Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marta Sawińska (spr.)

Sędziowie: SSA Marek Borkiewicz

del. SSO Izabela Halik

Protokolant: st.sekr.sąd. Emilia Wielgus

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2015 r. w Poznaniu

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę

na skutek apelacji A. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 10 czerwca 2014 r. sygn. akt VIII U 3050/13

zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i przyznaje A. K. prawo do emerytury począwszy od 10 maja 2013r.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 czerwca 2013r. znak: (...) pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił A. K. przyznania prawa do emerytury, wskazując, że nie wykazał on 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Rozpoznając odwołanie od powyższej decyzji, Sąd Okręgowy w Poznaniu wyrokiem z dnia 10 czerwca 2014 r. wydanym w sprawie VIII U 3050/13 oddalił odwołanie A. K..

U podstaw powołanego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Odwołujący A. K. urodził się (...), (...) lat ukończył (...) Wniosek o emeryturę złożył 23 maja 2013r. Nie przystąpił do OFE. Na dzień 1.01.1999r. wykazał 27 lat, 3 miesiące i 5 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Odwołujący w okresie od 5.09.1968r. do 30.06.1971r.był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...), w tym od 5.09.1968r. do 30.06.1971r., jako uczeń, a od 1.07.1971r. do 31.08.1971r. na stażu. Z kolei w okresie od 1 lipca 1971r. do 31 sierpnia 1971r. odbywał wstępny staż pracy na stanowisku rzemieślnika – ślusarza w (...)w L.. Od 30.08.1974r. do 24.10.1974r. pracował w Zakładach (...) w L. na stanowisku ślusarza . Następnie odbywał służbę wojskową. Do pracy w kopalni odwołujący nie wrócił.

W okresie od 5.11.1976r. do 31.10.2001r. A. K. był zatrudniony w Odlewni (...) w G., w której produkowano odlewy żeliwne. Odwołujący od dnia zatrudnienia do 31.12.1991r. pracował, jako kontroler jakości produkowanych wyrobów. Miał kantorek na hali odlewów, oddzielony płytą pilśniową od hali produkcyjnej. Kontrolował jakość wyrobów na hali, gdzie odbywała się obróbka mechaniczna odlewów żeliwnych i w malarni. W malarni nie miał swojego kantorka. Odwołujący, jako kontroler większość czasu spędzał przy produkcji. W kantorku przebywał niewiele czasu, bo większość dokumentów dotyczących produktów wypełniał na hali. Na hali było zapylenie, hałas, wysoka temperatura i kurz. Znajdowały się tam piece odlewnicze, suwnice, piaskowanie na sucho, śrutowanie, szlifowanie odlewów żeliwnych, obróbka cieplna. Były tam piece topielne, w których topione było żeliwo, urządzenia odpylające i odlewnicze. Odbywało się wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów. Pracowały tam osoby obsługujące masy formierskie. W malarni odbywało się malowanie minią i lakierowanie wyrobów. Odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy dokonywał kontroli jakości produktów produkowanych na tych halach, przy czym pracę wykonywał na tych halach produkcyjnych. Od 1.1.1992r. do końca zatrudnienia był kierownikiem wydziału mechaniczno – montażowego i narzędziowni. Otrzymał świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych jako kontroler jakości w okresie od 5.11.1976r. do 31.12.1991r. (15 lat, 1 miesiąc i 26 dni). W trakcie tego zatrudnienia w okresie od 29.03.1978r. do 30.09.1978r. (6 miesięcy i 1 dzień) był oddelegowany do pracy w NRD. Pracował tam przy obróbce mechanicznej na tokarni. Zatrudniony był jako mechanik i pracował jako mechanik.

Odlewnia (...) w G. została zlikwidowana. Akta pracownicze były przechowywane w (...) w R., która została zlikwidowana i nie jest obecnie znane miejsce przechowywania akt pracowniczych.

