Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach Wydział II Cywilny Ośrodek (...) w R.

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Gawlik

Protokolant: Hanna Świątek

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2015 roku w Rybniku

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej Wojewódzkiemu Szpitalowi (...) w R.

o zapłatę

1)  umarza postępowanie w części dotyczącej kwoty 111.076,11 zł (sto jedenaście tysięcy siedemdziesiąt sześć 11/100 złotych) stanowiącej należność główną;

2)  umarza postępowanie w części dotyczącej kwoty 254,93 zł (dwieście pięćdziesiąt cztery 93/100 złotych) stanowiącej skapitalizowane odsetki od roszczenia głównego;

3)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 38.078,76 zł (trzydzieści osiem tysięcy siedemdziesiąt osiem 76/100 złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 26 maja 2015 roku do dnia zapłaty;

4)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda odsetki za zwłokę w wysokości określonej na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 roku – ordynacja podatkowa – liczonymi od kwoty 85.115,77 zł (osiemdziesiąt pięć tysięcy sto piętnaście 77/100 złotych) za okres od 26 maja 2015 roku do 1 lipca 2015 roku;

5)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda odsetki za zwłokę w wysokości określonej na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 roku – ordynacja podatkowa – liczonymi od kwoty 25.960,34 zł (dwadzieścia pięć tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt 34/100 złotych) za okres od 26 maja 2015 roku do 27 lipca 2015 roku;

6)  oddala dalej idące żądanie pozwu;

7)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.470,49 zł (siedem tysięcy czterysta siedemdziesiąt 49/100 złotych) tytułem zwrotu kosztów sądowych;

8)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt II C 226/15

UZASADNIENIE

Powód (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Wojewódzkiego Szpitala (...) w R. kwoty 149.409,80 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa tj. od dnia 26.05.2015 r. wraz z kosztami postępowania.

W uzasadnieniu pozwu podał , że na dochodzone roszczenie składa się kwota 111.076,11 zł tytułem należności głównych oraz kwota 38.333,69 zł tytułem należnych powodowi odsetek wyliczonych na dzień 25.05.2015 r. Podniósł , że dochodzi roszczeń wynikających z zawartych pomiędzy stronami umów, w ramach których jako wykonawca realizował zamówienia złożone przez pozwanego w zakresie dostawy towarów znajdujących się w jego asortymencie. Mimo, że zamówienia te wykonał, to pozwany nie zapłacił mu należności wynikających z wystawionych faktur.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa podnosząc, że zaspokoił roszczenia powoda poprzez zapłatę kwoty 85.111,77 zł w dniu 2.07.2015 r., a w dniu 28.07.2015 r. poprzez zapłatę kwoty 25.960,34 zł. Zarzucił, że brak jest podstaw do skapitalizowania odsetek w wysokości ustawowej, przyznał natomiast, że zawarł z powodem oznaczone w pozwie umowy.

Zarzucił powodowi nieprawidłowy sposób oraz rodzaj naliczenia odsetek za opóźnienie w zapłacie, bowiem -jego zdaniem -odsetki nie powinny być naliczone według odsetek ustawowych lecz według odsetek przyjętych w transakcjach handlowych wynikających z ordynacji podatkowej. Skoro zobowiązanie pozwanego wygasło w całości wobec zapłaty kwot wynikających z faktur, pozwany wniósł o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania.

Pismem z dnia 15.10.2015 r. powód cofnął powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia, co do kwoty stanowiącej należność główną tj. 111.076,11 zł wobec dokonania przez pozwanego zapłaty po dniu wytoczenia powództwa i wniósł o umorzenie postępowania w tym zakresie oraz obciążenie pozwanego kosztami postępowania.

Równocześnie cofnął powództwo wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie kwoty 254,93 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w zapłacie na dzień poprzedzający wytoczenie powództwa z uwagi na przeliczenie należności odsetkowych w oparciu o terminy doręczenia pozwanemu poszczególnych faktur VAT i wniósł o umorzenie postępowania w tym zakresie.

Ostatecznie wniósł zatem o zasądzenie od pozwanego odsetek ustawowych od kwoty 85.115,77 zł za okres od dnia wytoczenia powództwa do dnia 2.07.2015 r. z uwagi na zapłatę przez pozwanego po wytoczeniu powództwa tejże kwoty oraz wobec skapitalizowania przez niego ( powoda ) odsetek za okres opóźnienia w płatności, jak również o zasądzenie kwoty 25.960,34 zł za okres od dnia wytoczenia powództwa do dnia 28.07.2015 r. z uwagi na okoliczności jak wyżej. Wniósł zatem też o zasądzenie od pozwanego kwoty 38.078,76 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Bezspornym jest, że powód wtoczył powództwo (nadał pozew) w dniu 26.05.2015 r., jak również, że strony łączyły umowy handlowe na dostawy produktów farmaceutycznych.

