Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 sierpnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 sierpnia 2015 r. w Gdańsku

sprawy S. C. (1)

z udziałem zainteresowanej (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. G.

o ubezpieczenie społeczne

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 września 2014 r., sygn. akt VI U 4382/13

uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie począwszy od rozprawy z dnia 4 września 2014 roku i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Bydgoszczy VI Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt III AUa 449/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 kwietnia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych - Oddział
w Z. G. orzekł, iż S. C. (1) podlegał obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu w okresie od 1 lipca 2010 r. do 28 czerwca 2012 r. z tytułu zatrudnienia w ramach umowy o pracę u płatnika składek (...) Sp. z o.o. Organ rentowy w uzasadnieniu decyzji wskazał, iż zgodnie z art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, które są pracownikami od dnia nawiązania do dnia ustania stosunku pracowniczego. W niniejszej sprawie płatnik składek od dnia 1 lipca 2010 r. zgłosił S. C. (1) do ubezpieczeń społecznych jako osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, złożył również dokumenty rozliczeniowe za okres od lipca 2010 r. do maja 2011 r., w których rozliczył składki za w/w. Począwszy od czerwca płatnik zaprzestał składać za S. C. (1) dokumenty zarówno rozliczeniowe jak i dotyczące wyrejestrowania z ubezpieczeń. W okresie od 30 stycznia 2011 r. do 28 czerwca 2012 r. S. C. (1) był niezdolny do pracy z powodu choroby i z tego tytułu terenowy oddział organu rentowego dokonywał wypłaty zasiłku chorobowego za okres od 30 stycznia 2011 r. do 4 lipca 2011 r. oraz następnie świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 5 lipca 2011 r. do 28 czerwca 2012 r. Od dnia 16 października 2012 r. S. C. (1) stał się ponownie niezdolny do pracy o czym świadczą zwolnienia lekarskie dostarczane do Oddziału ZUS. Organ rentowy przeprowadził postępowanie wyjaśniające w celu ustalenia okresów podlegania ubezpieczeniom społecznym przez S. C. (1). Z dokonanych ustaleń wynika, iż Spółka (...) nie prowadziła działalności gospodarczej, jej wspólnicy nie złożyli żadnych wyjaśnień w toku postępowania, zaś ubezpieczony nie udowodnił świadczenia pracy na rzecz Spółki po dniu 28 czerwca 2012 roku. Samo oświadczenie o pozostawaniu w gotowości do podjęcia pracy nie stanowi podstawy do uznania, że stosunek pracy trwał lub został zawarty.

Odwołanie od tej decyzji złożył S. C. (1) zarzucając organowi rentowemu wydanie decyzji z naruszeniem art. 22 § 1 k.p. i art. 81 § 1 k. poprzez uznanie, że powoda ze Spółką (...) nie łączył stosunek pracy, w sytuacji, gdy nie doszło do rozwiązania stosunku pracy, co potwierdzają ustalenia Państwowego Inspektora Pracy zawarte w piśmie
z dnia 13 listopada 2012 r. Nadto organ rentowy nie uwzględnił istotnych okoliczności jakimi są charakter pracy, stanowisko powoda oraz treść pełnomocnictwa mu udzielonego przez Spółkę (...). Pracodawca nigdy nie cofnął tego pełnomocnictwa, zaś powód nie pracował na typowym stanowisku pracowniczym. Mianowicie praca powoda polegała na opracowywaniu autorskich materiałów szkoleniowych i programów szkoleń. Powód jest osobą zarządzającą w imieniu pracodawcy sferą jego działalności i sam kształtuje czas
i miejsce pracy oraz określa wykonywane czynności. Powyższe oznacza, że na mocy udzielonego mu pełnomocnictwa powód po dniu 28 czerwca 2012 r. pozostawał w gotowości do dalszego świadczenia pracy i nie posiadał żadnej wiedzy na temat zakończenia działalności przez pracodawcę. Negatywne działanie Spółki (...) takie jak, nieskładanie dokumentów rozliczeniowych i nieopłacanie składek oraz niezłożenie wyjaśnień przez Wspólników spółki nie mogą zdaniem powoda odnosić ujemnych skutków w sferze jego uprawnień pracowniczych w tym zwłaszcza związanych ze sferą ubezpieczeń społecznych. Ustalenia organu rentowego w całym powyższym zakresie są dowolne
i dokonane zostały z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. G. wniósł o oddalenie odwołania. Organ rentowy podniósł, iż Spółka (...) zaprzestała prowadzenia działalności więc nie mogła pozostawać pracodawcą powoda. Ten zaś nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających istnienie stosunku pracy od dnia 28 czerwca 2012 r.

