Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 13 lipca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 lipca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...) w G.

przeciwko S. B.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 27 lutego 2015 roku, sygn. akt I C 1046/14

postanawia: odrzucić apelację.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 448/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 lutego 2015 roku Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) z siedzibą w G. przeciwko S. B. o zapłatę

1. zasądził od pozwanego S. B. na rzecz powoda (...) z siedzibą w G. kwotę 30.094,62 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 grudnia 2014 roku do dnia 23 lutego 2015 roku;

2. zasądzoną w punkcie 1 kwotę 30.094,62 zł rozłożył pozwanemu na 60 rat, w tym pierwsza rata w wysokości 594,62 zł, zaś następne 59 rat w wysokości po 500 zł, wszystkie raty płatne do dnia 20 każdego miesiąca, począwszy od miesiąca następnego po uprawomocnieniu się wyroku - z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

3. oddalił powództwo o odsetki w pozostałym zakresie;

4. umorzył postępowanie w pozostałym zakresie;

5. nie obciążył pozwanego S. B. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda (...) z siedzibą w G..

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

W dniu 21 listopada 2012r. roku B. B. zawarła ze (...)z siedzibą w G. umowę pożyczki na kwotę 30.000 zł. Pozwany S. B. poręczył spłatę tego kredytu. Zgodnie z zawarta umowa i regulaminem pożyczkodawca miał prawo naliczać odsetki umowne i karne od niespłaconego kapitału.

W dniu 15.04.2013r. pożyczkobiorca B. B. zmarła i z tą chwilą pożyczkobiorca utraciła członkostwo w (...) a kredyt został postawiony w stan natychmiastowej wymagalności. Pozwany S. B., jako poręczyciel, został wezwany do zapłaty pismem z dnia 27.09.2013r.

Pozwany złożył do (...) z siedzibą w (...) wnioski o restrukturyzacje kredytu: 25.04.2013r., 19.08.2013r., 30.09.2013r., 11.03.2014r. Nadto od chwili śmierci żony spłacił zadłużenie na kwotę 7.251 zł.

Pozwany ma na utrzymaniu córkę M. B., która adoptował wraz z żoną. Dochód rodziny wynosi ok. 3.000 zł miesięcznie. Córka pozwanego studiuje w (...) w W.. Czesne wynosi ok. 4.000 zł miesięcznie plus koszty utrzymania w W.. Pozwany choruje na serce, kręgosłup, ma trudności z chodzeniem. Ma 67 lat poszukuje prac dorywczych. Na leczenie wydaje ok. 250 - 300 zł miesięcznie. Nie ma własnego mieszkania, Spłaca inne kredyty zaciągnięte przez zmarłą żonę.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje z mocy art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba, iż jest ono sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Uznanie powództwa odnosi się zarówno do podstawy prawnej jak i faktycznej zgłoszonego żądania i stanowi akt dyspozycyjny podlegający kontroli sądu, tylko z punktu widzenia powyżej wymienionych przesłanek z art. 213 § 2 k.p.c. ( SN z 28 X 1976 , II CR 232/76, z 14 IX 2003 , III CRN 188/83, z ( XI 2011 r. II CSK 70/11 , z 9 XI 2011 r. II CSK 671/10), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Pod red. A. Zielińskiego i innych - do art. 213,-Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz . pod red. M. Manowskiej - do art. 213 k.p.c). Innymi słowy poprzez uznanie powództwa pozwany uznaje nie tylko samo żądanie powoda, ale także przytoczone przez niego okoliczności faktyczne, a kryteria kontroli sądu w takiej sytuacji odnoszą się jedynie do skutków prawnego uznania, a nie do okoliczności faktycznych sprawy.

Jak wyraził to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 II 2010 r. IV CSK 436/09 „sąd jest obecnie związany uznaniem powództwa, chyba, że jest ono sprzeczne z prawem, przez co rozumie się sprzeczność z przepisami bezwzględnie obowiązującymi, albo zmierza do obejścia prawa lub jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli żadna z tych okoliczności nie zachodzi sąd jest obowiązany wydać wyrok zgodny z uznaniem powództwa, bez względu na to, czy uznanie znajduje uzasadnienie w okolicznościach sprawy." Uznanie powództwa w rozumieniu art. 213 § 2 k.p.c. zakłada bowiem stwierdzenie istnienia dochodzonego roszczenia, a tym samym wystąpienie wszystkich przesłanek kreujących jego byt prawny.

