Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 04 listopada 2015 roku

Sąd Rejonowy w Lubinie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Marek Tęcza

Protokolant sekr. sądowy Justyna Łazińska

po rozpoznaniu na rozprawie 04 listopada 2015 roku w L.

sprawy z powództwa D. D.

przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. na rzecz powódki D. D. kwotę 47.144,78 zł (czterdzieści siedem tysięcy sto czterdzieści cztery złote i siedemdziesiąt osiem groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od 09 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty,

II.  powództwo w pozostałym zakresie oddala,

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 3.641,11 zł (trzy tysiące sześćset czterdzieści jeden złotych i jedenaście groszy) tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów.

sygn. akt: I C 735/15

UZASADNIENIE

Powódka D. D. wystąpiła przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. domagając się zasądzenia na jej rzecz kwoty 60.000, zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę jakiej doznała na skutek śmierci męża B. D. w wypadku samochodowym z 24 lutego 2011 roku, wraz z ustawowymi odsetkami od 09 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty. Ponadto wniosła o zasądzenie od strony pozwanej na jej rzecz kwoty 5.138,48 zł tytułem zwrotu poniesionych kosztów pogrzebu wraz z ustawowymi odsetkami od 11 marca 2011 roku do dnia zapłaty. Do tego wniosła o zasądzenie na jej rzecz renty w kwocie 400, zł miesięcznie płatnej z góry do jej rąk do dnia 10-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od 25 lutego 2011 roku. Wystąpiła również z żądaniem zasądzenia na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w kwocie 3.600, zł oraz opłaty skarbowej w kwocie 17, zł. Uzasadniając swoje żądania oświadczyła, że 24 lutego 2011 roku około godziny 14:30 w P. kierujący ciągnikiem siodłowym marki (...) wraz z naczepą, należącym do firmy transportowej mającej siedzibę w Republice Czeskiej, K. K. (1) poruszając się drogą K-8 z pierwszeństwem przejazdu w kierunku Niemczy i skrzyżowania z ulicą (...), jechał przekraczając o 37 km/h dozwoloną prędkość. Na skrzyżowaniu tym znajdował się B. D., który po zatrzymaniu się przy ustawionym tam znaku stop, wjechał na skrzyżowanie chcąc przejechać przez nie na wprost. Jadący z nadmierną prędkością kierowa samochodu ciężarowego zaczął gwałtowanie hamować, jednak mimo jego reakcji doszło do zderzenia. Na skutek wypadku B. D. doznał licznych obrażeń ciała, w wyniku których 04 marca 2011 roku zmarł. Powódka wskazała, że sprawca wypadku, wyrokiem Sądu Okręgowego w Świdnicy z 05 marca 2014 roku w sprawie IV Ka 647/13, został uznany za winnego tego, że umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w wyniku czego doprowadził do zderzenia z pojazdem kierowanym przez B. D., który przyczynił się do zdarzenia, a w wyniku doznanych obrażeń zmarł. Za przestępstwo stypizowane w art. 177 § 2 kk wymierzono K. K. karę jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności, zawieszając jej wykonanie na okres próby pięciu lat. Zmarły B. D. pozostawił żonę i dwoje dorosłych dzieci. Powódka oświadczyła, że śmierć męża spowodowała u niej znaczne cierpienie psychiczne, utraciła bowiem najbliższą sobie osobę, z którą tworzyła zgodne i zżyte małżeństwo. Jego śmierć sprawiła, że powódka czuje się samotna, nie może odnaleźć się w życiu i musiała korzystać z pomocy psychologa i psychiatry. W związku z powyższym w oparciu o przepis art. 446 § 4 kc domagała się zasądzenia kwoty 70.000, zł tytułem zadośćuczynienia, a ponadto w oparciu o przepis art. 446 § 1 kc odszkodowania w kwocie 8.236,95 zł w związku z poniesionymi kosztami ceremonii pogrzebu oraz przyjęcia dla rodziny i znajomych. Do tego powódka sformułowała żądanie zapłaty na jej rzecz renty w wysokości 400, zł miesięcznie, ponieważ na zmarłym ciążył obowiązek alimentacyjny względem powódki, a po jego śmierci o taką wartość zmniejszyła się kwota jaką miesięcznie dysponuje powódka, w związku z czym stwierdziła, że na podstawie art. 446 § 2 zd. 1 kc żądanie renty jest uzasadnione.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana, wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania. Uzasadniając swoje stanowisko przyznała, że w oparciu o przepis art. 19 ust. 3 w zw. z art. 123 pkt 1 ustawy z 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity Dz.U. z 2013 roku, poz. 392 ze zm.), posiada legitymację procesową bierną w niniejszym postępowaniu. Potwierdziła również, że szkoda likwidowana była w imieniu zagranicznego ubezpieczyciela przez jego korespondenta do spraw roszczeń w (...) S.A. w W.. Zdaniem strony pozwanej przyznane w toku postępowania likwidacyjnego kwoty 10.000, zł tytułem zadośćuczynienia oraz 3.098,48 zł tytułem odszkodowania, po pomniejszeniu o stopień przyczynienia się zmarłego do powstania szkody w wysokości 50 %, w pełni pokryły uzasadnione roszczenia powódki pozostające w związku ze śmiercią B. D.. Strona pozwana oświadczyła ponadto, że powódka nie wykazała aby jej linia życiowa w jakikolwiek sposób uległa niekorzystnej zmianie po śmierci męża, bowiem prowadzi dotychczasowe życie, a mając na uwadze wiek męża musiała się liczyć z jego śmiercią z przyczyn naturalnych. Ponadto przeżywanie straty po śmierci bliskiej osoby jest reakcją emocjonalną trwającą około roku i wiąże się z okazywaniem żałoby, nie może być natomiast przesłanką do zasądzenia zadośćuczynienia w tak wysokiej kwocie, jak domaga się powódka. Odnośnie żądania odszkodowania oraz zasądzenia renty strona pozwana zarzuciła nieudowodnienie zasadności tych żądań, a ponadto z ostrożności procesowej oświadczyła, że zmarły przyczynił się do powstania szkody, a ponadto odnośnie żądania renty podniosła zarzut przedawnienia roszczenia.