W pismach z dnia 25 listopada 2013 r. i z dnia 20 grudnia 2013 r. ubezpieczony wniósł o włączenie w poczet materiału dowodowego wyroku zaocznego wydanego przez Sąd Rejonowy - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Z. G. z dnia 13 listopada 2013r. (sygn. akt IVP 919/13) w którym zasądzono na rzecz powoda od pozwanego (...) Spółka z o.o. wynagrodzenia za pracę za okres od lipca do listopada 2012 r. W piśmie z dnia 4 lutego 2014 r. powód domagał się dołączenia do akt kolejnych dokumentów, w tym kopii pism powoda kierowanych do organu rentowego oraz kopii postanowienia Sądu Rejonowego w Z. G. z dnia 20 stycznia 2014 r. sygn. akt IV P 919/13 o nadaniu klauzuli wykonalności wyrokowi zaocznemu z dnia 20 stycznia 2014 roku.

Organ rentowy w piśmie z dnia 13 lutego 2014 r. wniósł o dopuszczenie dowodu
z przesłuchania w charakterze świadka A. C. – członka zarządu Spółki (...) na okoliczność gotowości powoda do podjęcia pracy oraz ustania stosunku pracy. Powód w piśmie z dnia 28 lutego 2014 r. wniósł o oddalenie tego wniosku dowodowego.

Wyrokiem z dnia 4 września 2014 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy – VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, sygn. akt VI U 4382/13, zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. G. z dnia 3 kwietnia 2013 r. nr 397/2013 r. uznając, że S. C. (1), jako pracownik zainteresowanej (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z. G. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu od dnia 1 lipca 2010 r. do „nadal”.

Wskazując poczynione ustalenia faktyczne i rozważania prawne jako podstawę swego rozstrzygnięcia, Sąd pierwszej instancji przytoczył, iż tytułem obowiązkowego ubezpieczenia, zarówno emerytalno- rentowego na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jak i chorobowego na podstawie art. 11 ust. 1 tej ustawy, jest zgodnie z art. 8 ust. 1 pozostawanie w stosunku pracy, przy czym zgodnie z art. 13 pkt 1 ubezpieczenie trwa od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Okolicznością sporną w przedmiotowej sprawie było więc ustalenie, czy między ubezpieczonym S. C. (1), a zgłaszającym go do pracowniczego ubezpieczenia płatnikiem Spółka z o.o. (...) istniał po dniu 28 czerwca 2012 r. stosunek pracy w rozumieniu art. 22 k.p. Poza sporem było natomiast to, że stosunek pracy pomiędzy S. C. (1), a Spółką z o.o. (...) został nawiązany i stanowił podstawę objęcia ubezpieczeniami społecznymi od dnia 1 lipca 2010 r. Ciężar „wykazania”, iż na podstawie zawartej umowy o pracę, powód po dniu 29 czerwca 2012 r. nie pozostawał
w zatrudnieniu u dotychczasowego płatnika składek, zgodnie z ogólną regułą dowodową zawartą w art. 6 k.c. spoczywał na organie rentowym, który jednakże, w ocenie Sądu pierwszej instancji, nie zdołał wykazać, że powód nie był pracownikiem spółki (...). Poczynione zaś w tej mierze ustalenia organu rentowego były niewystarczające do wydania przedmiotowej decyzji.

