Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 marca 2015r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Iwona Siuta

  Sędziowie: SO Violetta Osińska

  SO Zbigniew Ciechanowicz (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2015r. w Szczecinie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) S.

przeciwko T. D., K. D.

o zapłatę

na skutek zażalenia (...) S.

na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie z dnia 6 grudnia 2014 r., sygn. akt I C 1246/14

postanawia:

1.  oddalić zażalenie,

2.  zasądzić od powódki (...) S. solidarnie na rzecz pozwanych T. D. i K. D. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa radcy prawnego w postępowaniu zażaleniowym.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 6 grudnia 2014 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie umorzył postępowanie w sprawie (pkt 1); zasądził od powódki(...) S. na rzecz pozwanych K. D. i T. D. solidarnie kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2); zasądził od powódki (...) S. na rzecz pozwanej K. D. kwotę 868,33 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 3); zasądził od powódki (...) S. na rzecz pozwanego T. D. kwotę 17 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 4).

Sąd Rejonowy przyjął, że na skutek sprzeciwu pozwanych od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, powódka złożyła oświadczenie o cofnięciu pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia bez wskazania przyczyny cofnięcia. A więc, że powódka uznała za zasadne zarzuty podnoszone przez pozwanych w sprzeciwach.

W reakcji na oświadczenie powódki o cofnięciu pozwu pozwani wnieśli o zasądzenie od powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego dla każdego z pozowanych z osobna, kosztów opłat skarbowych od pełnomocnictw oraz na rzecz pozwanej K. D. kosztów tłumaczeń dokumentów kwocie 230 zł oraz kosztów osobistego stawiennictwa pozwanej na rozprawie w dniu 8 maja 2014 r. w kwocie 621,33 zł odpowiadającej kosztowi zakupu biletu lotniczego.

Podejmując decyzję procesową o cofnięciu pozwu wobec obojga pozwanych ze zrzeczeniem się roszczenia powódka, zdaniem Sąd I instancji, uznała zatem, iż w aspekcie podniesionych zarzutów dalsze podtrzymywanie żądań pozwu nie jest celowe. W ocenie Sądu Rejonowego powódka cofając pozew jest zatem stroną, która proces przegrała a cofając pozew wyraziła swoje przekonanie o niezasadności dochodzonego roszczenia.

Sąd Rejonowy przytoczył brzmienie przepisów art. 98 § 3 k.p.c., art. 99 k.p.c., § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia(...) (...) r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (...) Podkreślił, że wpływ na podwyższenie stawki minimalnego wynagrodzenia ma znaczny nakład pracy pełnomocnika, skomplikowany charakter sprawy czy też wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej rozstrzygnięcia i wyjaśnienia.

Rozstrzygając o obowiązku zwrotu pozwanym przez powódkę kosztów zastępstwa procesowego Sąd Rejonowy przychylił się do argumentacji strony powodowej podniesionej w piśmie procesowym z dnia 24 października 2014 r. Sąd Rejonowy wskazał na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia (...) w którym stwierdzono, iż okoliczność, że w tej samej sprawie występują trzej powodowie, którzy ponieśli szkody w tym samym wypadku, reprezentowani przez jednego adwokata, mimo że wystawili odrębne pełnomocnictwa, nie uzasadnia zasądzenia na rzecz każdego z powodów oddzielnie kosztów zastępstwa adwokackiego. Analogiczny pogląd odnaleźć można w tezie uchwały Sądu Najwyższego z dnia (...)

Podzielając zatem w pełni powyżej prezentowany pogląd Sąd Rejonowy uznał za zasadne przyznać pozwanym solidarnie kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, podwyższając stawkę minimalną o ½ tej stawki uwzględniając zwiększony nakład pracy pełnomocnika reprezentującego w niniejszej sprawie dwoje pozwanych. Sytuacja ta wymagała zdaniem Sądu Rejonowego, sporządzenia przez pełnomocnika pism procesowych w imieniu każdego z pozwanych z osobna, albowiem w stosunku do każdego z pozwanych zachodziły nieco inne okoliczności faktyczne uzasadniające podnoszone przez nich zarzuty i zgłaszane wnioski.

