Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

P., dnia 17 sierpnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Maria Taront

Protokolant: starszy sekretarz sądowyK. C.

po rozpoznaniu w dniu 7 sierpnia 2015 roku w Poznaniu

sprawy z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w P.

przeciwko (...) Spółka jawna z siedzibą w P.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  kosztami postępowania obciąża w całości powoda i z tego tytułu zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa,

3.  nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 9.210,63 zł (dziewięć tysięcy dwieście dziesięć złotych 63/100) tytułem nieuiszczonych kosztów opinii biegłych.

SSO Maria Taront

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do tutejszego Sądu dnia 22 kwietnia 2013 roku powódka Wspólnota Mieszkaniowa ul. (...) w P. domagała się zasądzenia od pozwanej spółki jawnej z siedzibą w P. (...) Firma (...) kwoty 75.100 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 3 kwietnia 2013 roku oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego pozwu powódka wskazała, że swoje roszczenie opiera na gwarancji prawidłowego wykonania robót budowlanych udzielonej jej przez pozwaną. Dochodzona pozwem kwota stanowi koszt prac niezbędnych do usunięcia wadliwego wykonania przez pozwanego prac budowlanych.

W odpowiedzi na pozew pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powódki na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych. Pozwana podniosła następujące zarzuty:

- brak legitymacji czynnej powódki w niniejszej sprawie, bowiem domaga się ona zapłaty tytułem gwarancji w zakresie poniesionych przez pozwaną kosztów wykonania zastępczego, których to kosztów jednak powódka nie poniosła,

- łącząca strony umowa nie została w sposób ważny zawarta wskutek braków w umocowaniu przedstawiciela powódki,

- pozwana wykonała powierzone jej prace prawidłowo, zgodnie z zasadami sztuki budowlanej, a wykonana izolacja budynku spełnia swoją funkcję,

- żądanie powódki jest nieracjonalne i sprzeczne ze społeczno-gospodarczym sensem współpracy stron, a powódka występując z powództwem zachowała się skrajnie nielojalnie, naruszając tym samym obowiązek współpracy wynikający z art. 354 § 2 k.c., albowiem w czasie wykonywania prac przez pozwaną nad ich prawidłowością czuwał wyznaczony przez powódkę inspektor nadzoru budowlanego, który ostatecznie dokonał odbioru prac i nie dopatrzył się żadnych nieprawidłowości.

W dalszym toku procesu strony podtrzymały swoje stanowiska procesowe.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka jest wspólnotą mieszkaniową mieszkańców budynku przy ul. (...) w P..

Na podstawie umowy z dnia 7 lutego 2012r. zarząd nieruchomością wspólnotą powodowa Wspólnota Mieszkaniowa ul. (...) w P. powierzyła Ł. R., prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą (...). Następnie aneksem z dnia 31 października 2012r. w związku ze zmianą formy działalności gospodarczej prowadzonej przez Ł. R. strony ww. umowy wyraziły zgodę na przejęcie wszelkich praw i obowiązków wynikających z tejże przez (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa.

W paragrafie 10 umowy z dnia 7 lutego 2012r. zarządca wskazał J. J., posiadającą licencję zawodową zarządcy nieruchomości nr (...), jako zarządcę nieruchomości odpowiedzialnego zawodowo za wykonanie umowy.

Dowód: umowa o zarządzenie nieruchomościom wspólną z dnia 7 lutego 2012r. – k. 17-23, aneks do umowy o zarządzenie nieruchomością wspólną z dnia 31 października 2012r. – k. 24- 25.

Uchwałą nr (...)Wspólnoty Mieszkaniowej nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) z dnia 26.03.2012r. w sprawie przyjęcia planu finansowego i wysokości opłat na pokrycie kosztów zarządu nieruchomości wspólną właściciele lokali przyjęli plan finansowy na rok 2012, który zakładał wykonanie izolacji fundamentów, łącznie z naprawą śmietnika i skuciem luźnych tynków.

Dowód: uchwała nr (...)Wspólnoty Mieszkaniowej nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) z dnia 26.03.2012r. – k. 173, plan finansowy nieruchomości na rok 2012 – k. 174.

W dniu 2 kwietnia 2012r. powódka zawarła z pozwaną umowę na wykonanie prac budowlano-remontowych, której przedmiotem było wykonanie izolacji ścian fundamentowych, naprawa boksów śmietnikowych, wymiana trzepaków i wieszaków, naprawa schodów od strony ulicy oraz portali wejściowych do budynku przy ul. (...) w P., wykonanie wprawek malarskich w klatce schodowej nr 42.

Umowa została zawarta na podstawie ofert z dnia 9 marca 2012r., uszczegółowionej w kosztorysie ofertowym nr 041-111-111.

Dowód: umowa na wykonanie prac budowlano-remontowych z dnia 2 kwietnia 2012r. – k. 26-31, oferta z dnia 9 marca 2012r. – k. 32, kosztorys ofertowy – k. 33-38.