Sąd pierwszej instancji wskazał, iż ubezpieczony – S. C. był zatrudniony
w Spółce z o.o. (...) z siedzibą w Z. G. na podstawie umowy o prace, zawartej na czas nieokreślony od dnia 1 lipca 2010 r. Zgodnie
z umową powierzono mu stanowisko dyrektora ds. ubezpieczeń i szkoleń za wynagrodzeniem wynoszącym 7 080,00 zł brutto miesięcznie. Powód wykonywał swoje obowiązki o charakterze merytorycznym i eksperckim poza główną siedzibą pracodawcy, tj. w miejscu swojego zamieszkania oraz w oddziale Spółki (...) w B.. W okresie od 30 stycznia 2011 r. do 4 lipca 2011 r. i od 5 lipca 2011 r. do 28 czerwca 2012 r. pozostawał niezdolny do pracy z powodu choroby i z tego tytułu Oddział ZUS dokonywał wypłaty zasiłku chorobowego a następnie świadczenia rehabilitacyjnego. W dniu 28 czerwca 2012 r. powód wystosował drogą pocztową na ujawniony w Krajowym Rejestrze Sądowym adres Spółki (...) pismo informujące o gotowości do podjęcia pracy oraz zapytanie o nowe zadania i wyznaczenie terminu przyjazdu do Z.. Od następnego dnia, tj. 29 czerwca 2012 r. powód przystąpił do wykonywania swoich dotychczasowych obowiązków i oczekiwał na wyznaczenie terminu przyjazdu oraz wyznaczenie nowych zadań. Powód nie uzyskał żadnej odpowiedzi, na kolejne listy kierowane do członków zarządu A. C. i A. M. powód uzyskał tylko odpowiedź A. M., iż odpowiedzialność za działania Spółki ponosi aktualnie prezes zarządu A. C..

Spółka nie rozwiązła z powodem umowy o pracę, nie dokonała także wyrejestrowania powoda z ubezpieczeń społecznych.

Od dnia 16 października 2012 r. S. C. (1) stał się ponownie niezdolny do pracy. Zwolnienia lekarskie dostarczał jednak w tym wypadku bezpośrednio do Oddziału ZUS. Skontaktowanie się z członkami zarządu Spółki i uzyskanie odpowiedzi na kierowane na adres Spółki listy nie odnosiło żadnych skutków i stało się bezcelowe.

Jak wynika z wypisu KRS z dnia 27 września 2012 r. stanowiącego załącznik do Notatki Urzędowej z Kontroli Państwowego Inspektora Pracy z dnia 18 i 27 września 2012 r. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) nie została postawiona w stan upadłości, lub likwidacji, nie ma wpisów dotyczących postępowania układowego lub naprawczego lub też o zawieszeniu działalności. Prezesem zarządu jest A. C., zaś siedzibą spółki (...). Ujawniony
w rejestrze adres to, Z. ul. (...), kod (...). Natomiast
z oświadczenia prezesa zarządu A. C. zawartego w Notatce PIP wynika, iż pracownik S. C. wielokrotnie w różnych sprawach zawodowych, w tym dotyczących zwolnień lekarskich kontaktował się z nią zarówno z pośrednictwem poczty elektronicznej jak i jej adresu zamieszkania, jednak nie przekazał informacji o przedłużeniu zwolnienia lekarskiego oraz powrocie do pracy od 29 czerwca 2012 r. Za okres od 29 czerwca 2012 r. do 30 lipca 2012 r. nie prowadzono list płac oraz nie dokonywano naliczenia wynagrodzeń dla S. C. ponieważ nie wykonywał on pracy w tym okresie.

