Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Sałamaj (spr.)

Sędziowie: SO Krzysztof Górski

SR del. Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Witkowska

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2015 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 1 czerwca 2015 roku, sygnatura akt XI GC 179/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I i III ten sposób, że:

1. zasądza od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. ustawowe odsetki od kwoty 12.317,53 zł za okres od dnia 8 października 2014 r. do dnia 27 stycznia 2015 r., oddalając powództwo w pozostałym zakresie,

2. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu,

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 207,78 zł (dwieście siedem złotych siedemdziesiąt osiem groszy) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO K. G. SSO P. S. SSR del. A. W.

Sygn. akt VIII Ga 307/15

UZASADNIENIE

W dniu 25 września 2014 r. powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniosła pozew przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. o zapłatę kwoty 16.309,80 zł ustawowymi odsetkami od dnia 1 maja 2014 r. do dnia zapłaty i kosztami postępowania w tym kosztami zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazała, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonała sprzedaży towaru pozwanej, który został przez nią odebrany bez zastrzeżeń. Następnie wystawiła pozwanej fakturę VAT na kwotę 16.309,80 zł, która nie została uregulowana w terminie, tj. do dnia 30 kwietnia 2013 r. Wskutek omyłki pisarskiej u uzasadnieniu powódka wskazała, że do zapłaty pozostała kwota 11 608,57 zł.

W dniu 8 grudnia 2014 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin -Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając żądanie w całości.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu. Podała, że nie dokonywała u powódki zakupu żadnych towarów ani nie były one przez nią odbierane (wskutek omyłki pozwana wskazała, że powódka nie odbierała towaru). Podniosła zarzut zawyżenia roszczenia powódki, a także przedwczesnego wniesienia powództwa. Wskazała, że była zobowiązana do zapłaty na rzecz powódki kwoty 12.317,53 zł wynikającej z faktury VAT, skorygowanej fakturą VAT z dnia 30 września 2014 r., jednak termin zapłaty jeszcze nie upłynął, ponieważ strony uzgodniły, że pozwana zapłaci powódce rzeczoną kwotę, gdy otrzyma wynagrodzenie za prace wykonane przez powódkę na rzecz (...) S.A. w S.. Nadto wskazała, że M. Kantor nie był upoważniony do podpisania w imieniu pozwanej protokołu zdawczo-odbiorczego.

Powódka pismem z dnia 11 lutego 2015 r. ograniczyła powództwo o kwotę 16.309,80 zł i podtrzymała żądanie zasądzenia ustawowych odsetek od kwot wskazanych w pozwie oraz żądanie zasądzenia kosztów procesu wg norm przepisanych.

Powódka pismem z dnia 4 marca 2015 r., stanowiącym odpowiedź na sprzeciw wskazała, że pozew został wniesiony w dniu 17 września 2014 r., a więc przed wystawieniem faktury korygującej z dnia 30 września 2014 r., wobec czego na dzień sporządzenia pozwu strona powodowa jako saldo zadłużenia wskazała kwotę 16.309,80 zł. Pozwana dokonała zapłaty uznanej przez siebie kwoty w wysokości 12.317,53 zł w dniu 27 stycznia 2015 r., zaś powódka w dniu 11 lutego 2015 r. ograniczyła powództwo. Odnosząc się do zarzutu braku reprezentacji M. Kantora do reprezentacji pozwanej, wskazała, że był on osobą uprzednio zlecającą pracę, wobec czego istniało domniemanie, iż jest upoważniony również do ich odbioru.

Wyrokiem z dnia 1 czerwca 2015 r. Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie (XI GC 179/15) w punkcie I. sentencji zasądził od pozwanej na rzecz powódki odsetki ustawowe od kwoty 12.317,53 zł od dnia 1 maja 2014 r. do dnia 27 stycznia 2015 r., w punkcie II. umorzył postępowanie w pozostałym zakresie oraz w punkcie III. zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 3.233 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Orzeczenie oparte zostało na następujących ustaleniach i wnioskach.

