Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 sierpnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Wiesława Stachowiak

Sędziowie: SSA Iwona Niewiadowska-Patzer

del. SSO Katarzyna Schönhof-Wilkans (spr)

Protokolant: st.sekr. sąd. Alicja Karkut

po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2015 r. w Poznaniu

sprawy T. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o podleganie ubezpieczeniu społecznemu

na skutek apelacji T. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 8 września 2014 r. sygn. akt VII U 4717/13

1.  oddala apelację

2.  zasądza od odwołującego na rzecz pozwanego kwotę 120zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4.07.2013 r. nr (...) (znak: (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. stwierdził, że T. P. podlega ustawodawstwu polskiemu. W uzasadnieniu wskazał, że w trakcie kontroli u płatnika składek P.H.U. (...) stwierdzono, że od 1.11.2009 r. dokonał on wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, jako osoba prowadząca działalność gospodarczą z uwagi na zatrudnienie na podstawie umowy o pracę w Wielkiej Brytanii. Wskazano, że brak wystarczające dokumentacji zarówno od T. P., jak i pracodawcy brytyjskiego potwierdzających wykonywanie pracy.

W odwołaniu z dnia 7 sierpnia 2013 r. T. P. wskazał, że w okresie od 1 listopada 2009 r. do 31 lipca 2012 r. pracował w następujących firmach:

a)  „(...)” z siedzibą (...) S. R., N. H., L., (...),

b)  „(...) (...), (...),

c)  (...) Ltd z siedzibą (...), (...).

Wyjaśnił, że jego praca polegała na wykonywaniu usług doradztwa technicznego w zakresie projektów instalacji gazowych dla klientów w/w firm, do czego posiada odpowiednie kwalifikacje. Wskazał, że w latach 2009/2010 raz w miesiącu przez tydzień przebywał i mieszkał na terytorium Wielkiej Brytanii, natomiast w latach 2011/2012 – jeden weekend w miesiącu.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie podtrzymał argumentację z zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 8 września 2014 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu w sprawie VII U 4717/13 oddalił odwołanie (pkt 1 wyroku) oraz zasądził od odwołującego na rzecz pozwanego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

T. P. ma obecnie (...) lat, z zawodu jest instalatorem.

Odwołujący od 15 kwietnia 1992 r. do chwili obecnej prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej pod numerem (...), zajmując się głownie wykonywaniem instalacji elektrycznych, wodno-kanalizacyjnych, cieplnych i gazowych.

Od 1 listopada 2009 r. odwołujący dokonał wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, jako osoba prowadząca działalność gospodarczą z uwagi na zatrudnienie na podstawie umowy o pracę w Wielkiej Brytanii.

W dniach 28 i 29 marca oraz 28 czerwca 2012 r. przeprowadzono u ww. płatnika składek kontrolę obejmującą okres od 1 stycznia 2010 r. do 29 lutego 2012 r. Zakres kontroli obejmował: prawidłowość i rzetelność obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład oraz zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i wypłacanie tych świadczeń oraz dokonywanie rozliczeń z tego tytułu, prawidłowość i terminowość opracowywania wniosków o świadczenia emerytalne i rentowe, wystawianie zaświadczeń lub zgłaszanie danych dla celów ubezpieczeń społecznych. Oddział zobowiązał odwołującego do przedłożenia dokumentów potwierdzających wykonywanie pracy w Wielkiej Brytanii od dnia 01.11.2009 r. w celu ustalenia ustawodawstwa właściwego mającego zastosowanie w przypadku osoby jednocześnie prowadzącej działalność gospodarczą w Polsce i wykonującej pracę w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.

Pismem z dnia 31 lipca 2012 r. organ rentowy zwrócił się do brytyjskiej instytucji ubezpieczeniowej (...) (dalej: (...)) o udzielenie informacji czy T. P. został objęty ubezpieczeniem w instytucji ubezpieczeniowej w Wielkiej Brytanii z tytułu wykonywania pracy najemnej od dnia 1 listopada 2009 r. w firmie „(...)” z siedzibą (...), (...).