Pozwana udzieliła 48-miesięcznej gwarancji na wykonane prace na podstawie § 9 ust. 2 i 3 umowy z dnia 2 kwietnia 2012r. W wypadku wystąpienia wad wykonanych prac lub zastosowanych materiałów, pozwana zobowiązała się wykonać obowiązki wynikające z odpowiedzialności gwarancyjnej niezwłocznie – nie później niż 14 dni od dnia powiadomienia o wadzie - § 9 ust. 5 umowy z dnia 2 kwietnia 2012r.

W § 9 ust. 6 umowy strony postanowiły:

„W przypadku nie usunięcia wad w ustalonym terminie, Zamawiający ma prawo powierzyć usunięcie wad osobie trzeciej na koszt i niebezpieczeństwo Wykonawcy, nie zwalniając od obowiązku uiszczenia kar umownych.”

Z kolei w § 10 ust. 1 b umowy strony ustaliły, kary za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze lub w okresie gwarancji w wysokości 0,3% wynagrodzenia umownego brutto za wykonany przedmiot odbioru licząc każdy dzień zwłoki od dnia wyznaczonego usunięcia wad, pod warunkiem skutecznego zawiadomienia Wykonawcy o terminie usunięcia wad. Natomiast w § 10 ust. 2 umowy strony postanowiły, że w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną w wysokości 20% wynagrodzenia umownego brutto.

Dowód: umowa na wykonanie prac budowlano-remontowych z dnia 2 kwietnia 2012r. – k. 26-31.

Strony ustaliły wynagrodzenie za wykonane prace na łączną kwotę 79.658,82 zł, na którą składają się:

- 74.507,64 zł za izolację ścian fundamentowych,

- 5.151,18 zł za pozostałe prace.

Dowód: umowa na wykonanie prac budowlano-remontowych z dnia 2 kwietnia 2012r. – k. 26-31, oferta z dnia 9 marca 2012r. – k. 32, kosztorys ofertowy – k. 33-38.

Nadzór inwestorski nad pracami prowadzonymi przez pozwaną sprawował H. P. na podstawie umowy z dnia 10 kwietnia 2012r. zawartej z powódkę. Kierownikiem budowy był R. D.. W dniu 4 czerwca 2012r. inspektor nadzoru H. P. odebrał prace pozwanej bez żadnych zastrzeżeń z oceną dobrą.

Dowód: umowa o dzieło z dnia 10 kwietnia 2012r. – k. 39-40, protokół odbioru z dnia 4 czerwca 2012r. – k. 42, zeznania świadka H. P. – k. 255-257..

Przed odbiorem, w dniu 31 maja 2012r. dokonano odkrywki, które potwierdziła prawidłowość wykonanych prac oraz zastosowanie właściwych materiałów.

Dowód: zeznania świadka H. P. – k. 255-257, pismo z dnia 31 maja 2012r. – k. 111.

W ramach powierzonych mu prac pozwana przeprowadziła:

- oczyszczenie mechaniczne i strumieniem wody pod ciśnieniem powierzchni odkrytych ścian podziemnych poniżej dolnej krawędzi cokołu elewacyjnego,

- uzupełnienie zniszczonych fragmentów tynku i wyrównanie całej powierzchni przy zastosowaniu zaprawy tynkarskiejB. M. (...),

- nałożenie jednej warstwy lekkiej izolacji – przez smarowanie masą bitumicznąS. P. S. G. S.,

- ułożenie warstwy termoizolacyjnej o grubości 5 cm ze styropianu E. (...) – układana na zaprawie klejącej firmy (...),

- wklejenie siatki z włókna szklanego o symbolu (...) 145 w warstwę nałożonego kleju stosowanego do dociepleń, o symbolu (...) P.,

- wykonanie smarowania wyschniętej powierzchni emulsją gruntującą, wzmacniającą podłoże pod kolejną warstwę izolacyjną,

- nałożenie drugiej warstwy lekkiej izolacji przez dwukrotne smarowanie masą bitumiczną I. D.,

- zabezpieczenie zabudowanych warstw izolacyjnych przed uszkodzeniami mechanicznymi przez pokrycie osłonową folią kubełkową I.,

- zasypanie wykopu odspojonym wcześniej gruntem, stosując zagęszczenie gruntu przy użyciu powierzchniowych zagęszczarek.

Dowód: opinia biegłego w dziedzinie budownictwa inż. N. S. – k. 302-316, kosztorys ofertowy – k. 33-38.

Na podstawie oświadczenia z dnia 5 czerwca 2012r. pozwana przedłużyła gwarancję na roboty wykonane na podstawie umowy z dnia 2 kwietnia 2012r. w zakresie obejmującym izolację ścian fundamentowych budynku na okres 10 lat, to jest do dnia 6 czerwca 2022 r. W oświadczeniu pozwana wskazał, że każda ingerencja dotycząca izolacji wymaga powiadomienia jej na piśmie oraz dokonania uzgodnień technicznych.

Dowód: oświadczenie pozwanej z dnia 5 czerwca 2012r. – k. 43.

Z tytułu wykonanych prac pozwana wystawiła fakturę VAT nr (...). Powódka dokonała zapłaty całości wynagrodzenia.