W dniu 17 marca 2013 r. ubezpieczony wystąpił z pozwem przeciwko Spółce z o.o. (...) z siedzibą w Z. G. o zapłatę zaległego wynagrodzenia za pracę w okresach: od 29 do 30 czerwca 2012 r. w kwocie 472 zł; od lipca 2012 r. płatne do 10 sierpnia 2012 r.; od sierpnia 2012 r. płatne do 10 września 2012 r.; od września 2012 r. płatne do 10 października 2012 r.; oraz od października 2012 r. kwotę 6 372 zł (w tym wynagrodzenie za czas choroby w okresie od 16 października 2012 r. do 30 października 2012 r.).

Wyrokiem zaocznym z dnia 13 listopada 2013 r. Sąd Rejonowy - IV Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Z. G. zasądził od pozwanej spółki (...) na rzecz S. C. kwotę 29.799,00 zł tytułem wynagrodzenia za pracę z ustawowymi odsetkami od kwot: 472 zł od dnia 11 lipca 2012 r.; 7.088,00 zł od 11 sierpnia 2012 r.; 7.088,00 zł od 11 września 2012 r.; 7.088,00 zł od 11 października 2012 r.; 6.372 zł od dnia 11 listopada 2012 r. – do dnia zapłaty. W punkcie 2 wyrokowi nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Wyrok uprawomocnił się z dniem 20 grudnia 2013 roku.

Postanowieniem z dnia 20 stycznia 2014 r. Sąd Rejonowy - IV Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Z. G. nadał powyższemu wyrokowi klauzulę wykonalności.

Poza powyższymi wynagrodzeniami powód domagał się także w postępowaniu sądowym zasądzenia od spółki (...) wynagrodzeń za wrzesień 2010 r., grudzień 2010 r. i styczeń 2011 roku.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 7 listopada 2012 r. Sąd Rejonowy - VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. zasądził od pozwanej Spółki (...) na rzecz S. C. (1) kwoty: 7.088,00 zł tytułem wynagrodzenia za pracę za wrzesień 2010 r. z odsetkami od 11 października 2010 r.; 7.088,00 zł tytułem wynagrodzenia za pracę za grudzień 2010 r. z odsetkami od 11 października 2010 r., 5.848,92 zł tytułem wynagrodzenia za pracę za styczeń 2011 r. z odsetkami od 11 października 2010 r., oraz 4.718,70 zł tytułem skapitalizowanych odsetek.

Postanowieniem Sądu Rejonowego - VII Wydziału Pracy Ubezpieczeń Społecznych
w B. z dnia 2 stycznia 2013 r. nakazowi zapłaty nadano klauzulę wykonalności.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Z. G. - V Wydziału Gospodarczego
z dnia 22 listopada 2011 r. w sprawie o sygnaturze akt V GU 20/11 oddalony został wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika (...) Spółka z o.o.
w Z. G.. Postanowienie to uprawomocniło się z dniem 30 listopada 2011 roku.

Wyrokiem z dnia 4 marca 2014 r. wydanym w sprawie V GC 979/13 z powództwa
S. C. przeciwko A. M. i A. C. Sąd Rejonowy w Z. G. - V Wydział Gospodarczy zasądził solidarnie od pozwanych A. M. i A. C. na rzecz S. C. (1) kwotę 24 727,62 zł wraz z odsetkami od kwot: 20.008,92 zł od dnia 11 października 2012 r.; 4.718,70 zł od dnia 3 grudnia 2013 r. oraz zasądził od pozwanej A. C. na rzecz powoda kwotę 4.718,70 zł za okres od 16 listopada 2013 roku. W pozostałym zakresie Sąd powództwo oddalił.

Postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Z. G. - VIII Wydział Gospodarczy KRS w sprawie o ustanowienie kuratora umorzył postępowanie.

Sąd pierwszej instancji zważył, iż w przedmiotowej sprawie stan faktyczny został ustalony w oparciu o zgromadzone w sprawie dowody z dokumentów zawartych w aktach wyżej przytoczonych spraw sądowych związanych bezpośrednio z rozpatrywaną sprawą, dokumentację Państwowego Inspektora Pracy oraz złożone do akt postanowienie Sądu Rejonowego w Z. G. z dnia 26 sierpnia 2014 roku.

