Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 grudnia 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej V. (...) w W. na rzecz powoda J. P. kwotę 3162,39 złotych z ustawowymi odsetkami w zakresie kwoty 2962,39 złotych od dnia 15 października 2013 roku do dnia zapłaty a w zakresie kwoty 200 złotych od dnia 6 listopada 2014 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 1153,72 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania, umorzył postępowanie w zakresie kwoty 126,69 złotych i oddalił powództwo w pozostałej części.

Apelację od powyższego wyroku w części oddalającej powództwo oraz w zakresie w jakim Sąd orzekając o kosztach zastępstwa procesowego nie przyznał ich w wysokości powiększonej o stawkę podatku VAT, wniósł powód.

Skarżący podniósł następujące zarzuty:

- naruszenia art. 361 § 1 k.c. poprzez przyjęcie, że koszt opinii rzeczoznawcy wykonanej na zlecenie powoda w postępowaniu przedsądowym nie jest szkodą poniesioną przez powoda, której obowiązek naprawienia obciąża pozwanego;

- naruszenia art. 361 § 2 k.c. poprzez nieuwzględnienie kosztów opinii rzeczoznawcy wykonanej na prywatne zlecenie powoda jako celowego i wystarczająco uzasadnionego wydatku zmierzającego do ograniczenia szkody, a przez to błędne określenie rozmiaru uszczerbku majątkowego jaki powód poniósł w bezpośrednim związku z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 26 kwietnia 2013 roku;

- naruszenia art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. w związku z § pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w związku z art. 229 k.p.c. poprzez przyjęcie, że koszty zastępstwa procesowego każdej ze stron wynoszą po 600 złotych, w sytuacji kiedy obie strony konsekwentnie i zgodnie wskazywały, iż ten składnik kosztów wynosi 738 złotych i wynika z powiększenia kwoty 600 złotych o stawkę podatku VAT wysokości 23 %;

- naruszenie art. 100 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji dokonanie stosunkowego rozliczenia kosztów w sytuacji kiedy strona powodowa wygrała sprawę w 95 % co uzasadnia nałożenie na stronę przegrywającą całości kosztów poniesionych przez stronę powodową.

Przy tak sformułowanych zarzutach skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty 221,40 złotych tytułem odszkodowania za szkodę majątkową w postaci prywatnej ekspertyzy, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 15 października 2013 roku do dnia zapłaty oraz zmianę wyroku w części odnoszącej się do zwrotu kosztów postępowania poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda dodatkowo kwoty 256,97 złotych. Powód wniósł także o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 60 złotych powiększonej o należny podatek VAT, tj. w kwocie 73,80 złotych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Ustalenia faktyczne, jak również ocena prawna przedstawiona przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, znajdują pełną akceptację Sądu Okręgowego.

W pierwszej kolejności rozważenia wymagał zarzut naruszenia prawa materialnego.

Wbrew odmiennej ocenie skarżącego Sąd Rejonowy trafnie uznał, iż powód nie może domagać się zwrotu poniesionych w postępowaniu przedsądowym kosztów opinii rzeczoznawcy.

Dla uzasadnienia tego poglądu wyjaśnić należy, że w normie art. 361 k.c., określającym granice odpowiedzialności odszkodowawczej mieszczą się wydatki i koszy związane ze zdarzeniem wywołującym szkodę. Zatem ocena czy poniesione koszty ekspertyzy sporządzonej na zlecenie poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym są objęte odszkodowaniem przysługującym od sprawcy bądź jego ubezpieczyciela, musi być dokonana przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy, a w szczególności uzależniona od ustalenia, czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku a wypadkiem, oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywnie uzasadnione i konieczne także w kontekście ułatwienia ustalenia okoliczności wypadku i rozmiarów szkody. Podobne stanowisko w omawianej kwestii zajął również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 maja 2004 roku wydanej w sprawie o sygn. akt III CZP 24/04 (publ. OSNC 2005/7-8/117) stwierdzając, że ocena, czy koszty ekspertyzy powypadkowej poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym mieszczą się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego winna być dokonywana na podstawie konkretnych okoliczności sprawy, a w szczególności po dokonaniu oceny, czy poniesienie tego wydatku było obiektywnie uzasadnione i konieczne.

