Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 19 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny-Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2013 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) sp. z o.o. w W.

z udziałem (...) sp. z o.o. w W., D. M.,

B. M. i M. M.

o wpis

na skutek apelacji uczestników D. M. i M. M.

od postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa w Warszawie

z dnia 20 grudnia 2012 r., (...)

postanawia:

oddalić apelacje.

Sygn. akt V Ca 962/13

Uzasadnienie:

(...) Sp. z o.o. w W. wniosła 30 października 2010r. o wpis w dziale IV księgi wieczystej Kw nr (...) poprzez zmianę wierzyciela hipotecznego z (...) spółka z o.o. w W. na (...) Sp. z o.o. w W..

Referendarz sądowy dokonał 13 listopada 2012r. wpisu zgodnie z wnioskiem.

D. M. złożyła skargę na ww. orzeczenie referendarza sądowego, podnosząc, iż dokonanie wpisu narusza przepis art. 788§ 1 k.p.c., gdyż (...) spółka z o. o. w W. nie dysponuje prawidłowym dokumentem urzędowym lub prywatnym z którego wynika możliwość wpisu do księgi wieczystej .

Postanowieniem z 20 grudnia 2012r. Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. utrzymał zaskarżony wpis w mocy.

Sąd rejonowy uznał, iż skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Przytoczył treść art. 626 ⁸ § 1 i § 2 k.p.c. i wskazał, iż przepis ten wyznacza zakres kognicji sądu wieczystoksięgowego, która ograniczona jest do badania treści i formy wniosku oraz dołączonych do niego dokumentów i treści księgi wieczystej.

Odnośnie argumentu skarżącej, iż przeszkodą do dokonania wpisu było to, że Sąd nie nadał klauzuli wykonalności przeciwko nabywcy wierzytelności – (...) sp. z o.o. w W., a nabycie wierzytelności odbyło się w toku postępowania egzekucyjnego Sąd uznał go za niezasadny.

Sąd pierwszej instancji przytoczył treść art. 509 k.c. i wskazał, iż podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uchwale z 5 marca 2009r. III CZP 4/09, iż przepis art. 788 § l k.p.c. ma zastosowanie również w sytuacji, gdy uprawnienie objęte tytułem egzekucyjnym przeszło na inną osobę w drodze przelewu po wszczęciu postępowania egzekucyjnego. Przepis art. 192 pkt.3 k.p.c. nie ma zastosowania w postępowaniu egzekucyjnym..

Sąd Rejonowy tym samym uznał, iż uzyskanie klauzuli wykonalności na nabywcę wierzytelności jest konieczne jedynie dla celowego prowadzenia egzekucji, lecz nie jest wymagane do zmiany wpisu wierzyciela hipotecznego, gdzie wystarczającym dokumentem do wpisu jest dokument określony w art. .31 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, bowiem w toku postępowania wieczystoksięgowego nie ma zastosowania przepis art. 192 pkt.3 k.p.c. nie jest więc potrzebna zgoda dłużnika, ponieważ uzyskanie takiej zgody nie daje się pogodzić z celem postępowania egzekucyjnego.

Apelację od postanowienia Sądu Rejonowego wniosły D. M. i M. M..

Orzeczenie zaskarżyły w całości.

Rozstrzygnięciu zarzuciły:

- naruszenie art. 626 ⁸ § 1 i 2 k.p.c. poprzez niewłaściwe jego zastosowanie wskutek pominięcia zbadania kwestii możliwości skutecznego przejścia uprawnień na wierzyciela hipotecznego (...) sp. z o.o. w W.;

- brak analizy aktu notarialnego z 26 października 2012r., w zakresie przejścia uprawnień oraz oświadczeniu o poddaniu się egzekucji i ustanowieniu hipoteki;

naruszenie art. 79 ustawy o księgach wieczystych i hipotece poprzez uznanie, iż umowa dołączona w zakresie przejścia uprawnień jest dozwolona oraz skuteczna;

- naruszenie art. 31 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece przez przyjęcie, iż wnioskodawca wykazał zasadność wpisu wymienionymi w art. 31 ust. 2 dokumentami;

- naruszenie art. 518 k.c. poprzez brak analizy w zakresie zakazu zbywania roszczeń ujętego w oświadczeniu D. M. w zakresie oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji oraz ustanowieniu hipoteki z 31.10.2008;

- brak prawidłowego uzasadnienie skarżonego orzeczenia.

Wniosły o uchylenie rzeczonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wpisu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obydwie apelacje nie są zasadne i podlegają oddaleniu.

W ocenie Sądu Okręgowego apelacja uczestniczki D. M. jest pozbawiona merytorycznych podstaw, w związku z tym podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, iż nie sposób zgodzić się z apelującą, iż w niniejszej sprawie doszło do naruszenia art. 626 ⁸ § l i 2 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie. Nie może bowiem budzić wątpliwości, iż zmiany dotyczące przeniesienia wierzytelności hipotecznej, polegające na możliwości dokonania przez dotychczasowego wierzyciela nie tylko przelewu niektórych wierzytelności zabezpieczonych hipoteką na rzecz innego podmiotu, ale także mogą mieć miejsce w drodze innych umów np. przez indos. Znowelizowane brzmienie art.79 ustawy o księgach wieczystych i hipotece ustanawiające zasadę automatycznego przejścia hipoteki wraz z przelaną wierzytelnością, przesądza sporną kwestię, czy dla przeniesienia hipoteki wraz z zabezpieczoną wierzytelnością potrzebna jest oddzielna umowa przenosząca hipotekę.

