Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2014 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku K. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o wypłatę emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy

z dnia 15 lipca 2013 r. sygn. akt VII U 804/13

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 lutego 2014 r. Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w W. z 19 marca 2013 r. w ten sposób, że nakazał organowi rentowemu uchylić decyzję z 15 listopada 2011 r. w części w jakiej zawiesza prawo do emerytury wnioskodawczyni K. G. za okres od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. i wypłatę powyższego świadczenia.

Sąd I instancji ustalił, co następuje:

K. G. ur. (...) od dnia 1.04.1981 r. jest zatrudniona w Urzędzie Miasta i Gminy w N.. Decyzją z dnia 21.10.2009 r. strona pozwana przyznała wnioskodawczyni prawo do emerytury od dnia 1.10.2009 r. i podjęła wypłatę świadczenia bez konieczności rozwiązania umowy o pracę. Decyzją z dnia 15.11.2011 r. znak: (...)strona pozwana w oparciu o przepis art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103 a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zawiesiła wnioskodawczyni wypłatę emerytury w związku z kontynuowaniem zatrudnienia od dnia 1.10.2011 r.

Pismem z dnia 26.11.2012 r. wnioskodawczyni powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13.11.2012 r. wniosła o wznowienie wypłaty emerytury wstrzymanej od dnia 1.10.2011 r. i o wypłacenie należnych odsetek.

Decyzją z dnia 3.01.2013 r. strona pozwana w rozpatrzeniu w/w wniosku przeliczyła wnioskodawczyni emeryturę, podjęła wypłatę świadczenia i dokonała wyrównania za okres począwszy od dnia 22.11.2012 r.

Zaskarżoną decyzją z dnia 19.03.2013 r. znak: strona pozwana na podstawie art. 151 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r.- kodeks postępowania administracyjnego odmówiła wnioskodawczyni uchylenia decyzji z dnia 15.11.2011 r. w części w jakiej decyzja ta zawiesza prawo do emerytury za okres od dnia 01.10.2011 r. do dnia 21.11.2012 r. W uzasadnieniu strona pozwana wskazała, iż wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. z dniem ogłoszenia wyroku tj. z dniem 22 listopada 2012 r. utracił moc art.28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych… w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011 r. bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Zgodnie z przepisem art. 190 ust. 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia i z tym dniem następuje utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego, którego dotyczy orzeczenie Trybunału.

Przy tak poczynionych ustaleniach Sąd Okręgowy przyjął, że odwołanie wnioskodawczyni zasługuje na uwzględnienie .Sąd wskazał, że wnioskodawczyni domagała się wypłaty zawieszonej emerytury za okres od 1 października 2011 r. do 22 listopada 2012 r., powołując się na treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada 2012 r. w sprawie K 2/12, który orzekł, że art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010 r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu wyroku Trybunał wskazał, że z chwilą ogłoszenia sentencji wyroku w Dzienniku Ustaw traci moc art. 28 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010 r. w zakresie, w jakim przewiduje stosowanie art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Znaczy to, że obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą - jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury - nie będzie miał zastosowania do osób, które nabyły to prawo w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. Natomiast przepis ten pozostaje nadal w obrocie prawnym i znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury w momencie jego wejścia w życie i później, tj. od 1 stycznia 2011 r.

Sąd I instancji stwierdził, że wnioskodawczyni nabyła prawo do emerytury od 1 września 2009 r. i w związku z tym należy do kręgu osób, do których nie ma zastosowania obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury. Zdaniem tego Sądu powyższe świadczy o prawie wnioskodawczyni do wyrównania jej emerytury za sporny okres. Wniosek o odsetki nie był natomiast przedmiotem decyzji, co do której złożono wniosek o wznowienie postępowania .

Apelację od powyższego wyroku złożył organ rentowy i zaskarżając wyrok w całości zarzucił mu naruszenie prawa materialnego, tj. przepisów art. 190 ust. 1 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. poprzez przyjęcie, że utracił moc obowiązującą jeszcze przed ogłoszeniem w dniu 21 listopada 2012 r. wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt K 2/12 , podczas gdy z treści art. 190 ust. 1 i 3 Konstytucji nie wynika retrospektywny skutek orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Zdaniem skarżącego z treści przepisu art. 190 ust. 1 i 3 Konstytucji RP wynika, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego co do zasady, w przypadku niespełnienia dalszych warunków, wynikających z przytoczonych przepisów, powoduje utratę mocy obowiązującej aktu prawnego jedynie na przyszłość .

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania , ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni wniosła jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługiwała na uwzględnienie, a zarzuty w niej podniesione sprowadzały się tylko i wyłącznie do odmiennej, niż to uczynił Sąd I instancji, interpretacji przepisów prawa.