W sytuacji procesowej z jaką mamy do czynienia w niniejszej sprawie nie budzi żadnych wątpliwości, że ustalenie kosztów usunięcia usterek w samochodzie powoda wymagało wiadomości specjalnych, tym bardziej, że pozwany zakwestionował roszczenie skarżącego tak co do zasady, jak i co do wysokości. Z tych względów prywatna opinia rzeczoznawcy zlecona w postępowaniu przedsądowym nie była przydatną dla wyniku rozstrzygnięcia. Nie można także uznać, iż zlecenie jej przeprowadzenia pozostawało w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą. Jak słusznie wywiódł Sąd I instancji dla oszacowania wysokości szkody powód mógł wszakże oprzeć się na wycenie warsztatu samochodowego. Stąd też poniesienie kosztów dodatkowej opinii nie było konieczne.

Przyznaje to zresztą pośrednio nawet sam skarżący w apelacji poprzez stwierdzenie, że wyceną dokonaną przez warsztat dysponował jeszcze przed zleceniem tego zadania rzeczoznawcy. Koszty prywatnej ekspertyzy można by uznać za szkodę podlegająca wyrównaniu, w sytuacji gdyby zachodziła konieczność zabezpieczenia i ustalenia pewnych faktów, na podstawie których zachodzić będzie w przyszłości konieczność dokonywania ustaleń, w tym także w ramach opinii biegłych. Tego typu sytuacja jednakże nie zachodziła. Nie istniała bowiem obawa, iż zaniechanie sporządzenia opinii przez rzeczoznawcę uniemożliwi bądź utrudni ustalenie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Podobnie należy odnieść się do wyrażonej w apelacji sugestii, że omawiana prywatna opinia zmierzała do ograniczenia szkody w pojeździe powoda. Powód nie wykazał bowiem, że zachodziła taka potrzeba. Zdaniem Sądu Okręgowego poniesionych z tego tytułu kosztów nie można także zakwalifikować jako usunięcia pozostałości po szkodzie.

Reasumując dotychczasową część rozważań uznać trzeba, iż niezasadnym było zasądzenie na rzecz powoda zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej opinii.

Przechodząc z kolei do zarzutu kwestionującego prawidłowość orzeczenia o kosztach procesu wskazać należy, iż nie zasługuje on na uwzględnienie. Przede wszystkim skarżący podnosi, że zasądzając na jego rzecz kwotę zwrotu kosztów zastępstwa procesowego Sąd I instancji winien powiększyć ją o stawkę podatku od towarów i usług.

Ze stanowiskiem tym nie można się zgodzić.

W świetle bowiem przepisu § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2013. 490 t.j.) niewątpliwym jest, że w skład niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego z wyboru nie wchodzi podatek od towarów i usług, a zatem opłata, zasądzana na rzecz strony reprezentowanej przez radcę prawnego z wyboru, ustalana według wskazań zamieszczonych w § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia, nie zostaje podwyższona o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) W tym zakresie podatek ten nie wchodzi w skład wynagrodzenia radcowskiego, nie stanowi też wydatku, ponieważ jest świadczeniem publicznoprawnym. Kwestia ta była również przedmiotem wypowiedzi Sądu Najwyższego, który w uchwale z dnia 25 stycznia 2007 roku w sprawie o sygn. akt III CZP 95/06 przesądził, iż podatek od towarów i usług nie wchodzi w skład niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata z wyboru (publ. OSNC 2007 nr 12, poz. 179, str. 27).

Chybiony jest wreszcie zarzut naruszenia art. 100 k.p.c..

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Rejonowego o zasadności proporcjonalnego rozdzielenia kosztów procesu. Powód domagał się zasądzenia określonych w pozwie kwot tytułem odszkodowania, w tym również kwoty odpowiadającej wysokości poniesionych kosztów opinii prywatnej, której zlecenie nie pozostawało w związku przyczynowym ze szkodą i nie było niezbędne do celowego dochodzenia roszczenia.

W tej sytuacji niedopuszczalne jest przerzucanie na drugą stronę procesu ryzyka związanego z błędną oceną przez powoda przysługującego mu roszczenia. Ocena ta jest zasadna zwłaszcza wobec faktu, iż skarżący był w toku postępowania reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika. Stąd też włożenie na jedną ze stron obowiązku poniesienia kosztów w myśl art. 100 k.p.c. nie może wynikać jedynie z faktu, że druga strona wygrała sprawę w przeważającej części. Okoliczność ta nie może być zatem wykorzystywana jako pretekst do odstępowania od dokładnego, stosunkowego, rozdzielania kosztów między stronami. Konieczne jest w takim wypadku uwzględnienie wszystkich okoliczności sprawy, w tym również ostatecznego wyniku postępowania.

Z przedstawionych powyżej powodów Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z § 6 pkt 1 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz.U.2013.490 j.t.) stosownie do wyniku postępowania.

Na koszty postępowania apelacyjnego złożyła się kwota 60 złotych kosztów zastępstwa procesowego.