Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Jolanta Bojko

Sędzia SO Monika Kuźniar (spr.)

Sędzia SR del. Krzysztof Kremis

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2013r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa S. S.

przeciwko Gminie W.

o ustalenie

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu

z dnia 10 stycznia 2013r.

sygn. akt I C 508/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 90 zł wraz z należnym podatkiem od towarów i usług tytułem kosztów zastępstwa prawnego udzielonego powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym przez adwokata A. G..

Sygn. akt II Ca 324/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 stycznia 2013 r. Sąd Rejonowy w pkt I ustalił, że powód S. S. wstąpił w stosunek najmu lokalu położonego we W. przy Placu (...) w miejsce A. S.; w pkt II zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 221,40 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, zastrzegając, że kwota ta stanowi wynagrodzenie pełnomocnika powoda z urzędu adw. A. G.; w pkt III nakazał stronie pozwanej uiścić na rzecz Skarbu Państwa kwotę 236,90 zł tytułem brakujących kosztów sądowych.

Rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia stanu faktycznego. A. S. była na podstawie umowy z 22 marca 1995 r. najemcą lokalu położonego we W., przy pl. (...), stanowiącego własność Gminy W.. W umowie najmu jako domownika wskazano jej syna, tj. powoda S. S.. A. S. zmarła w maju 2011 r. S. S. jest zameldowany w w/w lokalu od 29 kwietnia 1978 r. W 2004 r. powód wyjechał do Wielkiej Brytanii w celu podjęcia pracy w okresie wakacyjnym. Nie miał wówczas planów pozostania tam na stałe. Następnie nie wrócił do Polski z uwagi na stan zdrowia i brak pracy utrudniający zgromadzenie środków na podróż. W czasie pobytu w Wielkiej Brytanii powód zachorował na chorobę psychiczną - schizofrenię, która utrudniała mu podróż do Polski. W latach 2005-2012 był dwunastokrotnie hospitalizowany w Wielkiej Brytanii, pierwszy raz w styczniu 2005 r.

Uzasadniając rozstrzygnięcie Sąd podał, że powód wyjechał do Wielkiej Brytanii w celu podjęcia pracy, ale nie miał tam zamiaru pozostawać na stałe. Sąd uznał, że wydłużająca się przerwa w zamieszkiwaniu nie pozbawiała powoda statusu stałego mieszkańca lokalu przy pl. (...). Powód nigdy z tego lokalu nie zrezygnował, nie miał też innego stałego miejsca pobytu. Choroba psychiczna utrudniała mu swobodne podróżowanie i zarobkowanie, a w konsekwencji szybszy powrót do Polski. Była to okoliczność od niego niezależna. Sąd uznał, iż powód wydłużył swój pobyt w Wielkiej Brytanii z przyczyn od niego niezależnych i nie chciał zmienić swojego miejsca zamieszkania na stałe.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosła strona pozwana. Sądowi I instancji zarzuciła naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dowodu z zeznań świadków J. K. i F. K. oraz dowodu z informacji o leczeniu powoda z 16.11.2012 r. i w konsekwencji błędne – sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego – przyjęcie na podstawie w/w dowodów, że powód zamieszkiwał w spornym lokalu z A. S. do chwili jej śmierci. Zarzucił tez naruszenie art. 236 kpc w zw. z art. 256 kpc poprzez przeprowadzenie dowodu z informacji o hospitalizacji powoda w Wielkiej Brytanii z 16.11.2012 r. pomimo braku tłumaczenia tej informacji przez tłumacza przysięgłego. Zarzucił także naruszenie art. 691 kpc będące konsekwencją wadliwego ustalenia, iż powód S. S. zamieszkiwał w spornym lokalu wraz z A. S. do chwili jej śmierci.

Wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów procesu za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie na rzecz adw. A. G. kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej nie zasługiwała na uwzględnienie.

Odnosząc się do zarzutów apelacji, w pierwszej kolejności wskazać należy, że zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 236 kpc w zw. z art. 256 kpc, jest bezzasadny. Należy zwrócić uwagę, że strona pozwana nie zgłosiła w toku postępowania zastrzeżenia w trybie art. 162 kpc w zakresie ewentualnego uchybienia przez Sąd przepisowi art. 256 kpc i z tego względu nie przysługuje jej prawo powoływania się na to uchybienie w postępowaniu apelacyjnym. Mimo tego dodać należy, że brak tłumaczenia informacji o hospitalizacji powoda w Wielkiej Brytanii na język polski nie miał wpływu na treść zaskarżonego orzeczenia, skoro strona pozwana nie kwestionowała, że powód był wielokrotnie hospitalizowany. Co więcej, pełnomocnik powoda na rozprawie apelacyjnej w dniu 29 maja 2013 r. przyznał, że informacja ta była i jest w miarę zrozumiała.