Mając na uwadze powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie A. K. nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy wskazał na zasady nabywania prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które zostały określone w art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.Dz. U. z 2013r. poz. 1440 z późń.) w zw. z art. 32 ustawy emerytalnej oraz w związku z § 1-4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) wraz z załącznikiem do tego rozporządzenia.

Mając na uwadze treść zacytowanych przepisów Sąd Okręgowy stwierdził, że istota sporu w niniejszym postępowaniu sprowadzała się do oceny, czy pozwany słusznie odmówił odwołującemu prawa do emerytury na tej podstawie, że odwołujący nie udowodnił 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, wymaganego na dzień 1 stycznia 1999 r., bowiem pozostałe przesłanki określone w przepisach zostały spełnione. Odwołujący nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, legitymuje się ogólnym stażem pracy w ilości 27 lat, 3 miesiące i 5 dni, ukończył dnia (...) lat.

Odwołujący domagał się zaliczenia do okresu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w okresie od 5 listopada 1976r. do 31 grudnia 1991r. (15 lat, 1 miesiąc i 26 dni) w Odlewni (...) na stanowisku kontrolera jakości produkcji. W wystawionym dnia 3 kwietnia 2003r. świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych wskazano, że odwołujący pracował jako kontroler jakości produkcji w w/w okresie, tj. na stanowisku wymienionym w dziale XIV wykazu A, poz. 24 rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r.).

W wykazie A, załączniku do powołanego rozporządzenia, w dziale XIV: Prace różne, pod pozycją 24 wymienione są prace - kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Jak wykazało postępowanie dowodowe, a w szczególności zeznania świadka D. i odwołującego stanowisko kontrolera jakości produkcji w Odlewni (...) w G. mieściło się w w/w pkt wykazu. Odwołujący dokonywał kontroli jakości produkowanych w zakładzie odlewów żeliwnych na halach, w których jako podstawowe były wykonywane prace wymienione w wykazie takie jak:

- Lakierowanie ręczne lub natryskowe - nie zhermetyzowane (Dział XIV, poz. 17),

- Obsługa suwnic(Dział III, poz. 86),

- Piaskowanie na sucho i śrutowanie wewnątrz komór (dział III, poz. 80),

- Malowanie minią (Dział III, poz. 72),

- Przygotowywanie mas formierskich i prace formierzy oraz rdzeniarzy (dział III,
poz. 21)

- Wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów.(dział III, poz. 23),

- Szlifowanie lub ostrzenie wyrobów (dział III, poz. 78).

Sąd Okręgowy stwierdził zatem, że odwołujący prace kontrolera jakości produkcji wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Poza bezpośrednią kontrolą na produkcji odwołujący jedynie w niewielkim wymiarze czasu zajmował się wypisywaniem dokumentacji w kantorku umiejscowionym na hali, w większości dokumenty dotyczące jakości produktów wypisywał na produkcji. To powoduje, że nie można nie uznać wykonywanej przez niego pracy jako pracy w warunkach szczególnych (por. wyrok SA w Szczecinie z 12.02.2013r. Lex 1322061)

