Dnia 19 sierpnia 2015 r.
Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący SSO Agata Regulska
Sędziowie SSO Dorota Nowińska
SSR del. do SO Elżbieta Wylegalska (spr.)
Protokolant Justyna Gdula
przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Bogdana Myrny
po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2015 r.
sprawy M. J.
ur. (...) w O., syna Z. i G. zd. S.
oskarżonego o przestępstwo z art. 178a § 4 k.k.
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego w Oleśnicy
z dnia 13 kwietnia 2015 r. sygn. akt II K 147/15
I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;
II. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.
Prokuratura Rejonowa w Oleśnicy, oskarżyła M. J. o to, że:
W dniu 06 lutego 2015 r. w S. na ul. (...) na drodze publicznej kierował samochodem marki V. (...) o nr rej. (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości z wynikiem badania alcosensorem 1,40 mg/l co daje 2,94 promila alkoholu w wydychanym powietrzu, odpowiadający stężeniu alkoholu we krwi, czym jednocześnie nie zastosował się do wyroku Sądu Rejonowego w Oleśnicy o sygn. akt II K 67/14 z dnia 21 marca 2014 r., w którym wobec M. J. zastosowano środek karny w postaci zakazu kierowania wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 36 miesięcy licząc od dnia zatrzymania mu prawa jazdy, tj od dnia 16.12.2013 r. do dnia 16.,12.2016 r. tj. o czyn z art. 178a § 4 k.k. w zw. z art. 178a § 1 k.k.
Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2015 r., Sąd Rejonowy w Oleśnicy, II Wydział Karny uznał oskarżonego M. J., za winnego zarzucanego mu czynu i w pkt I wymierzył mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności.
W punkcie II na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł w stosunku do oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 5 (pięciu) lat, zobowiązując jednocześnie oskarżonego na podstawie art. 43 § 3 k.k. do zwrotu prawa jazdy właściwemu miejscowo Wydziałowi Komunikacji.
W punkcie III, na podstawie art. 624 §1 k.p.k. oraz art. 17 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych, zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa, w tym odstąpił od wymierzenia mu opłaty.
Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca oskarżonego, w części dotyczącej kary, na korzyść oskarżonego, zarzucając Sądowi I instancji, na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 4 k.p.k.:
– rażącą niewspółmierność (surowość) kary polegającą na wymierzeniu oskarżonemu kary pozbawienia wolności bez jej warunkowego zawieszenia.
Na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. obrońca wniósł o:
1) zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez warunkowe zawieszenie wykonania wymierzonej oskarżonemu M. J. kary pozbawienia wolności na okres 5 lat próby;
ewentualnie
2) uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
3) o zastosowanie art. 37a k.k. i wymierzenie oskarżonemu kary ograniczenia wolności powiązanej z dozorem elektronicznym.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja obrońcy oskarżonego jako oczywiście bezzasadna nie zasługiwała na uwzględnienie.
Na wstępie należy przede wszystkim stwierdzić, iż Sąd I instancji odnośnie oskarżonego M. J., w oparciu o właściwie przeanalizowany i oceniony materiał dowodowy, poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, a na ich podstawie wywiódł prawidłowe wnioski, co do sprawstwa i winy tegoż oskarżonego, w zakresie przypisanego mu czynu. Należy przy tym podkreślić, iż Sąd Rejonowy dokonał właściwej analizy wszystkich ujawnionych w sprawie dowodów pod kątem odpowiedzialności w/w oskarżonego, ocenił je zgodnie z zasadami wiedzy, logiki, doświadczenia życiowego i zgodnie ze wskazaniami art. 7 k.p.k., nie popadając w dowolność i należycie uzasadniając swe stanowisko w pisemnych motywach wydanego wyroku. Z uwagi zaś na brak zastrzeżeń apelującego, co do poczynionych ustaleń faktycznych, bardziej szczegółowa analiza wyroku w tym zakresie jest zbędna. Tym bardziej, iż powyższa część pisemnych motywów orzeczenia, dotycząca oskarżonego M. J., została w całości podzielona przez Sąd Odwoławczy.
