Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu IV Wydział Karny – Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Hanna Bartkowiak

Protokolant: apl. sędz. A. N.

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Poznaniu H. P.

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2015 r.

sprawy M. W. (1)

oskarżonego z art. 278 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Pile

z dnia 19 maja 2015 r. sygn. akt II K 280/14

1.  Utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok.

2.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat J. M. kwotę 516,60 zł brutto, z tytułu zwrotu kosztów nieopłaconej obrony udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

3.  Zwalnia oskarżonego z obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów procesu za postępowanie odwoławcze, w tym nie wymierza mu opłaty za II instancję.

H. B.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Pile, wyrokiem z dnia 19 maja 2015 r. wydanym w postępowaniu o sygn. akt II K 280/14, uznał oskarżonego M. W. (1) za winnego przestępstwa z art. 278 § 1 i 3 kk i za to wymierzył mu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności, zaliczając na jej poczet okres zatrzymania w dniach 23-25 lutego 2014 r. W punkcie III, na podstawie art. 46 § 1 kk nałożył na oskarżonego obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę kwoty 626 zł na rzecz (...) Sp. z o.o., a w punktach IV-V orzekł o kosztach postępowania, w tym kosztach z tytułu nieopłaconej obrony udzielonej z urzędu (k. 187).

Powyższy wyrok, w części rozstrzygającej o karze, zaskarżył obrońca oskarżonego.

Apelujący zarzucił orzeczeniu rażącą niewspółmierność kary poprzez wymierzenie kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej na okres próby (k. 200-202).

W konsekwencji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary 3 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna i nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie należy zauważyć, iż Sąd I instancji w sposób staranny rozważył dowody i okoliczności ujawnione w toku przewodu sądowego, na ich podstawie dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, a do przypisanego oskarżonemu czynu zastosował prawidłową kwalifikację prawną. Należycie też wykazał winę oskarżonego, a swoje stanowisko w sposób szczegółowy i przekonywujący umotywował w pisemnym uzasadnieniu. Uzasadnienie to odpowiada wymogom z art. 424 k.p.k., umożliwiając pełną kontrolę odwoławczą zaskarżonego rozstrzygnięcia. Należy jednocześnie podkreślić, że w rozpoznanym tu środku odwoławczym zakwestionowana została wyłącznie ta część wyroku, która odnosiła się do kary. Apelujący nie podważał w żadnej mierze ustaleń poczynionych przez Sąd I instancji odnośnie do stanu faktycznego sprawy, uznania winy oskarżonego czy społecznej szkodliwości jego czynu. Nie podnosił on także by w trakcie postępowania przed tym Sądem czy też w jego orzeczeniu dopuszczono się uchybień stanowiących tzw. bezwzględne przesłanki odwoławcze wymienione w art. 439 i 440 kpk. Takowych przesłanek nie stwierdzono również w toku przeprowadzonej kontroli instancyjnej. W opinii Sądu Okręgowego nie uzewnętrzniły się w sprawie żadne okoliczności, które przemawiałyby za uchyleniem bądź zmianą zaskarżonego orzeczenia niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych w apelacji zarzutów.

Przystępując do opisania powodów takiego rozstrzygnięcia, właściwym będzie przypomnienie, że w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, zarzut niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można podnosić wówczas „gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy – gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą” (wyrok SN z 11 kwietnia 1985r. V KRN 178/85, OSNKW 1985/7-8/60).

Odnosząc te założenia do realiów niniejszej sprawy, w tym okoliczności przedmiotowo-podmiotowych popełnionego czynu oraz danych osobopoznawczych zebranych o oskarżonym M. W. (1), a także przy uwzględnieniu reguły z art. 447 § 2 kpk, należało uznać, że kara mu wymierzona w żadnym razie nie była rażąco niewspółmierna. Wręcz przeciwnie, trafnie odzwierciedla ona jego winę, stopień szkodliwości społecznej jego zachowania i oddaje właściwie społeczny sprzeciw dla sprawców tej kategorii przestępstw. Trafnie wyliczone przez Sąd Rejonowy okoliczności działania oskarżonego jednoznacznie świadczyły o jego głębokiej demoralizacji oraz utrwalonym braku poszanowania dla obowiązującego porządku prawnego. Na szczególne uwypuklenie zasługuje fakt, że wobec podsądnego polskie sądy wydały od 2013 r. aż siedem skazujących wyroków karnych. Jednym zaś z nich, wydanym przez Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w dniu 4 lutego 2014 r. pod sygn. sygn. akt IV K 707/13, został on skazany za przestępstwo z art. 284 § 3 kk na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności (informacja K., k. 148-149v). Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 12 lutego 2014 r., a zatem na dwa dni przed popełnieniem przez podsądnego przestępstwa przypisanego mu w przedmiotowym postępowaniu. Ta okoliczność wymownie świadczy o niezmienności jego negatywnej postawy.

Należy tu też wskazać, że niepodejmowanie przez podsądnego pracy i pozostawanie na utrzymaniu matki pogłębia nieufność do jego przyszłego zachowania.

