Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jolanta Węs

Protokolant – starszy sekretarz sąd. Alicja Machnio

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2015 roku w Lublinie

sprawy J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 7 kwietnia 2015 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala J. W. prawo do emerytury od dnia 31 marca 2015 roku.

Sygn. akt VIII U 531/15 PO SPROSTOWANIU

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jolanta Węs

Protokolant – starszy sekretarz sąd. Alicja Machnio

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2015 roku w Lublinie

sprawy J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 13 marca 2015 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala J. W. prawo do emerytury od dnia 31 marca 2015 roku.

Sygn. akt 531/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 marca 2015 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił J. W. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.). W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oraz nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem zakładu na dochody budżetu państwa (decyzja k. 19 a.e.).

W dniu 31 marca 2015 r. odwołanie od powyższej decyzji wniósł wnioskodawca J. W.. Z jego treści wynika, że domaga się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku, przy uwzględnieniu pracy w warunkach szczególnych w okresie od 12 maja 1978 r. do 31 grudnia 1998 r. w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L.. Zawnioskował o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków mogących potwierdzić okoliczność wykonywania przez niego prac w szczególnych warunkach we wskazanym okresie zatrudnienia (odwołanie k. 2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 16 kwietnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. domagał się jego oddalenia, podnosząc argumenty leżące u podstaw zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 3-4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

J. W. urodził się (...) W dniu 9 marca 2015 r. złożył wniosek o emeryturę (wniosek o emeryturę k. 1-4 a.e.). Wnioskiem z dnia 31 marca 2015 r. wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na Otwartym Funduszu Emerytalnym za pośrednictwem pozwanego na dochody budżetu państwa (wniosek k. 20 a.e.).

Zaskarżoną decyzją z dnia 13 marca 2015 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy przyznania prawa do emerytury wskazując, iż odwołujący się na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego, co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych oraz nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem zakładu na dochody budżetu państwa. Po dokonaniu sprawdzenia okresów podlegania ubezpieczeniu Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił wnioskodawcy staż ubezpieczeniowy w łącznym wymiarze 25 lat, 4 miesięcy i 4 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach. W treści decyzji wskazano, iż Zakład nie uwzględnił, jako pracy w szczególnych warunkach okresu od 12 maja 1978 r. do 31 grudnia 1998 r. (tj. 20 lat, 7 miesięcy i 4 dni)
z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w L., ponieważ pracodawca nie określił charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. Podniósł ponadto, iż w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach pracodawca stwierdził, iż wnioskodawca wykonywał pracę na stanowisku: maszynista żurawi samojezdnych, które nie jest zgodne ze stanowiskiem wymienionym w zarządzeniu Nr 9 Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r., gdzie w wykazie A dziale V pod pozycją 3 punkt 4 wymienia się stanowisko: maszynista żurawi samojezdnych kołowych i gąsiennicowych. Zatem nazwa stanowiska została podana w sposób niepełny (decyzja k. 19 a.e.).

Akta emerytalne wnioskodawcy zawierają świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawione przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L., z którego wynika, że skarżący był w nim zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 12 maja 1978 r. do 30 września 2001 r. i wykonywał prace w budownictwie, jako operator ciężkich maszyn budowlanych wykonując roboty wodno-kanalizacyjne oraz budowę rurociągów w głębokich wykopach na wolnym powietrzu na stanowisku maszynisty żurawi samojezdnych wymienionym w wykazie A dziale V poz. 3 pkt 4 wykazu szczegółowego stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy podlegających Ministrowi Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach (świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k. 8 a.e.).

Poza sporem pozostaje, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 25 lat, 4 miesięcy i 4 dni, w dniu(...) r. ukończył 60 lat życia oraz w dniu 31 marca 2015 r. za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych złożył wniosek o przekazanie do budżetu państwa środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym (wniosek k. 20 a.e., zeznania wnioskodawcy k. 11v, 29 a.s.).