W toku rozprawy strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

D. D. i B. D. od wielu lat byli zgodnym małżeństwem, ze swojego związku mieli dwoje dorosłych dzieci I. K. i K. D., którzy założyli swoje rodziny i mieszkali w pobliżu rodziców, odwiedzając ich nawet kilka razy w tygodniu. K. D. i D. D., mimo osiągnięcia wieku emerytalnego i otrzymywania świadczeń emerytalnych, nadal byli aktywni zawodowo. D. D. otrzymywała emeryturę w wysokości 1.096,96 zł ponadto pracowała jako sprzedawca w sklepie, za co w 2010 roku uzyskała dochód w wysokości 20.612,03 zł. B. D. otrzymywał emeryturę w wysokości 1.732,63 zł a poza tym prowadził działalność gospodarczą w zakresie zaopatrzenia piekarni i cukierni na terenie D., z tytułu której w 2010 roku, przy przychodach rzędu 190.343,70 zł osiągnął dochód w kwocie 5.106,84 zł. Wysokość opłat za zajmowane przez nich mieszkanie w 2011 roku to 484,80 zł miesięcznie. Działalność B. D. wiązała się z częstymi wyjazdami, mimo to starał się jak najczęściej odwozić żonę do pracy i z pracy ją odbierać, ponadto spędzali ze sobą wolny czas, uprawiali wspólnie nordic walking oraz wyjeżdżali na wakacje.

dowód: kopia pisma Zakładu (...) w W. Oddziału w L. z 11 marca 2011 roku k. 34, kopia pisma Zakładu (...) w W. Oddziału w L. z 11 marca 2011 roku k. 35, kopia pisma Zakładu (...) w W. Oddziału w L. z 22 marca 2011 roku k. 36, kopia zawiadomienia o miesięcznym wymiarze opłat od01 stycznia 2011 roku k. 38, zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2010 k. 27-29, pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. z 07 września 2015 roku k. 188, zeznania świadka I. K. e-protokół z 26 sierpnia 2015 roku 00:09:49 – 00:23:24 k. 101, zeznania świadka K. D. e-protokół z 26 sierpnia 2015 roku 00:23:48 – 00:39:07 k. 101, przesłuchanie powódki e-protokół z 07 października 2015 roku 00:10:08 – 00:25:46 k. 195.

W dniu 24 lutego 2011 roku B. D. jechał swoim samochodem D. (...) przez P. i zbliżał się ulicą (...) do drogi krajowej nr (...). Drogą krajową nr (...) nadjeżdżał ciągnik siodłowy D. z naczepą, kierujący nim K. K. (1) mimo ograniczenia prędkości przed skrzyżowaniem do 40 km/h poruszał się z prędkością około 75 km/h. Skrzyżowanie ul. (...) z drogą krajową nr (...) w P., ze względu na usytuowanie i zabudowę należy do bardzo niebezpiecznych, w związku z czym postawiono na nim znak stop dla poruszających się ul. (...) oraz lustro dla poprawienia widoczności. Wskazane lustro nie spełnia jednak swojej roli, bowiem odbicie w nim przekazuje zniekształcony obraz, który przy krótkotrwałym zatrzymaniu się przed znakiem stop nie pozwala na prawidłową ocenę sytuacji na drodze, a w szczególności uniemożliwia określenie prędkości pojazdu który zbliża się do skrzyżowania. Ponadto widoczność z lewej strony dla kierowcy jest znacznie ograniczona z powodu zabudowań. B. D. wyjechał z podporządkowanej ul. (...) chcąc przejechać przez drogę krajową nr (...), a ponieważ kierujący zestawem ciężarowym jechał z nadmierną prędkością doszło do zderzenia czołowo-bocznego ich pojazdów. Gdyby K. K. (1) jechał z dozwoloną prędkością 40 km/h zdołałby wyhamować przed pojazdem B. D., który jadąc podporządkowaną ul. (...) nie upewnił się w wystarczającym stopniu czy może bezpiecznie wjechać na drogę krajową nr (...) i przyczynił się do zdarzenia spowodowanego przez poruszanie się z nadmierną prędkością zestawu ciągnika siodłowego D. z naczepą.

