Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 maja 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 maja 2015r. w S.

odwołania K. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

z dnia 7 marca 2014 r. Nr (...)

w sprawie K. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że K. B. z domu S. podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 września 2013r. u płatnika składek E. K..

Sygn. akt IV U 452/14

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 7 marca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W., działając na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w zw. z art. 300 kp w zw. z art. 83 § 1 kc stwierdził, że K. S. (obecnie B.) od dnia 1 września 2013 r. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu z tytułu zatrudnienia u płatnika składek E. K..

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł m. in., że ubezpieczona zawarła z E. K. umowę o pracę, na czas określony od dnia 1 września 2013 r. do 30 czerwca 2014 r. K. S. została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku intendentki, z wynagrodzeniem 1 800 zł miesięcznie. Zdaniem organu rentowego, strony, zawierając przedmiotową umowę działały dla pozoru w celu nabycia świadczeń z ubezpieczenia społecznego. O powyższym świadczy fakt, iż ubezpieczona od 5 września 2013 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim oraz, że wskazana umowa była jej pierwszym angażem. W ocenie ZUS, płatnik składek nie przedstawił dowodów na świadczenie pracy przez ubezpieczoną. Ponadto, zdaniem organu rentowego podstawa wymiaru składek u płatnika K. S. kształtowała się na najwyższym poziomie na tle innych osób i nie korelowała z wysokością wynagrodzenia pozostałych pracowników.

Od decyzji tej odwołanie złożyła ubezpieczona K. B. wnosząc o jej zmianę poprzez uznanie, że podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 1 września 2013 r. z tytułu umowy o pracę. Jak wskazała ubezpieczona, aby stwierdzić nieważność umowy, jej sprzeczność z prawem, zmierzanie do obejścia prawa lub pozorność, należy oprzeć powyższe na ustaleniach faktycznych dotyczących okoliczności zawarcia umowy, celów do jakich strony zmierzały oraz rodzaju wykonywanej pracy jak również zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej (k 1).

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie argumentując, iż zaskarżona decyzja została wydana w oparciu o przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i jest faktycznie oraz prawnie uzasadniona (k. 2).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona K. B. (z domu S.) zawarła z E. K. prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...) E. K. w W. umowę o pracę, na czas określony od dnia 1 września 2013 r. do 30 czerwca 2014 r. K. S. została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku intendentki, z wynagrodzeniem 1 800 zł miesięcznie (umowa o pracę, akta ZUS).

Ubezpieczona rozpoczęła pracę u płatnika składek, na terenie Gimnazjum nr 131 w W. w dniu 2 września 2013 r. We wskazanym czasie K. B. była w pierwszym miesiącu ciąży, o czym jeszcze nie wiedziała. Do zadań ubezpieczonej należało zaopatrywanie magazynu mieszczącego się w Gimnazjum nr 131 w W. w produkty spożywcze oraz udzielanie pomocy w kuchni. Do działalności pracodawcy należało bowiem przygotowywanie obiadów dla dzieci uczęszczających do dwóch szkół położonych w dzielnicy U. w W.. W czasie wykonywania pracy, w dniu 4 września 2013 r., ubezpieczona straciła przytomność. Tego dnia udała się do lekarza. Była to druga ciąża ubezpieczonej. K. B. miała problemy z zajściem w ciążę. W dniu 2 maja 2014 r., w 40-stym tygodniu ciąży, ubezpieczona urodziła dziecko. (lista obecności w pracy, zakres czynności- akta ZUS, zeznania świadków: L. K. i D. L. k. 51, zeznania zainteresowanej E. K. k. 52, zeznania ubezpieczonej k. 20-20v, 62-62v tj. nagranie od min. 3:21 do 6:32, okazana na rozprawie książeczka zdrowia dziecka).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie K. B. jest uzasadnione.

Stosownie do treści art. 22 § 1 kp przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Zgodnie zaś z art. 83 § 1 kc, nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.