Sąd Okręgowy stwierdził jednak, że zakwestionowanie świadectwa pracy w warunkach szczególnych z dnia 3.04.2003r. przez pozwanego okazało się zasadne nie w zakresie wykonywanej pracy przez odwołującego a w części dotyczącej wykonywania pracy w NRD w okresie od 29.03. do 30.09.1978r. Jak wynikało z przedłożonych dokumentów i zeznań odwołującego w okresie pracy wskazanym w świadectwie przez 6 miesięcy i 1 dzień odwołujący pracował jako mechanik w NRD pracował przy obróbce mechanicznej, przy tokarni. Oznacza to, że odwołujący nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach opisanej powyżej przez wymagany okres co najmniej 15 lat, albowiem w trakcie zatrudnienia na stanowisku kontrolera jakości w okresie od 29.03. do 30.09.1978r. odwołujący został oddelegowany do NRD, gdzie pracował jako mechanik przy tokarni. I mimo, że praca ta, jak podawał odwołujący była ciężka i oddelegowanie nie było związane jedynie z wolą wyjazdu odwołującego, to nie może być ona zaliczona do pracy w warunkach szczególnych uprawniającej do przyznania emerytury w obniżonym wieku, albowiem odwołujący w okresie zatrudnienia w NRD nie pracował na stanowisku wymienionym w wykazie A do rozporządzenia z 7.02.1983r. Tym samym skoro praca odwołującego w NRD nie była pracą wykonywaną na stanowiskach wskazanych w wykazie A do rozporządzenia z 7.02.1983r., to choć jest zaliczana do stażu pracy nie może być uznana za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych. Z tych względów od okresu 15 lat 1 miesiąca i 26 dni pracy na stanowiska kontrolera jakości produkcji należy odjąć okres 6 miesięcy i 1 dnia pracy w NRD na stanowisku mechanika. Powoduje to, że praca na stanowisku kierownika jakości produkcji wynosi 14 lat, 7 miesięcy i 25 dni. Do wymaganych 15 lat brakuje odwołującemu 4 miesięcy i 5 dni.

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że odwołujący w toku postępowania wskazał także, że pracował również w warunkach szczególnych na kolei od 8.09.1968r. do 31.08.1971r. Przedłożył świadectwo pracy z (...), z którego wynikało, że od 5.09.1968r. do 30.06.1971r. był zatrudniony jako uczeń a od 1.07.1971r. do 31.08.1971r. jako stażysta. Pracując jako uczeń i odbywając staż nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na kolei. Jak wynikało z akt osobowych i z przepisów - uczeń i stażysta jest zatrudniony w czasie pracy dla młodocianego pracownika a nie w pełnym wymiarze czasu pracy dla danego stanowiska. Praca ta wliczana jest do ogólnego stażu pracy, ale nie może być wliczana do okresu pracy w warunkach szczególnych. Wskazywane przez odwołującego argumenty, że okres nauki zawodu i odbywania wstępnego stażu pracy jest traktowany jako równorzędny z okresami zatrudniania na kolei zgodnie z art. 44 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, nie miał znaczenia w przedmiotowej sprawie. Sprawa ta nie dotyczyła bowiem przyznania prawa do emerytury kolejowej.

Wprawdzie do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach - zgodnie z § 4 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze - zalicza się m.in. okresy zatrudnienia na kolei, o których mowa w art. 43 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i okresy pracy górniczej w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym górników, to jednak przepis ten nie dotyczy to okresów równorzędnych z okresami zatrudnienia wymienionych w art. 44 tej ustawy. (por. wyrok SA w Katowicach z 22.10.2008r., III AUa 294/08). Tym samym i na podstawie z § 4 ust. 3 rozporządzenia z 7.02.1983r. okresu nauki zawodu i wstępnego stażu pracy, jako okres nie zatrudnienia na kolei (art. 43 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) a okres równorzędny nie może być uwzględniony przy ustalaniu spełnienia warunków 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Reasumując Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołującemu do udowodnienia wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych brakuje 4 miesięcy i 5 dni. Nawet przy uznaniu, że niecałe dwa miesiące od 30.08 do 24.10.1974r. wykonywał pracę górniczą, to wciąż nie można by było przyjąć, że wykazał 15 lat pracy w warunkach szczególnych, co było warunkiem wymaganym do przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku z uwagi na pracę w warunkach szczególnych.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, Sąd Okręgowy, na podstawie wskazanych przepisów prawa materialnego oraz art. art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiódł osobiście odwołujący A. K..

Zaskarżając wyrok w całości, apelujący wskazał, że Sąd Okręgowy błędnie nie zaliczył mu okresu pracy na delegacji w NRD, jako pracy w warunkach szczególnych a nadto nie uwzględnił w swoich rozważaniach okresu odbytej przez niego służby wojskowej, która w jego ocenie powinna mu być zaliczona do ogólnego stażu pracy, jako okres pracy w warunkach szczególnych.

