Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 września 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2015 r. w Szczecinie

sprawy S. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 13 października 2014 r. sygn. akt VII U 1932/13

oddala apelację.

SSO del. Beata Górska SSA Jolanta Hawryszko SSA Zofia Rybicka - Szkibiel

Sygn. akt III AUa 918/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 września 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych w S. odmówił ubezpieczonej S. R. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy opierając się na treści orzeczenia Komisji Lekarskiej organu rentowego z dnia 19 września 2013 roku, w którym nie stwierdzono u ubezpieczonej niezdolności do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła ubezpieczona, domagając się zmiany orzeczenia lekarskiego z dnia 4 września 2013 roku wydanego przez lekarza orzecznika oraz zmiany zaskarżonej decyzji organu rentowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości. W uzasadnieniu wskazano, że po zapoznaniu się z treścią odwołania nie stwierdzono nowych okoliczności, które by uzasadniały ponowne orzekanie w sprawie. Mimo że ubezpieczona spełniła warunek posiadania wymaganego stażu pracy, to nie posiada orzeczonej niezdolności do pracy. Organ rentowy wskazał, że ubezpieczona pobierała świadczenie rehabilitacyjne od 27 września 2012 roku do 21 września 2013 roku.

Wyrokiem z dnia 13 października 2014 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej S. R. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 22 września 2013 roku do 30 września 2015 roku.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie w oparciu o następujący stan faktyczny i podstawę prawną. S. R. urodziła się (...). Jej wyuczony zawód to higienista stomatologiczna. Od 27 października 1979 roku do 31 marca 2012 roku wykonywała pracę jako wydawca magazynowy, st. referent ekonomiczny, st. referent ds. dostaw, samodzielny referent ds. dokumentacji , referent ds. administracji, referent ds. techn., referent ds. rozliczeń, specjalista ds. kontroli kosztów oraz specjalista w Zakładach (...) S.A.

Ubezpieczona pobierała świadczenie rehabilitacyjne w okresie od 27 września 2012 roku do 21 września 2013 roku, a 12 sierpnia 2013 roku złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

U ubezpieczonej rozpoznaje się:

- tymczasowe zmiany zwyrodnieniowe obu stawów biodrowych, wrodzone zwichnięcie,

- przebyte leczenie operacyjne wielokrotne obu stawów biodrowych,

- niedoczynność pooperacyjną tarczycy (wyrównana farmakologicznie), wole guzowate nawrotowe oraz przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy u osoby po częściowym chirurgicznym usunięciu tarczycy z powodu wola guzowatego,

- stan po laparoskopowym usunięciu łagodnego guza (gruczolaka) prawego nadnercza.

Podczas badania ruchy czynne i bierne w stawie biodrowym, zwłaszcza prawym, bolesne.

Ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy , okresowo po 21 września 2013 roku do 30 września 2015 roku, a niezdolność spowodowana jest zmianą zwyrodnieniową oby stawów biodrowych zwłaszcza prawego, co przejawia się w znacznym upośledzeniu funkcji kończyn dolnych. S. R. nie może wykonywać pracy związanej z większym wysiłkiem fizycznym, chodzeniem i przenoszeniem cięższych rzeczy oraz pracy w pozycji przymusowej – siedzącej przez wiele godzin dziennie. Rozpoznane u ubezpieczonej schorzenia takie jak pooperacyjna niedoczynność tarczycy, jak też operacja usunięcia gruczolaka prawego nadnercza nie upośledzają zdolności do pracy.

W oparciu o art. 12, art. 13, art. 57 i art. 58 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.) Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie ubezpieczonej zasługiwało na uwzględnienie.

Sporne w sprawie było to, czy ubezpieczona jest osoba niezdolną do pracy po dniu 21 września 2013 r., tj. po zakończeniu pobierania świadczenie rehabilitacyjnego. Bezspornym jest, ze pozostałe warunki do uzyskania tego świadczenia zostały spełnione. Sąd ustaleń w tym przedmiocie dokonał w oparciu o analizę dokumentacji rentowej i medycznej ubezpieczonej oraz na podstawie przeprowadzonego w toku postępowania dowodu z opinii biegłych lekarzy z zakresu chirurgii – ortopedii, neurologii, endokrynologii i medycyny pracy.

Biegli w opinii wskazali jakie schorzenia występują u ubezpieczonej, a także które z nich czynią ją częściowo niezdolną do wykonywania pracy.