Sąd I instancji uznał nadto za zasadne zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej K. D. kwoty 868,33 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W ramach tej kwoty mieści się kwota 621,33 zł tytułem zwrotu kosztów osobistego stawiennictwa pozwanej na rozprawę w dniu 8 maja 2014 r., kwota 230 zł kosztów tłumaczeń oraz kwota 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. O powyższym orzekł na podstawie art. 98 § 3 k.p.c. Jak wynika z analizy akt sprawy zarządzeniem z dnia 13 lutego 2014 r. wezwano pozwaną K. D. do osobistego stawiennictwa na rozprawie wyznaczonej na dzień 8 maja 2014 r. Pozwana stawiła się na tą rozprawę a w załączeniu do wniosku z dnia 20 października 2014 r. o zwrot kosztów procesu wykazała w sposób wystarczający fakt poniesienia kosztów dojazdu na tą rozprawę w kwocie 621,33 zł. Jest to koszt zakupu biletu lotniczego z B. do B., albowiem stałym miejscem zamieszkania pozwanej jest (...)Za podlegający zwrotowi przez stronę przegrywającą proces koszt sąd uznał nadto koszty tłumaczeń dokumentów złożonych przez pozwaną do niniejszej sprawy. Są to bowiem w ocenie sądu wydatki, o których mowa w art. 5 ust 1. pkt. 5 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( t. j.(...) Stosownie zaś do treści art. 2 ust. 1 ustawy koszty sądowe obejmują opłaty i wydatki. Pozwana dla wykazania faktu poniesienia przedmiotowych kosztów przedłożyła fakturę Vat opiewająca na kwotę 230 zł.

Na rzecz pozwanego T. D. zasądzono od powódki jednie kwotę 17 zł tytułem zwrotu kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, albowiem jest to jedyny wykazany przez pozwanego koszt sądowy.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła powódka i zaskarżając je w części, tj. w pkt. II w zakresie kwoty 1.200 zł, zarzuciła mu naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 109 § 2 k.p.c. w zw. z § 2 ust, 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia(...) (...) roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez(...) kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu poprzez błędne przyjęcie, iż w przedmiotowej sprawie zachodzi szczególna okoliczność uzasadniająca obciążenie powoda kosztami postępowania w wysokości 1 i 1/2 stawki minimalnej.

