Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant sekr. sądowy Karolina Rudecka

po rozpoznaniu w dniu 28 października 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku H. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania H. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 23 stycznia 2015 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 175/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 stycznia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy H. D. prawa do emerytury.

Od decyzji powyższej wnioskodawca odwołał się w dniu 6 lutego 2015 roku. Wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych. Wskazał, że pracował w warunkach szczególnych także w okresach:

- od 1 stycznia 1971 roku do 27 października 1974 roku oraz od 1 listopada 1976 roku do 6 kwietnia 1977 roku w (...) w B. na stanowisku traktorzysty;

- od 7 kwietnia 1977 roku do 19 lutego 1979 roku w (...) w D. na stanowisku spawacza;

- od 7 stycznia 1980 roku do 31 maja 1989 roku w (...) w D. na stanowisku spawacza.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

H. D., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 18 grudnia 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. Niekwestionowany przez ZUS okres zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych wynosi łącznie 5 lat. Są to okresy zatrudnienia: od 1 czerwca 1989 roku do 30 listopada 1993 roku w (...) w N. oraz od 1 lutego 1995 roku do 31 lipca 1995 roku w (...) w B. na stanowiskach traktorzysty.

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(okoliczności niesporne)

W okresach od 1 stycznia 1971 roku do 27 października 1974 roku oraz od 1 listopada 1976 roku do 6 kwietnia 1977 roku wnioskodawca pracował w (...) w B. na stanowisku traktorzysty. ZUS zaliczył te okresy do stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy w oparciu o zeznania świadków. W okresie od 28 października 1974 roku do 7 października 1976 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową.

(dowód: zaświadczenie (...) w P. k. 6 w aktach ZUS)

Jako traktorzysta wnioskodawca w B. latem, wiosną i jesienią pracował przy pracach polowych, a zimą dodatkowo woził obornik na pola.

(dowód: zeznania wnioskodawcy k. 34 odwrót z zw. z k. 34 i 21, 23 w aktach sprawy)

(...) w B. nie wystawiło wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczności niesporne)

W okresach od 7 kwietnia 1977 roku do 19 lutego 1979 roku oraz od 7 stycznia 1980 roku do 31 maja 1989 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) w D.. W świadectwach pracy wystawionych wnioskodawcy (...) wskazała, że pracował on na stanowiskach ślusarza i mechanika. W umowie o pracę z dnia 7 kwietnia 1977 roku wskazano, że wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku ślusarza, a zgodnie z umową o pracę z dnia 7 stycznia 1980 roku wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku pracownika zakładu naprawczego. W angażach stanowisko pracy wnioskodawcy określano jako pracownik zakładu naprawczego, ślusarz i mechanik.

(dowód: świadectwa pracy k. 7, 8 w aktach ZUS, umowy o pracę z dnia 7 kwietnia 1977 roku i 7 stycznia 1980 roku, angaże w aktach osobowych wnioskodawcy)

W pierwszym okresie zatrudnienia w (...) w D. wnioskodawca przez trzy miesiące pracował jako ślusarz, a następnie od sierpnia 1977 roku do końca zatrudnienia, tj. do 19 lutego 1979 roku pracował jako spawacz. Jako spawacz wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy spawał belki.

Od 1 stycznia 1980 roku wnioskodawca został zatrudniony ponownie w (...) w D. i początkowo wykonywał w (...) różne prace, w tym ślusarskie itp. Następnie wnioskodawca został przeniesiony do filii (...) w S., gdzie pracował jako traktorzysta przy pracach polowych. Od 1984 roku wnioskodawca powrócił do siedziby (...) w D., gdzie pracował jako spawacz. Do jego obowiązków na stanowisku spawacza należało spawanie eklektyczne i gazowe belek, maszyn i ciągników. Wnioskodawca wykonywał czynności spawacza do 31 maja 1989 roku.

(dowód: częściowo zeznania świadka M. M. (2) k. 21 odwrót, 23, zeznania świadka T. W. k. 34, 34 odwrót, zeznania wnioskodawcy k. 34 odwrót z zw. z k. 34 i 21, 23 w aktach sprawy)

(...) w D. nie wystawiła wnioskodawcy świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2015, poz. 748 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, a w dniu (...) 2015 roku ukończył 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy i przyznania mu prawa do emerytury ze względu na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych.