dowód: kopia odpisu wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy w sprawie IV Ka 647/13 wraz z uzasadnieniem k. 14-19, opinia biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych k. 106-124, protokołu rozprawy przed Sądem Rejonowym w Dzierżoniowie w sprawie II K 379/12 k. 125-129, uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie w sprawie II K 379/12 k. 130-145, opinia biegłego sądowego sporządzona w sprawie Sądu Okręgowego w Świdnicy IV Ka 647/13 k. 146-175

W wyniku kolizji B. D. doznał licznych obrażeń i został przewieziony do szpitala. W dniu 03 marca 2011 roku D. D. doznała silnego stresu związanego z reanimacją jej męża i niezbędne było udzielenie jej pomocy przez lekarza. B. D. wskutek doznanych w wypadku obrażeń zmarł 04 marca 2011 roku. W związku z pogrzebem swojego męża D. D. poniosła koszty zakupu wieńca w kwocie 199,75 zł, ofiary złożonej na rzecz parafii w kwocie 500, zł, opłaty dla organisty w wysokości 200, zł. Wraz z dziećmi zorganizowała również przyjęcie pożegnalne dla rodziny i znajomych, którego koszty wyniosły 2.300, zł. Ponieważ część rodziny przyjechała na pogrzeb B. D. z daleka nocowali u D. D.. W celu ugoszczenia ich D. D. dokonała wraz z córką I. K. zakupów niezbędnych produktów na kwotę 1.000, zł celem ugoszczenia i przenocowania członków rodziny. Część kosztów związanych z pogrzebem w kwocie 5.534,80 zł poniosła I. K., która z tego tytułu otrzymała kwotę 4.000, zł zasiłku pogrzebowego.

dowód: kopia rachunku z 10 marca 2011 roku k. 25, kopia faktury vat nr (...) z 10 marca 2011 roku k. 25, kopia faktury vat nr (...) z 08 marca 2011 roku wraz ze specyfikacją k. 203-204, pismo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziały w L. z 28 października 2015 roku k. 202, zeznania świadka I. K. e-protokół z 26 sierpnia 2015 roku 00:09:49 – 00:23:24 k. 101, zeznania świadka K. D. e-protokół z 26 sierpnia 2015 roku 00:23:48 – 00:39:07 k. 101, przesłuchanie powódki e-protokół z 07 października 2015 roku 00:10:08 – 00:25:46 k. 195.

W dniu 07 marca 2011 roku D. D. była konsultowana z powodu zaburzeń lękowych, a 17 marca 2011 roku zarejestrowała się w poradni zdrowia psychicznego. Pozostawała pod opieką psychiatry i psychologa oraz zażywała lekarstwa na uspokojenie. Nie zgodziła się na zwolnienie od pracy, ale świadczyła pracę licząc, że pomoże jej to zapomnieć o śmierci męża i uporać się ze związanym z tym stresem i przygnębieniem.

dowód: karta informacyjna (...) z 03 marca 2011 roku k. 20, zaświadczenie lekarskie z 08 kwietnia 2014 roku k. 24, historia choroby poradni zdrowia psychicznego k. 21-23, przesłuchanie powódki e-protokół z 07 października 2015 roku 00:10:08 – 00:25:46 k. 195.

W dniu 09 września 2011 roku D. D. poniosła koszty w wysokości 240, zł związane z zakupem i montażem ławki przy grobie B. D., która była jej niezbędna dla spędzania czasu przy jego grobie. Natomiast na przełomie sierpnia i września 2012 roku uiściła koszty w wysokości 2.997,20 zł związane z zakupem i montażem nagrobka granitowego na grobie B. D..

dowód: kopia rachunku z 09 września 2011 roku k. 25, kopia faktury vat nr (...) z 17 sierpnia 2012 roku k. 26, kopia faktury vat nr (...) z 05 września 20102 roku k. 26, przesłuchanie powódki e-protokół z 07 października 2015 roku 00:10:08 – 00:25:46 k. 195,