Sąd pierwszej instancji po przeanalizowaniu zgromadzonego materiału dowodowego nie znalazł podstaw, by kwestionować rzetelność i prawdziwość sporządzonych przez biegłych opinii. W ocenie Sądu opinie te zostały wydane przez biegłych lekarzy o specjalnościach adekwatnych do zgłaszanych przez ubezpieczoną dolegliwości, jak również posiadających wieloletnie doświadczenie zawodowe i cieszących się autorytetem. Opinie, które były spójne i precyzyjne zostały wydane w oparciu o badanie podmiotowe, jak i na podstawie zgromadzonej dokumentacji. Sąd wskazał, że zastrzeżenia zgłoszone przez organ rentowy nie zasługują na uwzględnienie, gdyż sprowadzają się do nieuzasadnionej polemiki i nie zawierają żadnych merytorycznych argumentów. W opinii głównej, jak i tej uzupełniającej biegli zaś wyraźnie wskazali, że podczas badania ubezpieczonej stwierdzili ruchy czynne i bierne w obu stawach biodrowych (a zwłaszcza prawym, ponadto utykanie na prawą kończynę) bolesne.

Mając na powadze powyższe ustalenia i argumentację Sąd Okręgowy stwierdził, że ubezpieczona S. R. spełnia wszystkie ustawowe przesłanki do przyznania jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Z powyższym wyrokiem w całości nie zgodził się organ rentowy jednocześnie zarzucając rozstrzygnięciu:

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 57 i 58 w zw. z art. 12 i 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez niewłaściwe zastosowanie prowadzące do uznania, że stan zdrowia ubezpieczonej czyni ją częściowo, okresowo niezdolną do pracy od 22 września 2013 r. do 30 września 2015 r. a tym samym, że ubezpieczona ma prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w tym okresie,

- niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy poprzez brak oceny czy stan funkcjonalny ubezpieczonej uległ pogorszeniu w czasie zatrudniania i czy stwierdzone przez biegłych ruchy czynne i bierne stawów biodrowych ubezpieczonej stanowią o utracie zdolności do pracy w stopniu znacznym.

Mając na uwadze powyższe zarzuty organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania ubezpieczonej, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu wskazał, że ubezpieczona prowadziła aktywne życie zawodowe jako pracownik biurowy mimo wrodzonej dysplazji stawów biodrowych. Przebyte operacje umożliwiły jej kontynuowanie pracy zarobkowej, zaś przyznane świadczenie rehabilitacyjne umożliwiło dalszą poprawę stanu zdrowia. Nadto stosunek pracy został rozwiązany w 2012 roku z powodu zwolnień grupowych, a nie z powodu uniemożliwiających pracę schorzeń. Sąd Okręgowy zdaniem apelującego nie dokonał wszechstronnej oceny materiału dowodowego i nie zbadał czy stan zdrowia ubezpieczonej uległ pogorszeniu w okresie zatrudnienia wskazując jedynie na istnienie wiodącego schorzenia oraz przeciwwskazania do wykonywania pracy. Sąd nie zbadał przy tym wpływu istniejącej u ubezpieczonej od początku niepełnosprawności na przebieg pracy. Samo stwierdzenie istnienia choroby nie jest jednoznaczne ze stwierdzeniem niezdolności do pracy w rozumieniu przepisów emerytalnych. Z opinii biegłych nie wynika znaczne naruszenie sprawności organizmu w stopniu umożliwiającym ubezpieczonej pracę zgodną z poziomem kwalifikacji w rozumieniu art. 12 ustawy emerytalnej, zwłaszcza że przez cały czas pracowała ona pomimo istnienia od lat tych samych schorzeń.

Ubezpieczona S. R. w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie w całości. W jej ocenie Sąd Okręgowy dokonał poprawnych ustaleń faktycznych, które zostały oparte o prawidłowo dokonaną ocenę materiału zgromadzonego w sprawie. Nie zostały przy tym naruszone przepisy postępowania ani przepisy prawa materialnego. Uzasadnienie opinii biegłych wraz z opisem stwierdzonych schorzeń powodują uznanie częściowej niezdolności do pracy oraz wyczerpują przesłankę dotyczącą stopnia naruszenia sprawności organizmu i możliwości jej przywrócenia w drodze leczenia i rehabilitacji. Trafnie Sąd zauważył, że schorzenie ubezpieczonej znacznie upośledza funkcje kończyn dolnych i czyni ją niezdolną do pracy. Zdaniem S. R. również pozostałe schorzenia powodują u niej niezdolność do pracy. Ubezpieczona wskazała także, że organ rentowy nie przedstawił w jaki sposób nie zostały uwzględnione okoliczności wskazane w przepisie art. 13 ustawy emerytalnej. Argumenty, które przedstawia organ rentowy w apelacji nie mają także zdaniem ubezpieczonej ani pośredniego ani bezpośredniego związku z rozpoznawaną sprawą oraz zapadłym rozstrzygnięciem. Organ rentowy nie wskazał także na czym miało polegać przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów oraz jakie reguły logicznego rozumowania czy też zasady doświadczenia życiowego zostały naruszone przez Sąd pierwszej instancji przy rozstrzyganiu sprawy.

