Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Świeciu postanowieniem z dnia 07.06.2013 roku oddalił wniosek uczestnika postępowania M. J. o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym stron.

W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż małżeństwo uczestnika i wnioskodawczyni D. J. zostało rozwiązane przez rozwód z winy uczestnika wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 20.03.2012 roku. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Świeciu z dnia 09.12.2009 roku ustanowiono z dniem 05.11.2009 roku rozdzielność majątkową stron i wyrok ten uprawomocnił się 30.12.2009 roku. Sąd ustalił również, że strony zawarły małżeństwo w dniu 02.10.1993 roku i w ich małżeństwie panował ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej.

Uczestnik zawierając związek małżeński z wnioskodawczynią posiadał majątek osobisty w postaci gospodarstwa rolnego położonego w miejscowości Ś. o powierzchni 1,55 ha z zabudowaniami i zajmował się hodowlą koni. Wnioskodawczyni nie wniosła do małżeństwa majątku osobistego, pracowała jako sanitariuszka w szpitalu w G.. Krótko po ślubie zwolniła się z pracy z powodu zbyt niskich zarobków, a decyzję tę podjęła po uzgodnieniu z uczestnikiem. Wnioskodawczyni wychowywała córkę z poprzedniego małżeństwa, na którą miała ustalone alimenty orzeczeniem sądowym. Uczestnik również płacił alimenty na dziecko z poprzedniego związku. Uczestnik oprócz hodowli koni pracował zarobkowo od 1976 roku do 20003 roku w A. W., Oddział w R., zajmując się organizacją i skupem koni eksportowych i zarabiając od 2.500 do 4.500 zł miesięcznie. Uczestnik codziennie był w terenie i wracał późno do domu. Wnioskodawczyni zajmowała się prowadzeniem domu i gotowaniem posiłków dla pracowników najemnych w gospodarstwie. Ukończyła również kurs użytkowania konia wierzchowego i miała uprawnienia, żeby obsługiwać jazdę konną w prowadzonym przez strony gospodarstwie. Swoje uprawnienia wykorzystywała prowadząc od 1995 roku do 2009 roku jazdę konną i jazdę w siodle dla dorosłych i dzieci.

Strony w latach 90-tych powiększyły gospodarstwo rolne uczestnika o dalsze 18 ha, dzierżawili również grunty o łącznym obszarze 45 ha. Rozbudowane zostały również budynki gospodarcze i przeprowadzony został remont domu. W latach 1996-1998 wnioskodawczyni chorowała na nerwicę lękową i leczyła się w (...) w G.. Uczestnik wspierał ją w chorobie. Uczestnik w latach 1991-2001 przeszedł dwa zawały serca, a po zawale w 2001 roku przez okres 3 tygodni przebywał w sanatorium. W tym czasie gospodarstwem zarządzała wnioskodawczyni, a prace fizyczne wykonywali pracownicy najemni. Uczestnikowi bardzo zależało, aby jego żona była piękna, obdarowywał ją biżuterią ze złota, a gdy po leczeniu onkologicznym straciła włosy to kupił dla niej perukę „z najwyższej półki”. Wnioskodawczyni dbała o swój wygląd zewnętrzny i jej wydatki na ten cel były akceptowane przez uczestnika, który wynagrodzenie za pracę przekazywał wnioskodawczyni względnie odbierała jego pensję przekazaną przekazem pocztowym. Od 2004 roku wnioskodawczyni leczy się onkologicznie. Nigdy nie nadużywała alkoholu, nie zaciągała żadnych długów. Strony nie mają wspólnych dzieci. Od jesieni 2009 roku strony pozostawały w konflikcie, który przybierał na sile i dochodziło nawet do interwencji policji.

Sąd Rejonowy wskazał na treść art. 43 kro, z której wynika, iż warunkiem ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym jest spełnienie łącznie dwóch przesłanek: istnienie ważnych powodów oraz przyczynienie małżonków się do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu. Sąd wskazując na orzecznictwo i poglądy doktryny uznał, iż w niniejszej sprawie te przesłanki nie zostały spełnione. Od początku małżeństwa wnioskodawczyni przyczyniała się stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych do powstawania majątku wspólnego, jednakże z powodu okoliczności przez nią niezawinionych, a związanych z chorobami, które przechodziła, jej udział nie mógł dorównywać udziałowi uczestnika.

Zdaniem Sądu Rejonowego nie można czynić wnioskodawczyni zarzutu, że nie wyraziła zgody na prowadzenie w gospodarstwie agroturystyki w momencie, gdy leczyła się psychiatrycznie na nerwicę lękową. Nie stanowi również, w ocenie Sądu I instancji, ważnego powodu okoliczność, że małżonek nie przyczynił się do powstania majątku wspólnego z przyczyn od niego niezależnych, np. wskutek choroby. Strony przez 16 lat trwania małżeństwa uczestniczyły w budowaniu i gromadzeniu majątku wspólnego na miarę swoich sił i możliwości. Sąd Rejonowy wskazując na treść postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 27.06.2003 roku w sprawie IV CKN 278/01 podkreślił, że małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód z winy uczestnika a wnioskodawczyni rażąco nie naruszała obowiązków wobec rodziny i sama nie doprowadziła do rozkładu pożycia małżeńskiego, dlatego w jej przypadku art. 43 § 2 kro nie powinien działać na jej niekorzyść.