Od śmierci męża D. D. pracowała u tego samego pracodawcy, ale zmieniła czas pracy na pół etatu, ponadto uzyskała w miejsce swojego świadczenia emerytalnego, świadczenie rentowe z tytułu śmierci męża. W 2013 roku osiągnęła z tytułu stosunku pracy dochód w wysokości 12.622,03 zł natomiast z tytułu renty kwotę 23.006,76 zł. Od 01 marca 2014 roku wysokość tego świadczenia do wypłaty wynosiła 1.629,03 zł. Wysokość opłat za zajmowane przez nią mieszkanie to 481,10 zł. D. D. z przerwami pozostaje pod opieką lekarza psychiatry, przyjmuje lekarstwa pomagające je wyciszyć stres i emocje związane z przeżywaniem utraty męża. Ograniczyła zdecydowanie swoją aktywność życiową. Poza pracą nie ma innych zajęć, osłabły jej kontakty z dziećmi i wnukami, ustały cotygodniowe wspólne rodzinne obiady, jej płaczliwość i nastrój według niej samej psuje atmosferę wszelkich spotkań, dlatego ogranicza je do minimum. Przez cały czas rozpamiętuje męża, nie pogodziła się z jego śmiercią, nie potrafi znaleźć dla siebie celu w życiu. Bezpośrednio po śmierci B. D. wymagała pomocy w codziennych zakupach i wszystkich sprawach urzędowych, do dnia dzisiejszego wymaga pomocy dzieci.

dowód: kopia zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2013 k. 30-33, decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z 11 marca 2014 roku k. 37, kopia zawiadomienia o miesięcznym wymiarze opłat od dnia 01 marca 2014 roku k. 39, pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. z 07 września 2015 roku k. 188, pismo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziały w L. z 09 września 2015 roku k. 190, zeznania świadka I. K. e-protokół z 26 sierpnia 2015 roku 00:09:49 – 00:23:24 k. 101, zeznania świadka K. D. e-protokół z 26 sierpnia 2015 roku 00:23:48 – 00:39:07 k. 101, przesłuchanie powódki e-protokół z 07 października 2015 roku 00:10:08 – 00:25:46 k. 195.

Wyrokiem z 05 marca 2014 roku, w sprawie IV Ka 647/13, Sąd Okręgowy w Świdnicy uznał K. K. za winnego tego, że 24 lutego 2011 roku w P. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że kierując ciągnikiem siodłowym marki D. z naczepą prowadził go z nadmierną prędkością około 75 km/h, w miejscu gdzie obowiązuje ograniczenie prędkości do 40 km/h, a przy tym uniemożliwiając skuteczne zatrzymanie, w wyniku czego doprowadził do zderzenia z wyjeżdżającym z drogi podporządkowanej samochodem marki D. (...) kierowanym przez B. D., który nie zachowując należytej ostrożności przy wjeżdżaniu na skrzyżowanie przyczynił się do zdarzenia, w wyniku którego doznał licznych obrażeń ciała, co spowodowało w konsekwencji jego śmieć.

dowód: kopia odpisu wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy w sprawie IV Ka 647/13 wraz z uzasadnieniem k. 14-19.

D. D. wystąpiła do ubezpieczyciela sprawcy wypadku z 24 lutego 2011 roku o wypłatę zadośćuczynienia, odszkodowania i renty określając termin zapłaty do 08 sierpnia 2014 roku. Decyzją z 16 grudnia 2014 roku (...) S.A. w W., jako korespondent czeskiego towarzystwa ubezpieczeniowego, przyznała D. D. kwotę 20.000, zł tytułem odszkodowania, oraz kwotę 6.196,95 zł tytułem kosztów związanych z pogrzebem. Przed wypłatą kwota ta została pomniejszona o 70%, czyli stopień, w jakim zdaniem ubezpieczyciela B. D. przyczynił się do zdarzenia i w efekcie wypłacono jej kwotę 7.859,09 zł. Pismem z 26 stycznia 2015 roku D. D. wystąpiła do (...) S.A. w W. o ponowne rozpatrzenie sprawy i wypłatę kwot: 64.000, zł tytułem zadośćuczynienia, 6.377,86 zł tytułem kosztów leczenia i pogrzebu B. D. oraz renty w kwocie 400, zł miesięcznie płatnej z góry do dnia 10-tego każdego kolejnego miesiąca. W odpowiedzi podtrzymano decyzję co do wysokości przyznanych kwot, jednak zmniejszono stopień przyczynienia się B. D. do zdarzenia z 70% do 50% i wypłacono jej dalszą kwotę 5.239,39 zł.

dowód: pisma do K. P. A.S. V. (...) w P. z potwierdzeniem nadania k. 40-57, decyzja (...) S.A. w W. z 16 grudnia 2014 roku k. 58-60, pismo powódki z 26 stycznia 2015 roku k. 61-69, decyzja (...) S.A. w W. z 26 lutego 2015 roku k. 70-71.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo jako uzasadnione co do zasady należało uwzględnić w zakresie zadośćuczynienia i odszkodowania co do kwoty 41.144,78 zł oddalając je ponad tą kwotę jak również co do żądania zasądzenia renty.