Skutkiem uznania powództwa było pominięcie przez Sąd I instancji postępowania dowodowego w zakresie okoliczności objętych uznaniem i wydanie wyroku uwzględniającego powództwo.

W niniejszej sprawie pozwany S. B. uznał powództwo ostatecznie zmodyfikowane przez pełnomocnika powoda pismem z dnia 22.01.2015r. Czynności tej - w ocenie Sądu Rejonowego, nie można było uznać za sprzeczną z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzającą do obejścia prawa, skoro pozwany przed Sądem przyznał okoliczności faktyczne pozwu, a więc to, że poręczył spłatę pożyczki zaciągniętej przez jego żonę B. B., która zmarła.

W tych okolicznościach sprawy Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzona pozwem kwotę ostatecznie zmodyfikowaną na 30.094,62 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od 13 grudnia 2014 roku do dnia 27 lutego 2015 roku. Pozwany uznał roszczenie w tym kształcie, dlatego Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo w całości.

W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy umorzył postępowanie w sprawie wobec cofnięcia powództwa ponad ww. kwotę (art. 355 § 1 kpc).

Sąd Rejonowy uznał, że w niniejszej sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek uzasadniający rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty (art. 320 kpc).

Pozwany ma 67 lat, jest osobą bardzo schorowaną (choruje na krążenie, kręgosłup, ma trudności z chodzeniem) a nadto znajduje się w trudnej sytuacji materialnej. Z ustaleń poczynionych przez Sąd Rejonowy wynika, że ma na utrzymaniu adoptowana córkę, która studiuje w W.. Koszty jej utrzymania wynoszą ok.2.000 miesięcznie. Pozwany ma trzecia grupę inwalidzką, na leczenie wydaje 250 - 300 zł miesięcznie. Pozwany nie ma własnego mieszkania, ima się prac dorywczych, spłaca inne kredyty zaciągnięte przez żonę. Niezwłocznie po śmierci żony rozpoczął spłatę pożyczki. Do tej pory spłacił 7.251 zł, płacą miesięcznie ratę średnio ok. 450 zł. Pozwany chciał ugodowo załatwić sprawę, dlatego jeszcze przed wszczęciem sprawy wystąpił do powoda o restrukturyzację kredytu składając wniosek na urzędowym formularzu. Pozwany łącznie złożył, co najmniej 4 takie wnioski (por. k. 129 - 135), lecz poza pierwszym, nie otrzymał od powoda odpowiedzi.

W światłe tych okoliczności Sąd Rejonowy uznał, że rozłożenie długu na 60 rat po 500 zł opisanych w punkcie 2 sentencji wyroku, jest uzasadnione. Rozłożenie płatności na raty pozostawia pozwanemu i tak minimalne już środki do egzystencji, które uzyskuje z prac dorywczych.

Rozstrzygnięcie to jest zgodne z zasadami współżycia społecznego, zważywszy na fakt, iż pozwany uznał powództwo o zapłatę, także w zakresie odsetek, które powód zarachował z kwoty 7.251 zł, którą pozwany spłacił do dnia wydania wyroku.

Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty na podstawie art. 320 kpc ma ten skutek - wskazany w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1970 r., III PZP 11/70 (OSNCP 1971, nr 4, poz. 61) - że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat (Uchwała SN z dnia 15 grudnia 2006 r. III CZP 126/2006 OSNC 2007/10/147, Biul.SN 2006/12/, dlatego Sąd Rejonowy oddalił powództwo o odsetki w pozostałym zakresie, jak w punkcie 3 sentencji.

Zgodnie z przepisem art. 102 kpc w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Do kręgu "wypadków szczególnie uzasadnionych" należą okoliczności zarówno związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Do pierwszych zalicza się np. charakter żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie roszczeń, do drugich - sytuację majątkową i życiową strony. Pozwany wykazał na rozprawie, że jest osobą schorowaną (por. (k. 96 - 108) i znajduje się w trudnej sytuacji materialnej (por. k. 138). Na utrzymaniu ma adoptowaną córkę, która studiuje w W., ponosząc znaczne koszty nauki i utrzymania. Pozwany ma 67 lat, stara się dać córce wykształcenie i zapewnić jej dobry start w życiu.