Stan zdrowia ubezpieczonej potwierdzają również dołączone do odwołania dokumenty, tj. skierowanie do szpitala ze wskazanym terminem przyjęcia, skierowanie do poradni specjalistycznej oraz orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się całkowicie bezzasadna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji jest prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postepowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał trafnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia i rozważania prawne Sądu Okręgowego, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyroki Sądu Najwyższego z 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98; z 22 lutego 2010 r., I UK 233/09). Sąd Apelacyjny podzielił również stan prawny wskazany jako podstawa rozstrzygnięcia.

Wskazać należy, iż w postępowaniu sądowym ocena niezdolności do pracy, a co za tym idzie również weryfikacja orzeczeń lekarzy orzeczników, wymaga zasięgnięcia wiadomości specjalnych. Przy czym oceny niezdolności do pracy nie można dokonywać w oparciu o jedynie opinie lekarzy leczących ubezpieczonego. Podstawowym więc dowodem w sprawach o rentę jest dowód z opinii biegłego. Z istoty i celu tego rodzaju dowodu wynika, że jeśli rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, dowód z opinii jest konieczny. W takim wypadku sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1974 r. II CR 748/74, Lex 7618). Sąd ocenia opinie biegłych pod kątem ich logiki, spójności oraz tego, czy odpowiadają one na postawione tezy dowodowe.

Sąd Odwoławczy akcentuje, że o niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Dotyczy to również schorzeń o przewlekłym charakterze, które występują u ubezpieczonego (v. wyrok SN
z 1 grudnia 2000 r. II UKN 113/00, OSNP 2002/14/343). Schorzenia te muszą naruszać sprawność organizmu w znacznym stopniu na dłuższy okres czasu. Kluczowa dla stwierdzenia, czy rozpoznane u ubezpieczonego schorzenia czynią go niezdolnym do pracy, jest zatem ocena elementu „znaczności” ograniczenia jego zdolności do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych przez niego kwalifikacji na skutek wynikających z powyższych schorzeń przeciwwskazań. Zaznaczyć należy, że niezdolność do pracy w stopniu mniejszym niż „znaczny” nie jest niezdolnością do pracy objętą ochroną rentową (por. wyrok SA w Gdańsku z 17 września 2013 r., III AUa 1088/13, Lex nr 1381335).

Sąd pierwszej instancji przeprowadził dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu chirurgii - ortopedii, neurologii, endokrynologii i medycyny pracy. Biegli wypowiedzieli się jednoznacznie, że ubezpieczona jest osobą częściowo i okresowo niezdolną do pracy po dniu 21 września 2013 roku do września 2015 roku.

U ubezpieczonej niezdolność jest spowodowana zmianami zwyrodnieniowymi obu stawów biodrowych, zwłaszcza prawego. Wymagane było wszczepienie endoprotezy. Funkcje kończyn dolnych u ubezpieczonej są znacznie upośledzone.

Sąd Apelacyjny wskazuje, iż biegli wydali opinię na podstawie zgromadzonej w aktach sprawy dokumentacji lekarskiej i badania przedmiotowego. Ocena stanu zdrowia ubezpieczonej dokonana została całościowo. Biegli lekarze o specjalnościach adekwatnych do schorzeń zdiagnozowanych u ubezpieczonej na dzień wydania decyzji, przedstawili w sprawie wyczerpujące uzasadnienie swojego stanowiska. Sąd Odwoławczy zatem uznał, iż opinie spełniają wszystkie kryteria, jakie powinny spełniać, a więc są zgodne z zasadami logiki, wiedzą powszechną, poziomem wiedzy biegłego, postawionymi tezami dowodowymi.

Nie ulega żadnej wątpliwości, że u ubezpieczonej schorzenia występują od dawna i mimo tego była w stanie wykonywać pracę zarobkową. Jednakże jej stan zdrowia uległ pogorszeniu, co znajduje odzwierciedlenie zarówno w dokumentacji medycznej załączonej do akt sprawy, jak i przede wszystkim w opinii biegłych. Schorzenie ubezpieczonej w znaczy sposób ogranicza jej zdolność do wykonywania pracy. To, iż od lat ubezpieczona leczy się na określone schorzenia, nie może być powodem nieprzyznania jej statusu osoby częściowo niezdolnej do pracy. Schorzenie narządu ruchu występujące u S. R. nasiliło się. A więc nawet jeżeli wcześniej nie powodowało znacznej niezdolności do pracy, to obecnie zmiany zwyrodnieniowe obu stawów biodrowych uzasadniają przyznanie jej wnioskowanego świadczenia.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego brak jest podstaw do uznania, że Sąd meriti dokonał błędnej oceny materiału dowodowego, jak też, iż przepisy prawa materialnego zostały w sprawie źle zastosowane. Zarzuty apelującej stanowią polemikę z prawidłowo uzasadnionym stanowiskiem i jedynie kwestionują wnioski, które są sprzeczne z interesem ubezpieczonej.

W związku z powyższym, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację organu rentowego jako bezzasadną.

SSA Jolanta Hawryszko SSA Zofia Rybicka-Szkibiel SSO del. Beata Górska