Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w S. Wydział IV Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Wanda Dumanowska

Sędziowie SO: Mariusz Struski, Jolanta Deniziuk (spr.),

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2015 r. wS.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa N. B. (1), K. B. (1), K. B. (2), E. G. (1) , D. H. i U. O.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie

na skutek zażalenia powodów na postanowienie o kosztach zawarte punkcie (...)wyroku Sądu Rejonowego w C. z dnia 15 lipca 2015r, sygn. akt IC 334/14

postanawia:

zmienić punkt (...) zaskarżonego wyroku nadając mu następującą treść:

I ,,zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. tytułem kosztów procesu na rzecz;

a/ powódek K. B. (2) i U. O. kwoty po (...) ((...)) zł,

b/ powodów E. G. (2), K. B. (1), N. B. (2) i D. B. kwoty po (...) ((...)) zł,

II oddalić zażalenie w pozostałej części.

III zasądzić od pozwanego na rzecz powodów kwoty po (...) ( czterdzieści ) zł tytułem zwrotu części opłaty od zażalenia, znosi zaś wzajemnie koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

IV Cz 631/15

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy rozliczając koszty procesu w punkcie (...)zaskarżonego wyroku zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. solidarnie na rzecz N. B. (1), K. B. (1), K. B. (2), E. G. (1) , D. H. i U. O. kwotę (...) zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego poniesionego przez powodów w przedmiotowej sprawie.

W uzasadnieniu wskazał, iż nie został uwzględniony wniosek o przyznanie kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotnej stawki oraz dla każdego powodów z osobna. Mając na uwadze tożsamość roszczeń powodów w stosunku do pozwanego oraz analogiczną podstawę faktyczną i prawną, Sąd nie znalazł podstaw do uznania, że reprezentacja sześciu powodów wiązałaby się z większym nakładem, niż miało by to miejsce w sytuacji, gdyby reprezentował on jednego powoda.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożyli powodowie domagając się zmiany zaskarżonego punktu (...) wyroku. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucając; naruszenie art. 98§1 i §3 kpc, w zw. §6 pkt (...)oraz §2 ustęp 1 i §4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (…)., poprzez ich niezastawianie oraz naruszenia art. 72§1 pkt2 kpc poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że po stronie powodowej nie zachodzi współuczestnictwo formalne. W związku z powyższym skarżący wniósł o podwyższenie zasądzonej tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego kwoty (...)zł do kwoty (...)zł, uwzględnienia kosztów opłat skarbowych od pełnomocnictw, z odpowiednim ich podziałem na powodów, a także zasądzenia na rzecz powodów zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

W odpowiedzi na zażalenie pozwany wniósł o jego oddalenie. Skarżący odwołał się przy tym do orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 1980 r, IICZ 79/80, który stwierdził, iż; ,, w sytuacji kiedy trzej powodowie ponieśli szkody w tym samym wypadku, mimo, że wystawili oddzielne pełnomocnictwa, nie uzasadnia to zasądzenia na rzecz każdego z nich oddalenie kosztów zastępstwa procesowego”. Zasadę tę potwierdził Sąd Najwyższy także w orzeczeniu z dnia 7 kwietnia (...), IV CZ 142/10.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Podzielić należy stanowisko skarżącego, iż Sąd Rejonowy z naruszeniem zasady określonej w art. 72§1 pkt2 kpc zasądził solidarnie na rzecz powodów zwrot kosztów zastępstwa procesowego. Uznając tym samym, iż w tej części po stronie powodowej nie zachodzi współuczestnictwo formalne.

W odpowiedzi na zażalenie pozwany przytoczył orzeczenia Sądu Najwyższego w zakresie obciążania kosztami procesu w sytuacji wielości podmiotów reprezentowanych przez tego samego pełnomocnika w sprawach, w których zostali oni poszkodowani tym samym wypadkiem. Jednakże w kolejnych orzecznikach Sąd Najwyższy odstąpił od tej linii orzeczniczej, czego przykładem jest zarówno uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2015r., sygn. akt III CZP 29/15, jaki najnowsza uchwała z dnia 8 października 2015r. sygn. akt III CZP 58/15.