Sytuacja prawna ubezpieczonej nie różni się od tych emerytów, których objął swym wyrokiem Trybunał Konstytucyjny, a którym organ rentowy wstrzymał prawo do emerytury od 1 października 2011 r. Jedynie pod względem procesowym jej sytuacja różni się od tych ubezpieczonych, którzy skarżyli do sądów powszechnych decyzje o wstrzymaniu im wypłat emerytur od 1 października 2011 r. i następnie wnosili skargi o wznowienie tych postępowań sądowych. Wnioskodawczyni nie skarżyła bowiem decyzji zawieszającej prawo do świadczenia z 15 listopada 2011 r. Jednak samo uprawomocnienie się tej decyzji nie miało wpływu na możliwość żądania przez nią wznowienia postępowania administracyjnego na podstawie art. 145a § 1 Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U.2013.267 j.t.).

Wskazany przepis stanowi, że można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. Wnioskodawczyni skargę o wznowienie postępowania administracyjnego wraz z wnioskiem o wydanie decyzji wznawiającej wypłatę świadczenia i wypłacenie zaległej emerytury od 1 października 2011 r. złożyła w organie rentowym w ustawowym miesięcznym terminie od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, jak reguluje to przepis § 2 art. 145a k.p.a. Tymczasem organ rentowy zaskarżoną decyzją, odmawiając uchylenia decyzji zawieszającej wnioskodawczyni prawo do emerytury, stwierdził brak podstaw do wypłaty tego świadczenia od 1 października 2011 r. do 30 września 2012 r. W tym zakresie rację ma jednak ubezpieczona, bowiem ZUS winien wznowić wypłatę emerytury od 1 października 2011 r. i wypłacić zaległe świadczenia.

Organ rentowy swoje zarzuty skupił tylko i wyłącznie na zagadnieniu daty wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, która to kwestia jest uregulowana w art. 190 ust. 1, 3 i 4 Konstytucji. Zgodnie z tymi przepisami orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, które mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne, wchodzą w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania.

Data wejścia w życie orzeczenia TK ma takie znaczenie, że powoduje zmianę obowiązującego do tej pory stanu prawnego przez wyeliminowanie z obrotu prawnego przepisu niezgodnego z Konstytucją, przy czym istotne jest odróżnienie daty wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego od skutków tego orzeczenia w przypadku , kiedy dana norma prawna zostaje usunięta z porządku prawnego. Mianowicie oceniany przez TK przepis nie staje się niezgodny z Konstytucją od daty wejścia w życie wyroku TK, lecz jest i był już niezgodny z ustawą zasadniczą w chwili wejścia w życie przepisu w brzmieniu nadanym mu przez ustawodawcę. Wyrok TK stanowi jedynie potwierdzenie niekonstytucyjności badanej regulacji od chwili jej wprowadzenia.

Osobną kwestią jest natomiast żądanie wznowienia postępowania na podstawie art. 401 ¹ k.p.c. lub art. 145a k.p.a. Przepis ten stanowi, że można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. Sens tej regulacji jest taki, że daje sądowi oraz organowi administracji możliwość wzruszenia prawomocnego orzeczenia (decyzji) wydanego w sprawie, której podstawą rozstrzygnięcia był przepis od początku uznany za wadliwy, bo niezgodny z Konstytucją. Istotą wznowienia jest zatem możliwość ponownego orzekania, lecz tym razem na podstawie prawa już zgodnego z ustawą zasadniczą.

Dlatego też zarzut organu rentowego, opierający się na twierdzeniu, że skutki prawne wyroku TK wiążą tylko na przyszłość jest o tyle nieuzasadniony, że właśnie przepisy o wznowieniu postępowania nakazują, w przypadku skutecznego złożenia skargi o wznowienie na postawie art. art. 401 ¹ k.p.c. lub art. 145a k.p.a. stosowanie niewadliwego prawa (nieobciążonego wadą niekonstytucyjności), a tym samym niwelowanie jego skutków w przeszłości, tj. w sprawach zakończonych już prawomocnymi orzeczeniami.

Oczywiście dotyczy to tylko tych spraw, w których wadliwe prawo było podstawą rozstrzygnięcia. To natomiast uzasadnia przyznanie wnioskodawczyni, prawa do wypłaty emerytury za okres poprzedzający wejście w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, bowiem nabyła ona prawo do świadczenia od 1 września 2009 r., a zatem mieści się w kręgu osób, o których mówi ww. orzeczenie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., orzekł o oddaleniu apelacji organu rentowego jako bezzasadnej.

R.S.