Wskazując na powyższe powódka wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia w części, tj. w pkt. II poprzez ustalenie koszów zasądzonych z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w pojedynczej stawce, tj. w kwocie 2.400,00 zł oraz o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu zażalenia powódka zauważyła, iż przyznanie na rzecz pozwanych zwrotu kosztów wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 1 i 1/2 stawki minimalnej nie jest na gruncie niniejszej sprawy zasadne, ponieważ nie zachodzą przesłanki wpływające na konieczność podwyższenia wynagrodzenia minimalnego, tj. znaczny nakład pracy pełnomocnika, skomplikowany charakter sprawy czy też wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Stwierdzić bowiem należy, iż jedynymi czynnościami podjętymi przez pełnomocnika procesowego pozwanych w niniejszej sprawie było złożenie sprzeciwu wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu oraz udział w jednej rozprawie sądowej, a zatem w żaden sposób uznać nie można, iż niniejsza sprawa wymagała od pełnomocnika znacznego nakładu pracy, jak również, iż jej charakter był skomplikowany. Okoliczność, iż pełnomocnik sporządzał osobne pisma procesowe w imieniu każdego z pozwanych, a nie jedno wspólne pismo w imieniu obojga pozwanych, jak to zwyczajowo czynią pełnomocnicy w przypadku reprezentowania więcej niż jednej strony o takim samym stanowisku procesowym, było podyktowane tylko i wyłącznie jego własnym wyborem a nie koniecznością i zmierzało zapewne z góry do wykazania rzekomego znacznego wkładu pracy pełnomocnika w niniejsze postępowanie. Tymczasem obiektywnie stwierdzić należy, iż w niniejszej sprawie nie zaistniała żadna z przesłanek uzasadniających podwyższenie minimalnego wynagrodzenia pełnomocnika procesowego pozwanych. Niniejsza sprawa nie była w żadnym aspekcie skomplikowana a wkład pracy pełnomocnika nie był znaczny. Powszechnie przyjęte w orzecznictwie jest zaś, iż jedynie jeżeli przemawia za tym niezbędny nakład pracy pełnomocnika, charakter sprawy oraz jego wkład w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia, wówczas sąd może zasądzić opłatę wyższą, która nie może jednak przewyższyć sześciokrotnej stawki minimalnej ani wartości przedmiotu sprawy (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia(...) (...)Zgodnie natomiast z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2012 roku, sygn. I CZ 16/12 wielopodmiotowy charakter strony w danej sprawie nie stanowi wyodrębnionego kryterium ustalania kosztów związanych z zastępstwem procesowym. Sprawa jest jedna, bez względu na liczbę występujących w niej osób i strona też jest jedna, również wtedy gdy - przy współuczestnictwie procesowym - w jej charakterze występuje kilka podmiotów. Także w takim wypadku wynagrodzenie występującego w sprawie pełnomocnika powinno być ustalone według kryterium wartości przedmiotu sprawy lub rodzaju sprawy. Stosownie zaś do postanowienia (...)w(...)sąd ustosunkowując się do wniosku strony o zasądzenie kosztów ponad stawkę minimalną, zobowiązany jest ocenić zawiłość sprawy oraz wkład pracy reprezentującego stronę pełnomocnika.

W odpowiedzi na zażalenie pełnomocnik pozwanych wniósł o jego oddalenie w całości i zasądzenie od powódki solidarnie na rzecz pozwanych zwrotu kosztów postepowania zażaleniowego, w tym wynagrodzenia radcy prawnego, według norm przepisanych.

Ustosunkowując się do treści wywiedzionego przez powódkę zażalenia, pełnomocnik pozwanych podkreślił, że w całości podziela stanowisko wyrażone przez Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, w przedmiocie zasadności obciążenia powódki obowiązkiem zwrotu na rzecz pozwanych poniesionych przez nich kosztów zastępstwa procesowego w sprawie w wysokości 1 i ½ stawki minimalnej, uznając wszelkie wskazane w owym orzeczeniu w tym zakresie argumenty Sądu I instancji za swoje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się nieuzasadnione.

Zgodnie z § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia (...). w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez (...) kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, zasądzając opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia (ust. 1). Podstawę zasądzenia opłaty, o której mowa w ust. 1, stanowią stawki minimalne określone w rozdziałach 3-4 Rozporządzenia. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy (ust. 2).

Powyższy przepis w ustępach 1 i 2 normuje ogólne reguły, jakimi powinien kierować się sąd orzekający o należnym wynagrodzeniu radcowskim, bez względu na to, czy radca prawny reprezentował stronę z wyboru, czy też został wyznaczony pełnomocnikiem z urzędu. Unormowanie to koresponduje w szczególności z art. 109 § 1 zdanie drugie k.p.c., zgodnie z którym przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.

Opłata, o której mowa wyżej może zostać ostatecznie ukształtowana na poziomie od jednokrotności do sześciokrotności stawki minimalnej; nie może jednak przewyższać wartości przedmiotu sprawy.