Dowód: faktura VAT nr (...) – k. 44.

Po jakimś czasie od zakończenia prac przez pozwanego, na ścianach budynku wewnątrz suszarni, a także w innych pomieszczeniach gospodarczych pojawia się wilgoć. Miało to miejsce po gwałtownych opadach deszczu. Członek zarządu powodowej Wspólnoty B. Ś. zauważyła, że z naświetli nie spływa woda. W związku z powyższym powstała konieczność skucia tynku i zaimpregnowania ścian środkami przeciwgrzybicznymi.

Od dnia 13 sierpnia 2012r. w budynku powódki realizowane były prace polegające na przebudowie sześciu świetlików (studzienek ceramicznych) przylegających do budynku. Prace wykonywała firma (...). O terminie rozpoczęcia prac poinformowana została pozwana, a w ich trakcie wykonawca zgłosił powódce nieprawidłowości w izolacji fundamentów.

Problem ten powódka zgłosiła inspektorowi nadzoru H. P. oraz R. D. – kierownikowi budowy, będącym jednocześnie pracownikiem pozwanej. Pozwany zaproponował zamontowanie plastikowych rynien wpuszczanych w naświetla, ale przedstawiciele powódki nie mogli się na to zgodzić, ponieważ budynek pozostaje pod opieką konserwatora zabytków, a rynny były węższe od dotychczasowej konstrukcji. Pojawiła się także propozycja wyłożenia naświetli papą, jednak okazało się, że nie jest to dobre rozwiązanie, bo nie zapewniało szczelności. Ostatecznie wykonanie prac powierzono firmie (...). Miał on założyć plastikowe rynny wpuszczane w naświetla i o takich samych rozmiarach jak ich obudowa. Po przystąpieniu do prac przez C. P. i rozpoczęciu rozbierania starych naświetli okazało się, iż są one tak nasiąknięte wodą, że był wyczuwalny odór stęchlizny. W czasie tych prac okazało się, że izolacja nie dochodzi do ławy budynku, znaleziono także kawałki styropianu fasadowego cienkiego, miękkiego. O wszystkim powiadomiono M. R., będącą inspektorem nadzoru, która stwierdziła, że izolacja została wykonana nieprawidłowo. Stwierdziła, że nie został oczyszczony mur pod substancje zabezpieczające przed wilgocią i że warstwa była tam mniejsza od wymaganej, a folia kubełkowa została nieprawidłowo umocowana, i przy wykonywaniu prac polegających na ubijaniu ziemi folia się osunęła.

Dowód: zeznania świadka B. Ś. – k. 426-428, pismo powódki z dnia 13 sierpnia 2012r. – k. 45, zeznania świadka T. L. – k. 428.

Powódka zleciła architektowi M. R. przeprowadzenia wizji lokalnej i odkrywki docieplenia ścian fundamentowych przy studzienkach okiennych. Odkrywki dokonano w dniu 17 sierpnia 2012r. We wnioskach opinii architekt M. R. stwierdziła szereg uchybień w jakości prac.

Dowód: dokument z wizji lokalnej odkrywki docieplenia ściany fundamentowej z dnia 17 sierpnia 2012r. – k. 46-49.

W dniu 21 sierpnia 2012r. miała miejsce wizja lokalna z udziałem przedstawiciela pozwanej. Pismem z dnia 23 sierpnia 2012r. pozwana poinformowała powódkę, iż przystąpi do naprawy izolacji, w miejscu gdzie zostały stwierdzone uchybienia, przy czym dojdzie do tego po zakończeniu prac związanych z wmurowaniem naświetleń okien piwnicznych.

Dowód: protokół z wizji lokalnej z dnia 21 sierpnia 2012r. – k. 50, zeznania świadka T. L. – k. 428, zeznania przedstawiciela pozwanego F. G. – k. 428-429.

Pismami z dnia 24 sierpnia 2012r. i z dnia 27 sierpnia 2012r. powódka wezwała pozwanego do naprawy nieprawidłowości w izolacji ścian fundamentowych całego budynku. Pismo z dnia 27 sierpnia 2012r. pozwana odebrała w dniu 30 sierpnia 2012r.

W piśmie z dnia 31 sierpnia 2012r. pozwany poinformował powódkę, że nie uznaje jej roszczeń oraz, że gwarancja przestał obowiązywać.

Następnie w piśmie z dnia 7 września 2012r. powódka wezwała pozwaną do przystąpienia do usuwania wad, wyznaczając siedmiodniowy termin od dnia doręczenia pozwanej wezwania. Ostatecznie pozwany nie usunął tych wad, uznając, iż izolacja została wykonana prawidłowo.

Dowód: pismo z dnia 24 sierpnia 2012r. – k. 53, pismo z dnia 27 sierpnia 2012r. –k. 54, pismo z dnia 31 sierpnia 2012r. – k. 56, pismo z dnia 7 września 2012r. z potwierdzeniem odbioru – k. 57-59.