Artykuł 6 ust. 1 pkt. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Z kolei w art. 11 ust. 1 i 12 ust. 1 przytoczonej ustawy wskazano, że obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz, iż obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 12 lipca 2012 r. II UK 14/12, w orzecznictwie jednolicie przyjmuje się, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru i nie może w związku z tym stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Nie można zatem przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, jeżeli pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca tę pracę przyjmował.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 maja 2006 r. w sprawie II UK 161/05 wskazał, iż przy zakwestionowaniu przez ZUS umowy o pracę rzeczą sądu jest ustalenie, czy faktyczne oświadczenia woli stron miało na celu nawiązanie stosunku pracy w rozumieniu art. 22 k.p, czy też zamiarem pracodawcy było oddanie przysługi ubezpieczonemu w postaci zgłoszenia jej do ubezpieczenia w sytuacji, gdy nie potrzebował pracownika i miał świadomość tego, że umowa nie będzie go obowiązywać, jego ewentualne zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne będą krótkotrwałe, a ubezpieczona była zainteresowana objęciem jej ubezpieczeniem społecznym ze względu na spodziewaną niezdolność do pracy i związane z tym prawo do świadczeń. Gdyby z faktycznych oświadczeń woli stron wynikał taki zamiar, wykonywanie przez ubezpieczonego różnych czynności w firmie nie byłoby traktowane jako wykonywanie umowy o pracę. Natomiast w sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama ich świadomość co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (art. 58 § 1 k.c.).

Zgodnie z treścią art. 58 § 1 kc nieważności czynności prawnej zachodzi, gdy celem czynności prawnej jest obejście ustawy. Przyjmuje się, że działanie mające na celu obejście ustawy polega na wywołaniu pewnego skutku prawnego, który jest zakazany przez przepisy bezwzględnie obowiązujące, za pomocą takiego ukształtowania czynności prawnej, że zewnętrznie ma ona cechy niesprzeciwiające się obowiązującemu prawu. Zgodnie z powyższym, aby przyjąć, że umowa o pracę zmierza do obejścia prawa, wymagane jest poczynienie konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu jaki strony zamierzały osiągnąć, charakteru wykonywanej pracy i zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej.

W świetle powyższego, dokonawszy analizy materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie, Sąd doszedł do wniosku, że umowa o pracę zawarta w dniu 1 września 2013 r. pomiędzy K. B. a E. K. prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...) E. K. w W. nie była zawarta dla pozoru.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania K. B., w których stwierdziła, że podjęła pracę u płatnika składek na stanowisku intendentki i wykonywała ją do momentu zasłabnięcia, tj. do dnia 4 września 2013 r. Sąd nie dostrzegł również przeszkód, by odmówić racji twierdzeniom powódki, która zeznała, że w momencie podjęcia pracy nie wiedziała, że jest w ciąży. W konsekwencji, w owym czasie K. B. podlegała ubezpieczeniom społecznym. Faktyczne wykonywanie obowiązków intendentki w pierwszych dniach września 2013 r. znalazło potwierdzenie w zeznaniach E. K., tj. płatnika składek, oraz innych zatrudnionych przez nią osób: L. K. i D. L.. Zeznania złożone w sprawie są logiczne i spójne. Stawianie się przez K. B. w pracy w dniach 2-4 września 2013 r. znajduje również potwierdzenie w znajdujących się w aktach organu rentowego liście obecności u pracodawcy, E. K..

Reasumując, na podstawie zebranego materiału dowodowego Sąd stwierdził, iż ubezpieczona faktycznie wykonywała pracę jako intendentka. Dlatego też nie można uznać, że umowa o pracę z dnia 1 września 2013 r. została zawarta pomiędzy ubezpieczoną a E. K. dla pozoru. Ponadto, w ocenie Sądu, podejmując pracę K. B. nie wiedziała o tym, że jest w ciąży i nie mogła przypuszczać, że zasłabnie. Tym samym ubezpieczona nie mogła przewidzieć, że stan zdrowia uniemożliwi jej rzeczywiste świadczenie pracy.

Na marginesie należy odnieść się do zarzutu organu rentowego, jakoby wysokość wynagrodzenia K. B. była zbyt wysoka w stosunku do wynagrodzeń innych pracowników, Sąd stwierdził, co następuje. Należy mieć na uwadze, że strony stosunku pracy maja swobodę w kształtowaniu jego treści, w tym w kształtowaniu wysokości wynagrodzenia za pracę. Analizując wysokość wynagrodzenia za pracę ubezpieczonej w niniejszej sprawie, mając na uwadze, że K. B. była zatrudniona w W., gdzie z reguły wynagrodzenie oraz koszty utrzymania kształtują się na wyższym poziomie w stosunku do innych miejscowości, Sad doszedł do przekonania, że nie było ono nadmiernie wysokie. Ubezpieczona miała bowiem zapewnione wynagrodzenie w kwocie 1800 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ par. 2 kpc orzekł jak w wyroku.