Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 298/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący : SSO Katarzyna Powalska

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu w dniu 10 listopada 2015 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. U.

przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w S.

o zadośćuczynienie

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda M. U. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w S. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  przyznaje adwokatowi Ł. H. prowadzącemu Kancelarię Adwokacką w S. kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem 60/100) złotych, w tym podatek VAT w stawce 23 % tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu i nakazuje wypłacić ją z funduszy Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu;

4.  nie obciąża powoda kosztami poniesionych w toku procesu wydatków, które przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt I C 298/13

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 17 grudnia 2013 roku (data wpływu do Sądu) powód M. U. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w S. kwoty 250 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, iż w czasie odbywania kary pozbawienia wolności u pozwanego w okresie od 17 lipca 2013 roku do 18 lipca 2013 roku oraz od 26 lipca do 01 sierpnia 2013 r. umieszczany był w celach mieszkalnych z osobami palącymi tytoń, co naruszyło jego dobra osobiste w postaci zdrowia psychicznego i fizycznego. Nadto podniósł, że w okresie od 17 lipca 2013 r. do 07 sierpnia 2013 r. świadomie umieszczano go w polach spacerowych z osobami palącymi tytoń, (pozew- k. 2-5).

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa – Zakład Karny w S.- wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych (odpowiedź na pozew- k. 27-28).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W okresie od 17 lipca 2013 roku do 07 sierpnia 2013 roku powód M. U. odbywał karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w S., (okoliczność niesporna).

W tym czasie powód deklarował niepalenie tytoniu. W okresie objętym pozwem powód był osadzony w kilku celach wieloosobowych. Miedzy innymi w okresie od dnia 17 lipca 2013 r. do 18 lipca 2013 r. przebywał w celi mieszkalnej nr (...) pawilonu B wraz z siedmioma innymi osadzonymi: R. Ż., R. S. (1), S. K., W. B., M. O., M. K. (1) oraz G. K.. Część spośród wymienionych więźniów paliło tytoń w celi nr 28. Następnie w dniu 18 lipca 2013 r. został przeniesiony do celi mieszkalnej nr (...) pawilonu B, w której przebywał z osadzonymi: K. J., C. C. oraz M. H.. W tym samym dniu powód osadzony został w celi mieszkalnej nr (...) pawilonu B wraz z osadzonymi: J. N., M. P., A. D., M. S., C. C., D. S. oraz D. D.. W tej celi mieszkalnej osadzeni nie palili tytoniu. M. U. przebywał w celi nr 34 do 26 lipca 2013 r., kiedy to został przeniesiony do celi nr 65 pawilonu C. Celę tę oprócz powoda w okresie do 07 sierpnia 2013 r. zamieszkiwali osadzeni: A. M., M. C., M. D., W. M., W. D., R. S. (2), M. K. (2), M. Z., D. Ł., K. M., B. M. (1), D. D.. Osadzeni tam byli palący papierosy, (dowód: zeznania powoda-protokół rozprawy z dnia 16 lutego 2015 r. 00:02:58-00:33:55 w zw. z k. 180v-181, wydruk z karty historii rozmieszczenia osadzonych – k. 29-32, przeglądarka zmian A. k. 33-34 ).

W Zakładzie Karnym w S. cele nie są dzielone według kryterium palenia lub niepalenia tytoniu przez osadzonych. W jednej celi łączy się osadzonych z odpowiednią grupą kwalifikacji i jeśli ich ilości jest odpowiednia do ilości miejsc zakwaterowania, to osadza się skazanych w jednej celi, uwzględniając wówczas także kryterium palenia lub niepalenia tytoniu, (dowód: zeznania świadka Ł. T.- protokół rozprawy z dnia 07 maja 2015 r. 00:02:00-00:11:46 w zw. z k. 202v-203).

Podczas przyjęcia w dniu 28 maja 2013 roku do Zakładu Karnego w G. powód deklarował, że jest osobą palącą tytoń. Takiej samej treści deklaracje powód złożył podczas przyjęcia do Zakładu Karnego w Ł. w dniu 09 lipca 2008 r., (dowód: wydruk z przeglądarki zmian (...) k. 33-34).