W pomieszczeniach piwnicznych budynku przy ul. (...) w P. nie ma znamion występowania wilgoci, za wyjątkiem pomieszczenia, będącego wcześniej magazynem opału. W ścianach wykonana jest izolacja pozioma z papy na wysokości około 15 cm nad poziomem posadzki. Brak przesłanek do stwierdzenia kapilarnego podsiąkania wody z fundamentów budynku. W poziomie posadowienia budynku nie występują wody gruntowe. Mogące wcześniej występować objawy zawilgocenia powstawały na skutek wpływu powierzchniowych wód opadowych, będące głównie skutkiem nieszczelności elementów odwodnienia budynku (rynny, rury spustowe) z powodu ich zniszczenia eksploatacyjnego.

Pomieszczenie będąc wcześniej magazynem opału posiada zabudowę otworu wsypowego wykonaną z niewłaściwego materiału budowlanego, nie połączonego w sposób prawidłowy z ościeżem otworu. Mogące występować w warstwie przyległej do otworu gruntu pozostałości po zabudowie kanału wsypowego, głównie posadzkowe doprowadzenie do ściany budynku, oraz nieprawidłowe zamknięcie kanału wyspowego w ścianie uniemożliwiły prawdopodobnie odpowiednie wykonanie warstwa izolacyjnych. Stąd występowanie miejsc widocznych przecieków penetrujących wód opadowych.

Zabudowa warstw izolacyjnych ścian piwnic została zrealizowana w sposób prawidłowy i zgodny ze sztuką budowlaną. Rozwarstwienie izolacji z D. nie ma znaczącego wpływu na stan techniczny zabudowy. (...) izolacyjne stanowiące lekką izolację budynku nie budzą zastrzeżeń, izolacja lekka stanowi trzy warstwy. Właściwie ułożona warstwa termoizolacji z płyt styropianowych – posiadająca styki wypełnione pianką poliuretanową może stanowić dodatkową warstwę izolacji przeciwwilgociowej. W miejscu opisanego wyżej rozwarstwienia wykonane są dwie warstwy izolacyjne: S. P. i (...) P. – klej do siatki – co łącznie z warstwą płyt styropianowych stwarza wystarczające zabezpieczenia jako izolacja typu lekkiego.

Dla pełnej skuteczności izolacji budynku konieczne byłoby zlikwidowanie zsypu i wykonanie izolacji posadzki w miejscu zsypu. W budynku wszędzie występują izolacje poziome w ścianach w piwnicach na poziomie 10-15 cm od poziomu posadzki (zgodnie z kosztorysem ofertowym nr 041-111-111), co jest nieskuteczne dla pełnej i skutecznej izolacji. Prawidłowo wykonana izolacja powinna być poniżej poziomu posadzki oraz w samej posadzce piwnicy.

Dowód: opinia biegłego w dziedzinie budownictwa inż. N. S. – k. 302-316, zeznania biegłego – k. 410.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie przedłożonych przez obie strony powołanych wyżej dokumentów, a także zeznań świadków i opinii biegłego w dziedzinie budownictwa.

Sąd dał wiarę powołanym wyżej dokumentom oraz ich odpisom i kserokopiom, albowiem nie były przez strony kwestionowane, jak również nie budziły wątpliwości sądu co do ich prawdziwości i autentyczności. Podkreślić przy tym należy, że zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c. dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Z kolei w świetle art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Strony nie kwestionowały prawdziwości zgromadzonych w sprawie dokumentów.

Ważnym dowodem w sprawie okazała się opinia biegłego w dziedzinie budownictwa inż. N. S. na okoliczność ustalenie, czy prace wykonane przez pozwanego na podstawie umowy z dnia 2 kwietnia 2012r., polegające na izolacji ścian fundamentowych, zostały zrealizowane zgodnie z treścią umowy i zasadami wiedzy technicznej i sztuki budowlanej oraz czy zastosowano właściwe materiały, jaki jest ewentualny zakres nieprawidłowości w wyżej wymienionych pracach oraz jaki jest koszt usunięcia wad, przy uwzględnieniu kosztów robocizny i materiałów.