Spośród spornych okresów zatrudnienia, możliwe jest zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach, jedynie okresów zatrudnienia od 1 sierpnia 1977 roku do 19 lutego 1979 roku oraz od 1 stycznia 1984 roku do 31 maja 1989 roku w (...) w D.. W okresach tych jak wynika z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków M. M. (2) oraz T. W. oraz samego wnioskodawcy, H. D. wykonywał faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace przy spawaniu elektrycznym gazowym. Jako spawacz spawał belki, maszyn i ciągników. Odnośnie wykonywania pracy na stanowisku spawacza Sąd uznał przy tym za bardziej przekonujące zeznania świadka T. W., który był od 1983 roku prezesem (...) w D. i tego tytułu posiadał niewątpliwie większą wiedzę w zakresie czynności wykonywanych przez wnioskodawcę aniżeli świadek M. M. (2).

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie powinno budzić zatem żadnych wątpliwości, że wnioskodawca wykonywał w ww. okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace wymienione w Wykazie A Dziale XIV, poz. 12 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, tj. prace przy spawaniu eklektycznym i gazowym.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie było natomiast podstaw do zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od 1 stycznia 1971 roku do 27 października 1974 roku oraz od 1 listopada 1976 roku do 6 kwietnia 1977 roku w (...) w B. na stanowisku traktorzysty, od 7 kwietnia 1977 roku do 31 lipca 1977 roku w (...) w D. na stanowisku ślusarza oraz od 1 stycznia 1980 roku do 31 grudnia 1983 roku w (...) w D. na stanowiskach ślusarza i traktorzysty.

Jak chodzi o okresy zatrudnienia na stanowisku traktorzysty, to z zeznań samego wnioskodawcy wynika bowiem, że wykonywał jako traktorzysta głównie prace polowe, a prace transportowe ujęte w dziale VIII poz. 3 wykazu A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, ale gównie prace polowe, które nie są wymienione w wykazie A.

Wymienienie w wykazie A, dziale VIII pod pozycją 3 prac kierowców ciągników i kombajnów nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek zadaniach, a nie tylko transportowych. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce i rodzaj zostały wymienione w działce XIV zatytułowanym „prace różne”. Tak zostały ujęte np. prace przy spawaniu, czy naprawie pomp wtryskowych. Inne działy wykazu obejmują wymienione w nich prace w powiązaniu z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami. Nie można uznać, że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą „w transporcie” nawet jeżeli kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika prace polowe. Umieszczenie stanowisk traktorzysty i kombajnisty w dziale VIII (w transporcie i łączności) wykazu A, mimo ujęcia ich odrębnie od pracy kierowców samochodów ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych, wiąże bowiem szkodliwość tej pracy nie z faktem prowadzenia tychże pojazdów, lecz z faktem prowadzenia pojazdów przy uwzględnieniu specyfiki technologii pracy w transporcie i łączności oraz obciążeń psychofizycznych związanych z uczestniczeniem takich pojazdów w ruchu publicznym.

Powyższy pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 grudnia 2013 roku w sprawie I UK 172/13, LEX Nr 1467147 i pogląd ten Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym przedmiotową w sprawę w całości akceptuje (por. także wyrok Sądu Apelacyjnego w lodzi z dnia 3 marca 2015 roku w sprawie III AUa 713/14, portal orzeczeń MS).

Okresy zatrudnienia wnioskodawcy w (...) w D. na stanowiskach ślusarza nie mogły natomiast zaliczone do pracy w warunkach szczególnych, albowiem stanowisko to nie jest wymienione ani w wykazie A, ani wykazie B do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Biorąc pod uwagę powyższe uznać należało, iż w toku procesu wnioskodawca nie wykazał, by spełnił przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat (przy zaliczeniu do stażu pracy w takich warunkach okresów zatrudnienia od 1 sierpnia 1977 roku do 19 lutego 1979 roku oraz od 1 stycznia 1984 roku do 31 maja 1989 roku w (...) w D. na stanowisku spawacza, staż ten łącznie z okresem pracy w takich warunkach niekwestionowanym rzez organ rentowy jest nadal mniejszy niż 15 lat). Fakt ten skutkował koniecznością przyjęcia, że skarżący nie spełnia wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.