W powszechnej praktyce sądowej należne wynagrodzenie pełnomocnika z reguły określane jest na poziomie jednokrotnej stawki minimalnej. Wynagrodzenie radcy prawnego w sprawach prostych i zasadniczo bezspornych zrównane jest z wynagrodzeniem w sprawach skomplikowanych, wielowątkowych i wymagających znacznego nakładu pracy. Zasadniczo realna wartość stawek minimalnych, zwłaszcza w sprawach, w których nie są one uzależnione od wartości przedmiotu sprawy, niewątpliwie nie przystaje do rzeczywistych stawek rynkowych. Należy zwrócić uwagę na to, iż prawodawca dopuścił jednakże możliwość podwyższenia owego wynagrodzenia w granicach do sześciokrotności stawki minimalnej (w razie złożenia stosownego wniosku) właśnie z tego względu, by pozostawić sądowi możliwość swobodnej oceny wartości nakładu pracy radcy prawnego w korelacji ze stopniem skomplikowania danej sprawy.

Ocena, czy zachodzą przesłanki do przyznania wynagrodzenia w stawce wyższej niż minimalna, pozostawiona została swobodnemu uznaniu sądu orzekającego w pierwszej instancji, w ramach tzw. dyskrecjonalnej władzy sędziowskiej. Kwestionowanie rozstrzygnięcia sądu przyznającego wynagrodzenie w wysokości odpowiadającej jednokrotności lub wielokrotności stawki minimalnej w drodze środków odwoławczych (zażalenia) może odnieść skutek wtedy i tylko wtedy, gdy orzeczenie jest rażąco niesprawiedliwe bądź zapadło w warunkach nierozpoznania istoty sprawy. Jeżeli zatem wysokość przyznanego wynagrodzenia odpowiada kryteriom normatywnym i została należycie uzasadniona, to sąd drugiej instancji zasadniczo nie powinien ingerować w treść takiego rozstrzygnięcia (por. postanowienie SO w Krakowie (...)

W niniejszej sprawie Sąd I instancji podwyższył stawkę minimalną o ½ tej stawki uwzględniając zwiększony nakład pracy pełnomocnika reprezentującego w niniejszej sprawie dwoje pozwanych, który spowodowany był koniecznością sporządzenia przez pełnomocnika pism procesowych w imieniu każdego z pozwanych z osobna, ponieważ w stosunku do każdego z pozwanych zachodziły nieco inne okoliczności faktyczne uzasadniające podnoszone przez nich zarzuty i zgłaszane wnioski.

Ocena Sądu Rejonowego w tym zakresie zasługuje na aprobatę Sądu Okręgowego. Pełnomocnik pozwanych sporządził w niniejszej sprawie w imieniu K. D. wniosek o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu oraz sprzeciw od nakazu zapłaty, natomiast w imieniu T. D. sporządził również wniosek o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu oraz sprzeciw od nakazu zapłaty. Pełnomocnik pozwanych był obecny na dwóch rozprawach w dniach 8 maja 2014 r i 9 września 2014 r., na których przesłuchano kilku świadków. Był również obecny na posiedzeniu publikacyjnym w dniu 16 września 2014 r. Ponadto złożył w imieniu mocodawców w dniu 21 października 2014 r. wniosek o zwrot kosztów postępowania, który w części nie był kwestionowany przez powódkę.

Podkreślić należy, że zarzuty sformułowane w pismach procesowych pozwanych wymagały odrębnego uzasadnienia dla każdego z pozwanych. Również wnioskowane dowody na poparcie twierdzeń i zarzutów różniły się: w szczególności dowody z dokumentów, natomiast zeznający w sprawie świadkowie przesłuchiwani byli na różne okoliczności dotyczące osobno każdego z pozwanych. Bez wątpienia więc nakład pracy pełnomocnika pozwanych był w sprawie większy niż, gdyby reprezentował tylko jedną osobę.

W ocenie Sądu Okręgowego podwyższenie wynagrodzenia pełnomocnika pozwanych w niniejszej sprawie jedynie o ½ stawki minimalnej (przy możliwości maksymalnego podwyższenia do 6-krotności stawki minimalnej), jest w niniejszej sprawie adekwatne do nakładu pracy pełnomocnika i mieściło się w ramach uznania sędziowskiego Sądu I instancji.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt. 1 sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono w pkt. 2 sentencji postanowienia na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 12 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia(...). w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

(...)

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)