Z treści apelacji wynika, iż odwołujący chciałby, aby zostało mu przyznane prawo do wnioskowanego świadczenia, albowiem w jego ocenie spełnia on wszystkie warunki do jego przyznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja odwołującego pozwoliła na instancyjną kontrolę zapadłego rozstrzygnięcia, co w konsekwencji doprowadziło do zmiany zaskarżonego orzeczenia Sądu Okręgowego. Jednakże, Sąd Apelacyjny wskazuje, że nie wszystkie argumenty odwołującego podnoszone w treści apelacji, zasługiwały na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności, w ocenie Sądu Apelacyjnego, zasadnym jest przypomnienie wskazanych przez Sąd Okręgowy zasad nabywania prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Zgodnie z przepisem art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U z 2015 r., poz. 748 – dalej ustawa emerytalna), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 ustawy (czyli w obniżonym wieku), jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (zgodnie z art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej wynoszący dla mężczyzn co najmniej 25 lat), przy czym zgodnie z art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej, emerytura powyższa przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa.

Odnośnie zaś wymogu określonego w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, wskazać należy, że przepis art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej przewiduje prawo do emerytury w obniżonym wieku (niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3 ustawy emerytalnej), dla ubezpieczonych będących pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jednocześnie z przepisu art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej wynika, że dla celów ustalenia uprawnień do wcześniejszej emerytury za pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach uważa się pracownika zatrudnionego przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, przy czym zgodnie z art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1 tego przepisu, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 tego przepisu przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, którymi w niniejszej sprawie jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8 poz. 43 ze zm. – dalej rozporządzenie, lub rozporządzenie z dnia 7 lutego 1983 r.).