W przedmiotowych uchwałach Sąd Najwyższy przede wszystkim zwraca uwagę na rodzaj współuczestnictwa łączącego strony procesu. Ostatecznie konkludując, iż w razie współuczestnictwa formalnego, a z takim niewątpliwe mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie, do niezbędnych kosztów procesu poniesionych przez współuczestników reprezentowanych przez jednego pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym zalicza się wynagrodzenie ustalone odrębnie w stosunku do każdego współuczestnika. W uzasadnieniu uchwały z dnia 10 lipca 2015r. Sąd ten podkreślił, ,, że ze względu na częste i niekonsekwentne zmiany przepisów wykonawczych oraz brak odniesienia dla nich w obecnym stanie prawnym, współcześnie nie ma także istotnego, konstruktywnego znaczenia dawne, pozbawione aktualności orzecznictwo Sądu Najwyższego. Chodzi w szczególności o uchwałę składu siedmiu sędziów z dnia 20 grudnia 1963 r., III PO 17/63 (OSNCP 1964, Nr 6, poz. 107), w której Sąd Najwyższy orzekł - nawiązując do obowiązującego ówcześnie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 kwietnia 1961 r. - że współuczestnikom zastąpionym przez jednego adwokata, w razie wygrania sprawy, należy się zwrot kosztów w wysokości jednego wynagrodzenia adwokackiego (por. postanowienie z dnia 12 lipca 1980 r., II CZ 79/80, OSNCP 1981, nr 2-3, poz. 37). W tej uchwale Sąd Najwyższy przesądził w zasadzie tylko jedną istotną kwestię, tj. że dokonana wówczas zmiana stanu prawnego nie uzasadniała wniosku, iż odstąpiono od przyjmowanej wcześniej zasady "jedna sprawa - jedno wynagrodzenie adwokata".

Chwiejność unormowań oraz nieprzejrzystość intencji prawodawcy przy ich formułowaniu i wprowadzaniu w życie, a także doraźność orzecznictwa nakazują z dużą ostrożnością podchodzić również do obowiązujących obecnie rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 461 - dalej: "rozp. wyk. adw.") oraz w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 490 - dalej: "rozp.wyk.r.pr."). Zawarte w nich uregulowania są w omawianym zakresie niepełne i niejasne, a niekiedy - podobnie jak w przeszłości - wywołują wątpliwości co do celów oraz zamiarów prawodawcy. Podejmując rozstrzygnięcie przedstawionego przez Sąd Okręgowy zagadnienia prawnego, należy więc przede wszystkim odwołać się do utrwalonych zasad orzekania o kosztach procesu, konfrontując je z funkcjami oraz konstrukcyjnymi cechami współuczestnictwa formalnego”.

Sąd Okręgowy w tym składzie podziela powyższe stanowisko Sądu Najwyższego, a konsekwencją jest konieczność rozliczenie kosztów procesu z uwzględniłem kosztów jakie poniósł każdy ze współuczestników formalnych. Jednocześnie, podkreślając niejasność regulacji, oraz oceniając, iż zgłoszone żądanie zwrotu kosztów poniesionych tytułem zastępstwa procesowego zgłosili współuczestnicy formalni reprezentowani przez tego samego pełnomocnika, należało nadto ocenić nakład jego pracy, podejmowane przez niego czynności także poprzez pryzmat art. 109§2 kpc. Zwłaszcza, iż kumulacja roszczeń oraz skorzystanie przez współuczestników sporu z jednego pełnomocnika powoduje obniżenie kosztów zarówno indywidulnych jak i publicznych, zaś jednorodność czynności, na którą zwracał uwagę w swoim uzasadnieniu także i Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie, powoduje też zmniejszenie nakładu pracy pełnomocnika, np. obecności na jeden rozprawie dotyczącej wszystkich współuczestników, wspólne pisma procesowe, tożsame lub podobne wnioski dowodowe i ich uzasadnienie. Przy czym zaznaczyć należy, iż każdy przypadek wymaga odrębnej oceny.

Odnosząc się do przedmiotowej sprawy, to podzielić stanowisko skarżących, iż mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie ze współuczestnictwem formalnym, a tym samym koszty procesu winny być rozliczone oddzielnie dla każdego z nich.

Tym nie mnie dokonując oceny pracy pełnomocnika poprzez pryzmat konkretnych czynności podejmowanych w sprawie ( złożenie wniosków o zwolnienie od kosztów sądowych), długość trwania sprawy ( około roku i to w sytuacji kiedy roszczenie złożyło (...) osób), ilość wyznaczonych posiedzeń ( (...)rozprawy), ilość składanych pism procesowych, a przede wszystkim tożsamość czynności, uzasadnia obniżenie należnego wynagrodzenia o (...). Obniżenie nie dotyczy opłat jakie zostały poniesione w związku z udzielnym pełnomocnictwem i dalszymi substytucjami.

Mając powyższe na względzie , na podstawie art. 386§1 kpc w zw. z art. 397 kpc, orzeczono jak w sentencji postanowienia. O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 100 kpc.