Zgodnie z uregulowaniami tychże umów powód jako ich wykonawca miał obowiązek wystawić fakturę VAT za dostarczony przedmiot umowy z terminem płatności 60 dni licząc od dnia doręczenia prawidłowej pod względem merytorycznym i formalnym faktury do siedziby zamawiającego.

Bezspornym też jest, że na dzień wytoczenia powództwa pozwany jako zamawiający zalegał powodowi – wykonawcy kwotę 111.076,11 zł tytułem należności głównych.

Bezspornym również jest, że pozwany uiścił należności wynikające z faktur o ich skumulowanej wartości do kwoty 85.115,77 zł w dniu 2.07.2015 r., a do pozostałej kwoty należności głównej w dniu 28.07.2015 r. (25.960,34 zł ) .

W tej sytuacji powód cofnął pozew w zakresie żądania zasądzenia roszczenia głównego pozostawiając żądanie zasądzenia na jego rzecz skapitalizowanych odsetek ustawowych wyliczonych odpowiednio dla terminu płatności każdej z faktur do dnia ich faktycznego zrealizowania z ustawowo należnymi odsetkami. Należność tę w oparciu o wysokość odsetek ustawowych powód wyliczył na 38.078,76 zł wraz z dalszymi ustawowymi odsetkami od skapitalizowanych odsetek licząc od dnia wytoczenia powództwa od skapitalizowanych odsetek.

Wniósł też o zasądzenie ustawowych odsetek od dnia płatności faktur do dnia wytoczenia powództwa.

Wyrokiem z dnia 27.11.2015 r. Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w części dotyczącej kwoty 111.076,11 zł stanowiącej należność główną oraz w części dotyczącej kwoty 254,93 zł stanowiącej skapitalizowane odsetki od roszczenia głównego (punkt 1 i 2 wyroku), zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 38.078,76 z ustawowymi odsetkami od dnia 26 maja 2015 roku do dnia zapłaty, zasądził od pozwanego na rzecz powoda odsetki za zwłokę w wysokości określonej na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 roku – ordynacja podatkowa – liczonymi od kwoty 85.115,77 zł za okres od 26 maja 2015 roku do 1 lipca 2015 roku, zasądził od pozwanego na rzecz powoda odsetki za zwłokę w wysokości określonej na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 roku – ordynacja podatkowa – liczonymi od kwoty 25.960,34 zł za okres od 26 maja 2015 roku do 27 lipca 2015 roku; oddalił dalej idące żądanie pozwu.
Zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.470,49 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych; zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Istotą sporu pozostało, czy powód miał prawo naliczyć i skapitalizować odsetki za okres opóźnienia w płatności należności głównej oraz czy tak ewentualnie wyliczone odsetki, jak również odsetki dalsze winny być naliczane jako odsetki ustawowe, czy jako odsetki przewidziane dla zapłaty w transakcjach handlowych uregulowanych ordynacją podatkową.

Sąd zważył co następuje:

Nie sposób zgodzić się z pozwanym, aby wobec opóźnienia w płatności faktur nie był on zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda odsetek, skoro nie kwestionował on, że usługi zostały przez powoda wykonane, a faktury sporządzone prawidłowo pod względem merytorycznym i formalnym ostatecznie przedłożone do ich realizacji.

Bezspornym jest, że pozwany opóźnił się z zapłaceniem należności z faktur, a opóźnienie w wykonaniu świadczenia pieniężnego zawsze rodzi szkodę; odszkodowanie za opóźnienie z zapłatą długu pieniężnego polega na naliczeniu odsetek. Powstanie tego prawa jest niezależne od tego, czy roszczenie o odsetki zostało podniesione, czy też nie, wynika bowiem z samego faktu opóźnienia. Natomiast rzeczą wtórną jest wysokość odsetek z tytułu opóźnienia - ta może być określona umową albo też może wynikać z przepisów prawa.

W niniejszej sprawie, po sprecyzowaniu stanowisk stron, kwestia ta stanowi istotę sporu.

W żadnej z przedstawionych umów nie można dopatrzyć się zapisu precyzującego rodzaj odsetek za opóźnienie. Strony uregulowały jedynie kwestię wystawienia i prawidłowości faktur VAT oraz terminów ich płatności. Uznać więc należy, iż skoro strony nie umówiły się w tym zakresie, to powodowi należą się odsetki przewidziane przepisami prawa.

Z uwagi na daty realizacji usług i wystawionych faktur za wykonane usługi, wobec braku innego uregulowania w treści umów, zastosowanie w sprawie znajdzie ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Powstaje natomiast pytanie o wzajemny stosunek art. 8 w/w ustawy i art. 481 § 2 k.c. Zgodnie z art. 8 ust. 1 przywołanej Ustawy, w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki w wysokości odsetek za zwłokę określanej na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: 1)wierzyciel spełnił swoje świadczenie; 2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie albo wezwaniu.