W ocenie Sądu Odwoławczego bezzasadny był również zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 § 1 kpc. Sąd I instancji przeprowadził prawidłowo wyczerpujące postępowanie dowodowe w oparciu o dowody wskazane przez strony, następnie w sposób zgodny z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 § 1 k.p.c. ocenił ich wiarygodność i moc, czyniąc trafne i prawidłowe ustalenia faktyczne.

Nie budziła wątpliwości ocena dokonana przez Sąd Rejonowy zaistnienia przesłanek wynikających z przepisu art. 691 § 1 i 2 kc, zgodnie z treścią którego w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują m.in. dzieci najemcy, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje pogląd, że przesłanka co do stałego mieszkania z najemcą zawiera w sobie wymaganie, żeby osoba bliska najemcy nie miała innego mieszkania, a lokal mieszkalny zajmowany przez tę osobę z najemcą stanowił centrum jej spraw życiowych (por. wyrok SN z dnia 15 stycznia 1981 r. III CRN 314/80 OSNC 1981/6/119), jak też że przy dłuższych okresach czasu zamieszkiwania razem zdarzają się sytuacje spowodowane różnymi przyczynami (dłuższy wyjazd, choroba), w których następuje zerwanie więzi faktycznej z lokalem. Jeżeli wtedy najemca lokalu umrze, w następstwie czego dojdzie do wygaśnięcia stosunku najmu, to o spełnieniu wymogu wspólnego zamieszkiwania, jako podstawy do wstąpienia po nim w stosunek najmu przez osobę bliską zdecyduje ocena, czy przerwa we wspólnym zamieszkiwaniu miała charakter przejściowy, czy też oznaczała definitywne opuszczenie lokalu, zaś ocena konkretnych okoliczności sprawy powinna wówczas zmierzać do odtworzenia zamiaru obu wspólnie zamieszkujących osób, a więc czynnika ze sfery ich świadomości i woli (por. wyrok SN z dnia 7 lutego 2002 r. I CKN 1023/99 LEX nr 53288).

Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że centrum spraw życiowych powoda do chwili śmierci najemcy stanowił lokal mieszkalny położony we W. przy pl. (...). Słusznie Sąd I instancji przyjął, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, że pobyt powoda w Wielkiej Brytanii nie miał charakteru stałego, jak też brak było podstaw do przyjęcia, że wolą powoda była rezygnacja z zamieszkiwania w Polsce. Początkowo zarobkowy charakter pobytu powoda w Wielkiej Brytanii uległ zmianie na konieczny, przy czym zmiana ta nastąpiła z przyczyn niezależnych od powoda. Choroba psychiczna, która ujawniła się w trakcie jego pobytu za granicą, spowodowała konieczność wielokrotnej hospitalizacji, zaś jej charakter uniemożliwił powodowi powrót do kraju. Powód nie mógł kontynuować pracy zarobkowej, aby pozyskać środki finansowe na powrót do W., jak też nie pozwalał mu na to stan jego zdrowia, co również wynika z treści zaświadczenia szeryfa na k. 129 akt sprawy. Charakter choroby powoda wymaga kosztownego leczenia, które wraz z opieką medyczną zostało powodowi zapewnione bezpłatnie w Wielkiej Brytanii, gdzie otrzymał też tymczasowe mieszkanie. Powód nie mógł zatem powrócić do kraju z uwagi na brak odpowiednich środków finansowych, nadto z uwagi na niemożność zarobkowania nie mógłby kontynuować kosztownego leczenia, które w Wielkiej Brytanii zostało mu zapewnione bezpłatnie. Nie można natomiast przyjąć, że z uwagi na powyższe okoliczności wolą powoda była rezygnacja z umiejscowienia centrum swoich spraw życiowych w spornym lokalu. Czasowy, choć wydłużający się pobyt powoda w Wielkiej Brytanii, nie był bowiem skutkiem świadomego wyboru powoda. Okoliczność ta, wbrew twierdzeniom strony pozwanej, wynikała zarówno z zeznań świadków J. K. i F. K., jak też z informacji o leczeniu powoda z 16.11.2012 r.

Sąd Odwoławczy, uznając za trafne ustalenia Sądu I instancji w zakresie zamieszkiwania powoda S. S. w spornym lokalu wraz z A. S. do chwili jej śmierci, oddalił apelację strony pozwanej jako bezzasadną, o czym na podstawie art. 385 kpc orzeczono jak w pkt I sentencji.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego zawarte w pkt II sentencji zapadło w oparciu o art. 98 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc w zw. z § 2 ust. 1 i 3, § 6 pkt 2 i § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.