U powoda nie stwierdzono choroby oskrzelowo-płucnej, ani pogorszenia przebiegu cukrzycy w wyniku tzw. biernego palenia tytoniu. Powód był nałogowym palaczem. Około roku 2000 rzucił palenie. Należy podkreślić, że pomimo iż w okresie przed rzuceniem palenia papierosów miał gorszą wydolność organizmu to nigdy nie był ani konsultowany, ani leczony pulmonologicznie. Przebywanie przez M. U. w 2013 r. przez okres około miesiąca w otoczeniu osób palących nie spowodowało zaburzeń czynnościowych płuc, ani nie wpłynęło na przebieg cukrzycy. Zaznaczyć należy, że bierne palenie może powodować schorzenia oskrzelowo-płucne oraz pogarszać przebieg chorób przewlekłych takich jak cukrzyca, choroby układu krążenia ale miesięczny okres narażenia nie ma takiego wpływu, ( dowód: opinia biegłego z zakresu pulmonologii k. 207-208).

W kontekście oceny stanu zdrowia psychicznego powoda rozpoznano u niego zaburzenia osobowości oraz organiczne uszkodzenie Ośrodkowego Układu Nerwowego. Zwrócono uwagę, że M. U. przez wiele lat narażony był na kontakt z Butaprenem oraz że doznał urazu głowy z utratą przytomności. Nadmierna drażliwość, dysforczyność u powoda wynikała z zaburzeń osobowości, które nie były wynikiem narażenia na bierne palenie i występowały u M. U. już wcześniej. Z punktu widzenia psychiatrii u powoda nie stwierdzono trwałego uszczerbku na zdrowiu, (dowód: opinia sądowo-psychiatryczna k. 305-308).

W pozwie z dnia 17 grudnia 2013 roku (data wpływu do Sądu) powód M. U. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w S. kwoty 250 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za świadome umieszczenie go w celach z osobami palącymi papierosy oraz za świadome umieszczenie go w polach spacerowych z osobami palącymi tytoń, (dowód: k. 2-5).

W okresie wcześniejszym, M. U. palił papierosy przez około 20 lat. Od około 10 lat cierpi na cukrzycę (bezsporne).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron procesu, w szczególności na podstawie zeznań Ł. T. – młodszego wychowawcy działu penitencjarnego ZK w S.. Zeznania te są szczegółowe, spontaniczne i w pełni korelują z rzeczowym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Ważkim dla ustalenia stanu faktycznego i rozstrzygnięcia sprawy okazały się opinie biegłego pulmonologa oraz biegłego psychiatry. Opinie biegłych wymienionych specjalności są jasne, wewnętrznie niesprzeczne oraz naukowo i logicznie uzasadnione. Treść tych opinii oparta została na badaniu powoda i jego dokumentacji medycznej przy czym opinię sporządzono z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia. Nie dostrzeżono żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i jej bezstronności, ani żadnych ważnych powodów, które zmuszałyby do dopuszczenia dowodu z opinii innego specjalisty. Biegli w opinii wyczerpująco odpowiedzieli na wątpliwości i pytania strony powodowej. Z tych wszystkich względów Sąd na podstawie opinii biegłej B. M. (2) oraz biegłej J. K. czynił ustalenia stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie.