Sąd Rejonowy uznał wobec tego, że uczestnik nie wykazał istnienia ważnych powodów, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprzeciwiały się przyznaniu wnioskodawczyni korzyści z tej części majątku wspólnego, do powstania, której się nie przyczyniła.

Apelację od tego postanowienia wniósł uczestnik postępowania wnosząc o jego uchylenie. Zaskarżonemu postanowieniu uczestnik zarzucił naruszenie art. 6 kc, art, 233 kpc i art. 43 § 2 i 3 kro.

Wnioskodawczyni w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie jako bezzasadnej.

Na rozprawie apelacyjnej wnioskodawczyni podtrzymała swoje stanowisko wyrażone w pisemnej odpowiedzi na apelację.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację uczestnika postępowania należało ocenić jako bezzasadną. Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji jako prawidłowe i czyni je podstawą własnych rozważań.

Sąd Rejonowy zasadnie uznał, że uczestnik nie wykazał w toku postępowania okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wynikającej z § 1 art. 43 kro a dotyczącej równych udziałów w majątku wspólnym.

Nie ma wątpliwości, iż Sąd Rejonowy przytoczył właściwe orzeczenia Sądu Najwyższego i poglądy orzecznictwa i dokonał prawidłowej wykładni przepisu art. 43 § 2 i 3 kro. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach możliwe jest ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym i to przy spełnieniu obu ustawowych przesłanek łącznie. W jednej i drugiej przesłance zawsze chodzi o wystąpienie sytuacji rażących i to po stornie małżonka, którego udziały miałyby być mniejsze. Chodzi, zatem o takie zachowania małżonka, które z punktu widzenia zasad współżycia społecznego należy oceniać jako szczególnie rażąco naganne a do tego mające wpływ na powstanie majątku wspólnego. Oczywistym jest, że choroba jednego z małżonków związane z tym leczenie i zmniejszone zaangażowanie w powstanie majątku wspólnego nie może być argumentem dla przyznania temu małżonkowi mniejszego udziału w majątku wspólnym albowiem tego typu okoliczności nie są zawinione i są niezależne od woli tego małżonka.

Odnosząc się do argumentów zawartych w uzasadnieniu apelacji a które zdaniem skarżącego miałyby potwierdzać jego zarzuty stwierdzić należy, że są one chybione. Sąd Rejonowy wykorzystał kwestię orzeczenia rozwodu z winy uczestnika jedynie pobocznie, wskazując przy tym na orzeczenie Sądu najwyższego. Już tylko z porównania daty wydania wyroku wprowadzającego rozdzielność majątkową i wpływu pozwu o rozwód (grudzień 2009 i druga połowa 2010 roku) wynika, że już w chwili ustanowienia rozdzielności majątkowej istniały przyczyny, które doprowadziły do ustalenia winy uczestnika postępowania w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Okoliczności te wynikają nawet z zeznań stron złożonych w toku niniejszego postępowania, w tym również z zeznań uczestnika – karta 88 akt sprawy. Sąd Rejonowy zasadnie, zatem przywołał powyższą okoliczność i prawidłowo ją ocenił w kontekście żądania ustalenia nierównych udziałów zgłoszonego przez uczestnika.

Okoliczności dotyczące tego, jakie składniki majątkowe posiadał uczestnik przed zawarciem związku małżeńskiego są bez znaczenia dla ustalenia istnienia przesłanek określonych w art. 43 § 2 kro.

Okoliczność dotyczące zachowania wnioskodawczyni wobec uczestnika nie dotyczą bezpośrednio sfery gromadzenia majątku wspólnego i przyczyniania się do jego powstania, potwierdzają jedynie konflikt między stronami i nawet przyjmując, że takie zachowania miały miejsce nie dają one podstawy do uznania istnienia ważnych powodów w rozumieniu art. 43 § 2 kro, tym bardziej, że sam uczestnik na stronie 3 apelacji stwierdza, że odzywki uczestniczki dla niej niego nie miały znaczenia. Uczestnik nie wykazał również aby ewentualne naganne zachowania wnioskodawczyni miały jakikolwiek wpływ na powstanie majątku wspólnego.

Kwestia ewentualnej sprzedaży koni w czasie, kiedy uczestnik przebywał w sanatorium nie ma wpływu na prawidłowość ustaleń Sądu Rejonowego. Jest oczywistym, że uczestnik nie był wówczas w stanie kierować gospodarstwem a miało to mieć miejsce w 2001 roku na długo przed ostatecznym rozstaniem stron. Okoliczność ta o ile miała miejsce nie mogła mieć wpływu na stopień przyczyniania się do powstania majątku wspólnego. Wnioskodawczyni zeznała, iż rozporządzała darowanymi jej albo córki, a pieniądze były niezbędne na pokrycie kosztów utrzymania. Wyjaśnienia te są wiarygodne biorąc pod uwagę ówczesną chorobę uczestnika postępowania.

Uczestnik nie wykazał również, aby wnioskodawczyni podejmowała działania mające na celu uszczuplenie majątku wspólnego. Argumenty tej natury podnoszone w apelacji mogą mieć znaczenie dla ewentualnego podziału majątku wspólnego, ale pozostają bez znaczenia dla ustanowienia nierównych udziałów w majątku wspólnym.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że uczestnik nie wykazał istnienia obu przesłanek z art. 43 § 2 kro łącznie i w związku z tym wydał zasadne postanowienie, którym oddalił wniosek uczestnika postępowania.

Dlatego też na mocy art. 385 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc apelację uczestnika jako bezzasadną należało oddalić.