Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 września 2015 roku

Sąd Rejonowy w Pruszkowie II Wydział Karny w składzie:

Przewodnicząca - Sędzia SR Marianna Kryń – Kosieradzka

Protokolant - Ewa Pieroszczuk

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2015 roku sprawy przeciwko A. K. ur. (...) w M. synowi J. i Z. z d. A.

obwinionemu o to, że:

w dniu 22.12.2014 r. będąc właścicielem pojazdu o nr rej. (...) nie wskazał Straży Miejskiej w B. osoby, której w dniu 07.09.2014 r. o godz. 11:01:16 powierzył wymieniony pojazd do kierowania,

tj. o czyn z art. 96 § 3 ustawy z dnia 20.05.1971 r. Kodeks wykroczeń w zw. z art. 78 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 20.06.1997 r. Prawo o ruchu drogowym;

I.obwinionego A. K. uznaje za winnego tego, że w okresie od 18 grudnia 2014 roku do dnia 10 lutego 2015 roku, będąc właścicielem pojazdu o nr rej. (...), nie wskazał Straży Miejskiej w B. osoby, której powierzył w/w pojazd do kierowania, a która w dniu 07.09.2014 roku o godz. 11:01:16 w B. ul. (...)/P., jadąc z prędkością 73 km/h, popełniła wykroczenie, polegające na przekroczeniu dopuszczalnej prędkości do 50 km/h, tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 96 § 3 k.w. i za to na podstawie 96 § 3 k.w. wymierza obwinionemu karę grzywny w kwocie 400 (czterysta) złotych;

II. zasądza od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa 40 (czterdzieści) złotych opłaty i 100 (sto) złotych zryczałtowanych kosztów postępowania.

Sygn. akt II W 857/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 15 września 2015 roku

Na podstawie ujawnionego na rozprawie materiału dowodowego sąd rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 7 września 2014 roku o godz. 11:01 w B. na skrzyżowaniu ulic (...)/P., nieustalona osoba, kierująca samochodem osobowym o nr rej. (...), poruszając się z prędkością 73 km/h, przekroczyła o 23 km/h, dozwoloną na tym terenie prędkość do 50 km/h. Powyższe zdarzenie zostało zarejestrowane przez urządzenie rejestrujące naruszenie przepisów ruchu drogowego, obsługiwane przez Straż Miejską w B.. W/w jednostka ustaliła, że właścicielem pojazdu jest A. K., po czym w dniu 2 grudnia 2014 roku skierowała do w/w wezwanie do wskazania, w terminie 7 dni od doręczenia niniejszego wezwania, informacji o użytkowniku pojazdu w dacie popełnienia wykroczenia. Na wezwaniu widniała fotografia samochodu oraz niewyraźne zdjęcie mężczyzny nim kierującym w chwili wykroczenia. Powyższe wezwanie zostało doręczone obwinionemu w dniu 10 grudnia 2014 roku. Obwiniony nie udzielił informacji wynikającej z wezwania Straży Miejskiej. Podjął natomiast korespondencję z tym organem, m.in. uznając w/w wezwanie jako bezprawne i bezprzedmiotowe oraz wskazał na brak kompetencji Straży Miejskiej do prowadzenia postępowania wyjaśniającego. Na powyższe pismo w dniu 20 stycznia 2015 roku Straż Miejska w B. udzieliła obwinionemu odpowiedzi, informując, że zostanie przeciwko niemu do Sądu skierowany wniosek o ukaranie o czyn z art. 96 § 3 k.w. oraz pouczając go o jego uprawnieniach i obowiązkach. A. K. w piśmie z 4 lutego 2015 roku wyjaśnił, że pomimo poczynionych ustaleń z członkami rodziny nie jest w stanie wskazać osoby, która kierowała jego pojazdem i dopuściła się ujawnionego przez Straż Miejską wykroczenia. Na to ustalenie nie pozwala mu również jakość nadesłanych mu zdjęć oraz upływ czasu od zdarzenia. Obwiniony nadto podniósł, że jego przyznanie się do winy prowadziłoby do niedopuszczalnego samoobwinienia, przyjęcie kary za nie popełnione przez niego wykroczenie i naruszenie wszelkich uprawnień procesowych służących obronie (k. 3 – wezwanie, k. 4 – kopia świadectwa legalizacji, k. 5-5v – dowód doręczenia wezwania, k. 6-10 – pismo obwinionego wraz z załącznikami, k. 11-11v – pismo Straży Miejskiej w B., k. 13-14 – pismo obwinionego).

Obwiniony A. K. przed sądem nie przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu i odmówił złożenia wyjaśnień (k. 74-75 – protokół rozprawy z dnia 15 września 2015 roku).

