Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 431/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 grudnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział
w Ł. na podstawie art. 1 ust. 8 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, po rozpatrzeniu wniosku K. J. z dnia 3 listopada 2014 roku określił, iż według stanu na dzień 3 listopada 2014 roku umorzeniu będą podlegały należności
z tytułu składek:

a) na ubezpieczenia społeczne za okres od kwietnia 2005 roku do września 2005 roku, od listopada 2005 roku do lutego 2009 roku w łącznej kwocie 43.584,73 zł, w tym z tytułu składek – 22.969,73 zł, odsetek – 20.615,00 zł;

b) na ubezpieczenie zdrowotne za okres od kwietnia 2005 roku do września 2005 roku, od listopada 2005 roku do lutego 2009 roku w łącznej kwocie 15.921,59 zł, w tym z tytułu składek – 8.456,59 zł, odsetek – 7.465,00 zł;

c) na Fundusz Pracy za okres od maja 2005 roku do lipca 2005 roku, od lutego 2006 roku do kwietnia 2006 roku, od czerwca 2006 roku do lutego 2009 roku w łącznej kwocie 2.861,32 zł, w tym z tytułu składek 1.540,32 zł, odsetek – 1.321,00 zł.

Jednocześnie określił, iż warunkiem umorzenia wskazanych wyżej należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Wskazano, że należności z tytułu składek za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku nieobjęte postępowaniem o umorzenie należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia
13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych oraz wydanym na jej podstawie rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest Zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że w wyniku analizy całokształtu sprawy ustalono, że K. J. prowadził działalność gospodarczą w okresie od dnia 1 kwietnia 2005 roku do dnia 28 lutego 2013 roku i podlegał ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu. Po rozliczeniu jego konta w Kompleksowym Systemie Informatycznym na dzień 3 listopada 2014 roku ustalono zaległości za osobę prowadzącą działalność gospodarczą:

a) na ubezpieczenia społeczne za okres od kwietnia 2005 roku do września 2005 roku, od listopada 2005 roku do lutego 2010 roku, od września 2011 roku do lutego 2013 roku z tytułu składek (należność główna) – 40.129,63 zł, koszty upomnienia – 8,80 zł;

b) na ubezpieczenie zdrowotne za okres od kwietnia 2005 roku do września 2005 roku, od listopada 2005 roku do lutego 2010 roku, od września 2011 roku do lutego 2013 roku z tytułu składek (należność główna) – 15.717,25 zł, koszty upomnienia – 8,80 zł;

c) na Fundusz Pracy za okres od maja 2005 roku do lipca 2005 roku, od lutego 2006 roku do kwietnia 2006 roku, od czerwca 2006 roku do lutego 2010 roku, od września 2011 roku do lutego 2013 roku z tytułu składek (należność główna) 3.030,86 zł, koszty upomnienia – 8,80 zł.

Ponadto wskazano, że po dokonaniu szczegółowej analizy stanu zadłużenia ustalono, iż umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek za osobę prowadzącą działalność szczegółowo wskazane w pkt. I decyzji.

/ decyzja– k. 18-19 akt ZUS/

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym dnia 14 stycznia 2015 roku K. J. wniósł o umorzenie wszystkich zaległości. W uzasadnieniu podniósł, że obecnie przebywa w Zakładzie Karnym i nie jest w stanie uregulować żadnych należności. Wskazał także, że działalność, którą prowadził w okresie od dnia 1 kwietnia 2005 roku do dnia
28 lutego 2013 roku nie przynosiła żadnych dochodów, przyniosła natomiast ogromne straty. Do odwołania wnioskodawca załączył zaświadczenie z dnia 30 października 2014 roku Zakładu Karnego nr 2 w Ł. wskazujące, że od dnia 16 lipca 2013 roku jest pozbawiony wolności, a przewidywany koniec kary przypada na dzień 16 lipca 2015 roku.

/odwołanie k. 2-2 odwrót, zaświadczenie – k.3, koperta – k.8/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 16 lutego 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

/ odpowiedź na odwołanie – k. 9-10/

Na rozprawie w dniu 16 listopada 2015 roku wnioskodawca podtrzymał odwołanie, podnosząc, że po opuszczeniu Zakładu Karnego podjął pracę na podstawie umowy zlecenie oraz oświadczył, że będzie spłacał zadłużenie, gdy uzyska stałe zatrudnienie. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.

/e-protokół rozprawy z dn. 16.11.2015 r. oświadczenia wnioskodawcy i pełnomocnika organu rentowego : 00:00:30 – płyta CD k. 19/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca K. J. prowadził działalność gospodarczą w okresie od dnia
1 kwietnia 2005 roku do dnia 28 lutego 2013 roku.

/ wniosek część A pkt II – informacja o prowadzonej działalności) – k. 11 akt ZUS/

Działalność gospodarcza była zawieszona w okresie od dnia 28 lutego 2013 roku do 28 lutego 2015 roku.

/bezsporne/

Z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej K. J. podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w okresie od dnia 1 kwietnia 2005 roku do dnia 28 lutego 2013 roku

/bezsporne; wniosek – k. 14 akt ZUS/

K. J. posiada zaległości za osobę prowadzącą działalność gospodarczą z tytułu składek na dzień 3 listopada 2014 roku w łącznej wysokości 58.877,74 zł plus koszty upomnienia w wysokości 26,40 zł, w tym:

/wniosek (część C pkt II – saldo i okres zaległości) – k. 14 akt ZUS/

Wnioskiem z dnia 3 listopada 2014 roku na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. z 2012 r., poz. 1551) K. J. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z prośbą o umorzenie nieopłaconych należności składkowych na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe – całości zadłużenia za okres od 1 kwietnia 2005 roku objęty ustawą do opłacania, których zobowiązany był z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, wskazując, że została ona zawieszona w okresie od dnia 28 lutego 2013 roku do 28 lutego 2015 roku.