W odpowiedzi brytyjska instytucja ubezpieczeniowa (...) podała, że Rejestr Przedsiębiorstw Zjednoczonego Królestwa (The United Kingom Registrar of Companies) oraz Rejestr Firm (Companies House) potwierdziły, iż firma (...) nie dostarczyła żadnych dokumentów rozliczeniowych w okresie działalności, tj. 27.02.2009 r. - 19.07.2011 r. Mimo, że Firma (...) oświadczyła, iż zatrudniła 423 pracowników i wypłaciła ponad £1 500 000 w wynagrodzeniach w roku podatkowym 2010/11, to (...) (instytucja brytyjska) potwierdza, iż:

⚫

nie złożono żadnych dokumentów podatkowych określających obroty, zyski czy też straty firmy,

⚫

wszystkie adresy, które firma (...) dostarczyła, okazały się wirtualnymi biurami,

⚫

firma (...)nigdy nie dostarczyła do (...) szczegółowych informacji na temat adresów posiadłości, z których firma prowadziła swoją działalność,

⚫

nie znaleziono ani nie dostarczono do ww. instytucji żadnych dowodów potwierdzających prowadzone zatrudnienie przez firmę (...) na terenie Wielkiej Brytanii.

Wobec powyższych informacji oraz braku odpowiedzi ze strony T. P. czy też firmy (...), które mogłyby rozwiać wątpliwości, (...) potwierdziło, iż T. P. nie podlegał ustawodawstwu Wielkiej Brytanii od 01.11.2009 r. W związku z prowadzeniem przez niego działalności na własny rachunek w Polsce w powyższym okresie, ww. instytucja poinformowała, że T. P. winien podlegać polskiemu ustawodawstwu.

Odwołującemu została wydana Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego. W aktach rentowych znajdują się dokumenty płacowe wskazujące, że odwołujący otrzymywał wynagrodzenie od obu firm, tj. (...).

W dniu 4 lipca 2013r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

W toku postępowania sądowego organ rentowy wskazał, że wystąpił do (...) o potwierdzenie okresu zatrudnienia i ubezpieczenia odwołującego w firmie (...) i w firmie (...) na terytorium Wielkiej Brytanii. (...) w piśmie z dnia 19.02.2014 r. stanowiącym odpowiedź na zapytanie ZUS, podał, że brytyjska instytucja ubezpieczeniowa ma poważne wątpliwości, co do istnienia i prowadzenia działalności gospodarczej przez firmy (...), a co za tym idzie wątpliwości odnośnie rzeczywistego zatrudnienia T. P.. Instytucja brytyjska poinformowała, że ww. firmy prowadzą wirtualne biuro specjalizujące się w przekierowywaniu korespondencji i rozmów telefonicznych do Polski. W stosunku do firmy (...) wskazano, że nie odnaleziono żadnych dowodów działalności firmy, od 2007r. brak jest deklaracji podatkowych, od 2008r. brak jest rocznych raportów finansowych oraz jakichkolwiek dowodów potwierdzających zatrudnienia osób w Wielkiej Brytanii. Obecny status spółki: spółka rozwiązana 10.01.2012 r. W stosunku do (...) wskazano na niskie obroty firmy, brak dowodów zatrudnienia pracowników na terytorium Wielkiej Brytanii oraz fakt, że wszyscy pracownicy zakończyli pracę pod koniec 2012 r. Instytucja brytyjska wskazała, że odwołujący nie wnioskował o wydanie brytyjskiego numeru ubezpieczenia, a podane przez T. P. adresy są znane instytucji, albowiem wpłynęło wiele wniosków o wydanie stosownych zaświadczeń ze wskazaniem tych samych adresów, co odwołujący.

W świetle powyższych ustaleń, (...) nie może potwierdzić, że odwołujący był zatrudniony w spornym okresie w firmie (...) Ltd, dlatego nie może wydać formularza A1/E101. W konsekwencji (...) potwierdził, że odwołujący nie podlega ustawodawstwu Wielkiej Brytanii w ww. okresie. Dodano, że jeżeli T. P. prowadził działalność na własny rachunek w Polsce, to będzie podlegać polskiemu ustawodawstwu.

