Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

sprawy z wniosku P. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania P. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 15 stycznia 2013 r. sygn. (...)

oddala odwolanie.

Sygn. akt VU 247/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 stycznia 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił P. Ś.prawa do emerytury.

Od decyzji powyższej wnioskodawca P. Ś. wniósł w dniu 15 lutego 2013r. odwołanie wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury. W uzasadnieniu podniósł, że w warunkach szczególnych pracował także w następujących okresach zatrudnienia:

- od dnia 17 kwietnia 1970r. do dnia 1 marca 1971r. oraz od dnia 30 marca do 31 sierpnia 1972r. w Nadleśnictwie P. w K. na stanowisku drwala;

- od dnia 12 listopada 1974r. do 30 kwietnia 1977r. w (...) w D. w charakterze betoniarza drogowego i kopacza;

- od dnia 9 października 1979r. do 31 grudnia 1981r. w Przedsiębiorstwie (...) w K. na stanowisku betoniarza;

- od dnia 1 marca 1995r. do 31 grudnia 1998r. w (...) K.w K.przy obsłudze pieca;

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podniósł, iż wnioskodawca nie dysponuje dokumentami, które potwierdzałyby szczególny charakter jego pracy w w/w okresach, a zatem nie wykazał, aby pracował w warunkach szczególnych 15 lat.

Na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2013r. pełnomocnik wnioskodawcy sprecyzował odwołanie w ten sposób, iż wniósł o zaliczenie wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)w K.od dnia 9 października 1979r. do 31 grudnia 1981r. oraz w (...) K.w K.od dnia 1 marca 1995r. do 31 grudnia 1998r., a w pozostałym zakresie cofnął odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca P. Ś., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 28 grudnia 2012 roku wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-2 akta ZUS)

Wnioskodawca na datę 1 stycznia 1999r. miał okres ubezpieczenia w łącznym wymiarze 25 lat. (okoliczność bezsporna).

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okres pracy w wymiarze 10 lat, 6 miesięcy i 27 dni.

(dowód: decyzja – k.11 akt ZUS)

P. Ś. w okresie od dnia 7 lipca 1979r. do 30 czerwca 1983r. w pracował w Przedsiębiorstwie (...) w K. na stanowisku betoniarza. Przedsiębiorstwo (...) zajmowało się budową obiektów dla Elektrowni (...). Do obowiązków wnioskodawcy należało wylewanie betonu na posadzkach, w kanałach, stropach oraz fundamentach nowo budowanych budynków układanie zbrojeń z metalowych prętów.

Z tego okresu organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okres od 7 lipca 1979r. do 8 października 1979r. oraz od dnia 1 stycznia 1982r. do 30 czerwca 1983r.

(dowód: umowa o pracę z dnia 7 lipca 1979r., świadectwo pracy z dnia 30 czerwca 1983r. – akta osobowe (...), zeznania świadka S. J. - protokół rozprawy z dnia 17 kwietnia 2013r. od minuty 28:16 do minuty 38:55, zeznania wnioskodawcy - protokół rozprawy z dnia 31 maja 2013r. od minuty 3:49 do minuty 17:20)

W okresie od dnia 1 marca 1995r. do dnia 31 grudnia 1996r. wnioskodawca pracował w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przy obsłudze pieca elektrycznego do wypalania płytek ceramicznych. Do obowiązków wnioskodawcy należało wkładanie płytek do pieca oraz ich wyjmowanie po wypaleniu.

(dowód: umowa o pracę z dnia 1 marca 1995r., pismo przedłużające umowę o pracę z dnia 1 czerwca 1995r. , z dnia 29 sierpnia 1995r., z dnia 1 stycznia 1996r., umowa o pracę z dnia 1 lipca 1996r.- akta osobowe (...) K., zeznania świadka J. B.- protokół rozprawy z dnia 17 kwietnia 2013r. od minuty 17:32 do minuty 28:15 )

Z dniem 1 stycznia 1997r. wnioskodawca rozpoczął pracę w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przy obsłudze młynów. W takim charakterze pracował do końca swojego zatrudnienia tj. do 31 grudnia 2000r. Do obowiązków wnioskodawcy należało przygotowywanie zasypów czyli fryty, którą wrzucał do młynów, gdzie komponenty były mielone na płynną masę. Masa ta służyła do wylewania ostatniej warstwy na płytkach. Wnioskodawca musiał zlewać płynną, gorącą masę z młynów. Na hali gdzie pracował wnioskodawca był bardzo duży hałas, zapylenie i wysoka temperatura.