Opinia biegłego okazała się kompletna, rzetelne i obiektywna. Biegły w sposób wyczerpujący ustosunkował się w ich treści do tezy dowodowej postawionej przez Sąd i opierając się na oględzinach budynku oraz dokumentach przedstawionych przez pozwaną. Opinia wymagała wykonania prac odkrywkowych, które wykonał wybrany przez biegłego przedsiębiorca budowlany. Prace te okazały się niezbędne dla sporządzenia opinii. Biegły w swoich zeznaniach na rozprawie w dniu 15 czerwca 2015r. odniósł się do pytań pełnomocnika powoda (k. 366), wyjaśniając w sposób szczegółowy wątpliwości strony. Biegły wskazał, iż wykonał prace odkrywkowe w miejscach wskazanych mu przez przedstawiciela powódki B. Ś.. Nie zdecydował się na prowadzenie odkrywki w sąsiedztwie wejścia do budynku, gdyż wiąże się to ze specjalnymi rygorami bhp, jak zainstalowanie pomostu dla pieszych, oświetlenie, ogrodzenie, co powoduje utrudnienia użytkowe oraz generuje koszty. Powódka zaproponowała początkowo wykonania odkrywki w miejscu przecieków. Biegły wyjaśnił, że w wypadku wykonania takiej odkrywki i ustalania, iż istotnie warstwa izolacyjna nie jest wykonana poprawnie, należałoby po odkrywce przystąpić do prac naprawczych. Przedstawiciele wspólnoty nie wyrazili jednak zgody na takie rozwiązanie, wobec czego biegły nie zdecydował się na wykonanie prac odkrywkowych w tym miejscu. Biegły podkreślił także, że nie był w stanie wykonać odkrywki we wszystkich miejscach, które sugerowała powódka. Jak wyjaśnił biegły budynek powodowej Wspólnoty posiad piwnice nieogrzewane, bez pomieszczeń użytkowych. Dla skuteczności docieplenia ścian fundamentowych budynku podpiwniczonego zwykle przyjmuje się mocowanie styropianu na głębokości 80-100 cm pod powierzchnią gruntu. Jednakże specyfika budynku powoda (opieka Konserwatora Zabytków) nie pozwala na założenie pełnej izolacji z uwagi na cokół ceramiczny, którego nie można zniszczyć. Prowadzone prace odkrywkowe oraz dokumentacja budowlana pozwoliły biegłemu wysunąć wniosek, że podłoże pod wykonaną izolację zostało odpowiednio przygotowane, to jest oczyszczone, utwardzone, a następnie pokryte nową warstwą tynkarską. Siatka także została zamocowana prawidłowo, na warstwie styropianu, a następnie wtopiona w warstwę szpachlu. W ocenie biegłego pozwany prawidłowo zastosował folię kubełkową jako warstwę izolacyjną i odprowadzającą wilgoć do powierzchni gruntu. Dopuszcza się stosowanie gwoździ jako mocowania siatki, co jednak wymaga użycia specjalnych podkładek gumowych pod główkę gwoździa. Zasypanie górnej krawędzi styku folii kubełkowej z warstwą styropianu ziemią nie ma wpływu na jej właściwości. Dalej biegły wyjaśnił, że z zasady nie dociepla się ceramicznych studzienek doświetlających, a jedynie wyposaża się je w izolację przeciwwodną. Zdaniem biegłego swoistą warstwę izolacyjną stanowi także opaska wykonana z kostki betonowej wokół budynku, która została ukształtowana ze spadkiem, pozwalającym na odpływ wody.

W sprawie zostali powołanie świadkowie, których zeznania jednak, wobec specyfiki przedmiotu postępowania, okazały się mieć znaczenie jedynie marginalne. Zasadnicze bowiem znaczenie mają w sprawie niniejszej wiadomości specjalne, które Sąd uzyskał za pomocą dowodu z opinii biegłego inż. N. S..

Zeznania świadków G. K. (k. 190-191), inspektor nadzoru w firmie (...), J. J. (k. 191), pracownika firmy (...), a także przedstawicieli strony powodowej B. Ś. (k. 426-429), członka zarządu powódki, T. L. (k. 428), członka zarządu powódki, koncentrowały się wokół nieprawidłowości, jakie, zdaniem powódki, nastąpiły w czasie wykonywania prac remontowych przez pozwanego oraz wątpliwościach co do jakości zastosowanych przez niego materiałów. Przedstawicielki powódki B. Ś., T. L., a także świadek G. K. były obecne przy odkrywce dokonanej przez obie strony celem ustalenia prawidłowości wykonanej izolacji. Zapatrywania stron w tym przedmiocie były całkowicie odmienne.

W swoich zeznaniach przedstawiciel pozwanego F. G. (k. 428-429), świadek R. D. (k. 244-245), kierownik budowy z ramienia pozwanego, świadek R. G. (k. 245), pracownik pozwanego, świadek S. K. (k. 245), pracownik pozwanego, wskazywali na prawidłowość wykonanych prac i właściwą i zgodną z kosztorysem ofertowym jakość zastosowanych materiałów. Świadek H. P. (k. 255-257), inspektor nadzoru budowlanego, który nadzorował prace z ramienia powódki, odnosiły się do szczegółowych kwestii związanych z poszczególnymi etapami wykonania izolacji budynku. Według świadka wszystkie prace wykonano prawidłowo. Świadek ze względu na pełniona funkcję miał wgląd w poszczególne etapy wykonywanych prac i miał możliwość sprawdzenia zastosowanych materiałów.

Zeznania świadka L. E. (k. 244), rzeczoznawca budowlany, któremu pozwany zlecił wykonania opinii prywatnej, dotyczyły okoliczności wykonania tej opinii.

Zeznania świadków były zbieżne jedynie w kwestiach dotyczących warunków umowy stron, przebiegu współpracy i zakresu powierzonych prac. Sąd wykorzystał zeznania świadków pomocniczo dla ustalenia tych okoliczności, uznając je w tym zakresie za wiarygodne.