Mając na uwadze powyżej ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie T. P. było bezzasadne.

Jako podstawy rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy przywołał treść art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 205r, poz. 1585 ze zm.). Sąd Okręgowy wskazał także, że zasady ustalania właściwego ustawodawstwa regulują przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE nr L 166/1 z późn. zm.) – art. 11 ust. 3 lit a), art. 13 ust. 3 oraz art. 3 ust. 2, art. 14 ust. 5b oraz art. 16 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r.

Mając na uwadze treść powyższych przepisów, Sąd Okręgowy wskazał, że brytyjska instytucja ubezpieczeniowa (...) powinna potwierdzić fakt zgłoszenia T. P. do ubezpieczeń społecznych na terenie Wielkiej Brytanii z tytułu pracy najemnej. Tymczasem w sprawie brakuje wystarczającej dokumentacji zarówno od odwołującego, jak i pracodawcy brytyjskiego, potwierdzającej wykonywanie przez niego pracy na rzecz (...) (...). Instytucja brytyjska (...) uznała, że T. P. nie podlega ustawodawstwu brytyjskiemu od 01.11.2009 r. Z tego samego powodu nie można potwierdzić okresu zatrudnienia odwołującego na terytorium Wielkiej Brytanii w firmie (...) i w firmie (...). Co więcej, (...) ma poważne wątpliwości co do rzeczywistego zatrudnienia T. P. oraz co do istnienia i prowadzenia działalności gospodarczej przez ww. firmy. Adresy tych firm okazały się wirtualnymi biurami specjalizującymi się w przekierowywaniu korespondencji i rozmów telefonicznych.

Z uwagi na poczynione ustalenia, Sąd stwierdził, że w jego ocenie nie można uznać, że od dnia 1 listopada 2009r. odwołujący podlegał ustawodawstwu brytyjskiemu oraz że zaskarżona przez niego decyzja ZUS, stwierdzająca, że podlega ustawodawstwu polskiemu jest błędna. Z okoliczności przedstawionych przez organ rentowy wynika, że w spornym okresie odwołujący prowadził działalność gospodarczą. Brak natomiast dowodów na to, aby odwołujący faktycznie pracował na terytorium Wielkiej Brytanii, a sam odwołujący wprost stwierdził, że fizycznie nie wykonywał żadnych prac na terenie Wielkiej Brytanii. Sąd wskazał, że to odwołujący skoro chciał udowodnić, że rzeczywiście pracował za granicą i powinien podlegać ustawodawstwu brytyjskiemu, winien złożyć na tę okoliczność stosowne wnioski dowodowe. Odwołujący natomiast zeznał, że nie posiada duplikatów (...), tj. odpowiedników polskiego (...). Przedstawione przez niego świadectwo pracy i umowa o pracę, a także dokumenty płacowe dotyczące wypłaconych wynagrodzeń, w świetle wykazanej okoliczności o fikcyjnym charakterze działalności firm zatrudniających odwołującego, nie stanowią wiarygodnych dowodów dotyczących wykonywanej przez niego pracy.

Sąd Okręgowy zwrócił także uwagę na to, że odwołujący zeznał, że pracy było mało, że w Wielkiej Brytanii był sporadycznie (4 razy), co stoi w sprzeczności z twierdzeniami podniesionymi przez niego w odwołaniu (o comiesięcznych wyjazdach do Wielkiej Brytanii). Nie potrafił również podać szczegółów pracy, ani nie przedstawił żadnych dokumentów potwierdzających jej wykonywanie.

T. P. w spornym okresie miał miejsce zamieszkania w Polsce i w Polce wykonywał właściwie całość pracy, wobec czego – na podstawie art. 13 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 883/2004 – podlega ustawodawstwu polskiemu.

W związku z powyższym Sąd na podstawie w/w przepisów oraz art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. oddalił odwołanie.

O kosztach Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 2 i § 11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz. 490).

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiódł w imieniu odwołującego T. P. jego pełnomocnik.