Sąd w toku niniejszego postępowania ustalił, iż J. W. w okresie od 12 maja 1978 r. do 31 października 2001 r. był zatrudniony w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty żurawi samojezdnych (świadectwa pracy z dnia 1 października 2001 r. i 2 listopada 2001 r. k. 7, 9 a.e.). Wnioskodawca posiada uprawnienia maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych do obsługi żurawi samojezdnych kołowych do 30 ton (uprawnienia okazane na rozprawie w dniu 3 lipca 2015 r. k. 11v a.s.).

Powyższe przedsiębiorstwo zajmowało się wykonywaniem instalacji ciepłowniczych, kanalizacyjnych oraz służących do oczyszczania ścieków. W początkowym okresie zatrudnienia wnioskodawca pracował na żurawiu kołowym o udźwigu 4 ton rozładowując wagony z kręgami betonowymi, cegłą i innymi materiałami budowlanymi. Następnie pracował jako maszynista żurawia 10 – tonowego kołowego w dalszym ciągu zajmując się załadunkiem lub rozładunkiem. W późniejszym okresie podwyższył uprawnienia, ponieważ pracował na żurawiu 18 – tonowym kołowym. Skarżący w spornym okresie zatrudnienia pracował głównie przy układaniu rurociągów oraz rozładunku wagonów i samochodów. Pracował na pierwszą zmianę w wymiarze 12- 14 godzin, otrzymując wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, zaś zimą po 8-12 godzin. Skarżący otrzymywał posiłki regeneracyjne. Był wyposażony w odzież roboczą w postaci gumofilców, rękawic, czapek, butów z żelaznymi noskami i gumowców (zeznania wnioskodawcy k. 11v, 29 a.s., zeznania świadków B. B. k. 28v a.s., zeznania świadka B. M. k. 28v -29 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sądowych, aktach organu emerytalnego oraz zeznań świadków i wnioskodawcy J. W..

Co prawda nie zachowała się dokumentacja osobowa wnioskodawcy z okresu jego pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w L.. W tym zakresie wnioskodawca, jak również świadkowie B. B. i B. M. zeznali, że w spornym okresie wnioskodawca był w nim zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze maszynisty żurawia samojezdnego kołowego. Sąd uznał zeznania przesłuchanych w sprawie świadków za logiczne oraz zgodne z wyjaśnieniami wnioskodawcy. Ponadto, okoliczności z nich wynikające zostały potwierdzone pozostałym wiarygodnym materiałem dowodowym w postaci podstawowego świadectwa pracy, jak i świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych wydanych w dniu 1 października 2001 r. przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w L., stwierdzających, że wnioskodawca w okresie od 12 maja 1978 r. do 30 września 2001 r. był zatrudniony w powyższym zakładzie w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty żurawi samojezdnych. Przesłuchani w sprawie świadkowie byli osobami obcymi dla wnioskodawcy, nie mieli żadnego interesu w zeznawaniu na jego korzyść. Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, by kwestionować ich wiarygodność. Byli oni wieloletnimi współpracownikami wnioskodawcy w okresie pokrywającym się z jego zatrudnieniem. Z uwagi na wspólny wieloletni okres pracy z wnioskodawcą w tym samym zakładzie jako współpracownicy, mieli sposobność dokonania spostrzeżeń okoliczności, o których zeznawali, a ich stały i powtarzający się charakter utrwalił ich przebieg na tyle, iż mimo upływu czasu przedstawili poszczególne zdarzenia w pełni rzetelnie i spójnie. B. M. był w nim zatrudniony w latach 1973 -1992/1993 na stanowisku operatora koparki lub spycharki, zaś świadek B. B. był zatrudniony w latach 1974-2001 na stanowisku kierownika działu rozliczeń i eksploatacji i kierownika bazy transportowo - sprzętowej. Świadkowie z racji swoich obowiązków pracowniczych znali organizację zakładu pracy, jak również specyfikę czynności wykonywanych na stanowisku maszynisty żurawi samojezdnych. Świadkowie zgodnie zeznali, że wnioskodawca w okresie swojego zatrudnienia pracował w charakterze maszynisty żurawia samojezdnego kołowego. Zgodnie potwierdzili, że nie widzieli, aby wnioskodawca wykonywał inne czynności.