(dowód: angaż z dnia 2 stycznia 1997r., świadectwo pracy z dnia 29 grudnia 2000r. – akta osobowe (...) K., zeznania świadka M. W.– protokół rozprawy z dnia 17 kwietnia 2013r. od minuty 8: 16 do minuty 17:30, zeznania świadka J. B.- protokół rozprawy z dnia 17 kwietnia 2013r. od minuty 17:32 do minuty 28:15)

S ąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż (...) lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i (...) lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył (...) lat.

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), okresy pracy w warunkach szczególnych, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Organ rentowy nie kwestionował faktu zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w K.. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie od dnia 9 października 1979r. do dnia 31 grudnia 1981r. tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Organ rentowy zakwestionował ten okres z uwagi na to, że w kartach wynagrodzeń za ten okres wnioskodawca miał wpisane stanowisko cieśla. Wcześniejszy bowiem i późniejszy okres zatrudnienia w tej firmie organ rentowy zaliczył P. Ś. do pracy w szczególnych warunkach, mimo że i za ten okres nie dysponował on świadectwem pracy w szczególnych warunkach. Karty wynagrodzeń nie są dokumentem adekwatnym do stwierdzenia stanowiska pracy. Dokumenty te służą innym celom, a mianowicie wykazaniu składników wynagrodzenia i ich wysokości. Stanowisko pracy wynika natomiast ze świadectwa pracy oraz angaży. A żaden z tych dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy nie potwierdza, aby ubezpieczony kiedykolwiek pracował w charakterze cieśli. Wręcz przeciwnie w tych dokumentach cały czas stanowisko pracy wnioskodawcy jest określane jako betoniarz. Również pracujący z wnioskodawcą w jednej brygadzie świadek S. J. potwierdził, że P. Ś. cały czas w spornym okresie zajmował się wylewaniem betonu na fundamentach i stropach nowo budowanych budynków Elektrowni (...), a także układaniem zbrojenia z metalowych prętów na tych budynkach, a obowiązki swe wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zarówno prace zbrojarskie jak i betoniarskie są zaliczane do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A dział IV (w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych) pkt 4 będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Nie ulega zatem wątpliwości, że wnioskodawca pracując w Przedsiębiorstwie Budowlanym (...), gdzie wykonywał prace zbrojarskie i betoniarskie pracował cały czas w szczególnych warunkach, również w spornym okresie od 9 października 1979r. do dnia 31 grudnia 1981r. czyli przez 2 lata 2 miesiące i 22 dni.

Do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach podlega zaliczeniu także okres zatrudnienia wnioskodawcy w charakterze młynowego w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, choć i za ten okres wnioskodawca nie dysponuje świadectwem pracy w warunkach szczególnych. Szczególny charakter pracy ubezpieczonego w tym okresie potwierdzili przesłuchani w sprawie świadkowie (pracownicy (...) K.) M. W.oraz J. B.. Z ich zeznań oraz korespondujących z nimi zeznaniami wnioskodawcy wynika, że do jego stałych obowiązków jako młynowego: należało przygotowywanie zasypów czyli fryty, która składała się ze szkodliwych dla zdrowia składników, wrzucenie zasypu do młyna, gdzie komponenty były mielone na płynną masę, a następnie zlanie gorącej masy z młyna. Masa ta służyła do wylewania ostatniej warstwy na płytkach. Na hali, gdzie pracował wnioskodawca panowały bardzo trudne warunki pracy (bardzo duży hałas, zapylenie i wysoka temperatura).

Wykonywana przez wnioskodawcę praca była pracą przy produkcji materiałów ogniotrwałych oraz wyrobów ceramicznych, która jest wymieniona w wykazie A dział V pkt 11 jako praca w szczególnych warunkach.

Analiza dokumentów znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego w postaci angażu z dnia 2 stycznia 1997r. oraz świadectwo pracy z dnia 29 grudnia 2000r. prowadzi do wniosku, że w takim charakterze pracował on jednak dopiero od dnia 1 stycznia 1997r. We wcześniejszym bowiem okresie – jak wynika z dokumentów - pracował przy obsłudze pieca elektrycznego do wypalania płytek ceramicznych. W takim charakterze został zatrudniony zgodnie z umową o pracę z dnia 1 marca 1995r., która następnie była przedłużana aż do końca grudnia 1996r. (pismo z dnia 1 czerwca 1995r. , z dnia 29 sierpnia 1995r., z dnia 1 stycznia 1996r., umowa o pracę z dnia 1 lipca 1996r..)

