Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 września 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 września 2015 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa R. W. (1)

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej (...) w G. przy ul. (...) (...) oraz przy ul. (...)

o uchylenie uchwały i nakazanie

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku

z dnia 4 lipca 2013 r. sygn. akt I C 334/12

uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie poczynając od dnia 4 stycznia 2013 r. i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w Gdańsku do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

SSO del. Przemysław Banasik SSA Dorota Gierczak SSA Marek Machnij

I ACa 796/13

UZASADNIENIE

W sprawie z powództwa R. W. (1) przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej (...) nieruchomości położonej w G. przy ul. (...) (...) oraz przy ul. (...) (...) o uchylenie uchwały i nakazanie Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z dnia 4 lipca 2013r. umorzył postępowanie w zakresie żądania nakazania pozwanej udostępnienia powodowi dokumentów, dotyczących powołania nowego składu zarządu, bez ograniczeń czasowych dotyczących swobodnego wglądu i zapoznania się z dokumentami w ustalonym pomiędzy stronami terminie i przedziale czasowym, jak w pkt 2 żądania pozwu oraz żądania przeprowadzenia przez zarządcę przymusowego w sposób w pełni demokratyczny wyborów, celem powołania nowego składu osobowego zarządu pozwanej Wspólnoty, zgodnie ze statutem pozwanej oraz przepisami prawa; oddalił powództwo w pozostałym zakresie; zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji stwierdził, że powód jest współwłaścicielem lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w G., członkiem pozwanej Wspólnoty. Sąd ustalił istotne w tej sprawie postanowienia statutu pozwanej, opisał sposób podjęcia zaskarżonej uchwały, wskazując liczbę głosów przypadających na poszczególnych kandydatów na członków zarządu. Sąd opisał karty do głosowania zastosowane w dniu 30 marca 2011r. oraz w trakcie indywidulnego zbierania głosów. Sąd wskazał, gdzie znajdują się dokumenty dotyczące działalności Wspólnoty, a nadto na prośby powoda o udostepnienie tych dokumentów, wniosek powoda o spotkanie z zarządem, spotkania powoda z H. R. – prezesem zarządu pozwanej. Sąd ustalił nadto, że powód wniósł przeciwko pozwanej pozew o uchylenie uchwały nr (...) z dnia 2 listopada 2011r., że powództwo w tej sprawie zostało oddalone wyrokiem SO w Gdańsku z dnia 25 października 2012r. Sąd stwierdził, że dwie hale garażowe są oddzielnymi lokalami, posiadającymi wielu współwłaścicieli, że zwoływane są ich osobne zebrania, że do zarządu nimi zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego. Wskazując podstawy dokonanych ustaleń faktycznych, oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy, wskazując na art. 25 ust. 1 u.w.l., Sąd uznał, że nie są trafne zarzuty niezgodności zaskarżonej uchwały z prawem. Sąd stwierdził, że na podstawie uchwały nr (...) do zarządu Wspólnoty został wybrany jedynie H. R., bowiem, jako jedyny kandydat, uzyskał bezwzględną większość oddanych głosów. Analizując treść kart do głosowania Sąd stwierdził, że pozostali kandydaci, tj. R. W. (2) i J. B. – Jones nie uzyskali bezwzględnej większości głosów, a zatem w ich przypadku, a także pozostałych kandydatów, nie podjęto skutecznej uchwały o wyborze do zarządu Wspólnoty. Analizując przepisy u.w.l., w tym jej art. 23 ust. 1, Sąd stwierdził, że uchwała w stosunku do tych t osób jest uchwałą nieistniejącą. Sąd odniósł się do zarzutów powoda w przedmiocie trybu podjęcia uchwały, zbierania głosów przez osoby nieuprawnione, braku znajomości treści uchwały przez głosujących, nieważności uchwały ze względu na różnicę w kartach do głosowania na zebraniu pozwanej i w drodze indywidualnego zbierania głosów, uniemożliwiania oddawania głosów właścicielom części lokali, braku na kartach do głosowania dat oddania głosów, braku zawiadomienia wszystkich właścicieli lokali o podjętej uchwale, spóźnionego sporządzenia protokołu z przedmiotowego zebrania, generalnie uznając je za bezzasadne. Sąd rozważał także żądanie powoda zobowiązania Wspólnoty do swobodnego udostępniania każdemu członkowi Wspólnoty, na jego żądanie, dokumentów zarządu Wspólnoty, uznając, że żądanie to jest nadmierne, nieumocowane przez innych właścicieli lokali. Reasumując Sąd, poza umorzeniem postępowania w zakresie cofniętych żądań, oddalił powództwo na podstawie art. 25 ust. 1 u.w.l. a contrario oraz art. 29 u.w.l. a contrario. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód, domagając się uchylenia uchwały nr 5/11, dokonanie przez Sąd szeregu czynności wskazanych w punktach 1 a – j apelacji, ustanowienia zarządcy przymusowego.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie na koszt skarżącego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W toku postępowania odwoławczego Sąd a quem, podzielił pogląd Sądu I instancji w przedmiocie nieistnienia uchwały nr (...) pozwanej Wspólnoty w zakresie wyboru członków jej zarządu poza osobą H. R..