Powódka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, na podstawie zamówienia z dnia 6 listopada 2013 r. wykonała na rzecz pozwanej prace izolacyjno-blacharskie, które zostały odebrane przez M. Kantora bez uwag i zastrzeżeń z czego sporządzono protokół odbioru, podpisany przez M. Kantora – z ramienia pozwanej i przedstawiciela powódki M. K.. W dniu 31 marca 2014 r. została wystawiona faktura VAT nr (...) na sumę 13.260 zł netto (16.309,80 zł brutto) z oznaczonym na dzień 30 kwietnia 2014 r. terminem płatności. Uprzednio została wystawiona faktura nr (...) z dnia 28 lutego 2014 r. na sumę 6.405,75 zł netto (7.879,07 zł brutto), która została przez pozwaną zapłacona. Pismami z dnia 28 maja 2014 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty.

Pozwana kwestionowała obowiązek zapłaty kwoty 3.245,75 zł netto (3.992,27 zł brutto) wynikającej z faktury VAT o nr (...), informując powódkę, że obmiary przez nią dokonane nie zgadzają się z obmiarami dokonanymi przez pracownika pozwanej. Pismem z dnia 6 czerwca 2014 r. pozwana poinformowała powódkę, że kontestuje obowiązek zapłaty spornej sumy. Dnia 13 czerwca 2014 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 16 309,80 zł. Dnia 30 września 2014 r. powódka dokonała rewizji uprzednio zajmowanego stanowiska i wystawiła fakturę korygującą nr (...) na sumę 10.014,25 złotych netto (12 317,53 złotych brutto) z oznaczonym na dzień 7 października 2014 r. terminem płatności. Ww. kwota została ustalona przez strony w korespondencji mailowej oraz końcowym rozliczeniu prac z dnia 15 września 2014 r.

Dnia 27 stycznia 2015 r. pozwana dokonała zapłaty kwoty 12.317,53 zł.

Sąd I instancji stwierdził, że roszczenie w zakresie kwoty 12.317,53 zł było poza sporem. Zdaniem Sądu Rejonowego zobowiązanie do zapłaty wynikające z zawartej przez strony umowy o dzieło ma charakter zobowiązania terminowego, natomiast termin zapłaty został przez strony przesunięty do daty określonej na fakturze, a pozwana nie wykazała by termin ten był jeszcze dalszy. W ocenie Sądu Rejonowego, kwestie ustaleń przez strony że pozwana zapłaci powódce gdy otrzyma wynagrodzenie od (...) S.A. w S. oraz fakt, że M. Kantor nie był upoważniony do podpisania w imieniu pozwanej protokołu zdawczo-odbiorczego nie miały znaczenia w sprawie, w sytuacji jaka zaistniała po skorygowaniu faktury i zapłacie przez pozwaną należności niespornej.

Sąd I instancji dokonując wykładni art. 5 - 7 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wyjaśnił, że z przepisów tych wynika, iż ustawodawca zapobiegając nadmiernemu wydłużaniu terminu spełnienia świadczenia pieniężnego przyznaje odsetki inne ustawowe ale nie za opóźnienie. Biegną one od 31 dnia od wykonania zobowiązania niepieniężnego do dnia wymagalności.

Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że na podstawie art. 5 ustawy stronie powodowej należały się odsetki ustawowe od dnia 27 kwietnia 2014 r., gdyż powódka wykonała swoje zobowiązanie najpóźniej w tym dniu. Kwestia braku uprawnienia M. Kantora do podpisania protokołu odbioru była zdaniem Sądu Rejonowego drugorzędna, ponieważ po tej dacie powódka nie wykonywała żadnych prac, a pozwana nie wzywała jej do tego. Spór dotyczył obmiaru wykonanych robót i zakończył się korektą faktury. Powódka żądała odsetek od dnia 1 maja 2014 r., albowiem termin płatności faktury, tj. na kwotę 16.309,80 zł upłynął dnia 30 kwietnia 2014 r. W ocenie Sądu I instancji nie ma znaczenia późniejszy fakt jej skorygowania, ponieważ roszczenie o zapłatę dochodzonej pozwem kwoty stało się wymagalne już dnia 1 maja 2014 r. i nie było w żaden sposób uzależnione od wystawienia, bądź nie, faktury korygującej, skoro zmniejszyła ona wierzytelność właśnie do tej kwoty. Innymi słowy niesporną od samego początku była wierzytelność, co do kwoty 12 317,53 zł z terminem płatności do dnia 30 kwietnia 2014 r.

Uznanie roszczenia powódki za uzasadnione, pozwala na obciążenie pozwanej kosztami procesu na podstawie art. 98 k.p.c.

