Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Marcin Graczyk

Protokolant: sekr. sądowy Dominika Kołpa

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 grudnia 2013 r. w W.

sprawy A. Ł. i Ł. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania A. Ł. i Ł. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 12 czerwca 2013 r. znak: (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 195713

UZASADNIENIE

W dniu 12 lipca 2013 r. A. Ł. i Ł. Ł. złożyli dowołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 12 czerwca 2013 r. znak (...), w której organ emerytalny stwierdził, że A. Ł. nie podlega od dnia 2 stycznia 2013 r. ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika Ł. Ł., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą S..

W uzasadnieniu odwołania profesjonalny pełnomocnik odwołujących się wskazał, że zaskarżył decyzję w całości i zarzucił jej, iż została wydana na skutek wadliwej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, skutkującej błędnym ustaleniem, iż umowa o pracę została zawarta w celu obejścia prawa i uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych przez A. Ł. u płatnika składek Ł. Ł. z uwagi na fakt, iż A. Ł. spełnia kryteria dla osób współpracujących z uwagi na prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Zdaniem pełnomocnika odwołujących się, zgromadzony materiał dowodowy nie pozwalał na takie ustalenia, biorąc pod uwagę faktyczne świadczenie pracy przez odwołującą na podstawie umowy o pracę oraz nie prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Pełnomocnik odwołujących się wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i orzeczenie, że w okresie od dnia 1 stycznia 2013 r. A. Ł. podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania umowy o pracę u Ł. Ł.. Nadto strona wniosła o zasądzenie od ZUS na rzecz odwołujących się kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie organ emerytalny wniósł o oddalenie odwołania. Z uzasadnienia odpowiedzi na odwołanie wynika, że organ przeprowadził postępowanie wyjaśniające z udziałem odwołujących się, w trakcie którego ustalono, że odwołująca się wykonywała pracę na rzecz płatnika składek Ł. Ł., jednakże zgromadzony materiał dowodowy przemawiał za uznaniem jej za osobę współpracującą przy prowadzeniu działalności gospodarczej, a nie zatrudnioną. Wspólny adres zamieszkania oraz brak sądowego orzeczenia o rozdzielności majątkowej oznacza, zdaniem organu, prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego, co stanowi przesłankę do traktowania odwołującej się jako osoby współpracującej a nie pracownika.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

Odwołujący się A. Ł. i Ł. Ł. są małżeństwem od 2004 r. W stosunku do małżonków nie orzeczono separacji. Małżonkowie zamieszkują wspólnie. O. opiekują się dziećmi. A. Ł. dokonuje zakupów żywnościowych. Ł. Ł. dokonuje opłat za media i mieszkanie. Każde z małżonków odrębnie opłaca rachunki za swoje telefony i samochody. Małżonkowie ponoszą wspólnie koszty urlopów i wyjść na miasto, np. do kina. Małżonkowie prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.

Po zakończeniu studiów wyższych w 2007 r. odwołująca się rozpoczęła poszukiwanie pracy jako tłumacz. Od dnia 1 czerwca 2010 r. A. Ł. prowadziła działalność gospodarczą, której zakres był zbieżny z zakresem działalności prowadzonej przez jej męża i którą zawiesiła w dniu 15 listopada 2012 r. na okres dwóch lat. Odwołująca się jest z wykształcenia filologiem w zakresie tłumaczenia specjalistycznego w języku rosyjskim i angielskim.

Od dnia 2 stycznia 2013 r. A. Ł. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia u płatnika składek Ł. Ł., prowadzącego działalność gospodarcza pod nazwą S..

A. Ł. świadczyła pracę na rzecz Ł. Ł. w budynku przy ul. (...), w internacie Zespołu Szkół Zawodowych. Świadczyła pracę nauczyciela języka angielskiego. Za pracę otrzymywała wynagrodzenie minimalne w kwocie 1600 zł brutto miesięcznie. Fakt świadczenia pracy przez odwołującą się na rzecz jej męża nie był kwestionowany przez organ rentowy.

Od dnia 18 lutego 2013 r. odwołująca się była niezdolna do pracy z uwagi na ciążę i poród.

W okresie niezdolności do pracy A. Ł., cześć jej obowiązków przejął Ł. Ł.. Prowadzi on zajęcia polegające na konwersacjach z języka angielskiego dla osób, które wcześniej uczestniczyły w takich zajęciach u A. Ł.. Na miejsce odwołującej się nie zatrudniono innej osoby. W okresie gdy A. Ł. nie uzyskuje przychodu, koszty utrzymania gospodarstwa domowego obciążają w całości Ł. Ł.. Małżonkowie nie zawierali umowy o pożyczkę na piśmie w tym zakresie, nie zgłosili również do Urzędu Skarbowego faktu zaciągnięcia pożyczki przez A. Ł. od męża.