Wiarygodność zebranych dowodów nie była kwestionowana przez strony, zaś pod względem merytorycznym stanowiły one w ocenie Sądu pierwszej instancji wystarczający
i pełny materiał pozwalający na wydanie stanowczego rozstrzygnięcia.

Sąd pierwszej instancji przytoczył treść art. 6 ust. 1 pkt. 1 i art. 11 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009r. nr 161, poz. 1278) zgodnie z którymi obowiązkowemu ubezpieczeniom emerytalnym
i rentowym, chorobowym podlegają osoby fizyczne które między innymi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Nadto wskazał, iż przepis art. 13 w/w ustawy ustanawia obowiązek ubezpieczeń społecznych pracownika istniejący od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Sad Okręgowy wskazał również, z w przedmiotowej sprawie pozwany organ rentowy kwestionował fakt pozostawania ubezpieczonego w zatrudnieniu po dniu 28 czerwca 2012 r. z uwagi na fakt, iż pracodawca nie prowadził w tym okresie działalności gospodarczej i nie składał dokumentów rozliczeniowych za powoda.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało zdaniem Sądu pierwszej instancji jednoznacznie, iż stosunek pracy powoda ze spółka (...) nie został rozwiązany, zaś Spółka ani nie została wykreślona z rejestru, ani nie została postawiona w stan upadłości lub likwidacji. Zdaniem Sądu Okręgowego zebrane dowody potwierdzały nadto, że powód pozostawał od dnia 29 czerwca 2012 r. w gotowości do świadczenia pracy na rzecz spółki, zgodnie z umową zawartą dnia 1 lipca 2010 r. W konsekwencji Sąd pierwszej instancji uznał, iż, faktycznie i formalnie ubezpieczony pozostawał w stosunku pracy w rozumieniu przepisu art. 22 k.p.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji dla stwierdzenia, iż stosunek pracy istniał nie ma znaczenia okoliczność, że pracodawca wbrew zawartej umowie nie przyjmował efektów tej pracy i nie wyznaczał nowych zadań. Na pracodawcy, który z przyczyn ekonomicznych nie mógł dalej zatrudniać powoda ciążył obowiązek formalnego rozwiązania stosunku pracy; do tego jednak nigdy nie doszło. Nie miał przy tym również w ocenie Sądu Okręgowego znaczenia, fakt niedopełnienia przez płatnika składek obowiązku składania dokumentów rozliczeniowych za powoda. Sąd ten za oczywiste uznał, iż w świetle przepisów prawa jak
i ugruntowanego orzecznictwa sądowego, że ubezpieczony jako pracownik nie może ponosić ujemnych konsekwencji zaniechania pracodawcy. Skoro więc ubezpieczony pozostawał pracownikiem zgodnie z zawartą umową o pracę, z tytułu której wyrokiem z dnia 13 listopada 2013 r. zasądzono na jego rzecz wynagrodzenie, to na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podlegał ubezpieczeniom społecznym, jako pracownik. Sąd pierwszej instancji podkreślił także, że stosunek ubezpieczenia społecznego nie jest stosunkiem prawnym ukształtowanym w drodze umownej, stąd obowiązek ubezpieczenia społecznego wynika z przepisów prawa i nie jest uzależniony od woli ubezpieczonego lub organu rentowego. Nawiązanie stosunku ubezpieczenia następuje równocześnie z zaistnieniem sytuacji rodzącej obowiązek ubezpieczenia, jako wyraz zasady automatyzmu prawnego; jest wtórne wobec stosunku podstawowego, stanowiącego tytuł ubezpieczenia. Nie może jednak zejść z pola widzenia także sam stosunek pracy w jego rzeczywistym sensie. Dla wywołania bowiem skutków prawnych związanych z istnieniem danego stosunku zobowiązaniowego nie jest wystarczające jedynie zawarcie umowy od strony formalnej, ale decydujące jest rzeczywiste realizowanie i trwanie stosunku pracy w granicach wyznaczonych treścią art. 22 k.p. Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należy osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Powyższa kwestia jak wskazał Sąd pierwszej instancji została w przesądzona wyrokiem z dnia 13 listopada 2013 r., wobec czego uznał, że procedowanie w tym zakresie nie było konieczne. Podkreślił przy tym jednak, że w jego ocenie zebrane w toku postępowania dowody dostatecznie potwierdzają dalsze istnienie stosunku pracy, a zatem także obowiązku ubezpieczenia powoda po dniu po dniu 28 czerwca 2012 roku.