Kwota 12.317,53 zł była niesporna i nic nie stało na przeszkodzie, aby pozwana zapłaciła ją w terminie wynikającym z umowy. Powódka wzywała pozwaną do zapłaty. Pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 25 września 2014 r., zaś zapłata kwoty 12.317,53 zł nastąpiła dopiero w dniu 27 stycznia 2015 r., a więc już po wniesieniu powództwa, a także po wniesieniu sprzeciwu, w którym pozwana kwestionowała nadal roszczenie powódki. Zdaniem Sądu Rejonowego nie sposób było więc uznać, że pozwana nie dała powodu do wytoczenia powództwa i przy pierwszej czynności uznała powództwo.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana zaskarżając go w części, tj. w punkcie I. i III. sentencji. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

- naruszenie art. 5 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, polegającą na uznaniu, że jeżeli strony transakcji handlowej przewidziały w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni wierzyciel może żądać odsetek ustawowych po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego, przy czym Sąd za termin doręczenia faktury wskazany w tym przepisie uznał dzień 31 marca 2014 r., podczas gdy prawidłowo sporządzona faktura została doręczona pozwanemu dopiero po dniu 30 września 2014 r.;

- naruszenie art. 488 § 1 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie w przedmiotowej i pominięcie faktu, iż strony umówiły się, że to powód jest zobowiązany do świadczenia w dacie określonej na fakturze, podczas gdy strony uzgodniły, iż świadczenie powoda nastąpi po wykonaniu prawidłowych obmiarów wykonanych prac oraz po uregulowaniu płatności z tytułu prac powódki przez M.

(...) S.A.;

- naruszenie art. 481 k.c. i przyjęcie, że powód opóźniał się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, podczas gdy strony uzgodniły, że zapłata nastąpi po otrzymaniu przez pozwanego zapłaty od (...) S.A.;

- niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych sprawy istotnych dla jej rozstrzygnięcia wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 227 k.p.c. poprzez bezzasadne pominięcie dowodów z zeznań świadka M. Kantora na okoliczność podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego bez upoważnienia pozwanego oraz bez sprawdzenia jego poprawności, bez znajomości zakresu wykonanych prac i ich wartości, oraz z przesłuchania stron - po stronie pozwanego Prezesa Zarządu spółki (...) Sp. z o. o. na okoliczność warunków umowy zawartej pomiędzy stronami, w tym stawki wynagrodzenia oraz terminu zapłaty, sposobu wykonania umowy przez powoda, braku upoważnienia M. Kantora do podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego, dokonywania obmiaru prac, uzgodnień pomiędzy stronami co do ostatecznej wysokości wynagrodzenia powoda oraz terminu zapłaty, braku zapłaty ze strony (...) S.A.;

- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uznanie, że: a) termin zapłaty został przez strony przesunięty do daty określonej na fakturze, podczas gdy strony uzgodniły termin płatności najwcześniej w momencie, w którym ustalona będzie powierzchnia wykonanych prac oraz po uregulowaniu płatności z tytułu prac powódki przez (...) S.A.; b) niesporną od samego początku była wierzytelność co do kwoty 12.317,53 zł, podczas gdy wierzytelność ta w podanej wysokości została określona dopiero dnia 30.09.2014 r., a więc błąd logiczny Sądu;

- naruszenie art. 101 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie;

- naruszenie art. 100 zd. 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie i uznanie, że powódka wygrała sprawę w całości.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie I poprzez oddalenie powództwa w zakresie żądanych odsetek za zwłokę, w punkcie II poprzez zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi orzekającemu w I instancji pozostawiając mu do rozstrzygnięcia kwestię zasądzenia kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie apelacyjne.

Skarżąca wyjaśniła, że wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi suma skapitalizowanych odsetek oraz kosztów sądowych zasądzonych przez Sąd I instancji.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Podkreśliła, że fakt skorygowania pierwotnej treści faktury w zakresie wskazanej w niej kwoty nie ma znaczenia i wpływu na zmianę terminu jej płatności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się w przeważającej części zasadna, doprowadzając do orzeczenia o charakterze reformatoryjnym w kierunku postulowanym przez skarżącą, choć nie wszystkie sformułowane przez nią zarzuty zasługiwały na uwzględnienie.