W sprawie poza sporem pozostawała bierna legitymacja procesowa strony pozwanej, która wynikała z art. 19 ust. 3 w zw. z art. 123 pkt 1 ustawy z 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity Dz.U. z 2013 roku, poz. 392 ze zm.) i przez stronę pozwaną nie była kwestionowana. Ponadto bezspornym było, że B. D. zmarł w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku drogowym, za skutki którego odpowiada strona pozwana oraz że powódka z tego tytułu może domagać się zadośćuczynienia i odszkodowania. Spornymi była kwestia związana z wysokością należnych kwot, ograniczenia ich przez przyczynienie się B. D. do zdarzenia, a ponadto strona pozwana kwestionowała zasadność części kosztów związanych z jego pogrzebem oraz podstawy do domagania się zasądzenia renty.

Zadośćuczynienie pieniężne na rzecz najbliższych członków rodziny zmarłego (art. 446 § 4 kc), obok zwrotu kosztów leczenia i pogrzebu na rzecz osoby, która je poniosła (art. 444 § 1 i 446 § 1 kc), stosownego odszkodowania (art. 446 § 3 kc) i renty alimentacyjnej (art. 446 § 2 kc), stanowi komplementarne świadczenie związane z zaspokojeniem krzywd po stronie najbliższych członków rodziny zmarłego mające źródło w odpowiedzialności deliktowej. Biorąc pod uwagę wymiar ekonomiczny zadośćuczynienia z art. 446 § 4 kc, należy je kwalifikować jako podstawowe świadczenie, którego celem jest kompensata powstałej krzywdy, tzn. szkody o charakterze niemajątkowym po stronie najbliższych zmarłego poszkodowanego. Powyższe świadczenie precyzuje art. 446 § 4 kc stanowiąc, że Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Jest to świadczenie: jednorazowe – bowiem przy jego określaniu należy uwzględnić wszystkie elementy krzywdy łącznie z tymi, które mogą ujawnić się w przyszłości, pieniężne – bowiem wyrażone w środkach płatniczych, mające stanowić sposób złagodzenia ogółu cierpień po utracie osoby najbliższej, gdyż jego celem jest wyrównanie uszczerbków o charakterze niematerialnym związanych z doznaną krzywdą, która może przejawić się szeregiem negatywnych zjawisk w psychice i dalszej emocjonalnej egzystencji uprawnionego, osobiste – bowiem przynależne wyłącznie uprawnionemu najbliższemu członkowi rodziny zmarłego poszkodowanego i jest ściśle związane z osobą uprawnionego i wraz z jej śmiercią wygasa, nie wchodząc do spadku po niej, a ponadto fakultatywne – czyli uznaniowe, bowiem sądowi orzekającemu pozostawia się swobodę w przyznaniu i określeniu jego wysokości, a o jego wysokości decyduje całokształt negatywnych skutków w sferze niematerialnej krzywdy, w szczególności jej rozmiaru i intensywności. Przepis art. 446 § 4 k.c. w żaden sposób nie limituje wysokości zadośćuczynienia, a do jego przyznania wystarczy jedna przesłanka, tj. wykazanie, że występujący z roszczeniem należy do kręgu najbliższych członków rodziny zmarłego. Nie powinno budzić wątpliwości, że ustalając kwotę zadośćuczynienia każde konkretne roszczenie należy rozpatrywać indywidualnie z uwzględnieniem różnorodnych czynników. Ponadto, kwota zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę z art. 446 § 4 kc musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwaną wartość, w związku z kompensacyjnym charakterem zadośćuczynienia, z drugiej jednak strony nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy, lecz utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i stopie życiowej społeczeństwa (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 11 kwietnia 2006 roku, w sprawie I CSK 159/05, w wyroku z 03 czerwca 2011 roku, w sprawie III CSK 279/10 oraz w wyroku z 28 września 2001 roku, w sprawie III CKN 427/00).

