Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 12 marca 2015 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu oddalił powództwo P. K. przeciwko E. K. o zapłatę kwoty 12.000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 20 maja 2013 roku do dnia zapłaty, a także orzekł o kosztach procesu.

Oddalając powództwo Sąd I instancji uznał za nieudowodniony fakt udzielenia pozwanej pożyczki. Przedstawione przez powoda dowody budziły uzasadnione wątpliwości Sądu, zaś pozwana kategorycznie zaprzeczała, jakoby otrzymała od powoda jakąkolwiek kwotę pożyczki. Zeznania powoda i zgłoszonych przez niego świadków nie potwierdziły w sposób nie budzący wątpliwości wersji podanej przez powoda.

Apelację od powyższego wyroku zaskarżając go w całości wywiódł powód.

W apelacji powód podniósł zarzuty:

- obrazy art. 6 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że powód nie udowodnił zasadności i wysokości udzielonej pozwanej pożyczki w lipcu 2009 roku;

- obrazy art. 232 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i nietrafne uznanie przez Sąd I instancji, że powód nie wskazał dowodów potwierdzających udzielenie pozwanej pożyczki w lipcu 2009 roku;

- obrazy art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów wyrażającą się w uznaniu za niewiarygodne zeznania świadków: L. M. (1), który był obecny w trakcie wręczania pieniędzy przez powoda pozwanej i widział pozwaną oraz był w stanie ją rozpoznać w momencie przekazywania pieniędzy oraz świadka M. M., która zeznała, że w jej obecności pozwana przyznała okoliczność otrzymania pożyczki od powoda i zobowiązała się do zwrotu udzielonej pożyczki;

- obrazy art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak prawno - relewantnej argumentacji Sądu meriti na jakich zasadach i z jakiego powodu Sąd odmówił wiary zeznaniom powoda, zeznaniom świadka L. M. (2) i świadka M. M. oraz dlaczego w sposób bezkrytyczny uznał za wiarygodne zeznania świadka R. G. i J. J. i samej pozwanej;

- obrazy art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak prawno - relewantnej argumentacji Sądu I instancji bez przedstawienia w pisemnych motywach uzasadnienia zaskarżonego rozstrzygnięcia dlaczego powód nie udowodnił zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o jego uchylenie i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna i podlega oddaleniu.

Zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego odpowiada bowiem prawu aczkolwiek z częściowo innych przyczyn niż wskazane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Podniesione przez powoda zarzuty apelacyjne, choć zostały ujęte w dość złożonej konfiguracji poprzez powołanie się na naruszenie odpowiednich przepisów prawa materialnego i procesowego, w istocie kwestionują przeprowadzoną przez Sąd Rejonowy ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i kładą akcent na uchybienia postępowania dowodowego.

Przystępując do rozważań nad tak sformułowanymi zarzutami apelacji, już na wstępie należy zaznaczyć, iż Sąd Okręgowy dokonał odmiennej niż Sąd I instancji oceny dopuszczalności w niniejszej sprawie dowodu ze świadków i z przesłuchania stron na okoliczność udzielenia przez powoda pożyczki pozwanej.

Miarodajny w tym zakresie jest przepis art. 74 § 1 k.c. w związku z art. 720 § 2 k.c., zgodnie z którym dla ważności umowy pożyczki nie jest wymagana szczególna forma, jednakże umowa pożyczki, której wartość przenosi 500 zł, powinna być dla celów dowodowych, stwierdzona pismem. Omawiana regulacja wprowadza zatem ograniczenia dowodowe ze źródeł osobowych na fakt dokonania czynności w związku z niezachowaniem formy pisemnej zastrzeżonej dla celów dowodowych.

Sąd Rejonowy dopuszczając dowód z zeznań świadków jak i przesłuchania stron na fakt zawarcia między stronami umowy pożyczki oparł się na przepisie art. 74 § 2 k.c. wskazując, że dokumentem uprawdopodabniającym dokonanie tej czynności prawnej jest wezwanie do zwrotu pożyczki wystosowane przez powoda do pozwanej w 2013 roku.

Sąd Okręgowy w obecnym składzie nie podziela tego stanowiska. Aprobując wszakże powołany w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku pogląd Sądu Najwyższego, iż początkiem dowodu na piśmie, czyli dokumentem wykazującym, iż czynność została dokonana, może być każdy dokument, którego treść bezpośrednio lub pośrednio wskazuje na fakt dokonania czynności (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2004 roku w sprawie II CK 527/03, publ. Program Komputerowy Lex nr 174143) wyrazić należy przekonanie, że przedłożone przez powoda wezwanie do zapłaty nie stanowi w tym świetle takiego uprawdopodobniającego pisma.

