Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: protokolant sądowy K. Z.

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2015 roku w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. O.

przeciwko Towarzystwu (...) SA w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie

z dnia 25 maja 2015 roku, sygnatura akt VI C 1003/14/S

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSR Anna Kruszewska SSO Anna Nowak SSO Katarzyna Serafin - Tabor

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 20 października 2015 roku

Wyrokiem z dnia 25 maja 2015 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie w punkcie I. zasądził od strony pozwanej Towarzystwa (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powoda M. O. kwotę 5.540,91 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 5 lipca 2013 roku do dnia zapłaty; w pkt II. umorzył postępowanie w zakresie żądania zapłaty kwoty 422,84 zł; w pkt III. w pozostałym zakresie powództwo oddalił; w pkt IV. i V. orzekł o kosztach postępowania.

Wyrok ten zapadł w następującym stanie faktycznym.

Za bezsporne Sąd Rejonowy uznał, że w dniu 3 czerwca 2013 r. S. J. spowodował kolizję drogową, w której uszkodzony został pojazd V. (...) nr rej. (...), należący do M. O.. W tym samym dniu fakt zaistnienia szkody został zgłoszony ubezpieczycielowi sprawcy zdarzenia - Towarzystwu (...) spółce akcyjnej. Na skutek przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego strona pozwana decyzją z dnia 25 czerwca 2013 r. przyznała poszkodowanemu powodowi kwotę 2.684,08 zł, a następnie decyzją z dnia 14 sierpnia 2013 r. kwotę 532,84 zł. W sumie powodowi wypłacono kwotę 3.773,14 zł, w tym 970,41 zł tytułem zwrotu za części i materiały eksploatacyjne, 840 zł tytułem zwrotu za robociznę, 1257,18 zł tytułem zwrotu za lakierowanie i 705,55 zł tytułem podatku VAT.

Ponadto Sąd Rejonowy ustalił, że w wyniku kolizji z dnia 3 czerwca 2013 roku doszło do uszkodzenia szeregu części pojazdu należącego do M. O.. Koszt poszczególnych części podlegających wymianie wynosił: zderzak przedni (kod (...)) - 833,38 zł, krata kier. (kod (...)) - 31,92 zł, wspornik zderz. p. (kod (...)) - 21,27 zł, wspornik zderzaka prz. (kod (...)) - 412,26 zł, zest. napr. zderz. (kod (...)) - 53,72 zł, spoiler zderz. prz/ (kod (...)) - 250,09 zł, reflektor p. klp. (kod (...)) - 720,59 zł, błotnik p. (kod (...)) - 619,64 zł, zastrz. błotnika p. (kod (...)) - 34,68 zł, zestaw moc. błotnika p. (kod (...)) - 53,28 zł, nadkole p. (kod (...)) - 119,29 zł, amortyzator p. (kod (...)) - 428,74 zł, drążek kier. p. (kod (...)) - 422,69 zł, rura ssąca filtra (kod (...)) - 71,61 zł, zamoc. chłodn. (kod (...)) - 43,30 zł, chłodnica pow. (kod (...)) - 1255,62 zł, waz. doł. chłod. powiet. (kod (...)) - 39,82 zł, kier. pow. chłodnicy (kod (...)) - 63,62 zł. Łącznie koszt wszystkich części zamiennych fabrycznie nowych wyniósł 5.475,22 zł netto. Z dokumentacji zgormadzonej w niniejszej sprawie nie wynika, by w dacie zdarzenia w samochodzie powoda znajdowały się części inne niż oryginalne.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie kosztorysów przedstawionych przez strony i opinii biegłego J. K.. Opinia biegłego była pełna oraz wewnętrznie spójna, a przez to przekonująca.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, że spór między stronami w przedmiotowej sprawie dotyczył sposobu obliczenia należnego powodowi odszkodowania z tytułu szkody poniesionej w związku z kolizją drogową. Odpowiedzialność co do zasady strony pozwanej nie była poddawana w wątpliwość. Jej podstawą był art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...). Zakres powyższej odpowiedzialności wynika z przepisów dotyczących zasad odpowiedzialności odszkodowawczej posiadacza pojazdu lub kierującego pojazdem, w tym z przepisów o wynagrodzeniu szkody (zwłaszcza art. 361-363 k.c.), przy czym jedynym sposobem naprawienia szkody jest odszkodowanie pieniężne. W zakresie wysokości dochodzonego żądania powód wskazywał, że należy mu się pełne odszkodowanie, przy czym wartość części zamiennych powinna zostać obliczona wedle wartości oryginalnych części producenta jego pojazdu. Strona pozwana podnosiła zaś, że z uwagi na stopień zużycia samochodu wysokość odszkodowania powinna zostać proporcjonalnie obniżona. Ponadto strona pozwana podniosła, że nawet gdyby przyjąć, że odszkodowanie powinno obejmować nowe części zamienne to brak jest podstaw, by obliczać ich wartość wedle części oryginalnych, skoro dostępne są tańsze części zamienne o tożsamych właściwościach. Przedmiotem sporu była więc wykładnia art. 361 i 363 k.c. Powołując orzecznictwo Sądu Najwyższego Sąd I instancji stwierdził, że naprawa pojazdu wymaga użycia części oryginalnych, mimo że samochód jest pojazdem używanym. Odrębnym natomiast problemem jest kwestia, czy użyte części muszą pochodzić od producenta danego pojazdu czy też mogą zostać wykorzystane zamienniki o tej samej jakości. Zdaniem Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie zasadne będzie przyjęcie, przy obliczaniu odszkodowania, wartości części oryginalnych. Jak wynika bowiem z ustnej opinii biegłego jakkolwiek części te mają taką samą jakość jak części oryginalne, to nie są oznaczone logo producenta. Należy zatem przyjąć, iż nie są to części te same, co oryginalne części. Zdaniem Sądu Rejonowego powód mógł zatem żądać wartości oryginalnych części, skoro takie części znajdowały się w pojeździe w chwili zdarzenia. Ponadto strona pozwana nie wykazała, pomimo ciążącego na niej obowiązku, iż zasądzenie wartości części oryginalnych ( O) spowoduje wzbogacenie powoda. Tymczasem powszechnie jest znane, iż zastosowanie nieoryginalnych części ma wpływ na wartość handlową pojazdu. Tym samym Sąd uznał, że takie odszkodowanie nie byłoby wystarczające, które równoważne będzie częściom zamiennym o takiej samej (a nie tej samej) jakości, ale nieopatrzonych logo producenta pojazdu. Przy obliczaniu odszkodowania przyjęto więc wartość oryginalnych części zamiennych oznaczonych znakiem O. Całkowita wysokość tak obliczonego odszkodowania wyniosła 5.475,22 zł netto. Od powyższej kwoty odjąć należało kwotę 970,41 zł wypłaconą przez stronę pozwaną powodowi w toku postępowania likwidacyjnego. Tym samym roszczenie powoda było zasadne co do kwoty 4.504,81 zł powiększonej o podatek VAT w wysokości 23% tj. kwoty 5.540,91 zł. W tym miejscu należy wskazać, iż rozszerzenie przez powoda w dniu 25 maja 2015 r. powództwa było skuteczne, jako zgłoszone na rozprawie w obecności strony pozwanej. Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda powyższą kwotę, oddalając powództwo w pozostałym zakresie tj. co do kwoty 54 groszy. Odnośnie odsetek ustawowych orzeczono zgodnie z art. 481 § 1 k.c., ustalając wymagalność zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...). Z uwagi na skuteczne cofnięcie pozwu co do kwoty 422 zł (skapitalizowanych odsetek) Sąd w tym zakresie umorzył postępowanie, na zasadzie art. 203 § 1 k.p.c., art. 355 k.p.c. Mając na względzie, iż powód na rozprawie w dniu 25 maja 2015 r. skutecznie rozszerzył powództwo o kwotę 866,92 zł należało nakazać ściągnąć od niego na rzecz Skarbu Państwa –tut. Sądu brakującą opłatę od pozwu na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 130 ³ § 2 k.p.c. O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżając to orzeczenie w części w jakiej zasądzono kwotę przewyższającej 3.211,42 zł, a więc co do kwoty 2.329,49 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 5 lipca 2013 r. do dnia zapłaty, objętej punktem I. wyroku oraz w zakresie punktu IV. i V. wyroku., zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisów postępowania, a to:
- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie oraz dokonanie arbitralnej oceny dowodów i dowolnej ich interpretacji, bez uwzględnienia całokształtu materiału dowodowego i wbrew zasadom doświadczenia życiowego, skutkujące błędną oceną opinii biegłego i pominięciem okoliczności, że części oznaczone znakiem (...) są częściami nowymi i oryginalnymi, a w konsekwencji naruszenie art. 361 k.c. poprzez zasądzenie nadmiernej kwoty odszkodowania, niezasadnej w okolicznościach niniejszej sprawy;
- art. 193 § 21 k.p.c. w zw. z art. 321 k.p.c. poprzez dopuszczenie ustnej zmiany powództwa na rozprawie mimo, że przedmiotem postępowania nie było roszczenie alimentacyjne, a powód nie wniósł w tym przedmiocie pisma procesowego, a w konsekwencji rozstrzygnięcie ponad żądanie pozwu;
- 100 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie wobec faktu, że powództwo powinno zostać oddalone w znacznej części, a w konsekwencji niewłaściwe obciążenie pozwanego kosztami postępowania sądowego.

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 361 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie sumy 5.540,91 zł za „sumę odpowiednią” w rozumieniu tego przepisu, co w odniesieniu do całokształtu zebranego materiału dowodowego nie było uzasadnione i stanowi kwotę nadmierną.

W tym stanie rzeczy strona pozwana wniosła o zmianę powyższego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód wniósł o oddalenie apelacji jako bezzasadnej i zasądzenie na jego rzecz od strony pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja strony pozwanej okazała się nieuzasadniona i podlegała oddaleniu.

W treści podniesionych zarzutów jako pierwszy należy ocenić zarzut naruszenia art. 193 § 2 ¹ k.p.c. w zw. z art. 321 k.p.c. Zgodzić się należy ze stanowiskiem apelacji, że ustne rozszerzenie powództwa stanowi uchybienie procesowe, jednakże w niniejszej sprawie ostatecznie nie miało ono wpływu na zapadłe w sprawie orzeczenie. Zwrócić bowiem należy uwagę, że na rozprawie w dniu 25 maja 2015 r. pełnomocnik strony pozwanej wniósł o oddalenie powództwa także rozszerzonego na tej rozprawie, a więc bezsprzecznie strona pozwana wdała się w spór również w tym zakresie. Czynność ta sanuje uchybienie w postaci ustnego rozszerzenia powództwa. Podobny pogląd został wyrażony w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Przykładowo w wyroku z dnia 14 maja 1966 roku (sygn. akt III PRN 23/66) Sąd Najwyższy wskazał, że w razie niedoręczenia pozwu pozwanemu, zawiśnięcie sporu następuje z chwilą wdania się pozwanego w spór, a stanowisko to zostało potem potwierdzone w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2010 roku (sygn. akt III CSK 211/09). Skoro zatem strona pozwana wdała się w spór również co do kwoty o jaką powództwo zostało rozszerzone, to nie może być mowy o orzeczeniu przez Sąd I instancji ponad żądanie pozwu.

Pozostałe zarzuty, zarówno naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. jak również art. 361 k.c., zmierzały w rzeczywistości do zakwestionowania prawidłowości przyjęcia jako podstawy ustalenia wysokości szkody części oryginalnych z logo producenta. Stan faktyczny pomiędzy stronami w zasadzie był bezsporny za wyjątkiem samej wysokości odszkodowania przysługującej powodowi. Sąd Rejonowy przeprowadził dowód opinii biegłego, z którego wynika koszt naprawy przy użyciu części oryginalnych. W opinii uzupełniającej biegły wskazał natomiast, że części ze znakiem (...) są takimi samymi częściami jak części fabryczne lecz bez logo producenta. Generalnie więc zarzuty apelacji w całości dotyczą błędnie przyjętych prze Sąd Rejonowy kosztów naprawy przy przyjęciu wartości oryginalnych części zamiennych, nie zaś części typu (...). Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić. Skoro w samochodzie uszkodzone zostały części oryginalne, tzn. fabryczne, a nic innego nie wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego, to przywrócenie do stanu poprzedniego powinno obejmować naprawę również przy użyciu części zamiennych oryginalnych. Poszkodowany ma prawo domagać się dokonania naprawy z zastosowaniem części oryginalnych w wybranym warsztacie samochodowym, zwłaszcza że w przypadku naprawy realizowanej w ramach umowy odpowiedzialności cywilnej bez wyraźnej zgody poszkodowanego nie jest możliwe użycie do naprawy części zamiennych tzw. odpowiedników. Oczywiste jest bowiem, że rodzaj użytych części zamiennych ma znaczący wpływ na wartość rynkową pojazdu. Skoro uszkodzeniu uległ samochód, który miał części fabryczne, a okoliczność ta nie została podważona w toku procesu, to nie ma żadnych przyczyn ku temu, aby w chwili obecnej wyceniać poniesioną przez powoda szkodę w oparciu o cenę części alternatywnych, o innej wartości, mających wpływ na wartość rynkową pojazdu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na zasadzie art. 385 k.p.c., orzekł jak w punkcie 1. sentencji.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasądzając od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 300 zł po myśli § 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.