2006 r., V CSK 266/06, LEX nr 276339; z dnia 26 listopada 2009 r., III CSK 62/09, LEX nr 738354, i z dnia 18 lutego 2010 r., II CSK 434/09, LEX nr 602683).

Stanowisku temu nie sprzeciwia się również stosowanie do zadośćuczynienia art. 363 § 2 k.c. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 1990 r., II CR 225/90, LEX nr 9030). Wyrażona w tym przepisie, korespondującym z art. 316 § 1 k.p.c., zasada, że rozmiar szeroko rozumianej szkody, a więc zarówno majątkowej, jak i niemajątkowej, ustala się, uwzględniając czas wyrokowania, ma na celu możliwie pełną kompensatę szkody ze względu na jej dynamiczny charakter - nie może więc usprawiedliwiać ograniczenia praw poszkodowanego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2000 r., II CKN 725/98, OSNC 2000, nr 9, poz. 158 i z dnia 16 kwietnia 2009 r., I CSK 524/08, OSNC-ZD 2009, nr D, poz. 106).

W wyroku z dnia 8 lutego 2012r., sygn. sprawy V CSK57/11 [ Lex 1147804] Sąd Najwyższy stwierdził, że odsetki od zasądzonej kwoty odszkodowania należą się poszkodowanemu już od chwili zgłoszenia roszczenia o zapłatę odszkodowania. W dacie zgłoszenia roszczenia obowiązek spełnienia świadczenia odszkodowawczego zgodnie z art. 455 k.c., staje się wymagalny. Rozmiar szkody, a tym samym wysokość zgłoszonego żądania podlega weryfikacji w toku procesu, nie zmienia to jednak faktu, że chodzi o weryfikację roszczenia wymagalnego już w dacie zgłoszenia, a nie dopiero w dacie sprecyzowania kwoty i przedstawienia dowodów. Jeżeli po weryfikacji okaże się, że ustalona kwota odszkodowania nie przekracza wysokości kwoty żądanej już wcześniej, nie ma przeszkód do zasądzenia odsetek od tej wcześniejszej daty.

Natomiast co do sprawcy szkody odszkodowanie stawało się wymagalne już w momencie zgłoszenia roszczenia, a zatem wcześniej aniżeli w stosunku do ubezpieczyciela. Jednakże w tym zakresie wyrok nie został zaskarżony, a ustalona w wyroku data wymagalności odsetek jest dla pozwanego (...) Spółka z o.o. z siedzibą w S. korzystniejsza.

W konsekwencji zmiany wyroku w zakresie przyznanej kwoty zadośćuczynienia pieniężnego Sąd Apelacyjny zmienił rozstrzygnięcie o kosztach procesu uwzględniając fakt, że ostatecznie powód wygrał proces w 66%. Uwzględniając poniesione przez niego koszty w wysokości 6 329,30zł [ opłata od apelacji i koszty opinii] oraz koszty zastępstwa prawnego poniesione przez pozwanych [ 2 x 3 617zł] Sąd, rozliczył je proporcjonalnie zgodnie z art. 100 kpc.

Solidarne obciążenie kosztami procesu jest uzasadnione pomimo, że dłużnicy co do zasady nie odpowiadają solidarnie, ze względu na art. 105 § 2 kpc. Solidarny obowiązek zwrotu kosztów może być również następstwem solidarności nieprawidłowej ( in solidum), występującej między współuczestnikami. Przyjmując, że uznawana w doktrynie instytucja solidarności nieprawidłowej (in solidum) polega na odpowiednim stosowaniu przepisów o solidarności uregulowanej w kodeksie cywilnym, należy dojść do wniosku, że w takiej sytuacji stosuje się - w zakresie kosztów procesu - odpowiednio art. 105 § 2 k.p.c. Za takim rozwiązaniem przemawia przede wszystkim adhezyjność orzeczenia o kosztach procesu w stosunku do rozstrzygnięcia co do istoty sprawy (por. uchwała SN z dnia 7 kwietnia 1975 r., III CZP 6/75, OSNCP 1976, nr 2, poz. 27, z glosą W. Warkałły, NP 1977, nr 2, s. 260).

W konsekwencji Sąd Apelacyjny obniżył zasądzoną na rzecz powoda kwotę kosztów procesu do kwoty 1 718zł i na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 uksc obciążył proporcjonalnie do wyniku procesu strony kosztami sądowymi tymczasowo wyłożonymi przez Skarb Państwa.