Postępowanie przed sądem odwoławczym jest kontynuacją postępowania przed sądem pierwszej instancji. Zgodnie z art. 382 k.p.c. sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Z regulacji tej wynika, że sąd rozpoznający apelację orzeka na podstawie materiału zgromadzonego zarówno w pierwszej, jak i w drugiej instancji, natomiast postępowanie apelacyjne polega na merytorycznym rozpoznaniu sprawy, co oznacza, że wyrok sądu drugiej instancji musi opierać się na jego własnych ustaleniach faktycznych i prawnych. W pierwszej kolejności określenia wymaga więc podstawa faktyczna żądania, ponieważ dopiero po dokonaniu ustalenia podstawy faktycznej możliwe jest odniesienie się do podstawy prawnej.

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd Okręgowy przyjął za własne ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji, jednak dokonał ich odmiennej częściowo oceny, która znalazła wyraz w sentencji wydanego wyroku. Przy czym zmiana wyroku Sądu Rejonowego nastąpiła co do odsetek oraz kosztów procesu.

Pozwana podniosła w apelacji zarzut błędnego ustalenia stanu faktycznego przez Sąd pierwszej instancji. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania przez skarżącą, że Sąd Rejonowy uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Dla wykazania słuszności zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów konieczne jest zatem wykazanie przez skarżącego, że ocena ta została dokonana sprzecznie z wymaganiami prawa procesowego, w sposób wybiórczy, nie odpowiadający zasadom logiki i doświadczenia życiowego.

W ocenie Sądu odwoławczego pozwana ograniczyła się do wskazania własnej i subiektywnej oceny materiału dowodowego, a dokładnie do zakwestionowania tej oceny przeprowadzonej przez Sąd Rejonowy, które sprowadziło się do podtrzymania stanowiska zaprezentowanego w sprzeciwie. Argumenty skarżącej sprowadzały się do wykazania, że skutkiem naruszenia tego przepisu było nieustalenie przez Sąd, że strony uzgodniły termin płatności najwcześniej w momencie, w którym ustalona będzie powierzchnia wykonanych prac oraz po uregulowaniu płatności z tytułu prac powódki przez M. (...).

Zgodzić się należy ze skarżącą, że nie dała ona podstaw do wytoczenia niniejszego powództwa. Z analizy materiału procesowego zgromadzonego w niniejszej sprawie wynika bowiem, że po wystawieniu faktury VAT nr (...), która była podstawą do żądania pozwu, co miało miejsce w dniu 31 marca 2014 r., pozwana wdała się w polemikę z powódką (podwykonawcą robót) wskazując na zawyżony rozmiar tych robót (mail z dnia 12.04.2014 r. - k. 88 verte). W odpowiedzi na tego maila powódka przekonywała pozwaną, że obmiar jest prawidłowy, przyznała jednak konieczność sporządzenia w skrajnym przypadku obmiaru komisyjnego (k. 87 verte-88). W wiadomości z dnia 16 kwietnia 2014 r. powódka potrzymała swoje stanowisko powołując się na obmiary dokonane przez M. P. (k. 86 verte). Z korespondencji mailowej prowadzonej pomiędzy stronami postępowania oraz pozwanej z (...) SA w S. z sierpnia i września 2014 r. wynika natomiast, że po dokonaniu kolejnych obmiarów potwierdzony został fakt zawyżenia obmiarów w pierwotnym protokole, który był podstawą do wystawienia faktury VAT nr (...) (k. 94-99). Z powyższego wynika, że strona pozwana nie pozostawała bierna w stosunku do żądań zgłoszonych przez powódkę, a jej stanowisko doprowadziło ostatecznie do wystawienia przez powódkę faktury korekty. Podkreślenia wymaga również, że pozwana odpowiedziała zarówno na pierwsze (z dnia 28 maja 2014 r.), jak i na drugie (z dnia 13 czerwca 2014 r.) wezwanie do zapłaty, odpowiednio pismami z dnia 6 czerwca 2014 r. (k. 89) oraz z dnia 30 czerwca 2014 r. (k. 91), w których wskazywała m.in. na zawyżenie obmiaru zakresów robót oraz brak uwzględnienia częściowo rozliczonych i opłaconych prac wg faktury VAT nr (...). Podkreślenia wymaga, że z analizy przytoczonej korespondencji wynika, że pozwana nie tyle kwestionowała roszczenie powódki co do zasady, co wskazywała na jego przedwczesność wskazując w odpowiedziach na wezwanie do zapłaty, że oczekuje na poprawne i obopólnie akceptowalne rozliczenie zakresu wykonanych prac oraz dokonanie korekty wystawionej faktury. Oznacza to, że po wytoczeniu powództwa, tj. w dniu 29 września 2014 r. (co wynika z daty nadania w Urzędzie Pocztowym - k. 26) dodatkowy obmiar robót już nastąpił, a jego konsekwencją było wystawienie w dniu 30 września 2014 r. przez stronę powodową faktury korygującej VAT nr (...) na kwotę 12.317,53 zł. Z powyższego wynika więc, że obmiar, na podstawie którego powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) rzeczywiście był zawyżony. Tymczasem w niniejszej sprawie zapłata kwoty wynikającej z tej faktury została dokonana przez pozwaną już po wytoczeniu powództwa. Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że zapłata nie tyle była wynikiem zainicjowanego postępowania, co konsekwencją ostatecznego określenia (w wyniku obmiaru) powierzchni wykonanych przez powódkę robót. W ocenie Sądu odwoławczego, zapłata ta nastąpiłaby więc bez potrzeby kierowania sprawy do Sądu.