Powódka jako żona zmarłego jest osobą bliską w rozumieniu art. 446 § 4 kc, a łącząca ich więź była bardzo silna. Darzyli się miłością, szacunkiem i stanowili dla siebie wzajemne oparcie. Wraz z dziećmi i ich rodzinami tworzyli zgodną, szczęśliwą i utrzymującą częste kontakty rodzinę. Okoliczności te wynikają bezpośrednio ze zgodnych w pełni zeznań dzieci powódki. Zarówno K. D. jak i I. K. opisali wzajemne relacje ich rodziców jako bliskie, serdeczne i potwierdzające ich dobre relacje. Z ich zeznań, jak również z części dokumentów oraz przesłuchania powódki wynika, że powódka w związku ze śmiercią męża doznała znacznych cierpień moralnych i psychicznych. B. D. był bowiem osobą, z którą dzieliła codzienne radości i smutki, mieli wspólne zainteresowania, czerpali radość z rodzinnych spotkań, a ponadto mogła zawsze liczyć na jego pomoc i wsparcie. O szczególnie intensywnej więzi rodzinnej i emocjonalnej świadczą właśnie skutki związane ze śmiercią B. D.. Już w trakcie prób ratowania go w szpitalu powódka w związku ze stresem potrzebowała pomocy lekarza (karta informacyjna z 03 marca 2011 roku k. 20), a po jego śmierci potrzebowała pomocy psychiatry i psychologa, co wiązało się również z przyjmowaniem lekarstw i terapia ta trwa z przerwami do dnia dzisiejszego (historia choroby z poradni zdrowia psychicznego k. 21-23, zaświadczenie lekarskie z 08 kwietnia 2014 roku k. 24). Jak wskazano wyżej zeznania świadków były obszerne i zgodne w tym zakresie, a ponadto potwierdziła je powołana dokumentacja medyczna, która nie była przez stronę pozwaną kwestionowana. Z dowodów tych wynika, że wbrew twierdzeniom strony pozwanej reakcja powódki wykracza poza normalną reakcję żałoby związaną ze śmiercią osoby bliskiej. Powódka bowiem do dnia dzisiejszego nie wróciła do równowagi i normalnego funkcjonowania. Świadczą o tym chociażby jej reakcje na sali rozpraw, gdy w trakcie zeznań świadków z trudem powstrzymywała płacz, jej reakcje były nerwowe, a w trakcie gdy była przesłuchiwana jej wypowiedzi były nieskładne i zdawkowe. Brak jednak wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu psychiatrii nie pozwolił na ustalenie czy przeżycia i emocje związane ze śmiercią męża spowodowały u powódki konkretną jednostkę chorobową i trwały uszczerbek na zdrowiu. Jednak radykalny spadek jej samooceny i stwierdzenia, że nie bywa z rodziną ponieważ jej obecność i zachowanie powoduje rozbicie każdego takiego spotkania (mimo, że wcześniej były dla niej źródłem radości), pozwala na stwierdzenie, że przeżywane wciąż jeszcze cierpienia i poczucie krzywdy uzasadniają przyznanie jej zadośćuczynienia w kwocie 60.000, zł która to kwota będzie adekwatnym zadośćuczynieniem do opisanych przeżyć. Wysokość tego zadośćuczynienia należy porównać chociażby do kwoty przeciętnego wynagrodzenia, które według danych Głównego Urzędu Statystycznego w III kwartale 2015 roku wyniosło 3.895,33 zł (Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 10 listopada 2015 roku w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w trzecim kwartale 2015 roku M.P. z 2015 roku, poz. 1086). Ponieważ kwota 60.000, zł odpowiada ponad 15-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia jest adekwatną do wysokości krzywdy doznanej przez powódkę, a do tego przedstawia odczuwalną wartość ekonomiczną i utrzymana jest w granicach odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 04 lutego 2008 roku w sprawie III KK 349/07).

Odnośnie odszkodowania Sąd uznał za uzasadnione żądanie zwrotu kwoty 6.936,95 zł. Na powyższą kwotę składają się udokumentowane 2.300, zł za usługę gastronomiczną (k. 25) 199,75 zł za wieniec (k. 25) 97,20 zł za wjazd na cmentarz związany z montażem nagrobka (k. 26) 2.900, zł za postawienie nagrobka (k. 26) oraz 240, zł za ławkę z montażem (k. 25). Tą ostatnią kwotę strona pozwana kwestionowała podnosząc brak związku ze śmiercią B. D., jednak mając na uwadze, że wydatek ten powódka poniosła ponieważ chciała spędzać czas przy grobie męża Sąd uznał, że wydatek pozostaje w związku przyczynowym ze zdarzeniem z 24 lutego 2011 roku. Kwoty te dają sumę 5.736,95 zł ponadto z nieudokumentowanych wydatków Sąd za uzasadnione przyjął 500, zł ofiary dla parafii, 200, zł opłaty dla organisty oraz 500, zł kosztów poczęstunku dla rodziny w domu. Sąd ustalił te kwoty w oparciu o przesłuchanie powódki, uznając za zwyczajowo przyjęte i uiszczane przy takich okazjach, ponadto koszty poczęstunku zostały ustalone również w oparciu o potwierdzające je zeznania świadka I. K.. Ze zgłoszonych nieudokumentowanych kosztów Sąd nie uwzględnił kosztów ubrania dla zmarłego, jest to bowiem wydatek, który powinien być udokumentowany (powódka posiadała rachunki i faktury za wieniec, nagrobek), ponadto ubranie zmarłego najczęściej obejmuje usługa pogrzebowa świadczona przez zakład pogrzebowy, która została rozliczona przez zakład pogrzebowy i Zakład Ubezpieczeń Społecznych (w postaci zasiłku pogrzebowego) oraz I. K.. Wobec powyższego należne powódce odszkodowanie to kwota 6.936,95 zł.

W przedmiotowej sprawie strona pozwana podniosła zarzut przyczynienia się B. D. do powstania szkody, przy czym to na stronie pozwanej ciążył obowiązek (art. 6 kc) wykazania okoliczności stanowiących podstawę ograniczenia jej odpowiedzialności i to w 50%. Odpowiedzialność strony pozwanej nie była kwestionowana (świadczenie bowiem zostało spełnione częściowo na etapie postępowania likwidacyjnego), więc to ona powinna wykazać zakres przyczynienia się B. D. do szkody i ograniczenia odpowiedzialności strony pozwanej. Problematykę zagadnienia przyczynienia się do powstania szkody, reguluje art. 362 kc, zgodnie z którym jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Na względzie trzeba mieć przede wszystkim fakt, że odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego oparta jest w przedmiotowej sprawie na zasadzie ryzyka, oderwanego całkowicie od zawinienia. Wówczas do zastosowania art. 362 kc wymaga się adekwatnego związku przyczynowego (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 21 października 1971 roku, w sprawie I CR 465/71) i obiektywnej nieprawidłowości (niewłaściwości) zachowania się poszkodowanego. Strona pozwana nie wykazała za pomocą żadnego dowodu (a w tej sprawie niezbędnymi byłyby wiadomości specjalne), aby przyczynienie się B. D. było na poziomie 50%, dlatego wobec zgody obu stron Sąd dokonał ustaleń na podstawie dokumentów zgromadzonych w sprawie II K 379/12 Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie oraz IV Ka 647/13 Sądu Okręgowego w Świdnicy. W wyroku z 05 marca 2014 roku, w sprawie IV Ka 647/13, Sąd Okręgowy w Świdnicy za winnego zdarzenia uznał prowadzącego pojazd ciężarowy i zawarł stwierdzenie, że B. D. nie zachowując należytej ostrożności przyczynił się do zdarzenia. Jednak z opinii biegłych i protokołów z zeznań świadków wynika, że skrzyżowanie na którym doszło do wypadku jest bardzo niebezpiecznym ze względu na ograniczoną widoczność. Dla kierowców poruszających się jak B. D. jedyną możliwością obserwacji drogi krajowej nr (...) jest obraz w lustrze ustawionym na tym skrzyżowaniu. Biegli wskazali, że zatrzymanie przy ustawionym tam znaku stop nie gwarantuje bezpieczeństwa przejazdu, w szczególności jeśli pojazd jadący z lewej strony porusza się z nadmierną prędkością. Z całokształtu okoliczności wynika, że B. D. obserwując obraz w lustrze albo nie widział jeszcze pojazdu D., albo widział go, ale mając na uwadze ograniczenia prędkości w tym miejscu mógł uważać, że zdąży przejechać przez skrzyżowanie. Sprawcą kolizji był K. K. (1), bowiem jak stwierdzili biegli, gdyby jechał z prawidłową prędkością, to zdążyłby wyhamować przed pojazdem B. D., albo po prostu B. D. zdążyłby przejechać przez skrzyżowanie. Tym samym przyczynieniem się B. D. do zdarzenia było nieprawidłowe ustalenie prędkości pojazdu ciężarowego, na podstawie niewyraźnego odbicia w lustrze, przy czym biorąc pod uwagę, że był to teren zabudowany mógł zakładać, że samochód ciężarowy porusza się z dozwoloną prędkością. Wobec powyższego Sąd uznał, że przyczynienie się B. D. nie było wyższe niż 10 % i o taki procent należało obniżyć zasądzone świadczenia.

Sąd uznał za uzasadnione zadośćuczynienie w kwocie 60.000, zł którą należy pomniejszyć o 10 % przyczynienia (60.000, zł – 6.000, zł ), ponadto pomniejszeniu powinno ulec odszkodowanie, które za uzasadnione Sąd uznał w kwocie 6.936,95 zł ( (...),95 – 10 % czyli 693,69 zł), co dało łącznie kwotę 60.243,26 zł (54.000, zł + 6.236,95 zł), którą to kwotę należało pomniejszyć o wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego 13.098,48 zł. Wobec powyższego ostateczna kwota do wypłaty to 47.144,78 zł i taką kwotę Sąd zasądził w punkcie I wyroku, oddalając żądania w pozostałym zakresie, jako nieuzasadnione.