Odnośnie wieku emerytalnego oraz wymaganego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych § 4 ust. 1 powyższego rozporządzenia stanowi, że mężczyzna, będący pracownikiem, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodzić należy się z Sądem Okręgowym, że odwołujący bezspornie spełnia większość z wskazanych powyżej warunków, tj. odwołujący legitymuje się ogólnym stażem pracy w wymiarze 28 lat, 3 miesięcy i 5 dni, ukończył dnia (...) r. (...) lat oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Jak słusznie wskazał Sąd I instancji, istota sporu w przedmiotowej sprawie sprowadzała się zatem do oceny czy z zgromadzonego materiału dowodowego i na podstawie ustalonego przez Sąd Okręgowy stanu faktycznego można przyjąć, że A. K. legitymuje się co najmniej 15 – letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Apelacyjny podziela w całości zaprezentowane przez Sąd I instancji stanowisko, iż należy odwołującemu, zaliczyć jako okres pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia od 5 listopada 1976 r. do 31 grudnia 1991 r. w Odlewni (...) w G. na stanowisku kontrolera jakości produkcji, z wyłączeniem okresu od 29 marca 1978 r. do 30 września 1978 r., kiedy to odwołujący został oddelegowany do NRD, gdzie pracował jako mechanik przy tokarni. Aby nie powielać argumentacji Sądu Okręgowego, Sąd Apelacyjny wskazuje tylko, że w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy słusznie zauważył, że odwołujący w wskazanym powyżej okresie pracy w Odlewni (...) w G. wykonywał prace stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2012 r., III UK 92/11 LEX nr 1215158). Stanowisko kontrolera jakości produkcji w Odlewni (...) w G., na którym odwołujący był zatrudniony, mieściło się w opisie stanowiska pracy zawartym w wykazie A, załącznika do powołanego powyżej rozporządzenia, gdzie w dziale XIV wskazano na: Prace różne, pod pozycją 24 - kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Odwołujący dokonywał kontroli jakości produkowanych w zakładzie odlewów żeliwnych na halach, w których jako podstawowe były wykonywane prace wymienione w wykazie takie jak: lakierowanie ręczne lub natryskowe - nie zhermetyzowane (Dział XIV, poz. 17), obsługa suwnic(Dział III, poz. 86), piaskowanie na sucho i śrutowanie wewnątrz komór (dział III, poz. 80), malowanie minią (Dział III, poz. 72), przygotowywanie mas formierskich i prace formierzy oraz rdzeniarzy (dział III, poz. 21), wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów.(dział III, poz. 23), szlifowanie lub ostrzenie wyrobów (dział III, poz. 78). W wskazanym powyżej wykazie A do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r., nie zostało natomiast wymienione stanowisko mechanika w tokarni, co oznacza, że praca odwołującego na stanowisku mechanika w tokarni w ramach oddelegowania do NRD nie była pracą wykonywaną na stanowiskach wskazanych w wykazie A do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r., zatem zasadnie Sąd Okręgowy stwierdził, że nie można było odwołującemu zaliczyć 6 miesięcy i 1 dnia pracy w NRD do ogólnego stażu pracy w warunkach szczególnych. Zatem, choć praca w tym okresie, jest zaliczana odwołującemu do ogólnego stażu pracy, nie sposób przyjąć, że okres ten wlicza się do ogólnego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Apelacyjny podziela również wywody Sądu I instancji, dokonane w zakresie niemożności zaliczenia odwołującemu do ogólnego stażu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy od 5 września 1968 do 30 czerwca 1971 r. i od 1 lipca 1971 r. do 31 sierpnia 1971 r. w (...). Jak słusznie zauważył Sąd Okręgowy odwołujący w tym czasie nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, albowiem zatrudniony był w charakterze ucznia, a później stażysty i czas pracy odwołującego był wówczas liczony mu jak czas pracy dla młodocianego pracownika, czyli nie w pełnym ośmiogodzinnym wymiarze czasu pracy dla danego stanowiska. Sąd Okręgowy dokonał właściwej interpretacji treści art. 43 i 44 ustawy emerytalnej w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. i zasadnie wskazał, że mimo iż powyższe okresy wliczane są do ogólnego stażu pracy, z uwagi, że odwołujący nie wykonywał pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, nie można było ich zaliczyć, jako okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach w myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r.

Jednakże, mimo tego, iż powyższe rozważania Sądu Okręgowego były zasadne, zaskarżone rozstrzygnięcie należało zmienić, albowiem jak słusznie wskazał A. K. w treści apelacji, Sąd Okręgowy niezasadnie w swoich rozważaniach nie uwzględnił możliwości zaliczenia odwołującemu do ogólnego stażu pracy w warunkach szczególnych okresu odbywania przez niego zasadniczej służby wojskowej od 25 października 1974 r. do 9 października 1976 r. (patrz poświadczona za zgodność z oryginałem kopia książeczki wojskowej odwołującego – k. 5 akt rentowych).

Z uwagi na powyższe należało rozważyć, czy wskazany powyżej okres odbywania przez apelującego zasadniczej służby wojskowej, czyli okres 1 roku, 11 miesięcy i 16 dni, podlegał wliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach, uprawniający wnioskodawcę do wcześniejszej emerytury.

Zważyć należy, że zgodnie z art. 108 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1967 r., Nr 44 poz. 220 ze zm. w brzmieniu obowiązującym w czasie odbywania przez odwołującego służby wojskowej), czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby (ust. 1), zaś w przypadku pracowników, którzy przed powołaniem do tej służby nie byli zatrudnieni albo którzy po jej odbyciu podjęli zatrudnienie w innym zakładzie pracy, Rada Ministrów po porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych ustali w drodze rozporządzenia, w jakim zakresie czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia (ust. 2). Zgodnie zaś z ust. 3 tego przepisu, warunkiem wliczenia służby wojskowej do okresu zatrudnienia jest zachowanie terminów, o których mowa w art. 106 ust. 1 lub w art. 107 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 107 ust. 1 o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej stanowił, że żołnierze zwolnieni z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, którzy przed powołaniem do tej służby nie byli zatrudnieni albo z ważnych przyczyn nie podjęli zatrudnienia wykonywanego przed powołaniem, mogą zgłosić się w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia ze służby wojskowej do właściwego do spraw zatrudnienia organu prezydium powiatowej rady narodowej z wnioskiem o zatrudnienie ich stosownie do posiadanych kwalifikacji.