Zaskarżając wyrok w całości, zarzucił mu:

- błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na przyjęciu, iż T. P. w świetle zgromadzonego materiału dowodowego w niniejszej sprawie nie podlega ustawodawstwu brytyjskiemu od dnia 1 listopada 2009 roku;

-błędne zastosowanie przez Sąd I instancji art. 13 ust. 1 lit. a rozporządzenia nr 883/2004 polegające na tym, że w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z sytuacją pracy najemnej w dwóch lub więcej państwach członkowskich – w spornym okresie odwołujący wykonywał pracę najemną wyłącznie na rzecz firm zarejestrowanych w Wielkiej Brytanii i nie wykonywał żadnej pracy na rzecz podmiotów zarejestrowanych w Polsce, tak więc w tej sytuacji powinien podlegać ustawodawstwu brytyjskiemu.

W uzasadnieniu apelacji podkreślono, że odwołujący wyrejestrował działalność gospodarczą w związku z podjęciem zatrudnienia na terenie Wielkiej Brytanii i w sprawie nie udowodniono, aby w spornym okresie prowadził ją w Polsce, w związku z tym, aby podlegał ustawodawstwu polskiemu. Nadto apelujący wskazał, że okoliczność, iż firma, dla której pracował, tj. (...), nie dokonała właściwych zgłoszeń na terenie Wielkiej Brytanii, nie może negatywnie wpływać na jego sytuację, zwłaszcza, że ustalono w sprawie, że firma zatrudniała 423 pracowników i wypłacała wynagrodzenie. W ocenie apelującego nie ma większego znaczenia ilość i częstotliwość jego wyjazdów do Wielkiej Brytanii, tylko fakt, że wykonywał pracę na rzecz angielskiego pracodawcy.

Wskazując na powyższe, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uznanie odwołującego w spornym okresie za osobę podlegającą ustawodawstwu brytyjskiemu; ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Nadto odwołujący wniósł „o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu w postępowaniu odwoławczym według norm przepisanych, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego”.

Pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Zdaniem Sądu Apelacyjnego zarzuty apelacji są bezzasadne, co sprawia, że podlega ona oddaleniu.

Odwołujący twierdził, że w okresie od 1.11.2009 r. do 31.03.2011 r. z uwagi na to, że pracował w firmie (...) z siedzibą L., a następnie w firmie (...) z siedzibą w L. (w firmie, która od stycznia 2010 r. przejęła wskazana powyżej firmę (...)), a w okresie od 1.04.2011 do 31.07.2012 r. w firmie (...) z siedzibą w M., powinien podlegać w zakresie zabezpieczenia społecznego nie polskiemu a brytyjskiemu ustawodawcy, bowiem w tym czasie miał zawieszoną działalność gospodarczą prowadzoną w Polsce i wykonywał pracę na rzecz brytyjskiego pracodawcy.

W pierwszej kolejności należy przywołać w przedmiotowej sprawie podstawy rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 205r, poz. 1585 ze zm.) Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności: zgłaszania do ubezpieczeń społecznych; przebiegu ubezpieczeń; ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek; ustalania wymiaru składek na Fundusz Emerytur Pomostowych i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu tych składek; ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych; wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Zasady ustalania właściwego ustawodawstwa regulują przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE nr L 166/1 z późn. zm.) oraz Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r.

Zgodnie z art. 11 ust 3 lit a) powołanego rozporządzenia nr 883/2004, osoba wykonująca w Państwie Członkowskim pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego Państwa Członkowskiego.

W myśl art. 13 ust. 3 przywołanego rozporządzenia, osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym wykonuje swą pracę najemną lub, jeżeli wykonuje taką pracę w dwóch lub w kilku Państwach Członkowskich, ustawodawstwu określonemu zgodnie z przepisami art. 13 ust. l. Zgodnie zaś z tym ostatnim przepisem, osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną w dwóch lub więcej państwach członkowskich, podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym państwie członkowskim (lit a).

Stosownie do art. 3 ust 2 rozporządzenia Nr 987/2009 - osoby, do których ma zastosowanie rozporządzenie podstawowe, zobowiązane są do przekazania instytucji właściwej informacji, dokumentów lub dowodów potwierdzających niezbędnych dla ustalenia ich sytuacji lub sytuacji ich rodzin, do ustalenia lub utrzymania ich praw i obowiązków oraz do określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa oraz wynikających z niego obowiązków tych osób.