Wbrew twierdzeniom skarżącej przy rozpoznaniu sprawy nie doszło jednak do naruszenia normy wymienionej w wyżej wymienionym przepisie. Unormowanie to oznacza bowiem, że zmiana wierzyciela hipotecznego jest ustawowym skutkiem przeniesienia wierzytelności. Dla skuteczności przelewu konieczny jest również wpis w księdze wieczystej, który ma charakter konstytutywny. W konsekwencji przeniesienie wierzytelności hipotecznej wraz z hipoteką będzie zatem skuteczne dopiero od dokonania wpisu nabywcy w księdze wieczystej z mocą wsteczną od daty złożenia wniosku, a to stosownie do art. 29 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Takiemu stanowisku na tle dotychczasowego stanu prawnego dał wyraz Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 maja 2004 r. V CK 505/03, którego tezę Sąd Okręgowy podziela. SN orzekający na kanwie innej sprawy zwrócił uwagę, że według art. 43 pkt 4 u.k.s.c. opłatę stałą w kwocie 150 zł pobiera się od wniosku o wpis zmiany treści ograniczonych praw rzeczowych. Tymczasem zmiana wierzyciela hipotecznego nie jest zmianą treści hipoteki, będącej ograniczonym prawem rzeczowym (art. 244 § 1 k.c.). Treść poszczególnych ograniczonych praw rzeczowych można określić jako uprawnienia do korzystania z cudzej rzeczy.

Odpowiednikiem tych uprawnień, są obowiązki innych osób, w tym właściciela rzeczy, który nie może uniemożliwiać lub utrudniać wykonywania ograniczonych praw rzeczowych. Zmiana treści ograniczonego prawa rzeczowego może polegać np. na zmianie jego zakresu, sposobu wykonywania, okresu na jaki zostało ustanowione jako prawo terminowe.

Treścią hipoteki jest uprawnienie wierzyciela do zaspokojenia się z obciążonej nieruchomości Wierzycielowi hipotecznemu przysługują dwa uprawnienia: pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzycielami osobistymi i skuteczność hipoteki względem każdoczesnego właściciela nieruchomości (co oznacza, że zaspokojenia można dochodzić bez względu na to, kto jest właścicielem nieruchomości hipotecznej i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości). Ważne jest, że w przepisach ustawy o księgach wieczystych i hipotece istnieje rozróżnienie między zmianą treści hipoteki i przejściem (przeniesieniem) hipoteki, które z reguły wiąże się z przelewem wierzytelności hipotecznej (podobne rozróżnienie znaleźć można również w ustawie Prawo bankowe). Z tych wglądów brak jest podstaw do tego, by zmianę treści wpisu hipoteki utożsamiać ze zmianą treści hipoteki. Natomiast wpis zmierzający do ujawnienia zmiany wierzyciela hipotecznego jest innym wpisem w rozumieniu art. 44 ust. 1 pkt 6 u.k.s.c. W tym stanie rzeczy zarzuty odnoszące się do naruszenia art. 79 ustawy o księgach wieczystych i hipotece uznać należało za bezpodstawne.

W realiach niniejszej sprawy nie doszło również do naruszenia art. art. 31 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, albowiem dokumenty o jakich mowa w treści tej regulacji zostały złożone w kopii poświadczonej notarialnie, w trybie art. 98 prawa o notariacie. Dokumenty zawarte w aktach nie uprawniają też do podważenia autentyczności potwierdzenia zgodności z oryginałem umowy cesji wierzytelności zabezpieczonej hipoteką, dlatego też powyższy zarzut również należało uznać za chybiony.

Bezprzedmiotowe są również zarzuty dotyczące naruszenia art. 518 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i brak analizy w zakresie zakazu zbywania roszczeń ujętego w oświadczeniu D. M. w zakresie oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji oraz ustanowieniu hipoteki, albowiem skarżąca zdaje się pomijać, iż oświadczenie o ustanowieniu hipoteki stanowiło jednostronną czynność prawną zdziałaną przez dłużniczkę w kwalifikowanej formie aktu notarialnego. Dlatego też argumentacja podniesiona w tym zakresie, a dotycząca postanowień i ograniczeń w dysponowaniu przez wierzyciela wierzytelnością zabezpieczonej hipoteką jakie mogą wynikać z umowy o ustanowienie hipoteki, uzależniającej dopuszczalność przelewu od zgody dłużnika nie może być uznana za skuteczną, gdyż odnosi się do innego stanu prawnego. Skarżąca zdaje się pomijać różnice w zakresie wzajemnych praw i obowiązków stron, gdy źródłem tego stosunku jest umowa o ustanowienie hipoteki, od sytuacji gdy podstawą ustanowienia hipoteki jest jednostronne oświadczenie dłużnika.

Odnosząc się do apelacji wywiedzionej przez M. M. wskazać należy, iż uczestniczka nie wykazała istnienia interesu prawnego uzasadniającego powielenie zarzutów podniesionych w apelacji złożonej przez D. M., nie próbując choćby przedstawić w jaki sposób zaskarżony wpis narusza prawa właśnie tej uczestniczki.

Brak interesu prawnego w zaskarżeniu skutkuje zaś oddaleniem apelacji.

Zdaniem Sądu Okręgowego w tym zakresie należy podzielić pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1971 r., III CZP 79/71, OSNC 1972/6/101.

W tym stanie rzeczy, wobec faktu, iż podniesione w apelacjach zarzuty nie mogą zmienić oceny trafności decyzji poddanej kontroli instancyjnej, na zasadzie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13§ 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.