Sąd rejonowy zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 78 ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym właściciel lub posiadacz pojazdu jest obowiązany wskazać, na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, chyba że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec. Sprawcą wykroczenia z art. 96 § 3 k.w. jest właściciel, posiadacz pojazdu, który wbrew obowiązkowi, nie wskazał, na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Odnosi się to zatem do sytuacji gdy wymieniona w wyżej powołanym przepisie osoba wie kto kierował pojazdem w oznaczonym czasie i w sposób celowy nie udziela informacji na ten temat na żądanie uprawnionego organu (wina umyślna z zamiarem bezpośrednim), bądź nie udzielając takiej informacji, wprawdzie nie jest jej głównym celem popełnienie wykroczenia, ale realizując ten inny cel (np. ochronę kierowcy przed ukaraniem mandatem za popełnione wykroczenie), przy okazji godzi się na popełnienie czynu z art. 96 § 3 k.w. (wina umyślana z zamiarem ewentualnym). Przenosząc powyższe rozważania teoretyczne na realia sprawy podnieść należy, że w chwili popełnienia w dniu 7 września 2014 roku o godz. 11:01 wykroczenia przez osobę kierująca samochodem o nr rej. (...) w B., w/w pojazd był własnością obwinionego. Nie budzi również wątpliwości, że A. K. otrzymał w dniu 10 grudnia 2014 roku wezwanie uprawnionego organu - Straży Miejskiej w B. do wskazania komu powierzył ten pojazd w dacie wykroczenia do kierowania lub używania. Zgodnie bowiem ze stanowiącą zasadę prawną uchwałą 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2014 roku sygn. IKZP 16/14, Straż Miejska (Gminna) jest organem uprawnionym do występowania z wnioskiem o ukaranie w sprawach o wykroczenia z art. 96 § 3 k.w. W ocenie sądu równie bezspornym jest, że obwiniony zaniechała obowiązkowi udzielenia żądanej informacji, a nie ujawniły się przy tym żadne okoliczności wskazujące na to, że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec. Również, wbrew przekonaniu obwinionego, pośród licznych obowiązków nałożonych przez ustawodawcę na właściciela (użytkownika) pojazdu, jest także ten, by w razie potrzeby, móc wskazać komu pojazd został powierzony (art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym). W tym kontekście zauważyć należy, iż obwiniony otrzymał wezwanie od Straży Miejskiej w B. w dniu 10 grudnia 2014 roku, a więc po upływie zaledwie trzech miesięcy od popełnionego wykroczenia. W świetle zasad logicznego myślenia i doświadczenia życiowego okres ten wydaje się na tyle krótki, że przy dobrej woli obwiniony mógł bez przeszkód ustalić kto wówczas kierował jej samochodem – tym bardziej, jak podał w postępowaniu wyjaśniającym, że był to ktoś z jego rodziny. Ponadto w wezwaniu są dwie fotografie, tj. pojazdu oraz kierującego nim w chwili wykroczenia kolizji. Wprawdzie fotografia mężczyzny jest niewyraźna, ale, w ocenie sądu, obraz mężczyzny jest w pełni możliwym rozpoznania przez osobę znająca w/w.

Podnieść również należy, iż obwiniony mieszka w P., zaś wykroczenie zostało popełnione w B., co również ułatwiało obwinionemu ustalenie sprawcy wykroczenia. Zapewne w/w, ani członkowie jego rodziny jego pojazdem na co dzień nie przejeżdżają przez B., oddalone od P. o kilkaset kilometrów; zapewne była to sytuacja wyjątkowa, o której obwiniony musiał wiedzieć.

W ocenie sądu nie zasługuje również na uwzględnienie argumentacja obwinionego odnośnie niekonstytucyjności działań w tej sprawie Straży Miejskiej, Podnieść należy, iż to właśnie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 marca 2013 roku sygn. akt P 27/13 rozwiał wszelkie ewentualne wątpliwości co do zgodności art. 96 § 3 k.w. z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu w/w wyroku Trybunał Konstytucyjny zawarł m.in. wykładnię art. 96 § 3 k.w. określającą zasady jego stosowania. Zgodnie z zaprezentowaną wykładnia w/w przepisu „jeżeli uprawniony organ nie ustali sprawcy wykroczenia przekroczenia dopuszczalnej prędkości na podstawie obrazu zarejestrowanego przez fotoradar, to występuje do właściciela (posiadacza) pojazdu z żądaniem wskazania komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Jeżeli właściciel (posiadacz) pojazdu nie wskaże komu powierzył pojazd do kierowania lub używania to:

1/ postępowanie w sprawie przekroczenia dopuszczalnej prędkości skierowane jest przeciwko nieznanemu sprawcy, a nie przeciwko właścicielowi (posiadaczowi) pojazdu,

2/ w razie nie wykrycia sprawcy jest ono umarzane,

3/ wszczyna się postępowanie w sprawie popełnienia wykroczenia stypizowanego w art. 96 § 3 k.w.