Pozwana pozostawała jednak w opóźnieniu z zapłatą, gdyż pomimo tego, że kwota do zapłaty była już znana w dniu 30 września 2015 r., tj. po wystawieniu faktury korygującej, to ostateczna zapłata nastąpiła dopiero w dniu 27 stycznia 2015 r. W toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji strona pozwana powoływała się na fakt, że zgodnie z ustnymi ustaleniami stron płatność miała nastąpić dopiero po dokonaniu na rzecz pozwanej zapłaty od inwestora - (...) S.A. w S.. W celu udowodnienia tej okoliczności w odpowiedzi na pozew wniosła o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania J. K. za pozwaną. Z przedstawionej przez stronę pozwaną korespondencji mail oraz z odpowiedzi na wezwania do zapłaty nie wynika jednak żeby pozwana powoływała się na fakt dokonania takich ustaleń. Analizując tę okoliczność w świetle zasad logiki oraz doświadczenia życiowego uzależnianie płatności pomiędzy stronami od płatności dokonanej przez podmiot trzeci należy uznać za niewiarygodne. Podkreślenia bowiem wymaga, że pozwana jest przedsiębiorcą, który działa m.in. w branży remontów statków, a więc jej zachowanie należy oceniać przy uwzględnieniu wzorca należytej staranności (art. 355 § 2 k.c.). Wzorzec należytej staranności musi uwzględnić zwiększone oczekiwania co do zawodowych kwalifikacji dłużnika-specjalisty, co do jego wiedzy i praktycznych umiejętności skorzystania z niej (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 21.09.2005 roku, IV CK 100/05). Obok fachowych kwalifikacji od przedsiębiorcy (profesjonalisty) wymaga się zwiększonego zaangażowania w podjęte działania. Uprawnione jest, więc odwołanie się do ogólnego wzorca należytej staranności w profesjonalnym obrocie handlowym: wzorca starannego przedsiębiorcy. Wzorzec taki musi uwzględniać szczególną zdolność przewidywania, zapobiegliwość i rzetelność (sumienność) w sposobie działania profesjonalisty oraz duże wymagania w zakresie jego wiedzy i umiejętności praktycznych (fachowość). Należy podkreślić, że chodzi także o wiedzę, która wykracza poza zasób informacji specjalistycznych w danej dziedzinie, ale jest niezbędna do profesjonalnego działania. Przykładem może być konieczność znajomości przepisów prawnych, obowiązujących w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (patrz orzeczenie SN z 17.08.1993 roku, III CRN 77/93 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 8.03.2006 roku, I ACa 1018/05). Skoro elementem ustaleń stron co do sposobu płatności było uzależnienie zapłaty na rzecz powódki od uprzedniej zapłaty dokonanej przez podmiot trzeci, to pozwana w korespondencji przedprocesowej powinna była powołać się na ten fakt. Nadto, mając na względzie wagę tego argumentu (gdyż gdyby takie ustalenia miały miejsce, to odsunęłyby znacznie w czasie płatność na rzecz powódki), logicznym wydaje się, że powódka winna go powołać. W końcu z zasad doświadczenia życiowego wynika, że strony pozostające w sporze, już na etapie wymiany korespondencji bardzo szczegółowo motywują swoje stanowiska, co do żądania zapłaty. Wobec powyższego za nieracjonalną i nielogiczną należałoby ocenić sytuację, w której pozwana celowo nie powołuje się na opisane ustalenia stron. Natomiast w świetle zasad doświadczenia życiowego, przy dość obszernej korespondencji trudno byłoby przyjąć, że pozwana mogła zapomnieć o takich ustaleniach stron (gdyby istniały). Wreszcie wobec kategoryczności żądania zapłaty pozwana nie mogła nie powołać tego argumentów będąc przekonaną, że powódka ma go na uwadze.