Zgodnie z art. 16 ust 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia wykonawczego - osoba, która wykonuje pracę w dwóch lub więcej państwach członkowskich, informuje o tym instytucje wyznaczoną przez właściwą władzę państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania. Wyznaczona instytucja państwa członkowskiego miejsca zamieszkania niezwłocznie ustala ustawodawstwo mające zastosowanie do zainteresowanego, uwzględniając art. 13 rozporządzenia Nr 883/2004 oraz art. 14 rozporządzenia Nr 987/2009. Takie wstępne określenie mającego zastosowanie ustawodawstwa ma charakter tymczasowy. Instytucja ta informuje wyznaczone instytucje każdego państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca, o swoim tymczasowym określeniu.

Sąd Apelacyjny, po analizie powyższych przepisów rozporządzenia Rady (EWG) z dnia 14 czerwca 1971r., nr 1408/71 i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (EWG) z dnia 16 września 2009r., nr 987/2009, a także ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, mając na względzie ustalony w sprawie stan faktyczny stwierdza, że Sąd I instancji zasadnie oddalił odwołanie T. P. od decyzji z dnia
4.07.2013 r., w której przyjęto, że od dnia 1.11.2009 r. jedynym tytułem do ubezpieczeń społecznych jest prowadzenie działalności gospodarczej na terenie Polski.

Istota sporu w przedmiotowej sprawie sprowadzała się do ustalenia czy odwołujący pracował na rzecz brytyjskiego pracodawcy w okresie od 1.11.2009 r. do 31.07.2012 r. i jeśli tak, to czy podlegał w zakresie ubezpieczeń społecznych ustawodawstwu brytyjskiemu, czy też polskiemu - tak jak przyjął to za organem rentowym Sąd Okręgowy. W tym właśnie kontekście prowadzone było postępowanie dowodowe przez Sąd I instancji, które w ocenie Sądu Apelacyjnego doprowadziło do prawidłowych ustaleń faktycznych w sprawie. Całkowicie niezasadny jest argument podniesiony w apelacji, iż Sąd Okręgowy dokonał błędnych ustaleń faktycznych. Wszelkie ustalenia poczynione w sprawie przez Sąd Okręgowy, znalazły potwierdzenie w zgromadzonym, uznanym za wiarygodny, materiale dowodowym. Zważyć należy, że Sąd Okręgowy wskazał dokładnie, którym dowodom i zeznaniom odwołującego dał wiarę, a którym odmówił tego przymiotu i dlaczego.

Z uwagi na powyższe, Sąd Apelacyjny wskazuje, że zgadza się ze stanowiskiem Sądu I instancji, iż w przedmiotowej sprawie odwołujący T. P. nie przedstawił wiarygodnych dowodów na poparcie swych twierdzeń, to jest tego, że powinien podlegać w spornym okresie ustawodawstwu państwa brytyjskiego.

Mając na względzie treść cytowanego art. 13 ust. 3 w zw. z art. 13 ust. 1 lit. a Rozporządzenia nr 883/2014, Sąd Apelacyjny wskazuje, że znalazłyby one zastosowanie w przypadku odwołującego i podlegałby on ustawodawstwu brytyjskiemu, gdyby miał miejsce zamieszkania na terenie Wielkiej Brytanii i tam właśnie wykonywał pracę najemną na rzecz brytyjskiego podmiotu gospodarczego, a jedynie w Polsce wykonywałby nieznaczną część swoich obowiązków. Tymczasem jak wynika z zeznań odwołującego, pracował on głównie na terenie Polski – gdzie miał miejsce zamieszkania, a nie przybywał – nie zamieszkiwał w Wielkiej Brytanii pod wskazanymi przez niego adresami.