Sąd pominął zgłoszone przez powoda wnioski w zakresie zeznań świadków, współosadzonych powoda ponieważ, spoczywał na nim ciężar ustalenia wszystkich danych osobowych i adresowych świadka, czego powód nie uczynił. Sąd oddalił wniosek o przesłuchanie świadka J. M. s. Z. , bo jeśli z opinii biegłych wynika, iż okoliczności wskazywane jako podstawa żądań pozwu, nie miały wpływu na stan zdrowia powoda, zeznania powyższe miały znaczenie drugorzędne i nie wpływały na rozstrzygnięcie w sprawie. W tym miejscu wskazać należy, że na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku (I CKU 45/96, opubl. OSNC z 1997, z. 6-7, poz. 76). Mając zatem na względzie rządzącą procesem cywilnym zasadę kontradyktoryjności postępowania i nie znajdując podstaw do przeprowadzenia dowodów z urzędu (art. 232 k.p.c.), Sąd rozpoznał niniejszą sprawę, biorąc pod uwagę stan faktyczny ustalony na podstawie dowodów przedstawionych przez stronę pozwaną. Sąd oddalił przy tym wnioski dowodowe powoda o przesłuchanie świadka J. M., albowiem świadek ten miał zeznawać na okoliczności wyjaśnione już w toku procesu, a nawet przyznane przez stronę przeciwną, odnośnie osadzenia powoda z osobami palącymi w jednej celi. Nadto – zdaniem Sądu – przeprowadzenie w/w dowodów byłoby praktycznie niemożliwe ze względu na brak wskazania przez stronę wnioskującą aktualnego adresu świadka.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Podstawę prawną roszczenia o ochronę dóbr osobistych stanowi przepis art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 448 k.c. Zgodnie z pierwszym z tych przepisów, ten czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne; w razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie; na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. W myśl zaś art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Podkreślić należy, iż rozpoznając sprawę w przedmiocie ochrony dóbr osobistych sąd powinien w pierwszej kolejności ustalić, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, a dopiero w przypadku pozytywnej odpowiedzi ustalić, czy działanie pozwanego było bezprawne. Zagrożenie zaś lub naruszenie dobra osobistego zostanie uznane za bezprawne, jeżeli jest ono sprzeczne z szeroko rozumianym porządkiem prawnym. Ponadto naruszenie to musi być obiektywne, tzn. w ocenie społeczeństwa musi wywoływać negatywne odczucia (por. wyrok SN z dnia 26.10.2001 r., V CKN 195/01 ). Przepis art. 24 § 1 k.c. rozkłada ciężar dowodu w ten sposób, że na powoda nakłada obowiązek udowodnienia, że pozwany naruszył jego dobra osobiste, zaś na pozwanym ciąży obowiązek udowodnienia, że jego działanie naruszające dobra osobiste powoda nie było bezprawne.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że kwestię umieszczenia osadzonych w celach dla osób palących lub niepalących określa treść rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2011 r. (Dz. U. Nr 135 z 2011 r., poz. 758 z późn. zm.) w sprawie szczegółowych warunków używania wyrobów tytoniowych na terenie obiektów podlegających Ministrowi Sprawiedliwości oraz w środkach przewozu osób, gdzie w § 6 określono, że w aresztach śledczych oraz zakładach karnych typu zamkniętego dopuszcza się możliwość używania wyrobów tytoniowych w celach mieszkalnych przez osoby pozbawione wolności, jednak dla osadzonych używających wyrobów tytoniowych wyznacza się odrębne cele mieszkalne i dopuszcza się używanie wyrębów tytoniowych poza celami mieszkalnymi, w miejscu i czasie wyznaczonym przez dyrektora zakładu karnego. Z kolei § 7 cytowanego rozporządzenia stanowi, że na terenie zakładów karnych typu półotwartego i otwartego używanie wyrobów tytoniowych jest dopuszczalne tylko poza celami mieszkalnymi, w miejscach i w czasie wyznaczonym przez kierownika. Na terenie zakładów karnych typu półotwartego, w przypadku zamknięcia cel mieszkalnych w porze nocnej, stosuje się warunki dotyczące używania wyrobów tytoniowych określone dla zakładów karnych typu zamkniętego. Abstrahując jednak od przytoczonego powyżej stanu prawnego stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie powód nie zdołał udowodnić, aby doszło do naruszenia jego dóbr osobistych polegającego na powstaniu uszczerbku na zdrowiu związanego ze skutkami „biernego palenia”. Z informacji uzyskanych od biegłych jednoznacznie wynika bowiem, że przebywanie przez M. U. w 2013 r. przez okres około miesiąca w otoczeniu osób palących papierosy nie spowodowało zaburzeń czynnościowych płuc, ani nie wpłynęło na przebieg cukrzycy u powoda. Zaznaczyć należy, że bierne palenie może powodować schorzenia oskrzelowo-płucne oraz pogarszać przebieg chorób przewlekłych takich jak cukrzyca, choroby układu krążenia ale miesięczny okres narażenia nie ma takiego wpływu. Z kolei przy ocenie stanu zdrowia psychicznego powoda rozpoznano u niego zaburzenia osobowości oraz organiczne uszkodzenie Ośrodkowego Układu Nerwowego. Zwrócono uwagę, że M. U. przez wiele lat narażony był na kontakt z Butaprenem oraz że doznał urazu głowy z utratą przytomności. Podkreślono, że nadmierna drażliwość, dysforczyność u powoda, o której ona sam pisze, wynikała z zaburzeń osobowości, które nie były wynikiem narażenia na bierne palenie i występowały u M. U. już wcześniej. Z punktu widzenia psychiatrii u powoda nie stwierdzono trwałego uszczerbku na zdrowiu.