Oddaleniu podlegało również żądanie zasądzenia reny w oparciu o przepis art. 446 § 2 kc, jako niewykazane. Przepis ten stanowi, że osoba względem, której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego na czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Z powyższego przepisu wynika, że przyznaje on prawo do żądania renty każdej osobie, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, oraz każdej osobie bliskiej, której zmarły dostarczał dobrowolnie i stale środków utrzymania i wymagają tego zasady współżycia społecznego. Wysokość świadczeń rentowych uwarunkowana jest dwoma czynnikami tj. możliwościami zarobkowymi osoby zobowiązanej do alimentacji i potrzebami uprawnionego. Zasadność roszczenia zasądzenia renty Sąd oceniał w oparciu o dokumenty określające świadczenia emerytalne oraz rentowe, zeznania o wysokości osiągniętego dochodu za 2010 i 2013 rok oraz pisma Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w L. o wysokości miesięcznego wymiaru opłat za mieszkanie należące do powódki. Z analizy tych dokumentów wynika, że miesięczne opłaty na przestrzeni trzech lat uległy obniżeniu z 484,80 zł do 481,10 zł (k. 38-39) i są to jedyne dokumenty dotyczące wydatków przedłożone przez powódkę. Natomiast z dowodów dokumentujących dochody powódki wynika, że w 2010 roku osiągnęła dochód w kwocie 36.757,48 zł natomiast w 2013 roku 35.628,79 zł. Jest to nieznaczna zmiana, mając na uwadze, że powódka zmieniła warunki pracy w zakresie wymiaru pracy z pełnego etatu na pół, co obniżyło jej dochody o połowę. Brak jest przy tym dowodu (np. w postaci opinii biegłego) wskazującego przyczynę tej zmiany i w konsekwencji obniżenia dochodów powódki. Ponadto świadczenie otrzymywane z ubezpieczenia społecznego w rzeczywistości uległo podwyższeniu, bowiem od marca 2011 roku otrzymywała świadczenie emerytalne w wysokości 1.080,54 zł (od maja 2011 roku 1.096,96 zł – k. 36), a po otrzymaniu prawa do renty rodzinnej wypłacane jej świadczenie wyniosło 1.629,03 zł (a od września 2015 roku 1.658,79 zł – k. 190). B. D. natomiast w 2010 roku z tytułu świadczenia emerytalnego uzyskał dochód w wysokości 24.130,68 zł, natomiast z działalności gospodarczej przy przychodach przekraczających 190.000, zł dochód wyniósł 5.106,84 zł za cały rok (zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2010 k. 27-29). Tym samym mimo zeznań świadków twierdzących, że sytuacja materialna powódki i B. D. była dobra, brak jest innych dowodów na potwierdzenie tej tezy. Ze zgromadzonych w sprawie dokumentów wynika, że emerytura zmarłego to kwota 1.732,63 zł (k. 34), a działalność gospodarcza przynosiła miesięcznie dochód w wysokości 425, zł. Wobec powyższego należało wskazać, że koszty utrzymania jednej osoby są niższe niż dwojga, osiągany przez powódkę dochód nie uległ w zasadzie zmianie, mimo że otrzymuje o połowę niższe wynagrodzenie za pracę świadczoną obecnie na pół etatu, a brak jest dowodu na to aby był to skutek śmierci B. D.. Wobec powyższego Sąd uznał, że powódka mimo obniżenia swoim działaniem dochodów z pracy o połowę zaspokaja swoje potrzeby i brak jest przesłanek do zasądzenia renty wyrównawczej w oparciu o przepis art. 446 § 2 kc.

Sąd zasądził również odsetki od zasądzonej w punkcie I wyroku kwoty 47.144,78 zł ustalając początkowy termin ich naliczania na dzień 09 sierpnia 2014 roku, czyli od następnego dnia po terminie określonym w wezwaniu do zapłaty na 08 sierpnia 2014 roku (k. 40). Mając na uwadze, że skazujący wyrok karny sądu odwoławczego został wydany 05 marca 2014 roku i w zasadzie wszystkie okoliczności i skutki zdarzenia ujawniły się do tego dnia, ubezpieczyciel jako profesjonalny podmiot funkcjonujący na rynku ubezpieczeń i dysponujący profesjonalnymi pracownikami, winien był dokonać oceny zasadności żądań powódki i jako uzasadnione w kwocie wyższej niż wypłacona w postępowaniu likwidacyjnym, wypłacić je do wskazanego w piśmie terminu czyli 08 sierpnia 2014 roku. Wobec powyższego w oparciu o przepisy art. 481 § 1 i § 2 kc Sąd zasądził odsetki od 09 sierpnia 2014 roku, bowiem od tej daty ubezpieczyciel pozostawał w opóźnieniu co do spełnienia świadczenia w pozostałej wysokości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc, stanowiącego o zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu i art. 100 kpc dokonując ich stosunkowego rozdzielenia. Koszty postępowania zamknęły się w kwocie 10.833, zł na którą złożyły się wynagrodzenia pełnomocników stron po 3.600, zł opłaty skarbowe od złożenia pełnomocnictw po 17, zł oplata sądowa od pozwu w wysokości 3.497, zł oraz koszty dojazdu pełnomocnika powódki w wysokości 102, zł (dojazd z L. do L. na trzy terminy rozprawy). Powództwo zostało uwzględnione w 67 % (zasądzono kwotę 47.144,78 zł z żądanych 69.938,48 zł), w związku z tym powódka winna uiścić 33% kosztów postępowania czyli 3.574,89 zł, a ponieważ pokryła koszty w kwocie 7.216, zł czyli należy jej się zwrot w wysokości 3.641,11 zł i w takim zakresie zasądzono na jej rzecz zwrot kosztów tytułem stosunkowego ich rozdzielenia.