W tym miejscu Sąd Apelacyjny wskazuje, że mimo to, iż zeznania odwołującego, co do miejsca i sposobu wykonywania pracy, były niekonsekwentne i brakowało w nich spójności – można z nich było wyciągnąć powyższy wniosek, tj., że odwołujący nie zamieszkiwał na terenie Wielkiej Brytanii. T. P. najpierw twierdził bowiem, że zamieszkiwał w Wielkiej Brytanii raz w miesiącu przez około jeden tydzień, potem jeden weekend w miesiącu, aby później zeznać, że zadania, które miał wykonywać w ramach zawartych umów o pracę były mu przywożone przez brytyjskiego pracodawcę do Polski wraz z wynagrodzeniem i do Wielkiej Brytanii jeździł jedynie sporadycznie.

Jedynymi dowodami mającymi potwierdzić faktyczne wykonywanie pracy przez odwołującego na rzecz brytyjskiego pracodawcy były umowy o pracę, a także wydruki potwierdzające uzyskiwanie wynagrodzenia. Dokumenty te nie pozwalają jednak na przyjęcie, że odwołujący został zgłoszony do ubezpieczenia brytyjskiego i w okresie spornym podlegał ustawodawstwu tego kraju.

Zważyć należy, iż w zgromadzonym materiale dowodowym, wbrew temu, co wskazano w apelacji, brak jest również potwierdzenia tego, że odwołujący zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce, albowiem jak wynika z protokołu kontroli płatnika składek P.H.U. (...), przeprowadzonej w dniach 28 i 29 marca 2012 r. oraz w dniu 28 czerwca 2012 r., obejmującej okres od 1.01.2010 r. do 29.02.2012 r., odwołujący zatrudniał pracowników - 5 osób w roku 2010, a 4 osoby w roku 2009 (k.12-20 akt organu rentowego). Okoliczność ta znalazła potwierdzenie w zeznaniach A. Z. - osoby prowadzącej sprawy płatnika w zakresie ubezpieczeń społecznych (k. 2-4 akt organu rentowego). Już sama ta okoliczność oznacza, że odwołujący prowadził działalność gospodarczą na terenie Polski i nie ma racji apelujący wskazując, że w prowadzonym postępowaniu nie udowodniono, aby prowadził działalność gospodarczą na własny rachunek w Polsce i w związku z tym podlegał ustawodawstwu polskiemu. Skoro bowiem odwołujący zatrudniał pracowników, nie mógł zawiesić działalności gospodarczej – co wynika wprost z treści art. 14a ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2015, poz. 584), który stanowi, że przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.

Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, że wbrew treści apelacji, nie można przyjąć w przedmiotowej sprawie, że odwołujący w spornym okresie wykonywał pracę tylko na rzecz jednego podmiotu – jednego brytyjskiego pracodawcy, wciąż prowadził bowiem działalność gospodarczą w Polsce.

Sąd Apelacyjny wskazuje także, iż w przedmiotowej sprawie nie można pominąć najistotniejszej kwestii, tj. tego, że brytyjska instytucja ubezpieczeniowa (...), do której Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwrócił się z zapytaniem czy odwołujący został w Wielkiej Brytanii zgłoszony do ubezpieczeń, nie potwierdziła tego, że odwołujący został objęty ubezpieczeniem w Wielkiej Brytanii z tytułu wykonywania pracy najemnej od dnia 1 listopada 2009 r. w firmie (...), następnie w firmie (...) i (...) Z tych powodów (...) nie mogło wydać formularza A1/E101 potwierdzającego podleganie ustawodawstwu brytyjskiemu.