W tym miejscu wskazać należy, że jak wynika z powołanego powyżej rozporządzenia ochrona przed szkodliwymi warunkami palenia tytoniu jest obowiązkiem jednostki penitencjarnej w stosunku do osadzonego, jednakże uchybienia jakich dopuścił się Zakład Karny w S., w związku z przejściowym osadzeniem powoda z osobami palącymi, nie stanowiły naruszenia dóbr osobistych i pomimo stwierdzenia u niego braku uszczerbku na zdrowiu nie mogły same przez się stanowić podstawy uwzględnienia roszczeń w tym zakresie. Konkluzja taka płynie między innymi z faktu, że powód, jak sam podał, przez okres dwudziestu lat palił co najmniej dwadzieścia papierosów dziennie. Nadto zaznaczyć należy, że powód podczas uprzednio odbywanej kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w Ł. w 2008.r, deklarował się jako palący. Taką samą deklarację M. U. złożył w dniu 28 maja 2013 r. odbywając karę w Zakładzie Karnym w G.. Wprawdzie M. U. wywodził, że powyższe twierdzenie jest niezgodne z prawdą jednak nie potrafił przedstawić żadnego dowodu na poparcie swoich twierdzeń, pomimo iż zgodnie z art. 6 k.p.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Powyższe jednoznacznie wskazuje, że ma rację pozwany, dowodząc że M. U. traktuję kwestię palenia-niepalenia instrumentalnie i próbuje w ten sposób dobierać sobie skład osobowy w zamieszkanej przez siebie celi.

W świetle zaprezentowanych okoliczności nie można przyjąć, aby podnoszony przez powoda fakt przebywania w jednej celi we wskazanym okresie z osobami palącymi papierosy stanowił naruszenie jego dóbr osobistych, w szczególności godności człowieka. Niewątpliwe jest bowiem, że powód nie doznał z tej przyczyny żadnego uszczerbku na zdrowiu. Godność osobista człowieka zaś to sfera osobowości, która konkretyzuje się w poczuciu własnej wartości człowieka i oczekiwaniu szacunku ze strony innych ludzi. Poczucie to, które jest istotnym elementem psychiki człowieka, kształtowane jest przez szereg różnych okoliczności zewnętrznych i jest uwarunkowane historycznie i kulturowo. Jego postawa i rozmiar w istotny sposób zależą od innych cech psychiki człowieka i od całokształtu jego osobowości. Powoduje to zróżnicowanie własnej wartości człowieka i naruszenia jego godności (por. uchwała SN z dnia 8.06.197 lr. III PZP 12/71, OSNCP 1971/11/188, wyrok SN z dnia 7.11.2000r., I CKN 1149/98, LEX nr 50831). Przy tym ocena czy nastąpiło naruszenie dobra osobistego, jakim jest stan uczuć, cześć, godność osobista nie może być dokonywana według miary indywidualnej wrażliwości zainteresowanego, ta bowiem może być szczególnie duża z uwagi na cechy osobnicze, uwarunkowania chorobowe, a tym samym nie może to być ocena subiektywna (por. wyrok S.N. z dnia 11.03.1997 r., III CKN 33/97, OSNC 1997/6-7/93). Ma to szczególne znaczenie w warunkach osadzenia w zakładzie karnym. Ocena ta powinna być więc zobiektywizowana, czyli musi uwzględniać uczucia szerszego grona uczestników i powszechnie przyjmowane normy postępowania, także w kontekście warunków i poziomu życia całego społeczeństwa. Trzeba w tym miejscu także wskazać, że wymóg zapewnienia przez Państwo godziwych warunków odbywania kary pozbawienia wolności jest jednym z wymogów nowożytnego państwa prawa, co znajduje swoje odzwierciedlenie w wielu normach prawa międzynarodowego , jak choćby w art. 10 ust. 1 ratyfikowanego przez Polskę Międzynarodowego paktu Praw Osobistych i Publicznych z dnia 19.12.1966r ( D.U. nr 38 z 1977r., poz. 167 i 168). Zgodnie z tym przepisem każda osoba pozbawiona wolności zostanie potraktowana w sposób humanitarny i z poszanowaniem przyrodzonej godności człowieka. Z kolei Europejska Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4.12.1950 r., także ratyfikowana przez Polskę, wprowadza obowiązek władzy publicznej zapewnienia osobom osadzonym w zakładach karnych godziwych i humanitarnych warunków odbywania kar, nie naruszających godności ludzkiej. Te wszystkie zasady prawa międzynarodowego zostały przeniesione na grunt prawa polskiego i znalazły swoje odzwierciedlenie w art. 40, 41 i 47 Konstytucji. Zgodnie z tymi unormowaniami nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu , nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Każdy pozbawiony wolności powinien być traktowany w sposób humanitarny. Każdy ma przy tym prawo do ochrony prawnej życia prywatnego , rodzinnego, czci, dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu prywatnym. Zdaniem sądu warunki, w jakich M. U. przebywał w pozwanym zakładzie karnym, w kontekście podnoszonych w tym procesie zarzutów, spełniały powyższe wymogi konstytucyjne. Państwo ma obowiązek bowiem zapewnienia osobom tam przebywającym godziwych warunków, jednak osadzony, musi liczyć się z ograniczeniami i dolegliwościami wpisanymi niejako w sytuację w jakiej się znalazł ( por. wyrok SN z dnia 2.10.2007r. ,11 CSK 269/07).