Sąd obdarzył również wiarą w całości zeznania wnioskodawcy, gdyż były jasne, pełne, logiczne i spójne z zeznaniami świadka oraz z dowodami z dokumentów.

Odwołanie wnioskodawcy J. W. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Ustęp 2 artykułu 32 stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Zgodnie z ustępem 4 wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Jednocześnie, przepis art. 1 § 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15 – letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Dokonując oceny, czy pracę wnioskodawcy można zakwalifikować, jako pracę w szczególnych warunkach należy podkreślić, że J. W. występując do organu rentowego o przyznanie świadczenia złożył świadectwo pracy wykonywania prac w szczególnych warunkach, które zostało zakwestionowane przez organ rentowy.

W ocenie Sądu taka sytuacja nie może dyskwalifikować możliwości wnioskodawcy ubiegania się o przedmiotowe świadczenie. Należy mieć, bowiem na uwadze, że wystawienie w sposób nieodpowiadający wymogom formalnym świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie jest wystarczającą podstawą do przyjęcia, że pracownik nie wykonywał pracy w takich warunkach. Obowiązek sporządzenia dokumentacji w tym zakresie obciąża pracodawcę, w związku z czym wyciąganie wobec pracownika jakichkolwiek negatywnych konsekwencji braku jej sporządzenia bądź wadliwości, byłoby dla niego nazbyt krzywdzące.

Należy mieć na uwadze fakt, że w postępowaniu sądowym nie znajdują zastosowania ograniczenia w zakresie dopuszczalnych źródeł dowodowych, ustanowione na potrzeby postępowania przed ZUS, a wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalono – rentowe (Dz. U. z 2011 roku, Nr 237, poz. 1412). Zasadniczym bowiem celem postępowania sądowego jest rozstrzygnięcie sprawy po dostatecznym, wszechstronnym wyjaśnieniu jej okoliczności spornych.

Ułatwia to art. 473 k.p.c, który wprost stanowi, iż w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron.

Powyższe oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., sygn. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r., sygn. III UZP 48/84wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r., sygn. H UKN 186/97; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 stycznia 2013 r., sygn. III AUa 808/12). Z przedstawionym poglądem i wynikającymi z niego wnioskami Sąd Okręgowy w pełni się zgadza. W konsekwencji ustalenie przez Sąd w toku postępowania odwoławczego, że dana praca była wykonywana w szczególnych warunkach jest wystarczającą podstawą do uznania wykonywanej pracy za pracę tego rodzaju.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w którym Sąd oparł się na dokumentach znajdujących się w aktach ZUS oraz zeznaniach skarżącego i zeznaniach świadków pozwoliło ustalić w sposób pewny, że wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. w okresie od 12 maja 1978 r. do 31 grudnia 1998 r. (tj. 20 lat, 7 miesięcy i 20 dni) na stanowisku maszynisty żurawi samojezdnych.

Czynności wykonywane przez wnioskodawcę w powyższym okresie opisane są w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w wykazie A, dziale V, poz. 3 tj. „prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych”. Ponadto w wykazie A dział V, poz. 3 pkt 4 załącznika do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty wymieniono stanowisko: maszynistów żurawi samojezdnych kołowych i gąsienicowych.

W ocenie Sądu, ubezpieczony spełnił więc wszystkie przesłanki dla nabycia emerytury w obniżonym wieku, ponieważ w dniu (...) roku osiągnął 60 rok życia, udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze powyżej 25 lat, przekazał środki zgromadzone na rachunku Otwartego Funduszu Emerytalnego na dochody budżetu państwa, a także spełnił przesłankę co najmniej 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Kierując się powyższymi wskazaniami Sąd Okręgowy zmienił zatem zaskarżoną decyzję ustalając wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 31 marca 2015 roku (od dnia złożenia przez wnioskodawcę wniosku o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa, jako momentu spełniania przez skarżącego ostatniej przesłanki niezbędnej do uzyskania przedmiotowego świadczenia).

Z tych względów i na podstawie powołanych przepisów oraz na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.