Sąd Apelacyjny wskazuje zatem, że zgadza się ze stanowiskiem Sądu I instancji, że odwołujący nie przedłożył wymaganych prawem dokumentów potwierdzających podleganie innemu ustawodawstwu z zakresu zabezpieczenia społecznego, niż polskiemu. Wprawdzie jak wynika z akt sprawy, odwołujący wnioskował o wydanie tzw. (...) (brytyjski numer ubezpieczeniowy w skrócie (...)) – k. 32 akt rentowych - jednak odwołujący nie przedłożył żadnego dokumentu potwierdzającego uzyskanie tego numeru ubezpieczeniowego. (...) służy do rejestracji podatnika w systemie ubezpieczeń socjalnych i systemie podatkowym, co w konsekwencji daje prawo do emerytury i zasiłków. Numer (...) jest indywidualnie przyznawany do każdemu pracownikowi zatrudnionemu na terenie Wielkiej Brytanii i uzyskiwany jest na wniosek osoby podejmującej zatrudnienie w tym kraju. Numer ten następnie winien być przekazany pracodawcy, który powinien nim się posługiwać przy odprowadzaniu składek ubezpieczeniowych i stosownych podatków. Logicznym jest w ocenie Sądu, że gdyby odwołujący uzyskał ten numer, przekazałby go pracodawcy, aby ten mógł zgłosić go do ubezpieczeń. W interesie odwołującego było zatem sprawdzenie czy pracodawca dopełnił swoich obowiązków, tj. czy zgłosił go do ubezpieczeń. Apelujący nie może zatem przenosić winy na pracodawców, których istnienie - jak wynika z akt sprawy - jest kwestionowane przez brytyjską instytucję ubezpieczeniową (...).

Zważyć także należy, że numer(...) nie jest tym samym, co uzyskana przez odwołującego karta, tj. (...) ( (...)). Ta ostatnia jest bezpłatną brytyjską kartą ubezpieczenia zdrowotnego, która upoważnia do darmowego lub częściowo refundowanego korzystania z podstawowych usług medycznych podczas wizyty w krajach Europy. O kartę tę mogą ubiegać się rezydenci brytyjscy, obywatele krajów należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (w tym Polski), Szwajcarii oraz osoby pow. 16-tego roku życia mieszkające i pracujące w Wielkiej Brytanii.

Z uwagi na powyższe, Sąd Apelacyjny stwierdza, mając na względzie stan faktyczny w sprawie oraz zasady logiki i doświadczenia życiowego, że odwołujący nie wykazał w wiarygodny sposób, aby wykonywał pracę najemną w Wielkiej Brytanii, pomimo zawartej umowy ze wskazanymi przez niego firmami brytyjskimi.

W tym miejscu podkreślić należy, mając na względzie treść art. 6 k.c., że ciężar dowodowy spoczywa na stronie procesu, która z powołanego dowodu wywodzi skutki prawne. Sąd nie jest zobowiązany z urzędu prowadzić postępowania dowodowego w zakresie, w jakim strona procesu winna wykazać się aktywnością dowodową prowadzącą do poparcia swych twierdzeń. Powyższe jest tym bardziej istotne w postępowaniu odrębnym z zakresu ubezpieczeń społecznych, albowiem w postępowaniu tym nie mają znaczenia ograniczenia dowodowe, tak jak w postępowaniu cywilnym toczącym się na podstawie przepisów ogólnych. W przedmiotowej sprawie Sąd I instancji w sposób prawidłowy zgromadził i ocenił materiał dowodowy i wyciągnął z niego prawidłowe wnioski, tym bardziej, że strona odwołująca nie przedłożyła wiarygodnych dowodów przeciwnych twierdzeniu ZUS, że w spornym okresie nie podlegała ustawodawstwu z zakresu zabezpieczenia społecznego innego kraju Unii Europejskiej niż Polska. Sąd Okręgowy prowadził zatem postępowanie dowodowe ukierunkowane na rozstrzygnięcie kwestii spornej z poszanowaniem art. 6 k.c.

Reasumując, Sąd Apelacyjny wskazuje, że odwołujący w spornym okresie prowadził faktycznie działalność gospodarczą na terenie Polski i nie podlegał w tym okresie ustawodawstwu innemu niż polskie z tytułu pracy najemnej na terytorium Unii Europejskiej, bowiem odwołujący nie wykazał, aby wykonywał pracę na terenie Wielkiej Brytanii i podlegał ustawodawstwu państwa brytyjskiego.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny, działając na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację od wyroku Sądu I instancji, o czym orzekł w punkcie 1niniejszego wyroku.

Podstawą orzeczenia o kosztach procesu za przedmiotowe postępowanie drugo instancyjne (punkt 2 wyroku) jest art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490).