Z uwagi na przytoczone rozważania, Sąd pierwszej instancji uznał, iż odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany organ rentowy, zaskarżając go
w całości i wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie odwołania wnioskodawcy – S. C. (1) od decyzji pozwanego z dnia 3 kwietnia 2013 r., oraz o zasadzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych. Ewentualnie apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez Sąd pierwszej instancji.

Zaskarżonemu rozstrzygnięciu, apelujący zarzucił: naruszenie prawa materialnego tj. art. 81 §1 kodeksu pracy, poprzez błędną wykładnię i wadliwe uznanie, ze wnioskodawca dokonał uzewnętrznienia swojej woli gotowość do pracy względem pracodawcy; naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 §1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów polegające na przyjęciu, że zainteresowany był gotów do wykonywania pracy pomimo braku pracodawcy; nieważność postępowania o której mowa w przepisie art. 379 pkt 5 k.p.c. przejawiającą się pozbawieniem organu rentowego możności obrony swych praw, poprzez niedopuszczenie do działania na rozprawie w dniu 4 września 2014 r., o której zawiadomiono pozwanego w dniu rozprawy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego organu rentowego jest zasadna, gdyż trafny jest podniesiony w niej zarzut nieważności postępowania, a co za tym idzie konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku, zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (art. 386 § 2 k.p.c.).

Czyni to zbytecznym i przedwczesnym odnoszenie się przez Sąd Odwoławczy do pozostałych zarzutów apelacji.

Wskazać należy, że w sprawie niniejszej Sąd Okręgowy nie posiadając prawidłowego dowodu doręczenia organowi rentowemu zawiadomienia o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 4 września 2014 r. , nie odroczył rozpoznania sprawy zgodnie obowiązkiem wynikającym z art. 214 § 1 k.p.c., a zamknął rozprawę i wydał wyrok.

Zaskarżona w sprawie decyzja z dnia 3 kwietnia 2013 r. nr (...) wydana została przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. G. i ten właśnie Oddział był stroną postępowania w sprawie. Dyrektor organu rentowego udzielił pełnomocnictwa procesowego ogólnego następującym pracownikom Oddziału w Z. G.: K. C., V. P., K. B., M. S. (1), K. M., K. S., A. W. i K. K. ( pełnomocnictwo k. 9 akt sprawy). Zarządzeniem sędziego referenta z dnia 31 marca 2014r. wyznaczony został termin rozprawy na dzień 4 września 2014 r., godz. 11:00, o którym polecono zawiadomić pełnomocnika organu rentowego K. K. będącą autorką odpowiedzi na odwołanie w rozpoznawanej sprawie (odpowiedź na odwołanie k.7-8, zarządzenie k.93 akt sprawy). Sekretarz sądowy wykonując zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy błędnie zaadresował powiadomienie dla pełnomocnika organu rentowego kierując je do placówki w I. zamiast w Z. G. (zawiadomienie k. 112 akt sprawy). W dniu rozprawy, z uwagi na brak zwrotnego potwierdzenia odbioru powiadomienia przez pełnomocnika ZUS, o godzinie 10:31 kopię powiadomienia wysłano faksem do Oddziału w Z. G.. Faks odebrała osoba nie będąca pełnomocnikiem procesowym w sprawie – inspektor M. S. (2), która - jak odnotowano w notatce sekretarza Sądu Okręgowego w Bydgoszczy-poinformowała o niemożności stawienia się pełnomocnika organu rentowego z uwagi na odległość między B. a Z. (notatka k. 113, faks k.147 akt sprawy). Pomimo to w protokole rozprawy odnotowano, że ZUS został prawidłowo zawiadomiony o rozprawie (protokół k. 115 akt sprawy).