Analizując postanowienia statutu pozwanej, w tym jego §3 ust. 3 zd. 1 stanowiącego, że „mandat członka Zarządu wygasa – po upływie kadencji Zarządu – z dniem odbycia najbliższego, dorocznego lub nadzwyczajnego zebrania właścicieli lokali”, Sąd Odwoławczy uznał, że, wobec odbycia w dniu 30 marca 2011r. zebrania, kadencja poprzedniego zarządu wygasła, mimo, że nowy zarząd na tym zebraniu nie został wybrany. Powyższy fakt oraz okoliczności w /w braku wyboru na zebraniu w dniu 30 marca 2011r. i następnie w drodze indywidualnego zbierania głosów pełnego składu nowego zarządu (zgodnie z §3 ust. 1 statutu – dwóch do czterech osób), zarząd pozwanej nie mógł jej skutecznie reprezentować w tym procesie (§6 ust. 2 statutu).

Skutkowało to zawieszeniem postępowania w sprawie (postanowienie z dnia 25 kwietnia 2014r.) oraz zwróceniem się do Sądu Rejonowego o ustanowienie kuratora w trybie art. 42§ 1 k.c. Kurator został powołany postanowieniem z dnia 27 lutego 2015r. w sprawie VIII Ns-Rej KRS (...) SR Gdańsk - Północ w G.. Jednocześnie pismem z dnia 17 marca 2015r. H. R. i J. K. poinformowali Sąd II instancji, że dnia 13 lutego 2015r. pozwana Wspólnota podjęła uchwałę nr (...) o wyborze zarządu Wspólnoty w ich osobach, dołączając do pisma m.in. odpis tej uchwały oraz listę zbiorczą głosowania nad nią. Pismo to zawierało nadto wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania. Powyższy wniosek Sąd Apelacyjny uwzględnił postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2015r.

W opisanej wyżej sytuacji, zdaniem Sądu a quem, pozwana Wspólnota przez cały okres postępowania przed Sądem Okręgowym nie była prawidłowo reprezentowana wobec braku organu do tego uprawnionego. Powyższa okoliczność skutkuje stwierdzeniem z urzędu przez Sąd Odwoławczy nieważności postępowania I – instancyjnego od daty wpłynięcia do Sądu a quo odpowiedzi na apelację, tj. dnia 2 stycznia 2013r. (k. 142 akt).

W orzeczeniu w sprawie I CSK 224/06 SN stwierdził, że w świetle art. 379 pkt 2 k.p.c. brak organu powołanego do reprezentowania strony stanowi przyczynę nieważności postępowania niezależnie od tego, czy w imieniu tej strony działa pełnomocnik. Z kolei w orzeczeniu w sprawie I ACa 268/14 SA w (...) wskazał, że jeżeli w toku całego postępowania przed sądem pierwszej instancji strona w ogóle nie posiadała organu w postaci zarządu, sanowanie skutku przesłanki nieważności z art. 379 pkt 2 k.p.c. przez nowo powołany organ jest niemożliwe. W uzasadnieniu tego orzeczenia SA przywołał orzeczenie SN w spawie I CSK 272/09, zgodnie z którym z punktu widzenia podstawy nieważności z art. 379 pkt 2 k.p.c. istotny jest stan rzeczywisty. (…) Ze względu na regulacje zawarte w procedurze cywilnej, oparte na założeniu, że czynności procesowe winny wykonywać osoby uprawnione do działania w imieniu osoby prawnej (art. 67 § 1 k.p.c.) i powiązaniu możliwości korzystania przez osobę prawną ze zdolności procesowej z posiadaniem organu uprawnionego do działania w jej imieniu - wykluczona została dopuszczalność występowania w postępowaniu sądowym osoby prawnej, która nie ma umocowanego do działania za nią organu.

Podzielając powyższe stanowiska i uznając, że mają one częściowo (ostatnie w orzeczeń) odpowiednie zastosowanie w tej sprawie, dodając nadto kolejną tezę ostatnio powołanego orzeczenia, tj. że „ustalenia faktyczne poczynione w warunkach nieważności i prawidłowość innych czynności procesowych przeprowadzonych w nieważnym postępowaniu pozbawione są znaczenia, ponieważ wada, jaką dotknięte zostało całe postępowanie, wyłącza możliwość podejmowania jakichkolwiek rozważań w oparciu o jego wyniki”, Sąd Apelacyjny stwierdza brak możliwości skutecznego potwierdzenia dotychczasowych czynności zdziałanych w toku postępowania przed Sądem Okręgowym przez aktualny zarząd pozwanej. W konsekwencji brak jest możliwości „legalizowania” sytuacji zaistniałej w toku postępowania I – instancyjnego w postępowaniu odwoławczym. Przyjęcie możliwości zatwierdzania czynności dokonanych przez jednego tylko członka zarządu pozwanej byłoby w istocie udzieloną zgodą na naruszanie bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa procesowego.

Reasumując, Sąd Apelacyjny uznając, że w toku postępowania przed Sądem I instancji doszło do nieważności postępowania na podstawie art. 386 §2 k.p.c. w zw. z art. 108 §2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.