Organ rentowy wszczął postępowanie z udziałem odwołujących się w dniu 15 kwietnia 2013 r., mające na celu wyjaśnienie czy praca wykonywana była faktycznie przez odwołującą się i czy umowa o pracę nie została zawarta jedynie dla pozoru, w celu uzyskania świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W dniu 29 kwietnia 2013 r. odwołujący się złożyli pisemne oświadczenia wobec organu, iż nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. W toku postępowania wyjaśniającego organ rentowy doszedł do przekonania, ze A. Ł. fatycznie wykonywała swoje obowiązki wynikające z zawartej umowy o pracę. Jednocześnie organ rentowy doszedł do przekonania, że odwołująca się spełnia kryteria do uznania jej za osobę współpracującą z Ł. Ł. prowadzącym działalność gospodarczą. W ocenie organu rentowego umowa o pracę została zawarta dla pozoru w rozumieniu art. 83 KC w zw. z art. 300 KP i z naruszeniem zasad współżycia społecznego (art. 58 § 2 KC w zw. z art. 300 KP).

W dniu 12 czerwca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...) stwierdzającą, iż od 2 stycznia 2013 r. A. Ł. nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia jako pracownik u płatnika składek Ł. Ł. prowadzącego działalność pod nazwą S..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 -2 i 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.) za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w ust. 11 tego przepisu, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione, rodziców, macochę, ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzenia tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia. Nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Niewątpliwie A. Ł. pomagałą mężowi w prowadzeniu jego działalności gospodarczej. Nie jest możliwe, że wykonywała pracę w rozumieniu art. 22 KP. Podkreślić należy także, że wkrótce po zawarciu umowy o pracę, odwołująca się stała się niezdolna do pracy w związku z ciążą.

Rację ma pełnomocnik odwołujących się, że w orzecznictwie za kryteria decydujące o wspólnym gospodarstwie domowym przyjmuje się wspólny budżet domowy oraz wspólne koszty prowadzenia jednego gospodarstwa domowego dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą i dla osoby współpracującej, a samo posiadanie tytułu prawnego do tego samego lokalu mieszkalnego i wspólne, nawet stałe w nim zamieszkiwanie nie jest wystarczające do przyjęcia, że małżonkowie pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wspólne gospodarstwo domowe oznacza bowiem więź o charakterze ekonomicznym realizującą się poprzez wspólny budżet domowy oraz wspólne koszty prowadzenia jednego gospodarstwa domowego dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność i osoby z nią współpracującej.

A. Ł. zamieszkuje wspólnie z mężem Ł. Ł.. O. łożą na wspólne gospodarstwo domowe, z tym że każde z nich poświęca swoje dochody na inne cele. Co do zasady A. Ł. dokonuje zakupów żywnościowych i potrzebnych do prowadzenia gospodarstwa domowego, a Ł. Ł. opłaca koszty utrzymania mieszkania. W okresie, kiedy A. Ł. nie pracowała, Ł. Ł. ponosił wszystkie koszty wspólnego gospodarstwa domowego. Małżonkowie nie wpłacają swoich przychodów na wspólne konto, jednak każde z nich swobodnie dysponuje swoimi przychodami.

W ocenie Sądu Okręgowego należy stwierdzić, że nawet taki podział partycypacji w kosztach utrzymania mieszkania i rodziny nie świadczy o powstaniu dwóch odrębnych gospodarstw domowych. Małżonkowie pozostają bowiem stale we wspólnym mieszkaniu, obydwoje łożą na utrzymanie siebie i dzieci. Ustalili jakie koszty ponosi Ł. Ł. a jakie A. Ł., Nawet jeśli koszty ponoszone przez A. Ł. są o wiele niższe niż te ponoszone przez jej męża nie stanowi to podstawy do uznania, że nie prowadzą oni wspólnego gospodarstwa domowego. Nie jest też wystarczającym złożenie samego oświadczenia przez odwołujących się o tym, że nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego.

A. Ł., w ocenie Sądu Okręgowego, spełniała więc kryteria określone dla osób współpracujących z osobą prowadzącą działalność gospodarczą i wobec tego powinna być traktowana dla celów ubezpieczeniowych jako osoba współpracująca. Prowadzi to do stwierdzenia, że umowa o pracę zawarta pomiędzy małżonkami zmierzała do wykorzystania systemu ubezpieczeń społecznych i świadczeń z niego przyznawanych, w celu uzyskania przez odwołującą się świadczeń z tytułu niezdolności do pracy, i z tytułu urodzenia dziecka, w krótkim okresie po zawarciu umowy o pracę i po opłaceniu jedynie niewielkich składek na ubezpieczenia społeczne. Organ rentowy prawidłowo przeprowadził postępowanie wyjaśniające i wydał słuszną decyzję, stwierdzającą, ze A. Ł. była osobą współpracująca Ł. Ł., prowadzącego działalność gospodarczą.

Sąd Okręgowy orzekł stosownie do art. 477 ¹⁴ §1 Kodeksu postępowania cywilnego jak w sentencji.