Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE

Ubezpieczona A. Ś. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10.07.2015 r. przyznającej jej prawo do zasiłku chorobowego i zasiłku macierzyńskiego od podstawy równej wynagrodzeniu minimalnemu. Wskazała, że domaga się przyznania zasiłku od podstawy równej wynagrodzeniu rzeczywiście otrzymywanemu wraz z odsetkami.

W uzasadnieniu wskazała, że podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie w wysokości wynagrodzenia wyższego niż minimalne.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. (ZUS) wniósł o oddalenie odwołania, wskazując, że ustalił, że A. Ś. podlegała ubezpieczeniu, ale dostępne dane nie są wystarczające do potwierdzenia wymiaru świadczenia.

Zainteresowany płatnik składek Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w T. nie przedstawił swego stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 20.03.2015 r. ZUS wydał decyzję odmawiającą A. Ś. prawa do zasiłku chorobowego.

W dniu 10.07.2015 r. ZUS wydał decyzję nr (...), w której uchyli decyzję z 20.03.2015 r., jednocześnie przyznając ubezpieczonej prawo do zasiłku chorobowego za okres od 01.01.2015 r. do 21.05.2015 r oraz prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres od 22.05.2015 r. do 19.05.2016 r. Wysokość zasiłków została obliczona od kwoty minimalnego wynagrodzenia za prace po odliczeniu kwoty 13,71% tego wynagrodzenia.

Dowód: decyzja k. 1 akta ZUS.

A. Ś. pracowała w Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w T..

Na dzień 30.11.2014 r. Spółka (...) z siedzibą w T. zgłaszała do ubezpieczenia społecznego powyżej 20 osób i była zobowiązana do wypłaty swoim pracownikom świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa. Dokumentacja kadrowa Spółki znajduje się w G..

Bezsporne.

W dniu 12.02.2015 r. Spółka (...) wniosła do ZUS o przejęcie wypłaty zasiłku chorobowego dla A. Ś. z uwagi na niewypłacalność i zamknięcie rachunku bankowego.

Od marca do czerwca 2015 r. ZUS prowadził kontrolę w Spółce (...). Kontrola została zakończona jako bezwynikowa ze względu na brak kontaktu ze Spółką.

Dowód: decyzja k. 1 akta ZUS, wniosek k. 8.

ZUS niezależnie od kontroli znał wysokość świadczeń i wynagrodzenia uzyskiwanego przez A. Ś. oraz podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie w latach 2011 – 2014.

Dowód: zaświadczenie ZUS k. 77 – 79.

Z tytułu zatrudnienia w 2011 roku A. Ś. otrzymała kwotę netto 55.223,69 zł, w 2012 roku – 54.387,77 zł, w 2013 roku – 51.631,25 zł. Z tytułu zatrudnienia w 2014 roku A. Ś. otrzymała kwotę netto 48.575,82 zł, w tym za poszczególne miesiące netto:

I 4.054,39 zł,

II 3.667,32 zł,

III 4.054,39 zł,

IV 4.009,80 zł,

V 3.987,70 zł,

VI 4.241,15 zł,

VII 4.691,98 zł,

VIII 3.711,44 zł,

IX 3.472,92 zł,

X 3.836,68 zł,

XI 4.325,50 zł,

XII 4.495,55 zł.

Dowód: informacje roczne dla osoby ubezpieczonej k. 9 – 14, listy płac k. 15 - 24, potwierdzenie przelewów k. 25 – 40, 69 – 73, informacja o dochodach PIT k. 55, 56, 60- 63, zaświadczenia k. 58 – 59, 74 – 75, 77 - 79.

Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie ubezpieczonej jest zasadne.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że sprawa toczy się w relacji organ rentowy – ubezpieczony, dotyczy sporu na tle wydania decyzji skierowanej nie do płatnika lecz ubezpieczonego, nie dotyczy rozliczenia składek na ubezpieczenie społeczne, ani rozliczenia zasiłków wypłaconych przez płatnika. Dlatego Sąd uznał się właściwy w niniejszej sprawie na podstawie art. 477 ⁸ § 2 pkt 1 kpc ( a contrario wyrok i uzasadnienie SN z 12.03.2009 r., II UK 273/08, OSNPUSiSP 2010/19-20/246, wyrok i uzasadnienie SA w Rzeszowie z 21.03.2013 r., III AUa 1311/12, Lex 1306035).

Spór stron dotyczył wykładni treści art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 15.04.2009 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U 2014.159. t.j.).

Zgodnie z jego treścią obowiązującą w spornym okresie i obecnie „ podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia, a w przypadku osób, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314) - od kwoty wynagrodzenia, o którym mowa w tym przepisie, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia”.

Przepis art. 45 ust. 1 pełni rolę gwaranta zaspokojenia podstawowych potrzeb ubezpieczonych. Podstawą wymiaru zasiłku chorobowego jest wynagrodzenie faktycznie wypłacone przez pracodawcę (art. 36 ust. 1 ustawy), a w przypadku gdy pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia, podstawą tą jest minimalne wynagrodzenie za pracę (art. 45 ust. 1 tej ustawy) - teza wyroku SN z dnia 7 września 2005 r., II UK 20/05. W uzasadnieniu Sąd wywiódł, że przepis art. 36 ust. 1 określa wynagrodzenie jako wypłacone, co oznacza fizyczne uzyskanie przez pracownika świadczenia pieniężnego. Sąd Najwyższy wskazał również, że w sytuacji gdy pracodawca nie wypłaca w ogóle wynagrodzenia, prawidłowo ustalona na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy podstawa wymiaru zasiłku chorobowego powinna być zerowa. Jednak w takich okolicznościach niezdolnemu do pracy z powodu choroby pracownikowi ustawa gwarantuje środki na zaspokojenie podstawowych potrzeb - art. 45 ust. 1 stanowi bowiem, że podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty najniższego (aktualnie minimalnego) wynagrodzenia pracowników (wyrok SN z dnia 7 września 2005 r., II UK 20/05, OSNP 2006, nr 13-14, poz. 222).