Mając na względzie powyższe wywody Sąd Okręgowy przyjął ostatecznie, że zasadne jest żądanie odsetek wynikających z faktury korekty. Nie sposób z kolei zgodzić się ze stanowiskiem powódki, że fakt skorygowania pierwotnej treści w zakresie kwoty wskazanej na fakturze VAT będącej podstawą do wytoczenia powództwa (nr (...)) nie ma znaczenia na zmianę terminu jej płatności. Dopiero w chwili wystawienia faktury korygującej, która była poprzedzona dokonaniem obmiaru, pozwana powzięła wiadomość o wysokości należnego wynagrodzenia. W fakturze korygującej jako termin zapłaty wskazano dzień 7 października 2014 r. Odsetki należne powódce obejmowały więc okres od dnia następnego, tj. 8 października 2014 r., do dnia rzeczywistej zapłaty, czyli 27 stycznia 2015 r.

W myśl art. 101 k.p.c. zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. W rozumieniu tego przepisu pozwany nie daje powodu do wytoczenia sprawy, jeżeli jego postępowanie i postawa wobec roszczenia strony powodowej oceniona zgodnie z doświadczeniem życiowym usprawiedliwiają wniosek, że strona powodowa uzyskałaby zaspokojenie roszczenia bez wytoczenia powództwa.

W niniejszej sprawie zachowanie pozwanej pozwala na uznanie, że nie dała ona podstaw do wytoczenia powództwa, uznał roszczenie przy pierwszej czynności jaką było wystawienie faktury korygującej, co miało miejsce już po wytoczeniu powództwa. Zapłata na rzecz powódki nastąpiła co prawda później i w związku z tym zasadne jest żądanie odsetek, o czym mowa powyżej. Przyjąć należało, że wytoczenie powództwa w niniejszej sprawie było przedwczesne. Dopiero bowiem na etapie wystawienia faktury korygującej strona pozwana powzięła wiedzę jaka jest rzeczywista wartość wykonanych robót.

W apelacji skarżąca mocno eksponowała kwestię ustalenia czy protokół robót w niniejszej sprawie został podpisany przez osobę uprawnioną ze strony pozwanej. Pozwana podkreślała, że ma to o tyle znaczenie, że faktura mogła zostać wystawiona dopiero po odbiorze prac i dokonaniu ich obmiaru. Skoro odbioru nie dokonała uprawniona osoba, to do odbioru nie doszło, a powódka nie była uprawniona do wystawienia faktury VAT. Tymczasem w niniejszej sprawie osoba, która według pozwanej nie była uprawniona do odbioru robót, tj. M. Kantor, nie podpisał się na protokole odbioru robót z dnia 27 marca 2014 r. dołączonym do pozwu (k. 19), ani w protokole odbioru robót wystawionym w dniu 28 lutego 2014 r. (k. 84). W treści protokołu z dnia 27 marca 2014 r. za zleceniodawcę podpisał się M. P.. Wprawdzie jego podpis jest nieczytelny jednak nie na tyle, aby nie dało się na jego podstawie wyodrębnić cech wskazujących na osobę podpisującego. Natomiast w protokole wystawionym w dniu 28 lutego 2014 r. jako przedstawicieli zleceniodawcy wpisano P. K. i M. Kantora, jednak podpisał go za zleceniodawcę (powódkę) P. K.. Oznacza to, że zarzuty, iż protokół podpisała osoba nieumocowana, okazały się choćby z tych względów niezasadne.

Jeżeli chodzi o zarzut naruszenia art. 5 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, to oparty był on na przyjęciu, ze termin ten powinien być liczony najwcześniej od dnia doręczenia prawidłowo sporządzonej faktury (korygującej). Skoro uznane zostało, że termin zapłaty powinien być liczony dopiero od dnia wskazanego w fakturze korygującej wystawionej 30 września 2014 r., a za niewiarygodne uznano istnienie postanowienie stron co do uzależnienia zapłaty od uprzedniego dokonania płatności na rzecz pozwanej przez M. G., to sformułowany zarzut pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy w wyniku oceny materiału dowodowego, która nie narusza kryteriów z art. 233 § 1 k.p.c., są prawidłowe. Wskazać należy, iż dotyczą one wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.). Sąd Okręgowy podziela je w całości i uznaje za część swojego stanowiska w sprawie bez potrzeby ponownego ich szczegółowego prezentowania.