Na podstawie delegacji zawartej w cytowanym powyżej art. 108 ust 2 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej zostało wydane rozporządzenie wykonawcze przez Radę Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. z 1968 r., Nr 44 poz. 318 ze zm. w brzmieniu obowiązującym od dnia 4 kwietnia 1975 r.). Przepis § 2 ust. 1 przywołanego rozporządzenia wykonawczego stanowi, że zakład pracy, który zatrudniał żołnierza w dniu powołania do służby wojskowej, jest obowiązany niezwłocznie zatrudnić go na stanowisku poprzednio zajmowanym lub równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby żołnierz zgłosi powrót do zakładu pracy. Zgodnie z § 3 ust. 3 tego rozporządzenia, jednostka nadrzędna jest obowiązana w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku zaproponować żołnierzowi zatrudnienie na stanowisku odpowiadającym uzyskanym przez niego kwalifikacjom lub zawiadomić go o braku możliwości zatrudnienia stosownie do tych kwalifikacji. jeżeli zaś żołnierz nie wyrazi zgody na kontynuowanie zatrudnienia na stanowisku poprzednio zajmowanym lub równorzędnym albo zaproponowanym mu przez jednostkę nadrzędną, wówczas dotychczasowy stosunek pracy uważa się za rozwiązany na mocy porozumienia stron, z dniem niewyrażenia zgody (§ 3 ust. 4). Paragraf 5 ust. 1 cyt. rozporządzenia stanowi z kolei, że żołnierzowi, który podjął zatrudnienie stosownie do zasad określonych w § 2-4, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Jeżeli żołnierz po odbyciu służby wojskowej podjął zatrudnienie zgodnie z § 3 ust. 3 w innym zakładzie pracy, do okresu zatrudnienia w zakresie określonym w ust. 1 wlicza się także czas zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym był pracownikiem w dniu powołania do służby wojskowej (§ 5 ust. 2).

Zgodnie z § 6 ust. 1 cytowanego rozporządzenia wykonawczego, żołnierz, który nie podjął poprzedniego zatrudnienia albo przed powołaniem do służby wojskowej nie był zatrudniony, może wystąpić z wnioskiem do urzędu właściwego terenowego organu administracji państwowej o skierowanie do pracy. Ust. 2 stanowi, że po otrzymaniu wniosku i porozumieniu się z odpowiednim zakładem pracy urząd właściwego terenowego organu administracji państwowej kieruje żołnierza do pracy odpowiadającej posiadanym przez niego kwalifikacjom. Zakład pracy, do którego żołnierz został skierowany, jest obowiązany zatrudnić go stosownie do posiadanych przez niego kwalifikacji (ust. 3).

Z kolei § 7 ust 1 cyt. rozporządzenia wykonawczego stanowi, że żołnierzowi, który z ważnych przyczyn nie podjął poprzedniego zatrudnienia albo przed powołaniem do służby nie był zatrudniony, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie uprawnień określonych w § 5 ust. 1, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby wojskowej zgłosił do urzędu właściwego terenowego organu administracji państwowej wniosek o skierowanie do pracy i na podstawie tego skierowania podjął pracę albo podjął pracę w tym terminie bez skierowania tego urzędu.