Istotne znacznie ma również okoliczność, iż pozwany kilkakrotnie występował z inicjatywą polubownego zakończenia sprawy, składając do powoda wnioski o restrukturyzację długu. Nadto rozpoczął niezwłocznie po śmierci żony regulowanie zadłużenia, spłacając powodowi dług w ratach po ok. 450 zł miesięcznie. W ocenie Sądu powyższe prowadzi do wniosku, że nie było podstaw do kierowania sprawy na drogę sądową i generowania niepotrzebnie kosztów procesu. Nadto zważywszy na fakt, że pozwany uznał w całości powództwo zmodyfikowane przez pełnomocnika powoda, także w zakresie zaliczenia przez powoda kwoty 7.251 zł na świadczenia uboczne, Sąd Rejonowy uznał, że zachodzi podstawa do skorzystania z art. 102 kpc. Odmienna decyzja nie dałaby się pogodzić z zasadami współżycia społecznego.

Powyższy wyrok w dniu 16 kwietnia 2015 roku zaskarżył apelacją pełnomocnik powoda w części tj. w punkcie 3 w zakresie oddalenia żądania zasądzenia odsetek wyższych ponad odsetki ustawowe od dnia 13.12.2014 r. do dnia 23.02.2015r.

Zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu

1. naruszenie art. 720 k.c. w związku z art. 353 k.c. przez ich niewłaściwą interpretację i nieuwzględnienie na skutek tego żądania powoda w zakresie należnych mu odsetek umownych za opóźnienie w spłacie należności głównej,

2. naruszenie art. 213 § 2 k.p.c. poprzez zasądzenie odsetek ustawowych od zasądzonej kwoty należności głównej, pomimo ze pozwany uznał za zasadne żądanie odsetek w wysokości umownej.

Pełnomocnik powoda wnosił o

1. zmianę w/w wyroku w pkt. 3 i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 200,36 zl tytułem różnicy w wysokości należnych odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 13.12.2014 r. do dnia 23.02.2015 r., a zasądzonych odsetek ustawowych,

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego w tym kosztów zastępstwa za II instancję wg norm przepisanych.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy
w Radomsku postanowił sprostować oczywistą niedokładność w punkcie
1 sentencji wyroku z dnia 27 lutego 2015 roku w zakresie oznaczenia odsetek jedynie w ten sposób, że po wskazanej kwocie należności głównej „30.094,62 zł (trzydzieści tysięcy dziewięćdziesiąt cztery złotych sześćdziesiąt dwa grosze)” wykreślił błędne wpisane wyrażenie „z ustawowymi„ zastępując je prawidłowym „z umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP”.

Pozwany S. B. wnosił o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zgodnie z art. 367 § 1 k.p.c. od wyroku sądu I instancji przysługuje apelacja do sądu II instancji. Jednak założeniem apelacji jest istnienie wyroku tak więc wyrok może być zaskarżony tylko w takiej części w jakiej istnieje czy to wtedy, gdy uwzględnia powództwo, czy też wtedy gdy oddala (orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 28.05.1998 roku III CKN 409/98 i z dnia 4.11.1998 ICKN 409/98, z dnia 12.12.2013 roku IIICSK 300/13 lex 1422025).

W przedmiotowej sprawie pełnomocnik powoda zaskarżył w apelacji rozstrzygnięcie sądu I instancji jedynie w przedmiocie ustalenia wysokości odsetek wnosząc o zmianę orzeczenie w tej części i zasądzenie zgodnie
z żądaniem pozwu i uznaniem powództwa przez pozwanego kwoty głównej roszczenia z odsetkami umownymi w wielkości czterokrotności stopy lombardowej NBP w miejsce orzeczonych przez Sąd Rejonowy niższych odsetek ustawowych.

Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2005 roku po wniesieniu apelacji Sąd Rejonowy w Radomsku sprostował oczywistą niedokładność w punkcie 1 zaskarżonego wyroku w zakresie oznaczenia odsetek w ten sposób, że w miejsce orzeczonych odsetek ustawowych wpisał odsetki umowne w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP.

Niezależnie od kwestii prawidłowości powyższego postanowienia wskutek jego wydania w chwili orzekania przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim zaskarżone przez pełnomocnika powoda orzeczenie faktycznie nie istniało (sententia non existens). Dlatego też Sąd Okręgowy apelację pełnomocnika powoda zgodnie z art. 370 k.p.c. w związku z art. 373 k.p.c. odrzucił jako niedopuszczalną.

Z tych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Na oryginale właściwe podpisy