Natomiast norma art. 227 k.p.c. nie może być przedmiotem naruszenia sądu, ponieważ nie jest on źródłem obowiązków, ani uprawnień jurysdykcyjnych, lecz określa jedynie wolę ustawodawcy ograniczenia faktów, które mogą być przedmiotem dowodu w postępowaniu cywilnym. Naruszenie tego przepisu powinno się zatem łączyć z naruszeniem art. 217 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie określonego dowodu w wyniku wadliwej oceny, że nie jest on istotny dla rozstrzygnięcia sprawy. Ponadto twierdzenie, że przepis art. 227 k.p.c. został naruszony przez sąd rozpoznający sprawę ma rację bytu tylko w sytuacji, gdy wykazane zostanie, że sąd przeprowadził dowód na okoliczności niemające istotnego znaczenia w sprawie i ta wadliwość postępowania dowodowego mogła mieć wpływ na wynik sprawy, bądź gdy sąd odmówił przeprowadzenia dowodu na fakty mające istotne znaczenie w sprawie, wadliwie oceniając, iż nie mają one takiego charakteru.

Skarżąca twierdziła, że w niniejszej sprawie ma miejsce ta ostatnia okoliczność. Jednak nie sposób się z tym zgodzić. W świetle przedstawionych w poprzednich akapitach rozważań stwierdzić należy, że okoliczność, iż M. Kantor nie był umocowany do podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Za niewiarygodny uznano fakt uzależnienia zapłaty wynagrodzenia powódce od uprzedniego dokonania zapłaty przez Morską Stocznię (...) na rzecz pozwanej. Wysokość należnego wynagrodzenia wynikająca z faktury korygującej nie była kwestionowana przez pozwaną, zaś kwestie dokonywania obmiaru prac oraz sposobu wykonywania umowy przez pozwaną zostały pomiędzy stronami wyjaśnione, doprowadzając ostatecznie do wystawienia faktury korygującej i dokonania zapłaty przez pozwaną na rzecz powódki. Nie miały więc znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzeczono o zmianie zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie odsetek od kwoty 12.317,53 zł za okres od dnia 8 października 2014 r. do dnia 27 stycznia 2015 r. oraz co do kosztów postępowania przed Sądem pierwszej instancji, a w pozostałym zakresie apelację jako bezzasadną, oddalono na podstawę art. 385 k.p.c. Przy czym zasądzenie kosztów procesu za pierwszą instancję w całości było konsekwencją uznania przez Sąd odwoławczy, że pozwana nie dała podstaw do wytoczenia niniejszego powództwa, a na poniesione przez nią koszty składały się opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz wynagrodzenie reprezentującego ją zawodowego pełnomocnika w kwocie 2.400 zł.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego znajduje uzasadnienie w art. 100 k.p.c., przy czym obliczając stosunek w jakim powódka przegrała, a pozwana wygrała Sąd wziął pod uwagę wyłącznie należność odsetkową, gdyż kosztów procesu do wartości przedmiotu zaskarżenia wliczać nie należy. To byłoby zasadne gdyby wyłącznie przedmiotem zaskarżenia były koszty postępowania przed sądem pierwszej instancji. W niniejszej sprawie powódka wniosła o oddalenie powództwa w całości przy uwzględnieniu, że wysokość zsumowanych odsetek zasądzonych przez Sąd Rejonowy wyniosła 1.132,54 zł, natomiast suma odsetek zasądzonych na rzecz powódki wyniosła 430,61 zł przyjąć należało, że pozwana wygrała w 62 %, a powódka w 38 %. Na koszty poniesione przez powódkę składało się jedynie wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika w kwocie 300 zł, natomiast koszty poniesione przez pozwaną to wynagrodzenia reprezentującego ją radcy prawnego w kwocie 300 zł oraz opłata od apelacji w kwocie 219 zł. Dokonując zatem wzajemnego skompensowania należnych stronom kosztów procesu Sąd Okręgowy zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 207,78 zł.

SSO K. G. SSO P. S. SSR del. A. W.