Uwzględniwszy powyższe, odnosząc się do wywodów skarżącego, Sąd Okręgowy nie znalazł powodów do zakwestionowania odmowy udzielenia oskarżonemu M. W. (1) dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary. Dotychczasowa jego postawa, a w szczególności uprzednia karalność za przestępstwa i popełnienie przedmiotowego przestępstwa w okresie próby (ustalonym wyrokiem Sądu Rejonowego w Gryfinie z dnia 3 września 2013 r., sygn. akt II K 318/13 – informacja K., k. 148-149v) blokuje możliwość założenia pozytywnej prognozy kryminologicznej. Przekonania tego nie mogły zmienić przywołane przez skarżącego okoliczności łagodzące ocenę właściwości i warunków osobistych jego mandanta. Miały one bowiem umiarkowany, nienadzwyczajny charakter. Ze względu na moc zgromadzonych już na samym początku procesu dowodów, M. W. (1) nie miał przecież dużego pola manewru w zakresie utrudniania postępowania karnego i zaprzeczania swej winie.

Z kolei niewielka wartość skradzionych przedmiotów została już przez Sąd I instancji uwzględniona przy ustalaniu, iż czyn M. W. stanowi wypadek mniejszej wagi, co rzutowało na obniżony próg sankcji z art. 278 § 3 kk. Ta okoliczność nie mogła zaś jednocześnie być uznana za przemawiającą za zastosowaniem dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary, które zależne jest od przesłanek wskazanych w art. 69 § 1 i 2 kk.

W tym miejscu warto wspomnieć, iż wobec zmiany Kodeksu karnego z dniem 1 lipca 2015 r., gdzie art. 69 § 1 został zmieniony przez art. 1 pkt 33 lit. a ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw Dz.U. z 2015 r. poz. 396), względniejsza dla sprawcy była ustawa karna obowiązująca w chwili czynu oskarżonego niż ta obowiązująca w chwili orzekania przez Sąd Okręgowy. Wedle nowego brzmienia art. 69 § 1 kk warunkowe zawieszenie wykonania kary wobec sprawcy, który w czasie popełniania czynu był skazany na karę pozbawienia wolności, jest w ogóle niedopuszczalne. W przypadku zatem oskarżonego M. W. (1), który wyrokiem z dnia 3 września 2013 r. został skazany przez Sąd Rejonowy w Gryfinie na karę pozbawienia wolności (sygn. akt II K 318/13) dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia kary za obecnie osądzane przestępstwo byłoby wyłączone. W tym postępowaniu, stosując ustawę względniejszą (art. 4 § 1 kk), należało zatem badać przesłanki z art. 69 § 2 kk. Wyniki tych czynności wypadły jednak dla oskarżonego niekorzystnie.

Sąd niższej instancji, uwzględniwszy całokształt istotnych okoliczności sprawy, prawidłowo uznał, że M. W. (1), dopuszczając się przypisanego mu w tym procesie czynu, dał ewidentnie wyraz temu, iż nie wyciągnął oczekiwanych wniosków z poprzednio prowadzonych przeciwko niemu postępowań karnych. Oskarżony ten – o czym wspomniano już wyżej, a co Sąd Rejonowy opisał na stronie 1 swego uzasadnienia (k. 190) – był już siedmiokrotnie karany przez polskie sądy za podobne występki. W tym raz został skazany na karę grzywny, pięciokrotnie na kary ograniczenia wolności oraz raz na karę jednego roku pozbawienia wolności w zawieszeniu na okres 4 lat próby. W oparciu o te ustalenia stwierdzić trzeba, że wolnościowe środki represji karnej nie osiągnęły zakładanych celów. Przede wszystkim nie powstrzymały oskarżonego od dalszego naruszania prawa. W tej sytuacji, wobec nieskuteczności metod represji dotąd stosowanych, zasadny jest wniosek o potrzebie silniejszego nań oddziaływania. Nie ma bowiem żadnej gwarancji, że kolejne środki o charakterze wolnościowym czy probacyjnym – dotąd nieskuteczne – zaczną obecnie przynosić zamierzone efekty. Dodatkowo, kolejna kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania mogłaby zostać niewłaściwie zinterpretowana. Mianowicie wywołać wrażenie, tak w wymiarze indywidualnym jak i powszechnym, o pobłażliwości wymiaru sprawiedliwości dla szkodliwych społecznie zachowań.

Po kontroli instancyjnej przeprowadzonej przez Sąd Rejonowy oceny sytuacji oskarżonego M. W. (1) Sąd odwoławczy uznał zatem, że wniosek apelującego o wydanie wyroku łagodniejszego dla tego podsądnego - nie zasługiwał na akceptację.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy nie widział podstaw aby ingerować w kontrolowane orzeczenie w części dotyczącej wymiaru kary

W konsekwencji, utrzymał zaskarżony wyrok w mocy, o czym orzekł w punkcie 1 sentencji.

W punkcie 2 Sąd II instancji zdecydował natomiast o kosztach nieopłaconej obrony udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym. Na podstawie § 2 pkt 1 i 3, § 14 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (j.t. Dz. U. z 2013, poz. 461) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. M. kwotę 516,60 zł brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

W punkcie 3 orzekł natomiast o kosztach postępowania odwoławczego. Na podstawie art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 636 § 1 kpk zwolnił oskarżonego od obowiązku ich zwrotu Skarbowi Państwa, a w tym nie wymierzył mu opłaty za drugą instancję. Postanowić tak należało, gdyż M. W. (1) nie posiada znaczącego majątku, a bliska perspektywa odbycia kary pozbawienia wolności utrudni mu podjęcie dobrze płatnej pracy. Obciążenie tymi kosztami utrudniłoby mu również dopełnienie obowiązku naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody.

H. B.