Właściciel (posiadacz) pojazdu, wezwany do wskazania kierującego, ma de facto pięć możliwości:

1/ wskazać siebie jeżeli faktycznie prowadził pojazd,

2/ przedstawić dowód, że nie jest ani właścicielem ani posiadaczem pojazdu,

3/ wskazać kto kierował pojazdem lub używał pojazdu,

4/ nie wskazać komu powierzył pojazd do kierowania lub używania,

5/ przedstawić dowód, że pojazd był użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec,

Tylko w czwartym wypadku, gdy właściciel lub posiadacz pojazdu nie wskaże komu powierzył pojazd do kierowania lub używania, naraża się na odpowiedzialność za wykroczenie określone w kwestionowanym art. 96 § 3 k.w. Za wykroczenie to ustawodawca przewidział jedynie karę grzywny bez możliwości przyznania punktów, tak jak np. za popełnienie wykroczenia przekroczenia dopuszczalnej prędkości. Z tego względu zarzut pytającego sądu, że art. 96 § 3 k.w. jest swoistą pułapką zastawioną przez prawo i narusza wynikającą z art. 2 Konstytucji zasadę zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, nie znalazł potwierdzenia w rozpatrywanej sprawie. Na marginesie Trybunał zwraca uwagę, że obowiązek wskazania komu został powierzony pojazd do kierowania lub używania jest tylko jednym z obowiązków nałożonych przez prawodawcę na właściciele (posiadacza) pojazdu. W obowiązującym stanie prawnym właściciel ma m.in. obowiązek zarejestrowania pojazdu, przeprowadzenia jego okresowych badań technicznych, wyposażenia go w określone urządzenia i przyrządy, posiadania ważnych uprawnień do kierowania, czy wreszcie – stosowania się do zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Konkludując Trybunał stwierdza, że art. 96 § 3 k.w. jest zgodny z wynikająca z art. 2 Konstytucji zasadą zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez niego prawa”.

W podobnym tonie, o zgodności art. 96 § 3 k.w. z Konstytucją, wypowiedział się również Trybunał Konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej w orzeczeniu z dnia 30 września 2015 roku.

W ocenie sądu analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego potwierdza, że obwiniony A. K. dopuścił się czynu, który polegał na tym, że w okresie od 18 grudnia 2014 roku do dnia 10 lutego 2015 roku, będąc właścicielem pojazdu o nr rej. (...), nie wskazał Straży Miejskiej w B. osoby, której powierzył w/w pojazd do kierowania, a która w dniu 07.09.2014 roku o godz. 11:01:16 w B. ul. (...)/P., jadąc z prędkością 73 km/h, popełniła wykroczenie, polegające na przekroczeniu dopuszczalnej prędkości do 50 km/h .

Sąd w wyroku zmienił, zawarty we wniosku o ukaranie, opis czynu obwinionego w zakresie okresu jego popełnienia oraz uszczegółowienia znamion. Z treści wezwania skierowanego przez Straż Miejska w B. do obwinionego wynika bowiem, iż żądanej informacji winien udzielić w terminie 7 dni od doręczenia mu powyższego pisma. Zważywszy, iż wezwanie zostało obwinionemu doręczone 11 grudnia 2014 roku, a tym samym należało przyjąć 18 grudnia 2014 roku jako datę początkową popełnienia wykroczenia, tj. następny dzień po upływie zakreślonego w tym celu A. K. przez Straż Miejską terminu. Jako datę końcową przyjęto natomiast 10 luty 2015 roku, tj. przeddzień skierowania do Sądu wniosku o ukaranie.

Czyn obwinionego wyczerpuje dyspozycję art. 96 § 3 k.w. w zw. z art. 78 ust. 4 i 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Obwiniony dopuściła się tego czynu z winy umyślnej w formie zamiaru ewentualnego. Otrzymując w dniu 11 grudnia 2014 roku wezwanie Straży Miejskiej do wskazania użytkownika jego pojazdu, nie wypełnił tego obowiązku. Dokonał tego chroniąc osobę popełniającą wykroczenie drogowe przed ukaraniem, a jednocześnie godząc się na popełnienie niniejszego wykroczenia.

Czyn obwinionego jest społecznie szkodliwy, albowiem narusza normę prawną chroniącą prawidłowe i sprawne funkcjonowanie organu państwowego ścigającego osoby popełniające wykroczenia drogowe.

Mając na uwadze powyższe sąd, na podstawie art. 96 § 3 k.w., wymierzył obwinionemu karę grzywny w kwocie 400 złotych.

W ocenie sądu kara ta jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości czynu obwinionego oraz jego zawinienia. Winna w należyty sposób spełnić wobec w/w rolę wychowawczą i zapobiegawczą oraz cele w zakresie oddziaływania społecznego. Kara ta jest też możliwa do wykonania przez obwinionego, który posiada oszczędności. Nadto jego konkubina zarabia 3 000 złotych miesięcznie (k. 74 – dane osobowe). Ponadto w/w jest młodym, zdrowym mężczyzną, a zatem jest w stanie zarobić środki potrzebne na uiszczenie orzeczonej grzywny.

Orzeczenie o kosztach postępowania znajduje oparcie w treści art. 21 pkt 2 w zw. z art. 3 ust 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku O opłatach w sprawach karnych (Dz. U. 1983 nr 49, poz. 223 ze zm.) oraz § pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2001 roku w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty za wniesienie wniosku o wznowienie postępowania w sprawach o wykroczenia.

Z tych wszystkich względów orzeczono, jak w wyroku.