Przechodząc zaś do analizy zarzutu podnoszonego przez apelującego, wskazującego, iż w stosunku do skazanego zachodzą przesłanki do warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności i w związku z tym rażącą niewspółmierność wymierzonej kary - to Sąd II instancji w całości nie podzielił argumentacji skarżącego w tym przedmiocie.
Wskazać należy, iż przesłanki zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności określa art. 69 § 1 k.k., zgodnie z którymi Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary, jeżeli jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Środki probacyjne mają co do zasady na celu poddanie sprawcy próbie, którego czyn ma charakter incydentalny i co do którego można postawić pozytywną prognozę kryminologiczną.
W realiach niniejszej sprawy, w związku z przypisaniem oskarżonemu czynu z art. 178a §1 i 4 k.k., ewentualna możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności uzależniona jest od spełnienia o wiele surowszych kryteriów. Stosownie bowiem do unormowań zawartych w treści art. 69 § 4 k.k., zastosowanie tej instytucji wobec sprawcy przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. jest możliwe jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach - tego zaś rodzaju sytuacji, trudno dopatrzeć się wobec oskarżonego i w realiach niniejszej sprawy. Nie mogą także ku temu stanowisku przemawiać dowody dołączone przez obrońcę na okoliczność stanu zdrowia oskarżonego, czy też jego sytuacji finansowej i rodzinnej.
Faktem bowiem jest, iż oskarżony, mimo orzeczonego zakazu, po raz kolejny prowadził samochód w stanie nietrzeźwości przy ilości 1,49 mg/l w wydychanym powietrzu.
Należy mieć również na uwadze, iż pojęcie rażącej niewspółmierności kary w rozumieniu art. 438 § 4 k.p.k. był przedmiotem licznych orzeczeń Sądu Najwyższego oraz wypowiedzi doktryny prawniczej. Zgodnie z utrwalonymi w tej mierze poglądami zarzut rażącej niewspółmierności kary, można zasadnie podnieść wówczas, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia jednak w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy. Innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą (zob. SN w orzeczeniu z dnia 11.04.1985 r., sygn. V KRN 178/85, OSNKW 7-8/1985, poz. 60), nie odzwierciedla należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary (wyrok SN z dnia 30.11.1990 r., WR 363/90, OSNKW 7-9/1991, poz. 39) w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, z jednoczesnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie ma osiągnąć wobec sprawcy. Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę co do jej wymiaru, ale o „różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” – niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (zob. wyrok SN z dnia 02.02.1995 r., sygn. II KRN 198/94, OSNPP 6/1995, poz.18).
Zatem w każdym wypadku, Sąd musi baczyć na to, aby dolegliwość represji skierowanej przeciw oskarżonemu nie przekraczała stopnia jego winy – zasada winy pełni bowiem nie tylko funkcję legitymującą odpowiedzialność karną, ale i limitującą wymiar kary.
Dyrektywa kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa oznacza zaś branie pod uwagę społecznego odbioru kary, przy czym – zdaniem Sądu Okręgowego – efekty ogólno-prewencyjne winny zostać osiągnięte poprzez nieuchronność poniesienia odpowiedzialności karnej, nie zaś (z wyjątkiem określonej kategorii przestępstw o największym ciężarze gatunkowym) przez samą surowość stosowanej represji.
Już w świetle powyższych zasad wymiaru kary, stwierdzić należy, iż argumenty podniesione przez skarżącego w środku odwoławczym, nie dają podstaw do stwierdzenia, że wymierzona oskarżonemu M. J. kara pozbawienia wolności nosi cechy nieuzasadnionej surowości.