W ocenie Sądu, nawet w sytuacji przyjęcia, iż strona pozwana mogła dopuścić się względem powoda uchybień (szczegółowo przez niego wyliczonych), skutkujących odpowiedzialnością za naruszenie jego dób osobistych stosownie do art. 24 k.c., to wskazać należy, iż mogło to mieć miejsce przez krótki okres czasu i biorąc pod rozwagę zasady doświadczenia życiowego nie sposób uznać, aby mogło wiązać się z cierpieniami nasilonymi na tyle lub wywołać uszczerbek na zdrowiu powoda tego rodzaju, zwłaszcza że był on przez okres dwudziestu lat nałogowym palaczem, aby z tego tytułu uzasadnione było przyznanie powodowi zadośćuczynienia (por.: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 07.12.2011 r., VCSK 113/11, Lex nr 1101690). W świetle powyższego, w ocenie Sądu, uznać należało, że powód nie wykazał aby doszło do naruszenia jego dóbr osobistych będących następstwem bezprawnego działania pozwanej jednostki. Mając zatem na uwadze powyższe okoliczności powództwo należało oddalić.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 102 k.p.c. i nie obciążył powoda wydatkami postępowania uznając, że po jego stronie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, usprawiedliwiający zastosowanie tego dobrodziejstwa. Był on bowiem od wielu lat osadzony w zakładzie karnym, a ze złożonego oświadczenia wynika, iż nie posiada żadnego majątku ani żadnych dochodów. Mając jednak na względzie także i to, że proces toczył się niemal dwa lata, a w jego trakcie pozwany ponosił koszty związane z reprezentacją procesową Sąd w oparciu o art. 108 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1025 ze zm.) zasądził do powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa- Zakładu Karnego w S. kwotę 120 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sądu ustalił w oparciu o § 10 ust. 1 pkt. 25 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. (Dz. U. 2013.940).

Sąd przyznał adwokatowi Ł. H. prowadzącemu Kancelarią Adwokacką w S. kwotę 147,60 złotych, w tym podatek VAT w stawce 23 % tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu i nakazał wpłacić ją z funduszy Skarb Państwa- Sądu Okręgowego w Sieradzu. Wysokość wynagrodzenia Sąd ustalił w oparciu o § 11 ust. 1 pkt. 25 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. (Dz.U. 461).