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż w przypadku podjęcia zatrudnienia w tym samym zakładzie pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej (czyli podjęcia tzw. poprzedniego zatrudnienia), pracownik taki winien zostać zatrudniony na stanowisku poprzednio zajmowanym lub równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego. Nie oznacza to jednak, że pracownik musi podjąć zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, co przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej. Pracownik, powołany do zasadniczej służby wojskowej, może bowiem z uzasadnionych przyczyn nie wrócić do macierzystego zakładu pracy (czyli do zakładu pracy w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby wojskowej) i podjąć zatrudnienie w innym zakładzie pacy, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją w której odwołujący przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej do dnia 24 października 1974 r. pracował na stanowisku ślusarz w (...) S.A. Oddział Zakłady (...) w L.. Po zakończonej służbie wojskowej w dniu 9 października 1976 r. nie wrócił jednak do tego zakładu pracy, albowiem wniósł o rozwiązanie przedmiotowego stosunku pracy z przyczyn osobistych. Pismem z dnia 21 października 1976 r. wskazał, że nie wyraża zgody na dalszą pracę w Zakładach (...) w L. (patrz akta osobowe odwołującego znajdujące się w kopercie na k. 133 akt sądowych). Mimo, iż odwołujący nie podjął zatrudnienia w macierzystym zakładzie pracy, to w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z zasadniczej służby wojskowej, tj. w dniu 5 listopada 1976 r. podjął pracę w Odlewni (...) w G. na stanowisku kontroler jakości produkcyjnej. Jak wskazano powyżej to stanowisko pracy jest zaliczane do stanowisk pracy w szczególnych warunkach, gdyż jest ono wskazane w dziale XIV, wykazie A, poz. 24 pkt 1 załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. Odwołujący podjął zatem w przepisowym terminie po zwolnieniu z zasadniczej służby wojskowej pracę na stanowisku uważanym za stanowisko pracy w warunkach szczególnych, tyle że w innym zakładzie pracy niż ten w którym był zatrudniony przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej.

Z uwagi na powyższe w ocenie Sądu Apelacyjnego z uwagi na specyficzny stan faktyczny niniejszej sprawy, apelującemu należało zaliczyć na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej w zw. z § 5 ust. 1 i § 7 ust 1 rozporządzenia w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin, jako okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, czas odbywania przez niego zasadniczej służby wojskowej, czyli okres od 25 października 1974 r. do 9 października 1976 r. (1 rok, 11 miesięcy i 16 dni).

Sąd Apelacyjny wskazuje, że powyższe stanowisko jest zgodne z orzecznictwem Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 5 sierpnia 2014 r., wydanym w sprawie o sygn. I UK 442/13, wskazał, że czas zasadniczej służby wojskowej zalicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej) także wtedy, gdy żołnierz przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej nie był zatrudniony, ale po zwolnieniu z tej służby w ciągu 30 dni podjął zatrudnienie i pracował w szczególnych warunkach pracy.

W konsekwencji dodając do prawidłowo ustalonego przez Sąd Okręgowy, wskazanego powyżej okresu pracy w Odlewni (...) w G., tj. do 14 lat, 7 miesięcy i 25 dni pracy w szczególnych warunkach okres 1 roku, 11 miesięcy i 16 dni, kiedy to odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową, - który w ocenie Sądu Apelacyjnego należało na podstawie powyżej cytowanych przepisów zaliczyć apelującemu do okresu pracy w szczególnych warunkach, - stwierdzić należy, że A. K. a na dzień 1 stycznia 1999r. spełnił także wymóg posiadania wymaganego okres zatrudnienia 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Tym samym należało uznać, że wnioskodawca spełnił wszystkie wymogi uprawniające go do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy emerytalnej.

Z uwagi na powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. oraz powołanych przepisów prawa materialnego zmienił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i przyznał A. K. prawo do emerytury począwszy od dnia (...) r. – tj. od dnia ukończenia przez apelującego (...) roku życia, czyli od dnia spełnienia wszystkich warunków wymaganych do uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku, co jest zgodne z art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej, który stanowi, że prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa.