Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jolanta Węs

Protokolant – starszy sekretarz sąd. Alicja Machnio

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2015 roku w Lublinie

sprawy R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do renty z tytułu wypadku przy pracy

na skutek odwołania R. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 7 lutego 2008 roku znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VIII U 2353/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 lutego 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 6 i art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych odmówił R. K. prawa do renty z tytułu wypadku przy pracy, z uwagi na okoliczność, iż wnioskodawca, będąc pod wpływem alkoholu w czasie zaistnienia wypadku, w znacznym stopniu przyczynił się do niego (decyzja k. 37 akt(...)).

W odwołaniu od tej decyzji R. K. wniósł o jej zmianę i przyznanie mu prawa do renty z tytułu wypadku przy pracy oraz zasądzenie na jego rzecz od organu rentowego kosztów postępowania według norm przepisanych (k. 2-3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc argumenty jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (k. 5-5v a.s.).

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2010 roku Sąd Okręgowy w Lublinie Sąd Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie wnioskodawcy (wyrok k. 82 a.s.).

Rozpoznając apelację od powyższego rozstrzygnięcia, Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 24 marca 2011 roku uchylił zaskarżony wyrok, zniósł postępowanie w zakresie rozprawy z dnia 21 grudnia 2010 roku i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Lublinie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego. Sąd Apelacyjny uchylając wyrok w uzasadnieniu wskazał na nieważność postępowania w zakresie rozprawy poprzedzającej wydanie zaskarżonego wyroku (wyrok i uzasadnienie k. 108-111 a.s.).

Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2013 roku Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił R. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy od dnia 4 stycznia 2008 roku do dnia 30 czerwca 2014 roku oraz zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. na rzecz R. K. kwotę 197 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje (wyrok k. 247 a.s.).

Rozpoznając apelację organu rentowego od powyższego rozstrzygnięcia, Sąd Apelacyjny III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Lublinie do ponownego rozpoznania. Sąd Apelacyjny uznał, iż wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy rozpoznając ponownie sprawę powinien dopuścić i przeprowadzić dowody z dokumentów zawartych w aktach VII U 26/09, w tym z protokołów zeznań świadków, w sposób przewidziany w art. 235 i następnych Kodeksu postępowania cywilnego. Podobnie Sąd powinien postąpić z dowodami zebranymi w aktach (...)w M., o numerze (...). Na podstawie prawidłowo przeprowadzonych dowodów Sąd Okręgowy powinien ustalić przyczynę wypadku z dnia(...) roku, mając przy tym na uwadze wielkość platformy nożycowej, jej zabezpieczenia i ich sprawność. Nadto Sąd Apelacyjny wskazał, że Sąd I instancji winien dokonać ustalenia stężenia alkoholu we krwi wnioskodawcy w chwili wypadku z odniesieniem się nie tylko do opinii wydanej w niniejszym postępowaniu, ale również w sprawie VII U 26/09 Sądu Rejonowego w Lublinie. Obowiązkiem Sądu będzie również ustalenie wpływu posiadanego w chwili wypadku alkoholu we krwi na zaistnienie wypadku, a zwłaszcza czy zachodzą przesłanki wyłączające świadczenia określone w art. 21 ust. 2 ustawy wypadkowej (uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego k. 287-291 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Wnioskodawca R. K. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w firmie (...) (...)i (...) w R.. Wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pracownika budowlanego. Z tego tytułu podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu (bezsporne).

W dniu 11 lipca 2006 roku skarżący wykonywał pracę w miejscowości S. pod W., przy ul. (...), na terenie zakładu (...) Sp. z o.o.” Prace były związane z demontażem hali i wykonywane były na wysokości. Całkowita wysokość rozbieranej konstrukcji liczyła około 7 metrów. Podłoże hali było wylane betonem. W tym dniu pogoda była słoneczna i panowała wysoka temperatura, ponad 30 stopni Celsjusza, nie było opadów (zeznania S. S. (1) k. 27-28, 147-148 akt sprawy VII U 26/09 VIII, zeznania A. J. (1) k. 24-25, 146-147 akt sprawy VII U 26/09, protokół oględzin miejsca k. 4v-5 akt prokuratorskich 2 Ds. 1030/06, zeznania wnioskodawcy k. 127v, 198v a.s.).

W dniu wypadku skarżący nie zgłaszał złego samopoczucia, zachowywał się normalnie, nie sprawiał wrażenia jakby był w stanie po spożyciu alkoholu. Wykonywał pracę od godziny 7.00 rano. Jego zadaniem była obsługa podnośnika nożycowego (tzw. zwyżki) marki S. (...). Wnioskodawca posiadał środki ochrony osobistej w postaci kasku i zabezpieczeń linowych. Nie posiadał uprawnień kwalifikacyjnych Urzędu Dozoru Technicznego do obsługi podnośnika nożycowego, lecz był przeszkolony w zakresie tej obsługi przez swojego przełożonego - S. S. (1), nadto był poinformowany o zasadach bhp obowiązujących przy obsłudze podnośnika (zeznania świadków S. S. (1) k. 27-28, 147-148 akt sprawy VII U 26/09 i A. J. (2) k. 24-25, akt sprawy VII U 26/09, zaświadczenie z dnia 5 maja 2006 roku wystawione przez Przedsiębiorstwo Budowlano – (...) – akta ZUS(...), kopie dokumentów Państwowej Inspekcji Pracy k. 52 akt sprawy VII U 26/09).

Podnośnik nożycowy (nierozłożony) składał się z trzech głównych zespołów: platformy, mechanizmu podnoszącego oraz podstawy. Platforma główna, na której w trakcie pracy stawał pracownik, składała się z przeciwpoślizgowej powierzchni do stania, zwanej „płytą diamentową”, rurowej ramy wspierającej oraz barierek o wysokości 1110 mm z dolną ścianką zabezpieczająca (152 mm) i poręczami środkowymi. W konstrukcji ramy wspierającej (bariery zabezpieczającej), stanowiącej metalowy pręt o średnicy około 4 cm, znajdowały się drzwi, przez które wchodził pracownik do środka platformy. Drzwi były zamykane i miały dodatkowe zabezpieczenie w postaci zasuwki. W dniu zdarzenia platforma była sprawna (instrukcja obsługi podnośnika nożycowego (...) k. 310 a.s., zeznania A. J. (1) k. 25, 146 akt sprawy VII U 26/09, zeznania S. S. (1) k. 28, 147 akt sprawy VII U 26/09).

W dniu (...) roku niedaleko poszkodowanego pracował A. J. (1), który zajmował się odkręcaniem blachy na dachu hali. Czynności te wykonywał przy użyciu wkrętarki akumulatorowej. Około godziny 11.15, kiedy wyczerpał się zapas mocy urządzenia, świadek poprosił znajdującego się wówczas na ziemi wnioskodawcę, aby ten podał mu inny akumulator. Wtedy R. K. wsiadł do platformy nożycowej, zamknął za sobą zabezpieczenia, podjechał do świadka i podniósłszy platformę na wysokość około 4-5 metrów, podał akumulator A. J. (1). Świadek odebrał akumulator od wnioskodawcy i odwrócił się celem kontunuowania pracy na dachu hali. W tym czasie wnioskodawca stracił równowagę na podeście podnośnika nożycowego i upadł na barierkę zabezpieczającą i następnie wypadł z platformy na posadzkę hali. Przebiegu wypadku nikt nie widział, A. J. (1) po kilku sekundach od odebrania akumulatora od wnioskodawcy usłyszał jego krzyk i po chwili zobaczył R. K. leżącego na brzuchu na betonowej posadzce hali z głową w kałuży krwi (zeznania A. J. (1) k. 25, 146 akt sprawy VII U 26/09, zeznania S. S. (1) k. 28 akt sprawy VII U 26/09, protokół przesłuchania A. J. (1) k. 8v akt prokuratorskich(...)zeznania wnioskodawcy k. 127v a.s.).

Po zdarzeniu wnioskodawca został przewieziony przez pogotowie ratunkowe do (...) przy ul. (...) w W., gdzie rozpoznano u niego (...) Wnioskodawca został zoperowany w trybie pilnym z powodu (...) Złamanie (...)(opinia biegłych sądowych k. 213-214 a.s., karta zlecenia wyjazdu pogotowia ratunkowego nr (...) – akta ZUS nr (...), historia choroby k. 21-34 akt prokuratorskich (...).

Podczas operacji skarżącemu przetoczono łącznie około 2000 ml płynów, a od godziny 15:00 przetoczono łącznie 1600 ml płynów. Krew do badania na zawartość alkoholu pobrano o godzinie 16:15. Pobranie odbyło się zgodnie z procedurą, przy uczestnictwie funkcjonariusza policji. Pielęgniarka pobrała dwie próbki krwi z żyły łokciowej, zaś przed pobraniem skóra została odkażona środkiem dezynfekcyjnym dołączonym do zestawu pobierania krwi (zamknięty system próżniowy), nie zawierającym alkoholu. Wynik przeprowadzonego badania wykazał zawartość 0,3 ‰ alkoholu etylowego we krwi R. K.. Dzień przed wypadkiem przy pracy, to jest w dniu (...) roku wnioskodawca spożywał alkohol w późnych godzinach wieczornych i w dniu zdarzenia pozostawał w stanie nietrzeźwości. Zawartość alkoholu we krwi skarżącego wahała się od stężenia 0,75 do 1,2 promila, nie mniej niż 0,5 promila. Stan nietrzeźwości w znacznym stopniu przyczynił się do wystąpienia wypadku w dniu (...) roku (odwołanie wnioskodawcy k. 1v akt sprawy VII U 26/09, protokół pobrania krwi – część I – instrukcja dla pobierającego krew i część II – k. 16-16v akt prokuratorskich (...), wynik badania próbki krwi z(...) (...) k. 17-18 akt prokuratorskich(...), sprawozdanie z przeprowadzonych badań krwi k. 14 akt prokuratorskich (...) opinia główna, uzupełniająca i uzupełniająca ustna biegłej medycyny sądowej k. 166-172, k. 204-206, 251-252 akt sprawy VII U 26/09, częściowo - opinia zespołu biegłych (...) w B. k. 331-341 a.s.).

Od czasu wypadku R. K. jest niezdolny do pracy. Pobrał z tego tytułu zasiłek chorobowy, następnie był uprawniony do świadczenia rehabilitacyjnego. Aktualnie, od dnia 4 stycznia 2008 roku jest częściowo niezdolny do pracy z powodu schorzeń ortopedycznych (opinie główne i uzupełniające biegłych z zakresu neurologii, neurochirurgii, chirurgii, ortopedii i psychiatrii k. 213-214, 228-229, 357-358, 359-360 a.s.).

W związku z zaistniałym wypadkiem Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 2 lutego 2007 roku odmówił R. K. prawa do zasiłku chorobowego za okres od (...) roku do 8 stycznia 2007 roku wskazując, iż zdarzenie z dnia (...) roku wprawdzie zostało uznane za wypadek przy pracy, jednakże z uwagi na fakt, iż w tym dniu skarżący znajdował się pod wpływem alkoholu uznano, że przyczynił się do spowodowania wypadku (akta ZUS znak (...)).

Kolejną decyzją z dnia 13 lutego 2007 roku organ rentowy odmówił R. K. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego w związku z wypadkiem przy pracy wskazując, że odrębną decyzją zostało przyznane R. K. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na zasadach ogólnych (akta ZUS znak (...)).

Decyzją z dnia 13 marca 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. przyznał odwołującemu się prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia, na okres od dnia 9 stycznia 2008 roku do dnia 28 lutego 2009 roku (k. 58-59 akt ZUS(...)). Kolejną decyzją z dnia 18 lutego 2009 roku przyznano mu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na dalszy okres, do dnia 31 stycznia 2011 roku (akta ZUS).

Wyrokiem z dnia 8 lutego 2010 roku, wydanym w sprawie sygn. akt VII U 26/09 Sąd Rejonowy w Lublinie oddalił odwołania wnioskodawcy od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 2 i 13 lutego 2007 roku o odmowie prawa do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia wypadkowego (akta VII U 26/09 VIII Ua 55/10, w tym: wyrok k. 281, t. II a.s.). Apelacja R. K. od powyższego rozstrzygnięcia została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 27 października 2010 roku w sprawie sygn. akt VIII Ua 55/10 (akta VII U 26/09 - VIII Ua 55/10, w tym: wyrok k. 401, t. II a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie wyżej wskazanych dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, dołączonych aktach ZUS, dokumentów znajdujących się w dołączonych aktach sądowych VII U 26/09 i aktach prokuratorskich(...), zeznań świadków A. J. (1) i S. S. (1), częściowo na podstawie zeznań wnioskodawcy oraz na podstawie sporządzonych w sprawie opinii biegłych: biegłej z zakresu medycyny sądowej (opinii głównych i uzupełniających z: 13 maja, 20 lipca i 5 października 2009 roku) opiniującej w sprawie VII U 26/09, biegłych z zakresu neurologii, neurochirurgii, chirurgii, ortopedii i psychiatrii (opinii głównych i uzupełniających z: 12 grudnia 2012 roku, 26 lutego 2013 roku, 25 listopada i 22 września 2015 roku) opiniujących w sprawie niniejszej oraz częściowo na podstawie opinii zespołu biegłych (...) w B. z dnia 25 maja 2015 roku.

Sąd podzielił w pełni wyżej wymienione dowody z dokumentów uznając, iż nie budzą wątpliwości w zakresie formy, treści oraz prawidłowości ich sporządzenia przez właściwe podmioty w zakresie przysługujących im uprawnień. W szczególności, odnosząc się do kwestionowanego przez stronę odwołującą się protokołu pobrania krwi do badania na zawartość alkoholu Sąd uznał, iż protokół został sporządzony w sposób prawidłowy i jest miarodajny dla poczynienia w sprawie stanowczych ustaleń. Wskazać należy, iż protokół został podpisany zarówno przez pracownika służby zdrowia dokonującego pobrania krwi od wnioskodawcy, jak również przez uczestniczącego w tej czynności i dostarczającego do badania zestaw do pobierania krwi funkcjonariusza policji. Integralną część protokołu pobrania krwi stanowiła instrukcja pobierania krwi – część I protokołu, z której wynikało jednoznacznie w jaki sposób i z jakich miejsc winna zostać pobrana krew do badania od osoby żywej, jak również konieczność użycia do dezynfekcji skóry środka niezawierającego w składzie alkoholu. Z podpisu osoby pobierającej krew w protokole (część II) wynikało jednoznacznie, iż do dezynfekcji został użyty środek znajdujący się w gotowym zestawie. Fakt obecności przy dokonanej czynności funkcjonariusza policji uwiarygodnia w ocenie Sądu orzekającego fakt, iż pobranie zostało dokonane w sposób zgodny z wymaganymi procedurami. Tym samym Sąd uznał kwestionowany dowód za w pełni wiarygodny.

Sąd podzielił zeznania świadków A. J. (1) i S. S. (1) złożone w sprawie VII U 26/09, uznając je za spójne, logiczne i co do zasadniczych dla rozstrzygnięcia okoliczności pozbawione sprzeczności. Drobne nieścisłości w tych zeznaniach (jak np. początkowe zeznania S. S., że nie było upału w dniu zdarzenia w zestawieniu z zeznaniami świadka A. J. i wnioskodawcy) pozostają bez wpływu na ocenę ich wiarygodności. Dodatkowo treść tych zeznań potwierdzają zgromadzone w niniejszej sprawie dowody z dokumentów, które Sąd również obdarzył wiarą. Wskazać należy, że choć żaden ze świadków nie widział przebiegu zdarzenia, to jednak świadek A. J. (1) miał bezpośredni kontakt z wnioskodawcą tuż przed wypadkiem. Pozostałe wiadomości, które świadkowie przedstawili w sądzie odnośnie okoliczności i miejsca zatrudnienia, rodzaju wykonywanych czynności, warunków pracy, wyglądu miejsca i używanych przyrządów w trakcie pracy, warunków pogodowych w dniu zdarzenia, a także stanowiące ich osobistą ocenę - stan zdrowia, samopoczucia i trzeźwości wnioskodawcy w dniu wypadku, odzwierciedlają ustalony w sprawie stan faktyczny.

Sąd podzielił również zeznania złożone przez R. K., choć nie w pełni. Nie uznał za wiarygodne jego twierdzeń, iż w dniu poprzedzającym wypadek skarżący nie spożywał alkoholu. Stało temu na przeszkodzie znajdujące się w odwołaniu wnioskodawcy od decyzji ZUS w sprawie o prawo do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego (k. 1v a.s. VII U 26/09) jego stwierdzenie, iż „Taki wynik mógł być skutkiem spożycia alkoholu jakie miało miejsce dnia poprzedniego, tj. wypiłem późnym wieczorem niewielką ilość alkoholu”. Stwierdzenie to stało w całkowitej sprzeczności ze stanowiskiem wnioskodawcy na późniejszym etapie postępowania zarówno w sprawie wskazanej, jak i niniejszej. R. K. później twierdził bowiem, że poprzedniego dnia nie pił alkoholu (k. 127v akt sprawy niniejszej i k. 24 akt sprawy VII U 26/09), zaś w dniu następnym alkohol w jego organizmie mógł pochodzić od cukierków albo napojów (k. 127v akt sprawy niniejszej, k. 24 akt sprawy VII U 26/09). Wskazać należy, iż przedmiotowe odwołanie skarżącego w sprawie VII U 26/09 było pierwszym w obejmujących go sprawach z odwołań od decyzji ZUS, zatem, w ocenie Sądu, jest ono najbardziej wiarygodne jako nienaznaczone pewnego rodzaju doświadczeniem procesowym, jakie strona nabywa w toku trwających wiele lat postępowań sądowych. W pozostałym zakresie Sąd obdarzył wiarą zeznania wnioskodawcy uznając je za zgodne ze zgromadzonym, wiarygodnym materiałem dowodowym. Pewne braki wiedzy skarżącego na temat okoliczności zdarzenia uzasadnione są doznanymi przez niego na skutek wypadku ciężkimi obrażeniami, w tym urazem głowy skutkującym utratą przytomności i trwającą przez pewien czas śpiączką.

Sąd w pełni obdarzył wiarą sporządzone na potrzeby postępowania w sprawie opinie biegłej z zakresu medycyny sądowej dr M. D.. Z opinii tych wynikało, w jaki sposób można ustalić z największym prawdopodobieństwem zawartość alkoholu we krwi skarżącego. Biegła, co wyjaśniała w opiniach uzupełniających, dokonała analizy stanu skarżącego mając na uwadze jego wagę i wzrost, podane przez niego spożywane w dniu zdarzenia posiłki, napoje oraz biorąc pod uwagę wynikające z dokumentacji medycznej dane związane z ilością podanych mu płynów przed pobraniem krwi na badanie zawartości alkoholu. Biegła dokonała szczegółowej analizy rodzaju otrzymanych przez skarżącego płynów w dniu (...)roku do godziny 16.15 i podała, iż otrzymał on niemalże 4 litry pozbawionych alkoholu płynów (od godziny 13.30 do 15.00 – 2000 ml oraz od godziny 15.00 – 1600 ml). Nadto, od śniadania zjedzonego około godziny 6.00, skarżący pił wodę. Biegła podkreśliła w opinii, że w związku z licznymi, dużymi objętościowo infuzjami dożylnymi, procesy metabolizmu i eliminacji alkoholu były zaburzone w taki sposób, że stężenie alkoholu we krwi wnioskodawcy zostało sztucznie obniżone.

Zdaniem Sądu, opinie biegłej medycyny sądowej były spójne z wnioskami płynącymi z analizy treści opinii zespołu biegłych (...) w B.. Wprawdzie opinia tych biegłych z dnia 25 maja 2015 roku w konkluzji wskazywała na fakt, iż nie jest możliwe przeprowadzenie rachunku retrospektywnego odnośnie zawartości alkoholu we krwi skarżącego podczas wypadku, jednakże Sąd nie podzielił tego stwierdzenia. W ocenie Sądu bowiem, biegła z zakresu medycyny sądowej wykazała jednoznacznie, że w przedmiotowej sprawie taka ocena jest możliwa. Zakaz przeprowadzania obliczeń retrospektywnych przy stwierdzonej w badaniu zawartości alkoholu poniżej 0,4 promila jest zniesiony w sytuacji, jaka występuje w przedmiotowej sprawie – przy niefizjologicznym (zaburzonym na skutek czynności o charakterze leczniczym) metabolizmie alkoholu. Sąd jednak podzielił stwierdzenie biegłych z (...) w B., iż przy założeniu, że w czasie zdarzenia alkohol w organizmie R. K. był całkowicie wchłonięty i znajdował się w fazie eliminacji (co zdaniem Sądu wystąpiło biorąc pod uwagę wyniki przeprowadzonego postępowania dowodnego i ustalenie, że wnioskodawca pił alkohol późnym wieczorem w dniu poprzedzającym wypadek przy pracy), że stężenie alkoholu we krwi było nie niższe niż 0,5 promila (k. 340 a.s.).

Z powyższych przyczyn Sąd Okręgowy nie podzielił także opinii(...) S. – (...) (...) w K. z dnia 4 lipca 2012 roku (k. 171-173 a.s.), w której biegli wskazali, iż sprawa nie nadaje się do opiniowania sądowo – lekarskiego.

Sąd podzielił także opinie biegłych z zakresu ortopedii, chirurgii, neurochirurgii, neurologii i psychiatrii (główne i uzupełniające), z których wynikało ostatecznie, że wnioskodawca był niezdolny do pracy od chwili wystąpienia wypadku i jest nadal niezdolny, z uwagi na schorzenia ortopedyczne. Wskazać jednak należy, iż fakt istnienia tej niezdolności nie wpływa na uznanie zasadności odwołania R. K. w przedmiotowej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Odwołanie nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Organ rentowy, wydając decyzję sprzeczną z żądaniem R. K. powoływał się na treść przepisu art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2015 roku, poz. 1242 ze zm.), zwanej dalej ustawą wypadkową i wskazywał, że w chwili wypadku wnioskodawca znajdował się w stanie pod wpływem alkoholu, a zatem przyczynił się do jego wystąpienia.

W ocenie Sądu orzekającego, powyższe stanowisko jest właściwe.

Na wstępie wskazać jednak należy, iż zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt 1-3 ustawy wypadkowej, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych; podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia; w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 12 czerwca 1975 roku o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że przyczyną zewnętrzną wypadku może być nawet niefortunny odruch pracownika – jego nieskoordynowane poruszenie się powodujące potknięcie się i upadek na gładkiej powierzchni, utrata równowagi na niestabilnym podłożu, zaś wyłączenie przyczyny zewnętrznej przy upadku pracownika w czasie i miejscu pracy, który nastąpił w takich okolicznościach, byłoby uzasadnione tylko wtedy, gdyby istniały podstawy do ustalenia, że wypadek pracownika został spowodowany jego schorzeniem łączącym się np. ze skłonnością do omdleń lub zakłóceń równowagi (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 1980 roku, III PR 33/80 niepublikowany cytowany w: P. Kierończyk „Wypadki przy pracy – orzecznictwo”, Sopot 1998, s. 270). Pogląd ten aktualny również na gruncie obowiązującej aktualnie ustawy Sąd Okręgowy podziela w całości.

Jako zewnętrzną przyczynę zdarzenia należy uznać zewnętrzne działanie szkodliwego czynnika na osobę ubezpieczoną powodujące uraz lub śmierć. Przez przyczynę zewnętrzną rozumie się przyczynę leżącą poza organizmem pracownika, jak np. urazy mechaniczne, działalność sił przyrody, działalność osób trzecich. Dodać należy, iż przyczyna zewnętrzna nie musi być wyłączną przyczyną wypadku. Gdy przyczyna zewnętrzna ma charakter mieszany wystarczy, że zostanie wykazane, iż bez czynnika zewnętrznego nie doszłoby do szkodliwego skutku. Zatem za wypadek przy pracy nie uważa się zdarzenia wywołanego wyłącznie przyczyną wewnętrzną, tkwiącą w organizmie ubezpieczonego.

W tym miejscu wskazać należy, że w protokole ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, jako przyczyny wypadku ustalono niefortunny ruch nogą poszkodowanego, który doprowadził do potknięcia się, a następnie upadku z wysokości, jak również panujący upał (ponad 30 stopni Celsjusza), który dezorganizował pracę, spowalniał czas reakcji pracownika na bodźce zewnętrzne oraz upadek z wysokości około 3 m na betonowe podłoże.

W świetle powyższych uwag uznać zatem trzeba, że wypadek, któremu wnioskodawca uległ w dniu (...)roku jest wypadkiem przy pracy, gdyż miał on miejsce w czasie wykonywania przez niego zwykłych czynności mieszczących się w zakresie jego obowiązków. Zdarzenie niewątpliwie miało charakter nagły i doszło do niego na skutek zadziałania przyczyny zewnętrznej w postaci niefortunnego ruchu nogą poszkodowanego, który doprowadził do potknięcia się, a następnie upadku z wysokości.

Uraz, którego doznał R. K., wynika, na zasadzie bezpośredniego adekwatnego związku przyczynowego, z nagłego zdarzenia, tj. z ustalonego w sprawie niefortunnego ruchu nogą poszkodowanego, który doprowadził do potknięcia się, a następnie upadku z wysokości. To między tym nagłym zdarzeniem a doznanym przez ubezpieczonego urazem zachodzi związek, o którym jest mowa w przepisie zawierającym definicję wypadku przy pracy, jako nagłego zdarzenia wywołanego przyczyną zewnętrzną powodującą uraz (lub śmierć), które nastąpiło w związku z pracą (związek z pracą nie jest w niniejszej sprawie kwestionowany).

Przechodząc zaś do analizy kwestionowanego w sprawie przyczynienia się skarżącego do wypadku należy wskazać, że zgodnie z treścią przepisu art. 21 ust. 2 ustawy wypadkowej świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, który, będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.

Wykładnia językowa tego przepisu wskazuje, iż stan nietrzeźwości nie musi być wyłączną przyczyną wypadku przy pracy. Wystarczy bowiem, że ubezpieczony pozostający w takim stanie w znacznym stopniu przyczyni się do wypadku. Przyczynienie się do wypadku przez poszkodowanego występuje wtedy, gdy jego zachowanie powstaje w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem jako jedna ze współsprawczych przyczyn doprowadzających do niego. Znaczne przyczynienie się oznacza zaś takie przyczynienie się, które ma charakter większy od pozostałych czynników, dość duży czy pokaźny.

W przedmiotowej sprawie wykazano w sposób niebudzący wątpliwości, iż stan nietrzeźwości R. K. w znacznym stopniu przyczynił się do wystąpienia wypadku przy pracy w dniu(...) roku. Jak już podano wcześniej, w chwili zdarzenia stężenie alkoholu we krwi pokrzywdzonego wynosić mogło od 0,7 do 1,2 promila, a z całą pewnością nie było niższe niż 0,5 promila. Taka wysokość zwartości alkoholu w płynie ustrojowym, wbrew twierdzeniom R. K., jest określana mianem stanu nietrzeźwości, zgodnie z przepisem art. 46 ust. 3 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2015 roku, poz. 1286 ze zm.). W przepisie tym wyjaśniono, że stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5 ‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm ³. Wskazać należy, że odróżnia się przy tym stan nietrzeźwości od stanu po spożyciu alkoholu, który zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2 ‰ do 0,5 ‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm ³.

Należy przy tym podkreślić, iż przy określeniu stanu trzeźwości skarżącego w czasie wypadku nie można opierać się na wyniku badania krwi pobranej o godzinie 16.15, do czego dążył R. K. podkreślając brak możliwości dokonania obliczeń retrospektywnych. Ustalono bowiem w przeprowadzonym rachunku retrospektywnym, iż kilka godzin przed pobraniem krwi, zawartość alkoholu była znacznie wyższa, zaś proces eliminacji został sztucznie obniżony na skutek zastosowanych procedur medycznych. Tym samym, w realiach niniejszej sprawy w pełni uprawnionym było stwierdzenie, że w czasie wypadku skarżący był w stanie nietrzeźwości.

Rozpatrując wyżej wskazane warunki wyłączające możliwość przyznawania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego wskazać należy na fakt, iż stan nietrzeźwości jako taki nie oznacza jeszcze braku możliwości uzyskania świadczeń z ubezpieczenia przez poszkodowanych. Ustawodawca co do zasady nie wyklucza przysługiwania tych świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego nawet pracownikowi, który uległ wypadkowi w stanie nietrzeźwym - pracując lub pozostając w oczekiwaniu na wykonywanie powierzonych mu zadań. Jednakże, jeżeli pozostawanie w stanie nietrzeźwości w stopniu istotnym przyczyniło się do spowodowania wypadku (bez stanu nietrzeźwości można by go uniknąć) wówczas przyznanie takich świadczeń jest wyłączone (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 roku, I UK 418/10, LEX nr 950428, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 roku, I UK 46/11, LEX nr 1043989).

W przedmiotowej sprawie wystąpiła właśnie taka sytuacja. Wskazać należy, że już zawartość alkoholu etylowego we krwi człowieka w wysokości od 0,3 do 0,5 promila oddziałuje na jego układ nerwowy. Już wówczas zaburza jego funkcje ruchowe, zmysłowe i intelektualne. Nawet przy niewielkich (rzędu 0,5 do 0,7 promila) dawkach alkoholu, u osoby będącej pod jego wpływem występuje nieuzasadniony wzrost zaufania do swoich umiejętności. U takiej osoby zazwyczaj nie widać wyraźnych zewnętrznych objawów zatrucia alkoholowego, zatem otoczenie nie rejestruje pozostawania tej osoby pod wpływem alkoholu, a nadto ona sama zazwyczaj nie zdaje sobie sprawy ze swojego stanu. Tym niemniej, już przy zawartości alkoholu we krwi poniżej 0,5 promila (od 0,3 promila) występują zaburzenia ruchowe – psychomotoryczne, błędnikowe i móżdżkowe. Oznaczają one tendencje do zaburzeń równowagi (zachwiań) i zaburzenia adekwatnej reakcji na zmiany środka ciężkości własnego ciała. Występuje wówczas wymierne zwiększenie prawdopodobieństwa utraty równowagi przy wykonywaniu jakichkolwiek czynności. Nadto, istotne są zaburzenia wzrokowe, polegające na upośledzeniu widzenia dwuocznego i widzenia głębi, które mogą mieć niezwykle istotne znaczenie przy pracach na wysokości, stwarzając wysokie ryzyko zachwiania i spadnięcia. Wspomnieć należy także, iż alkohol we krwi w takim stężeniu daje również nie dające się zmierzyć zmiany w zakresie osobowości, związane z gotowością do podejmowania ryzyka, egocentrycznością i brakiem rozwagi.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, mając na uwadze okoliczności sprawy, że w chwili wystąpienia wypadku stan nietrzeźwości R. K., z towarzyszącymi mu niekorzystnymi objawami w postaci osłabienia reakcji organizmu, znacznie zwiększonym prawdopodobieństwem zaburzeń równowagi i utrzymania prawidłowego środka ciężkości, przy upośledzonej możliwości prawidłowej oceny swoich możliwości oraz w sytuacji niekorzystnych warunków atmosferycznym związanych z wysoką temperaturą powietrza – w znacznym stopniu przyczynił się do wystąpienia wypadku przy pracy. To przyczynienie się oznacza zatem brak możliwości przyznania mu renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, a więc zaskarżona decyzja organu rentowego jest prawidłowa i nie podlega zmianie.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.