Sąd zważył co następuje:

W sprawie niniejszej strony zawarły umowę z dnia 2 kwietnia 2012r., której przedmiotem było wykonanie przez pozwanego prac remontowo-budowlanych. Powódka dochodziła od pozwanego zapłaty kwoty żądanej w pozwie jako kosztów przyszłych prac w celu usunięcia wad robót remontowo- budowlanych wykonanych przez pozwanego. Pozwany podnosił, że wykonał prace w sposób prawidłowy, nie było one obarczone żadnymi wadami, a żądanie powódki jest niedopuszczalne, skoro wady nie zostały usunięte.

W pierwszej kolejności Sąd rozważył podniesiony przez pozwanego zarzut nieważności umowy. Umowa o wykonanie prac budowlano-remontowych z dnia 2 kwietnia 2012r. zawarta została pomiędzy powodową Wspólnotą, w imieniu której działała J. J. oraz pozwaną , reprezentowaną przez jej prokurenta A. G.. W umowie z dnia 7 lutego 2012r. na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994r. o własności lokali (Dz.U. 2000.80.903 j.t.), zarząd nieruchomością wspólną powierzono Ł. R.. Paragraf 2 ustęp V tejże umowy upoważniał Ł. R. do zawierania umów na roboty budowlane dotyczące nieruchomości wspólnej, po uprzedniej pisemnej akceptacji zarządu Wspólnoty. Z kolei w paragrafie 10 umowy z dnia 7 lutego 2012r. zarządca wskazał J. J., posiadającą licencję zawodową zarządcy nieruchomości nr (...), jako zarządcę nieruchomości odpowiedzialnego zawodowo za wykonanie umowy. J. J. jako licencjonowany zarządca nieruchomości działała na podstawie art. 185 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.2015.782 j.t.), zgodnie z którym zarządca nieruchomości działa na podstawie umowy o zarządzanie nieruchomością, zawartej z jej właścicielem, wspólnotą mieszkaniową albo inną osobą lub jednostką organizacyjną, której przysługuje prawo do nieruchomości, ze skutkiem prawnym bezpośrednio dla tej osoby lub jednostki organizacyjnej. Umowa wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Jak wspomniano w części ustalającej niniejszego uzasadnienia, uchwałą nr (...) Wspólnoty Mieszkaniowej nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) z dnia 26.03.2012r. w sprawie przyjęcia planu finansowego i wysokości opłat na pokrycie kosztów zarządu nieruchomości wspólną właściciele lokali przyjęli plan finansowy na rok 2012, który zakładał wykonanie izolacji fundamentów, łącznie z naprawą śmietnika i skuciem luźnych tynków.

Umowa o roboty budowlane, stosownie do treści art. 648 § 1 k.c., powinna być stwierdzona pismem. Nie wymaga zatem formy szczególnej, co prowadzi z kolei do wniosku, że dla jej skutecznego zawarcia nie było konieczne pełnomocnictwo w formie szczególnej (art. 99 § 1 k.c.). Nadmienić w tym miejscu trzeba, że przeprowadzenie prac remontowych określonych w planie finansowym i zawieranie umów w celu wykonania tego celu należy do czynności zwykłego zarządu (art. 22 ust. 1 ustawy o własności lokali).

Powyższe okoliczności pozwoliły Sądowi na stwierdzenie, że umowa z dnia 2 kwietnia 2012r. na wykonanie prac budowlano-remontowych została zawarta w sposób ważny. Sąd podziela wyrażony przez powódkę pogląd, że skoro powódka przystąpiła do wykonania umowy, udostępniając plac budowy, dokonując czynności w toku inwestycji i w końcu płacąc wynagrodzenie, to można mówić o jej dorozumianym potwierdzeniu (art. 103 k.c.).

Strony związane były zatem umową o roboty budowlane. Zgodnie z treścią art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Obowiązkiem dłużnika (w tym wypadku wykonawcy robót budowlanych) jest zatem wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią (realizacja robót objętych umową). Oczywiście oznacza to konieczność podjęcia wszelkich czynności niezbędnych do wykonania obiektu, zgodnie ze sztuką budowlaną, zasadami wiedzy technicznej oraz wymogami dotyczącymi przyszłego jego użytkowania.

Stosownie do treści art. 656 § 1 k.c., do skutków opóźnienia się przez wykonawcę z rozpoczęciem robót lub wykończeniem obiektu albo wykonywania przez wykonawcę w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, do rękojmi za wady wykonanego obiektu, jak również do uprawnienia inwestora do odstąpienia od umowy przed ukończeniem obiektu stosuje się odpowiednio przepisy o umowie o dzieło. Umowa o roboty budowlane stanowi podtyp umowy o dzieło. W kwestiach nieuregulowanych w sposób szczegółowy, wyłącznie na potrzeby umowy o roboty budowlane, przepisy kodeksu cywilnego odsyłają do przepisów, regulujących umowę o dzieło.

Strony poczyniły w tym przedmiocie własne ustalenia, umożliwiając inwestorowi powierzenie usunięcia wad osobie trzeciej, gdyby wykonawca (pozwany) nie usunął wad w terminie wyznaczonym. Pozwany udzielił zatem powódce gwarancji na wykonane prace.