W niniejszej sprawie spełnione zostały przesłanki przepisu art. 8 art. 1 Ustawy.

Dłużnik , który bez wątpienia jest podmiotem publicznym w rozumienia Ustawy (art. 4 pkt 2), spełnił świadczenie pieniężne, jednakże nie dotrzymał umówionego , powód nie otrzymał zapłaty w terminie. Zresztą okoliczności te, w sprawie, nie były sporne. Konsekwentnie przepis ten przewiduje w przypadku opóźnienia, odsetki określane na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa czyli tzw. odsetki od zaległości podatkowych.

Kwestia wzajemnych relacji obu uregulowań była już przedmiotem analiz w orzecznictwie. Zwrócić należy uwagę, iż ustawa, która znalazła swe zastosowanie w sprawie, zastąpiła wcześniejsze uregulowania w tym przedmiocie tj. ustawę z 12.06.2003 r. - Terminy zapłaty w transakcjach handlowych ,która z kolei zastąpiła ustawę z 6.09.2001 - Terminy zapłaty w obrocie gospodarczym. Kwestia ta ma znaczenie o tyle, że, wcześniejsze orzecznictwo odnosiło się do uregulowań obecnie już nieobowiązujących, które jednak, co do zasady, nie odbiegały od rozwiązania przewidzianego ustawą z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. W tym miejscu należy przywołać stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 28 lutego 2007 r. (V CSK 445/06) zgodnie z którym, o względnym charakterze normy art. 481§1 k.c. świadczy także szczególna regulacja przewidziana w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o terminach zapłaty w obrocie gospodarczym, a obecnie w art. 9 ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. Nr 139, poz. 1323 ze zm.), która byłaby zbędna, gdyby art. 481 § 1 k.c. miał charakter bezwzględnie obowiązujący. Sąd podziela nadto stanowisko Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyrażone wyrokiem z dnia 5.09.2014 r. (I ACa 287/14), że w przypadku spełnienia warunków zastosowania art.7 ustawy z 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych jako przepisu szczególnego, wyłączone jest stosowanie normy ogólnej wyrażonej w art. 481 par 2 k.c.

Analiza przepisów prowadzi do wniosku, że art. 8 Ustawy, stanowi lex specialis wobec postanowień kodeksu cywilnego. Na taką wzajemną relację wskazuje zarówno treść art. 1 Ustawy, w której wprost zapisano, że określa ona szczególne uprawnienia wierzyciela i obowiązki dłużnika w związku z terminami zapłat , a Ustawy nie modyfikowały postanowień Kodeksu cywilnego o wymagalności świadczeń pieniężnych oraz o skutkach opóźnienia i zwłoki dłużnika. Ustawa zawiera własną definicję transakcji handlowych (art. 4 pkt 1), wymienia krąg podmiotów nią objętych, a także wprost wyłącza spod jej działania określone długi i umowy (art. 3). Także te elementy nakazują przyjąć, że reguluje ona w sposób szczególny w stosunku do Kodeksu cywilnego (art. 481 § 2 k.c.) wysokość odsetek należnych w przypadku opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Modyfikacja ta dotyczy wysokości odsetek, które są naliczane w przypadku opóźnienia dłużnika, zastępując odsetki w wysokości ustawowej, odsetkami w wysokości wynikającej z przepisu art. 56 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Zatem, w przypadku spełnienia warunków zastosowania art. 8 Ustawy jako przepisu szczególnego, wyłączone jest stosowanie normy ogólnej wyrażonej w art. 481 § 2 k.c. Przepis art. 8 Ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych w granicach zawartej w nim hipotezy deroguje, jako przepis szczególny, art. 481 § 2 k.c. Strony mogły oczywiście umówić się na odsetki ustawowe, bądź wyższe , ale z możliwości tej nie skorzystały.

Powodowi przysługują zatem odsetki za opóźnienie w wysokości odsetek za zwłokę określanych na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, co orzeczono w punkcie 4 i 5 wyroku ,przy czym Sąd nie odniósł tego do części odsetek skapitalizowanych .

Żądanie odsetek za opóźnienie od zaległych odsetek możliwe jest dopiero od momentu wytoczenia powództwa o odsetki ,jeżeli strony nie uzgodniły inaczej. Biorąc więc pod uwagę powyższe, Sąd zasądził w punkcie 3 wyroku kwotę 38.078,76 zł tytułem skapitalizowanych odsetek wraz z dalszymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa o te odsetki

Dalej idące roszczenie pozwanego Sąd oddalił, jako że nie orzekł Sąd o odsetkach zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. , albowiem pozwany uległ żądaniu powoda w znaczącej części , skoro cofnięciu w części roszczenia, Sąd w rozliczaniu kosztów przypisał skutek z art. 98 k.p.c. tj. skutek przegranej procesu w tym zakresie.