W ocenie Sądu Okręgowego opisane wezwanie do zapłaty ma charakter wtórny w stosunku do faktu ewentualnego zawarcia umowy pożyczki, stąd też nie wskazuje nawet w sposób pośredni na dokonanie tej czynności. Dokument ten pochodzi tylko od jednej strony – powoda – został wytworzony jedynie przy jego udziale, a ponadto w okolicznościach, na które druga strona nie miała żadnego wpływu. Zresztą jego treść nie nawiązuje do samego faktu zawarcia umowy, nie stanowi jego potwierdzenia, a jedynie oświadczenie woli jednej ze stron. Uznać zatem należy, iż nie uprawdopodabnia w sposób obiektywny faktu zawarcia między stronami umowy. Przyjęcie odmiennego poglądu prowadziłoby do nadmiernego uprzywilejowanie jednej ze stron i w rezultacie byłoby sprzeczne nie tylko z ratio legis omawianej regulacji, ale także z semantyczną treścią pojęcia „uprawdopodobnienia”.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji naruszony został przepis o dopuszczalności dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania stron i z tego względu wyniki tych niedopuszczalnych dowodów podlegały pominięciu, tak jakby dowody te nie były przeprowadzone.

Stosownie do przepisu art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W myśl art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

W sytuacji procesowej z jaką mamy do czynienia w niniejszej sprawie na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia faktu udzielenia pozwanej pożyczki w wysokości określonej przez żądanie pozwu.

Wobec powyższych uwag należy uznać, że powód ciężarowi temu nie sprostał. Nie przedstawił on bowiem żadnego dowodu na potwierdzenie okoliczności stanowiących podstawę powództwa. Samo zaś gołosłowne twierdzenie, wobec kategorycznego zaprzeczenia przez pozwaną nie stanowi podstawy do uwzględnienia jego żądania.

Całkowicie chybiony jest również podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 328 k.p.c. Zdaniem Sądu Okręgowego Sąd I instancji szczegółowo wyjaśnił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku motywy rozstrzygnięcia, w tym przyczyny, dla których uznał za udowodnione roszczenie powoda. Przy każdym ustaleniu faktycznym Sąd I instancji wskazywał na jakich dowodach się oparł. Dodać zresztą trzeba, że o uchybieniu przepisowi art. 328 k.p.c. można mówić wtedy, gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera elementów konstrukcyjnych pozwalających na kontrolę orzeczenia, weryfikację stanowiska Sądu, zaś skarżący winien wykazać dla skuteczności stawianego w tym zakresie zarzutu, że nie ma z tej przyczyny możliwości jednoznacznej rekonstrukcji podstaw rozstrzygnięcia sprawy. Kwestionowanie zatem zaskarżonego rozstrzygnięcia przez pryzmat naruszenia art. 328 k.p.c. nie może odnieść zamierzonego przez powoda skutku.

Należy również przypomnieć, że z

arzuty naruszenia przepisów postępowania, których skutkiem nie jest nieważność postępowania, wtedy mogą być skutecznie podniesione, gdy strona skarżąca wykaże, że zarzucane uchybienie miało wpływ na treść rozstrzygnięcia,

Sąd Okręgowy w pełni podziela przy tym stanowisko, że skoro uzasadnienie wyroku, mające wyjaśnić przyczyny, dla których orzeczenie zostało wydane, jest sporządzane już po wydaniu wyroku, to wynik sprawy nie może zależeć od tego, jak zostało ono napisane i czy zawiera wszystkie wymagane elementy. W konsekwencji zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych przypadkach, w których treść uzasadnienia orzeczenia Sądu drugiej instancji całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia (porównaj między innymi wyroki Sądu Najwyższego z: 27 czerwca 2001 r., II UKN 446/00, OSNP 2003, nr 7, poz. 182; 5 września 2001 r., I PKN 615/00, OSNP nr 15, poz. 352; 24 lutego 2006 r., II CSK 136/05; 24 sierpnia 2009 r., I PK 32/09; 16 października 2009 r., I UK 129/09; 8 czerwca 2010 r., I PK 29/10). W rozpoznawanej sprawie taka sytuacja jednak z całą pewnością nie zachodzi.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu

Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z § 6 pkt 5 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz.U.2013.490 j.t.) stosownie do wyniku postępowania. Na koszty postępowania apelacyjnego złożyła się kwota 1.200 złotych kosztów zastępstwa procesowego.