Poza sporem pozostawały zatem zapisy umowy z dnia 2 kwietnia 2012 r. na wykonanie prac budowlano-remontowych, na mocy których pozwany udzielił 48-miesięcznej gwarancji na wykonane prace (§ 9 ust. 2 i 3 umowy). W wypadku wystąpienia wad wykonanych prac lub zastosowanych materiałów, pozwana zobowiązała się wykonać obowiązki wynikające z odpowiedzialności gwarancyjnej niezwłocznie – nie później niż 14 dni od dnia powiadomienia o wadzie (§ 9 ust. 5 umowy).

Powódka powoływała się § 9 ust. 6 umowy strony, zgodnie z którym w przypadku nie usunięcia wad w ustalonym terminie, Zamawiający ma prawo powierzyć usunięcie wad osobie trzeciej na koszt i niebezpieczeństwo Wykonawcy, nie zwalniając od obowiązku uiszczenia kar umownych. Zdaniem powódki zapis ten uprawniał ja do żądania równowartości wynagrodzenia za prace, jakie powinny być wykonane celem usunięcia wad i to jeszcze przed powierzeniem ich wykonania innemu wykonawcy. Nadmienić w tym miejscu wypada, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy bowiem prace zmierzające do usunięcia wad nie zostały dotychczas wykonane. Pozwany podniósł wobec tego zarzut, że powódka domaga się zwrotu kosztów, których nie poniosła.

Sąd podziela stanowisko powódki, iż w istocie może ona wystąpić do pozwanego z roszczeniem o koszty potrzebne do usunięcia wad wykonanych robót i to na podstawie cytowanych wyżej postanowień umownych oraz art. 480 k.c., będącego ogólną kodeksową regulacja odnoszącą się do skutków niewykonania zobowiązań (Dział II tytułu VII kodeksu cywilnego). Zgodnie z tym przepisem, w razie zwłoki dłużnika w wykonaniu zobowiązania czynienia, wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, żądać upoważnienia przez sąd do wykonania czynności na koszt dłużnika. Jeżeli świadczenie polega na zaniechaniu, wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, żądać upoważnienia przez sąd do usunięcia na koszt dłużnika wszystkiego, co dłużnik wbrew zobowiązaniu uczynił. W wypadkach nagłych wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, wykonać bez upoważnienia sądu czynność na koszt dłużnika lub usunąć na jego koszt to, co dłużnik wbrew zobowiązaniu uczynił.

Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 21 maja 1999r. w sprawie III CKN 253/09 (Legalis 138551), zgodnie z którym, gdy gwarant odmawia wykonania naprawy gwarancyjnej, a więc gdy odmawia spełnienia swoich obowiązków wynikających z umowy gwarancji nie można odmówić uprawnionemu z tytułu gwarancji prawa skorzystania z art. 480 § 3 KC i dokonania naprawy przedmiotu objętego gwarancją na koszt gwaranta (wykonania zastępczego). Niewątpliwie dopuszczalne było wystąpienie przez powódkę z żądaniem przyznania jej sumy koniecznej do wykonania napraw. Stanowisko takie wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 maja 1989 r. w sprawie III CZP 36/89 (Legalis 26663). Wprawdzie w orzeczeniu tym wyrażono pogląd, że wierzyciel, który w postępowaniu sądowym otrzymał upoważnienie do wykonania czynności na koszt dłużnika (art. 480 § 1 KC), może - na podstawie art. 1049 § 1 zd. 2 k.p.c. - żądać przyznania mu przez sąd sumy potrzebnej do wykonania tej czynności. Jednakże skoro strony w umowie same zastrzegły możliwość powierzenia usunięcia wad osobie trzeciej, to powódka nie miała potrzeby występowania do sądu o upoważnienia do wykonania robót na koszt dłużnika.

Zaznaczyć w tym miejscu jednak trzeba, że zasadniczą kwestią dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy było ustalenie, czy prace remontowo-budowlane zostały wykonane przez pozwanego w sposób wadliwy. Dopiero bowiem uznanie, że takie wady występują, aktualizuje jego obowiązki w zakresie przystąpienia do ich usunięcia i udzielonej gwarancji.

Strony nie były zgodne co do tego, czy doszło do wadliwego wykonania przedmiotu umowy przez pozwanego, a ustalenie tego wymagała wiadomości specjalnych, dlatego też Sad powołał biegłego w dziedzinie budownictwa. Opinia biegłego stanowiła podstawę ustaleń Sądu. Zgodnie z twierdzeniami opinii biegłego inż. N. S., prace remontowo-budowlane zostały wykonanie w sposób prawidłowy.

Na podstawie opinii biegłego w dziedzinie budownictwa Sąd doszedł do przekonania, że w pomieszczeniach piwnicznych budynku przy ul. (...) w P. nie występują znamiona występowania wilgoci, za wyjątkiem pomieszczenia, będącego wcześniej magazynem opału. W ścianach wykonana jest izolacja pozioma z papy na wysokości około 15 cm nad poziomem posadzki i nie zachodzi przesiąkanie wody z fundamentów budynku. W poziomie posadowienia budynku nie występują wody gruntowe. Natomiast mogące wcześniej występować objawy zawilgocenia powstawały na skutek wpływu powierzchniowych wód opadowych, będące głównie skutkiem nieszczelności elementów odwodnienia budynku (rynny, rury spustowe) z powodu ich zniszczenia eksploatacyjnego.

Ponadto pomieszczenie będąc wcześniej magazynem opału posiada zabudowę otworu wsypowego wykonaną z niewłaściwego materiału budowlanego, który nie został w sposób prawidłowy połączony z ościeżem otworu. Zatem mogące występować w warstwie przyległej do otworu gruntu pozostałości po zabudowie kanału wsypowego, głównie posadzkowe doprowadzenie do ściany budynku, oraz nieprawidłowe zamknięcie kanału wyspowego w ścianie uniemożliwiły prawdopodobnie odpowiednie wykonanie warstwa izolacyjnych. Powyższe wyjaśnia występowanie miejsc widocznych przecieków penetrujących wód opadowych.

Stwierdzić zatem należało, że zabudowa warstw izolacyjnych ścian piwnic została zrealizowana w sposób prawidłowy i zgodny ze sztuką budowlaną. Wprawdzie istnieje rozwarstwienie izolacji z D., co jednak nie ma znaczącego wpływu na stan techniczny zabudowy. (...) izolacyjne stanowiące lekką izolację budynku nie budzą zastrzeżeń, izolacja lekka stanowi trzy warstwy. Właściwie ułożona warstwa termoizolacji z płyt styropianowych – posiadająca styki wypełnione pianką poliuretanową może stanowić dodatkową warstwę izolacji przeciwwilgociowej. W miejscu opisanego wyżej rozwarstwienia wykonane są dwie warstwy izolacyjne.

Powódka, wbrew ciążącemu na niej stosownie do treści art. 6 k.c. obowiązkowi, nie wykazała, aby prace remontowo-budowlane zrealizowane przez pozwanego były wykonane w sposób wadliwy.

Sąd uznał, że brak jest podstaw do żądania przez powódkę zapłaty kwoty niezbędnej do usunięcia wad przedmiotu robót, albowiem nie zaktualizowały się zatem obowiązki pozwanego wynikające z udzielonej przez niego gwarancji (§ 9 umowy).

Jedynie marginalnie wskazać trzeba, iż z treści dokumentów przedłożonych do pozwu oraz zeznań powołanych w sprawie świadków wynika, że nadzór inwestorski nad pracami prowadzonymi przez pozwaną sprawował H. P. na podstawie umowy z dnia 10 kwietnia 2012r. zawartej z powódką. W myśl art. 25 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz.U.2013.1409), do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należy: 1) reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem lub pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej; 2) sprawdzanie jakości wykonywanych robót i wbudowanych wyrobów budowlanych, a w szczególności zapobieganie zastosowaniu wyrobów budowlanych wadliwych i niedopuszczonych do stosowania w budownictwie; 3) sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania; 4) potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy.

Zważywszy, że nad całością prac wykonywanych przez pozwanego przez cały czas ich trwania czuwał inspektor nadzoru z ramienia powódki, to miał on możliwość zgłaszania uwag, zauważenia nieprawidłowości, przeciwdziałania wadliwemu wykonaniu przedmiotu umowy. Dokumentacja budowalna nie zawiera jednak zastrzeżeń, ani uwag co do sposobu wykonania, czy użytych materiałów. Powódka uczestniczyła zatem - poprzez swojego inspektora nadzoru – w procesie budowalnym i w trakcie prac nie dopatrzyła się żadnych nieprawidłowości. W dniu 4 czerwca 2012r. inspektor nadzoru H. P.odebrał prace pozwanej, a protokół odbioru nie zawiera wpisów o wadach, ani żadnych zastrzeżeń (k. 42). Mając zatem kontrolę, za pośrednictwem powołanego inspektora nadzoru, nad przebiegiem prac, powódka byłaby w stanie znacznie wcześniej zareagować, gdyby pozwany nie wykonywał umowy w sposób prawidłowy.

Mając na względzie powyższe, Sąd oddalił powództwo.

O kosztach sądowych rozstrzygnięto na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązane jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne co celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na koszty postępowania w niniejszej sprawie składają się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 3.755 zł, w całości uiszczona przez powódkę, koszty wykonania opinii przez biegłego, które wyniosły 10.710,63 zł, przy czym powódka uiściła dotychczas zaliczkę w kwocie 1.500 zł, a także koszty zastępstwa procesowego pozwanego w kwocie 3.600 zł, ustalone w oparciu o § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Sąd obciążył powódkę kosztami postępowania w całości, zasądzając od niej na rzecz pozwanego kwotę 3.617 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz nakazując ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 9.210,63 zł (10.710,63 zł – 1.500 zł) tytułem nieuiszonej części kosztów biegłego.

SSO Maria Taront