Wnioskodawca S. C. (1) podczas rozprawy złożył do akt postanowienie Sądu Rejonowego w Z. G. VIII Wydziału Gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 26 sierpnia 2014 r., z którego wynikało, że (...) Sp. z o.o. w Z. G., będąca zainteresowaną w sprawie, od 20 lipca 2014 r. nie posiada organu uprawnionego do reprezentacji. Sąd Okręgowy uznał, iż zainteresowana spółka, za którą nikt się nie stawił, została prawidłowo zawiadomiona o terminie rozprawy. Przesyłka adresowana do zainteresowanej nie została podjęta w terminie i po dwukrotnym awizowaniu zwróconą ją Sądowi ( postanowienie k.114, protokół k.115, koperta k. 102 akt sprawy).

Pomimo zatem braku w aktach sprawy prawidłowego dowodu doręczenia organowi rentowemu zawiadomienia o terminie rozprawy, Sąd Okręgowy nie odnotował tego faktu w protokole rozprawy z dnia 4 września 2014 roku. Natomiast bezpodstawnie stwierdził: „ZUS – prawidłowo zawiadomiony”, podczas gdy faktycznie zawiadomienie przesłane faksem nie dotarło do żadnego z pełnomocników działających w sprawie, a z akt nie wynikało też aby inspektor M. S. (2) była osobą uprawnioną do przyjmowania korespondencji dla pełnomocników. Nie zachowano terminu wynikającego z art. 149 §2 k.p.c. Rozprawa z dnia 4 września 2014 r. była jedyną rozprawą wyznaczoną w niniejszej sprawie, po zamknięciu rozprawy Sąd ogłosił zaskarżony wyrok. Na rozprawie przeprowadzone zostały dowody z akt spraw sądowych i akt kontroli PIP, które stały się podstawą wyrokowania na korzyść ubezpieczonego. Sąd nie wyjaśnił przy tym czy zainteresowana spółka, po rezygnacji A. C. z funkcji prezesa zarządu i wykreśleniu jej z rejestru, powołała organ uprawniony do reprezentacji.

Zgodnie z art. 214 § 1 k.p.c. sąd w sytuacji jaka zdarzyła się w dniu 4 września 2014 roku ( brak prawidłowego dowodu doręczenia ) był zobowiązany rozprawę odroczyć.

W tych okolicznościach należy uznać, że uchybienie przez Sąd Okręgowy wskazanym wyżej przepisom k.p.c. było równoznaczne z pozbawieniem strony możności obrony swych praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.), co stanowi przyczyną nieważności postępowania i skutkuje koniecznością zniesienia postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością, tj. poczynając od rozprawy z dnia 4 września 2014 roku.

Sąd Okręgowy nie zawiadamiając prawidłowo pozwanego o terminie rozprawy uniemożliwił stronie udział w rozprawie i zajęcie stanowiska w kwestii przeprowadzonego postępowania dowodowego . Uchybienie to nie mogło być konwalidowane w toku dalszego procesu przed Sądem Okręgowym, gdyż po zamknięciu tej rozprawy zapadł wyrok niekorzystny dla organu rentowego. Niewątpliwie w ten sposób strona pozwana nie miała możliwości udziału w istotnej części postępowania i pozbawienie jej możności obrony swych praw należy uznać za obiektywnie istniejące. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy zobowiązany będzie także do wyjaśnienia czy zainteresowana spółka posiada organ upoważniony do reprezentacji.

Z tych względów konieczne było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, przy czym rozpoznając sprawę ponownie Sąd Okręgowy w orzeczeniu kończącym postępowanie rozstrzygnie również o kosztach instancji odwoławczej (art. 108 § 2 k.p.c.).

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Lucyna Ramlo SSO del. Maria Ołtarzewska