/ wniosek – k. 1-2 akt rentowych/

Organ rentowy określił, że na dzień 3 listopada 2014 roku umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na:

/wniosek (część C pkt II – saldo i okres zaległości) – k. 14 akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 31 grudnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział w Ł. na podstawie art. 1 ust. 8 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, po rozpatrzeniu wniosku K. J. z dnia 3 listopada 2014 roku określił, iż według stanu na dzień 3 listopada 2014 roku umorzeniu będą podlegały należności
z tytułu składek:

Ponadto organ rentowy określił, że warunkiem umorzenia wskazanych wyżej należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Wskazano, że należności z tytułu składek za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku nieobjęte postępowaniem o umorzenie należy uregulować
w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się przedmiotowej decyzji wraz
z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie.

/ decyzja– k. 18-19 akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowego ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, a mianowicie o powołane wyżej dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz w załączonych aktach organu rentowego. Przedmiotowe dokumenty nie były kwestionowane w toku postępowania przez żadną ze stron i pozwalają, zdaniem Sądu Okręgowego, na wydanie prawidłowego rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie podlega oddaleniu.

W dniu 15 stycznia 2013 roku weszła w życie ustawa z dnia 9 listopada 2012 roku
o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. 2012 poz. 1551). Ustawa ta – zwana dalej ustawą abolicyjną - przewiduje możliwość umorzenia składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy oraz odsetek za zwłokę i pozostałych powstałych kosztów
(w tym kosztów egzekucyjnych), dla wszystkich osób prowadzących pozarolniczą działalność, które w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku podlegały obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu,
z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności i nie opłaciły należnych z tego tytułu składek.

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 ustawy abolicyjnej, na wniosek osoby podlegającej
w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 roku obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.):

1) która przed dniem 1 września 2012 r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności
i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8,

2) innej niż wymieniona w pkt 1

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

W ustępie 2 art. 1 ustawy abolicyjnej przewidziano, że w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy wymienionej w ust. 1, wniosek o umorzenie składa płatnik składek. Natomiast w ustępie 3 art. 1 ustawy abolicyjnej postanowiono, że w przypadku, gdy płatnik, o którym mowa w ust. 2, zakończył prowadzenie pozarolniczej działalności, wniosek o umorzenie składa osoba,
o której mowa w ust. 1.

Zgodnie zaś z dyspozycją ust. 6 art. 1 ustawy abolicyjnej umorzenie należności,
o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Zgodnie z uregulowaniem art. 1 ust. 8 powołanej ustawy Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję określającą warunki umorzenia, w której ustala także kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6, z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych.

Powyższa ustawa uzależnia jednak możliwość umorzenia zaległości z okresu od dnia
1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku od nieposiadania zaległości w opłacie za składki niepodlegające umorzeniu. Warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6, jest bowiem nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego (ust. 10 ustawy abolicyjnej).

Zgodnie zaś z treścią ust. 11 przywołanej ustawy należności, które nie podlegają umorzeniu, należy uregulować - opłacić w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji o umorzeniu należności.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o odmowie umorzenia należności,
o których mowa w ust. 1 i 6 - w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 10,
z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12 (ust. 13 ustawy abolicyjnej).

K. J. wystąpił z wnioskiem do organu rentowego o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych składek w związku z podleganiem ubezpieczeniu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie analizowanej ustawy abolicyjnej.

W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, iż wnioskodawca nie opłacił należnych składek, które w świetle powyższej ustawy nie podlegały umorzeniu. Odwołujący stanął jedynie na stanowisku, że nie posiada środków na opłacenie należności niepodlegających umorzeniu i wnosił o umorzenie pozostałych należności bezwarunkowo.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawcy spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach dozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (patrz wyrok SN z dnia
17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76). Tymczasem wnioskodawca nie wykazał w niniejszym postępowaniu za pomocą dostępnych środków dowodowych, że nie jest zobowiązany do spłaty należności niepodlegających umorzeniu i tym samym spełnia warunki umorzenia określone w ustawie z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność bezwarunkowo.

Tym samym wobec treści przywołanych przepisów ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku, organ rentowy prawidłowo wydał decyzję określającą warunki umorzenia, w której uzależnił umorzenie należności K. J. od spłaty przez niego należności niepodlegających umorzeniu należności.

Jednocześnie wskazać należy, że bez znaczenia w tym postępowaniu pozostają okoliczności związane z brakiem środków finansowych wnioskodawcy na zapłatę zadłużenia, gdyż przedmiotem niniejszego postępowania jest zgodność z prawem decyzji organu rentowego określającej wysokość należności podlegających umorzeniu w trybie ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku i warunki tego umorzenia.

W tym stanie rzeczy odwołanie wnioskodawcy jako niezasadne podlegało oddaleniu,
o czym Sąd Okręgowy orzekł w sentencji orzeczenia na postawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy razem z pouczeniem o sposobie i terminie do wniesienia apelacji.

14.12.2015r.

VIII U 431/15

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE