Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 9 czerwca 2015 roku, wydanym w sprawie z powództwa (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w P. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w Ł. o zapłatę kwoty 2.211,53 złotych, Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim, na skutek zaskarżenia nakazu zapłaty co do kwoty 246,00 złotych, oddalił powództwo i zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 570,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, sygn. akt V GC upr 212/15 (wyrok – k. 89; uzasadnienie – k. 98 – 104).

Apelację od powyższego orzeczenia złożyła powódka – (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w P., zaskarżając je w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi skarżąca zarzuciła naruszenie przepisów:

I.  prawa materialnego, tj.:

- przepisów art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 46 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze (tj. Dz. U. z 2013 roku, poz. 1443 z późn. zm.) poprzez błędną ich wykładnię i w konsekwencji bezpodstawne przyjęcie przez Sąd I instancji, iż uchwały Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej nr (...) z dnia 18 grudnia 2012 roku oraz nr (...) z dnia 26 listopada 2013 roku w sprawie ustalenia opłat związanych z windykacją należności są nieważne z mocy prawa jako sprzeczne z przepisem ustawy;

- przepisu art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (tj. Dz. U. z 2013 roku, poz. 1222 z późn. zm.) poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie, że opłaty związane z windykacją należności nie są opłatami związanymi z eksploatacją czy zarządem nieruchomością;

- dokonanie ustaleń faktycznych stanowiących podstawę wyroku sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegających na przyjęciu, że powód nie wykazał, iż każde z upomnień, not i wezwań zostało faktycznie doręczone pozwanej, podczas gdy powód złożył w przedmiotowej sprawie kserokopie książki nadawczej stanowiące dowody na okoliczność wysłania danego dnia pisma do pozwanego;

II. postępowania mogące mieć wpływ na wynik sprawy tj. przepisu art. 233 k.p.c. poprzez niewłaściwą ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji uznanie przez Sąd I instancji, że opłaty związane z windykacją należności stanowią karę dla członka spółdzielni niemającą związku z ponoszeniem opłat eksploatacyjnych ani z zarządem nieruchomością, a ich wysokość jest dowolna i niczym nie udowodniona.

Wskazując na powyższe zarzuty Skarżąca wniosła o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa w całości, a w razie nieuwzględnienia tego wniosku o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Ponadto wniosła o przeprowadzenie rozprawy i zasądzenie od pozwanej kosztów postępowania za obie instancje z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (apelacja – k. 106 – 108).

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od powódki kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych (odpowiedź na apelację - k. 117 – 118).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przedmiotowa sprawa podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym uregulowanym w art. 505 ¹k.p.c. - art. 505 ¹⁴ k.p.c.

W postępowaniu tym apelację można oprzeć na dwóch wskazanych w przepisie art. 505 ⁹ § 1 ¹ k.p.c. podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy.

W świetle stanowiska Sądu Najwyższego apelacja w postępowaniu uproszczonym ma charakter apelacji ograniczonej (por. stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w uchwale z dnia 31 stycznia 2008 roku, III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55, mającej moc zasady prawnej). Oznacza to, że jej celem jest kontrola wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji (z punktu widzenia jego zgodności z materiałem procesowym pozostającym w dyspozycji sądu orzekającego) w granicach wyznaczonych przez treść zarzutów apelacji.

Apelacja jest bezzasadna.

Chybiony jest zarzut naruszenia przepisów postępowania, mogące mieć wpływ na wynik sprawy, tj. przepisu art. 233 k.p.c. poprzez niewłaściwą ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji uznanie przez Sąd I instancji, że opłaty związane z windykacją należności stanowią karę dla członka spółdzielni nie mającą związku z ponoszeniem opłat eksploatacyjnych ani z zarządem nieruchomością, a ich wysokość jest dowolna i niczym nie udowodniona.

Powódka w apelacji zarzuciła Sądowi Rejonowemu naruszenie całego art. 233 k.p.c. Jednakże § 2 tego przepisu dotyczy sytuacji odmowy przedstawienia przez stronę dowodu, która w sprawie nie miała miejsca. Sąd Okręgowy odniósł zatem wskazany w apelacji zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. do § 1 tego przepisu.

W myśl art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Celem sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia. Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich wystąpienia w danej sytuacji. Jeśli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym to ocena taka nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać choćby w równym stopniu na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Należy podkreślić, iż tylko w przypadku, gdy konkluzje sądu nie znajdują odzwierciedlenia w zgromadzonym materiale dowodowym lub gdy wnioskowanie wykracza poza schematy logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Wnikliwa analiza zgromadzonego materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż w niniejszej sprawie przypadek taki nie miał miejsca.

Dokonane przez Sąd I instancji ustalenia dotyczące braku podstawy żądania przez powodową Spółdzielnię zapłaty zaległości z tytułu opłat związanych z windykacją należności są prawidłowe albowiem Sąd Rejonowy dokonał właściwej oceny materiału dowodowego w tym zakresie, wyprowadzając z niego logiczne i zgodne z doświadczeniem życiowym wnioski, a ponadto stanowisko swoje należycie umotywował. Przeprowadzona przez Sąd ocena zgromadzonych w sprawie dowodów nie wykracza poza granice swobodnej oceny dowodów. Zauważyć należy, iż Sąd Rejonowy trafnie wskazał, iż opłaty ustalane uchwałami Rady Nadzorczej nie wiązały członków Spółdzielni bowiem nie miały odzwierciedlenia ani w statucie ani też w innych aktach nadrzędnych, tj. ustawie Prawo spółdzielcze i ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych.

Nie zasługuje na uwzględnienie podniesiony przez Skarżącą zarzut dokonania ustaleń faktycznych stanowiących podstawę wyroku sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegających na przyjęciu, że powód nie wykazał, iż każde z upomnień, not i wezwań zostało faktycznie doręczone pozwanej, podczas gdy powódka złożyła w przedmiotowej sprawie kserokopie książki nadawczej stanowiące dowody na okoliczność wysłania danego dnia pisma do pozwanego.

Wskazać należy, że sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego ma miejsce wówczas, gdy rozstrzygnięcie sądu I instancji jest sprzeczne z istotnymi dla rozstrzygnięcia okolicznościami, które sąd ustalił w toku postępowania albo, gdy wyprowadził logicznie błędny wniosek z ustalonych przez siebie okoliczności, albo wreszcie, gdy sąd przyjął fakty za ustalone bez dostatecznej podstawy. Przez okoliczności w powyższym rozumieniu należy rozumieć okoliczności faktyczne. Chodzi tu, bowiem jedynie o błędy dotyczące elementu faktycznego orzeczenia. Sąd II instancji bada czy w stanie faktycznym sprawy nie zachodzą sprzeczności między poszczególnymi ustaleniami oraz czy stan faktyczny stanowi harmonijną całość. Zakres kontroli apelacyjnej nie obejmuje całej sfery faktycznej sprawy, ale tylko zebrany materiał procesowy. W rozpoznawanej sprawie nie ma podstaw do przyjęcia, że rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji jest sprzeczne z tymi okolicznościami, które zostały ustalone w toku postępowania. Nie można zarzucić temu Sądowi, iż wyprowadził logicznie błędny wniosek z ustalonych przez siebie okoliczności, czy też przyjął fakty za ustalone bez dostatecznej podstawy (fakty nie potwierdzone materiałem), bądź przeciwnie - uznał za nieudowodnione pewne fakty mimo istnienia ku temu dostatecznej podstawy w zebranym materiale. Powódka nie podjęła nawet próby wykazania sprzeczności konkretnych ustaleń Sądu pierwszej instancji z poszczególnymi dowodami zgromadzonymi w toku postępowania przyjętymi przez ten sąd za podstawę faktyczną rozstrzygnięcia.

W toku postępowania sądowego powódka w odpowiedzi na zarzut pozwanej związany z brakiem doręczenia upomnień, not i wezwań załączyła kopie książki nadawczej (kopie kart książki nadawczej –k. 70 – 78). Jednakże Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił przedstawione przez powódkę dowody, wskazując, iż z kopii nie wynika konkretnie, co zostało wysłane w poszczególnych przesyłkach. Nie budziło jedynie wątpliwości, że pozwana otrzymała przedsądowe wezwanie do zapłaty, o czym świadczył dowód doręczenia na karcie 10 akt sprawy. Nie mniej jednak kopie książki nadawczej dowodzą jedynie, iż powódka wysyłała pisma pozwanej, nie obrazują jednak jakie pisma zawierały poszczególne przesyłki. Na dowodzie nadania z dnia 28 stycznia 2014 roku (k. 73) znalazł się zapis, że dotyczy ono pisma nr (...), tj. wezwania do zapłaty z dnia 23 stycznia 2014 roku (k. 32). Wobec tego, zasadnie Sąd Rejonowy przyjął, iż nie można było uznać za wykazane, że każde z upomnień, not i wezwań zostało faktycznie doręczone pozwanej.

Odnosząc się do podniesionego przez Skarżącą zarzutu naruszenia prawa materialnego, tj. art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (tj. Dz. U. z 2013 roku, poz. 1222 z późn. zm.) poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie, że opłaty związane z windykacją należności nie są opłatami związanymi z eksploatacją czy zarządem nieruchomością, uznać należało go za chybiony.

Zgodnie z treścią art. 4 powołanej ustawy członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu.

Trafnie Sąd Rejonowy wskazał, iż opłaty windykacyjne, które powodowa Spółdzielnia nałożyła na pozwanego w związku z koniecznością ponoszenia kosztów wysłania wezwań, not odsetkowych i upomnień nie są opłatami w żaden sposób związanymi z eksploatacją, czy utrzymaniem nieruchomości.

Nie ma racji Skarżąca gdy czyni Sądowi Rejonowemu zarzut naruszenia przepisów art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 46 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze (tj. Dz. U. z 2013 roku, poz. 1443 z późn. zm.) poprzez błędną ich wykładnię i w konsekwencji bezpodstawne przyjęcie przez Sąd I instancji, iż uchwały rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej nr (...) z dnia 18 grudnia 2012 roku oraz nr (...) z dnia 26 listopada 2013 roku w sprawie ustalenia opłat związanych z windykacją należności są nieważne z mocy prawa jako sprzeczne z przepisem ustawy.

Powodowa Spółdzielnia oparła swoje roszczenie na przepisach ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2003 roku Nr 119 poz. 1116 z późn. zm.) oraz na treści podjętych na podstawie art. 4, 5 i 6 tej ustawy uchwał nr (...) z 2012 r. i nr (...) z 2013 r. w sprawie ustalenia opłat związanych z windykacją należności. W sprawie niespornym było, że pozwana zajmuje lokal użytkowy przy ul. ul. (...) - pawilon (...) parter w P., jako członek spółdzielni i odpowiada za należności ciążące na tym lokalu. Poza sporem pozostawał również fakt nieterminowego regulowania należności ciążących na lokalu, okres opóźnienia, jak i wysokość należnych odsetek ustawowych ujętych w notach odsetkowych powódki. Sąd Rejonowy wskazał, iż art. 46 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze (tj. Dz. U. z 2013 roku, poz. 1443) umożliwia zastrzeżenie dla Rady Nadzorczej w statucie dodatkowych uprawnień. Ponadto ustawa zezwala, aby statut spółdzielni upoważniał Radę Nadzorczą do uchwalania opłat związanych z zarządzaniem majątkiem spółdzielni. Jednakże trafnie Sąd Rejonowy przyjął, iż między Spółdzielnią, a jej członkiem nie było żadnego stosunku cywilnoprawnego, który upoważniałby Spółdzielnię do nakładania na członków zalegających z opłatami dodatkowych kosztów związanych z windykacją długów. Wskazać należy, iż obowiązkiem Spółdzielni jest prowadzić swą działalność na podstawie ustawy Prawo spółdzielcze, innych ustaw oraz zarejestrowanego statutu. Zgodnie z art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Prawidłowo Sąd Rejonowy przyjął, iż uchwały Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w P. nr (...) z dnia 18 grudnia 2012 roku oraz nr (...) z dnia 26 listopada 2013 roku w sprawie ustalenia opłat związanych z windykacją należności należy uznać za nieważne z mocy prawa (art. 58 § 1 k.c.) jako sprzeczne z przepisem ustawy - art. 46 § 2 Prawa spółdzielczego. Statut Spółdzielni nie może w dowolnym zakresie upoważniać Rady Nadzorczej, dając jej pełną swobodę do nakładania opłat nie związanych z eksploatacją lub utrzymaniem nieruchomości. Niezależnie od powyższego przepis art. 4 ^{( 1)} ust. 7 ^{( 1 )}ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych nakazuje Spółdzielniom o zmianach wysokości opłat związanych z eksploatacją lokali lub utrzymaniem nieruchomości zawiadamiać członków spółdzielni oraz osoby niebędące członkami spółdzielni, w tym właścicieli lokali - co najmniej 3 miesiące naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego. Pozwana zaś nie miała nawet możliwości zapoznania się z wysokością kosztów z tytułu windykacji, nałożonych przez powodową Spółdzielnię i ewentualnego wdrożenia trybu ich zaskarżenia.

Sąd Okręgowy nie dostrzegł żadnych uchybień kwestionowanego wyroku, które winny być uwzględnione w toku kontroli instancyjnej z urzędu. W tym stanie rzeczy, wobec bezzasadności zarzutów podniesionych przez powódkę Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto w oparciu o art. 98 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. i w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika pozwanej będącego radcą prawnym, Sąd Okręgowy określił na podstawie § 6 punkt 1 w związku z § 12 ustęp 1 punkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 490 z późn. zm.).