Art. 45 ust. 1 nie stanowi samodzielnej podstawy wymiaru zasiłku, a ustala jedynie mechanizm korekty wyniku jej ustalenia w przypadkach, w których podstawa wymiaru zasiłku obliczona na zasadach wskazanych w art. 36-44 ustawy byłaby niższa od kwoty najniższego wynagrodzenia pracowników (obecnie: minimalnego wynagrodzenia za pracę) - wyrok SN z dnia 27 września 2006 r., I UK 54/06, PiZS 2007, nr 12, s. 35.

Ubezpieczona złożyła dokumenty (listy płac, potwierdzenia przelewu, potwierdzenia ubezpieczenia), z których wynika, jakie środki pieniężne były jej faktycznie przekazywane przez pracodawcę tytułem wynagrodzenia. Ponieważ były to kwoty wyższe niż wynagrodzenie minimalne ustawowe, nie ma potrzeby ani podstaw do zastosowania art. 45 ust. 1.

Nie jest zrozumiałe dla Sądu stanowisko ZUS, iż dostępne dla ZUS dane nie są wystarczające dla potwierdzenia podstawy wymiaru świadczenia. Organ rentowy nie wskazuje, jakich danych brakuje lub jakie dane uznałby za wystarczające. Znamienne, że ZUS po przeprowadzeniu, jak twierdzi bezwynikowej kontroli, posiadał dane wystarczające do wydania jako organ administracyjny zaświadczenia (k. 77 – 79) o wysokości wypłaconego A. Ś. świadczenia lub wynagrodzenia w okresie od 12.04.2012 r. do 31.12.2014 r. oraz o wysokości podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne za okres od stycznia 2011 r. do października 2014 r. Z owego zaświadczenia wynika, że wynagrodzenie uzyskiwane przez ubezpieczoną i podstawa wymiaru składki były wielokrotnie wyższe niż wynagrodzenie minimalne ustawowe i ZUS znał dokładnie ich wysokość.

Oczywistym jest, że zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek przekazuje do ZUS imienne raporty miesięczne po upływie każdego miesiąca kalendarzowego, w terminie ustalonym dla rozliczania składek; na koncie płatnika składek prowadzone są rozliczenia należnych składek, wypłacanych przez płatnika zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych podlegających zaliczeniu na poczet składek oraz innych składek pobieranych przez Zakład (art. 45 pkt 2). Płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Zasady rozliczeń regulowane są w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18.04.2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 78, poz. 465 ze zm.). Rozliczenie składek, o których mowa w ust. 1, oraz wypłaconych przez płatnika w tym samym miesiącu zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych podlegających rozliczeniu na poczet składek, następuje w deklaracji rozliczeniowej według ustalonego wzoru. Nie podlegają rozliczeniu w deklaracji rozliczeniowej zasiłki wypłacone przez płatnika bezpodstawnie (art. 46 ust. 1 i 2); gdy w wyniku przeprowadzonej kontroli Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdzi nieprawidłowości w deklaracji rozliczeniowej przedstawionej przez płatnika składek, płatnik składek - stosownie do okoliczności - obowiązany jest do złożenia organowi rentowemu tzw. imiennych raportów miesięcznych korygujących lub tzw. deklaracji rozliczeniowej korygującej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2004 r., III UK 24/04, niepublikowany).

Bezspornym jest, że ZUS nie nakazywał płatnikowi składania raportów korygujących i nie kwestionował raportów przekazywanych przez płatnika, skoro na ich podstawie wydał zaświadczenia.

Dlatego Sąd uwzględnił odwołanie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił decyzję i orzekł zgodnie z treścią art. 36 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15.04.2009 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U 2014.159. t.j.).

Orzekając o obowiązku zapłaty odsetek Sąd uznał, że skoro prowadzenie kontroli nie doprowadziło do żadnych ustaleń, a jednocześnie ZUS posiadał wiedzę potrzebną do wystawienia zaświadczeń o wynagrodzeniu i podstawie wymiaru składek, to znaczy, że prowadzenie kontroli nie miało żadnego wpływu na stan wiedzy organu rentowego. Reasumując - ZUS posiadał dane niezbędne do wystawienia zaświadczeń o wypłacanych wynagrodzeniach i podstawie ubezpieczenia, czyli posiadał dane niezbędne do stwierdzenia uprawnień do zasiłków.

Skoro tak, to znaczy, że nie zachodziły żadne przeszkody, aby wniosek z 12.02.2015 r. (k. 8) rozpoznać w terminie zgodnym z art. 64 ust. 1 ustawy z 15.04.2009 r. tj. bieżąco po stwierdzeniu uprawnień, nie później niż 30 dni od 12.02.2015 r. tj. dnia złożenia wniosku o przejęcie płatności.

Żądanie zapłaty odsetek za okres przed 15.03.2015 r. jest zatem wygórowane i sprzeczne z art. 64 ust. 1. Dlatego w tym zakresie Sąd oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc.

O wysokości odsetek Sąd orzekł na podstawie art. 64 ust. 2 ustawy z 15.04.2009 r. i art. 85 ust. 1 sus.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc zgodnie z zasadą zwrotu kosztów poniesionych przez stronę wygrywającą, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika określone w wysokości minimalnej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 31.07.2015 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015.1078).