Pełnomocnik wnioskodawcy podniósł, iż okres tej pracy powinien zostać zaliczony do pracy w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A dział III pkt.67. Dział III dotyczy prac w hutnictwie lub przemyśle metalowym. Zgodnie z punktem 67 pracą w warunkach szczególnych jest praca przy obsłudze pieców grzewczych i obróbka cieplna, transport materiałów na gorąco oraz transport wewnętrzny między stanowiskami pracy w wydziałach , w których wykonywane prace wymienione są w wykazie. Wnioskodawca nie pracował w hutnictwie przy obsłudze pieca hutniczego. P. Ś. obsługiwał piec elektryczny służący do wypalania płytek w przemyśle budowlanym.

W judykaturze Sądu Najwyższego stwierdza się, że wynikające z wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej. Wyodrębnienie poszczególnych prac ma charakter stanowiskowo - branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego. Taki sposób kwalifikacji prawnej tychże prac nie jest dziełem przypadku. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Nie można zatem swobodnie czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym (por. wyrok z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2012r., I UK 406/11). Również w wyroku z dnia 3 czerwca 2008 r., I UK 381/07 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że przyporządkowanie określonej pracy do określonej w wykazie branży przemysłowej ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w warunkach szczególnych, gdy uciążliwość i szkodliwość pracy dla zdrowia wynika właśnie z jej branżowej specyfiki.

Z tych przyczyn pracy wnioskodawcy przy obsłudze pieca do wypalania płytek ceramicznych nie sposób zaliczyć do wykazu A dział III poz. 67, jak chce jego pełnomocnik. Biorąc pod uwagę, że zakład pracy, w którym był zatrudniony wnioskodawca zaliczał się do gałęzi przemysłu materiałów budowlanych, tylko wykonywanie prac uznanych za prace w szczególnych warunkach zgodnie z działem V mogą zostać zaliczone wnioskodawcy do prac w szczególnych warunkach. Dział V nie zawiera prac przy wypalaniu wyrobów ceramicznych. Prace przy wypalaniu zgodnie z działem V są zaliczane do pracy w szczególnych warunkach tylko wówczas, gdy dotyczą wypalania dolomitu ( pkt 20), a nie wyrobów ceramicznych. Za prace w warunkach szczególnych w przypadku wyrobów ceramicznych ustawodawca uznał jedynie prace przy produkcji wyrobów ceramicznych (pkt 11) oraz prace palaczy pieców do wypalania (pkt 18). Skoro ustawodawca w dziale V wyróżnia prace przy wypalaniu jako prace w warunkach szczególnych i ogranicza je li tylko do wypalania masy dolomitowej, a nie wyrobów ceramicznych, to znaczy że wolą prawodawcy było nie zaliczenie prac przy wypalaniu wyrobów ceramicznych do prac w warunkach szczególnych.

Z tych względów Sąd Okręgowy nie zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) K.w charakterze piecowego, czyli okresu od dnia 1 marca 1995r. do dnia 31 grudnia 1996r.

Sąd Okręgowy nie analizował natomiast charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie od dnia 17 kwietnia 1970r. do dnia 1 marca 1971r. i od dnia 30 marca do 31 sierpnia 1972r. w Nadleśnictwie P. w K. oraz od dnia 12 listopada 1974r. do 30 kwietnia 1977r. w (...) w D., gdyż w tym zakresie jego pełnomocnik cofnął odwołanie.

Po powiększeniu stażu w warunkach szczególnych uznanego przez organ rentowy w wymiarze 10 lat 6 miesięcy i 27 dni o okresy zaliczone w niniejszym postępowaniu ( okres od

od 9 października 1979r. do dnia 31 grudnia 1981r. oraz od dnia 1 stycznia 1997r. do 31 grudnia 1998r.) wnioskodawca legitymuje się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach wynoszącym 14 lat 9 miesięcy 17 dni.

Wnioskodawca nie spełnił zatem nadal podstawowego warunku, od którego zależy przyznanie prawa do emerytury, a mianowicie nie wykazał 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Biorąc powyższe pod uwagę należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest prawidłowa i brak podstaw do uwzględnienia odwołania.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.