Sąd meriti w sposób wyczerpujący wskazał okoliczności (vide: k. 43-45 uzasadnienia), które zdecydowały o takim wymiarze kary, w tym również o nieskorzystaniu ze środków o charakterze probacyjnym. Argumentację tę w całości Sąd Odwoławczy uznał za przekonującą, podkreślając jednocześnie właściwe zastosowanie reguł określonych w art. 53 k.k. (oraz art. 56 k.k.) i do niej się odwołuje – uznając za zbyteczne i celowe jej powielanie.
Nie sposób również nie zauważyć, iż kara wymierzona oskarżonemu, choć w postaci bezwzględnej, oscyluje w dolnej granicy ustawowego zagrożenia i w ocenie Sądu II instancji jest w pełni trafna.
Mając na uwadze powyższe, wymierzenie oskarżonemu kolejnej kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania byłoby nieuzasadnione, ze względu na cele zapobiegawcze i wychowawcze jakie ma spełnić wymierzona kara. Analiza dotychczasowego zachowania oskarżonego w sposób nie budzący wątpliwości wskazuje, na jego rażąco lekceważący stosunek do porządku prawnego. Skoro wcześniej orzeczone wobec niego kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, nie pozwoliły zrozumieć mu jego błędów i spowodować zaprzestania popełniania kolejnych przestępstw, nie można oczekiwać, iż kolejna taka kara będzie stanowiła dla niego wystarczającą przestrogę przed ponownym wstąpieniem na drogę przestępstwa.
Tylko w obliczu ujawnionych okoliczności, kara bezwzględna pozbawienia wolności, może uświadomić oskarżonemu, że popełnianie przestępstw niesie za sobą dolegliwe konsekwencje i tym samym spełnić wobec oskarżonego cele zapobiegawcze i wychowawcze.
W niniejszym przypadku, wobec oskarżonego M. J., konieczne jest wychowawcze oddziaływanie w warunkach izolacji więziennej, celem uświadomienia naganności jego postępowania, którego nie był w stanie do tej pory zrozumieć, pomimo swojej uprzedniej karalności. Zwłaszcza należy mieć tutaj na względzie charakter popełnionego przez niego czynu i zagrożenie jakie stwarzał swoim nieodpowiedzialnym zachowaniem nie tylko dla siebie, ale w szczególności dla innych uczestników ruchu
drogowego. Nadto, fakt podjętego przez oskarżonego leczenia odwykowego należy uznać niewątpliwie za pozytywną przesłankę w stosunku do oskarżonego, to jednak nie może on z całą pewnością przesądzać i przemawiać za zastosowanie instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary.
Na zakończenie rozważań, Sąd Odwoławczy pragnie odnieść się do wniosku obrońcy oskarżonego złożonego w toku rozprawy apelacyjnej, tj. w przedmiocie ewentualnego zastosowania w stosunku do oskarżonego instytucji z art. 37a k.k. i wymierzenie mu kary ograniczenia wolności powiązanej z dozorem elektronicznym. Należy stwierdzić, iż powyższy wniosek w realiach niniejszej sprawy również nie mógł zasłużyć na jego analizę, a tym bardziej akceptację Sądu. Okoliczności niniejszej sprawy bowiem, jak i przedstawiona przez Sąd Rejonowy argumentacja, w tym nie skorzystanie przez Sąd z instytucji warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności, w sposób jednoznaczny akcentują i przemawiają za słusznością wymierzonej kary. Co również istotne, zastosowanie instytucji z art. 37a k.k. połączonej z dozorem elektronicznym, niosłoby za sobą również konieczność rozważenia szeregu warunków (świadczenie pieniężne) i obostrzeń, których oskarżony w obecnej chwili nie byłby w stanie spełnić.
Mając na uwadze przytoczoną wyżej argumentację, Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok – jako trafny – na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. utrzymał w mocy.
Z uwagi na sytuację majątkową oskarżonego, Sąd zwolnił go od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.