Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Bohdan Bieniek (spr.)

Sędziowie: SA Piotr Prusinowski

SO del. Teresa Suchcicka

Protokolant: Małgorzata Garbecka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 grudnia 2015 r. w B.

sprawy z odwołania L. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 17 marca 2015 r. sygn. akt IV U 184/15

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz L. R. kwotę 120 zł. (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sygn. akt III AUa 684/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 grudnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił L. R. prawa do emerytury z art. 26 ustawy z dnia 17 czerwca 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W odwołaniu od powyższej decyzji L. R. wniósł o jej zmianę w całości i orzeczenie, iż emerytura winna być wyliczona z zastosowaniem przepisu art. 26 w zw. z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o ile jest ona wyższa od wyliczonej przez organ na podstawie przepisu art. 53 w/w ustawy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 17 marca 2015 r. zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał organ rentowy do obliczenia wysokości emerytury wnioskodawcy na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych oraz zasądził od pozwanego na rzecz wnioskodawcy 60 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

Wydanie orzeczenia poprzedziły następujące ustalenia. L. R. urodził się w dniu (...) W dniu 27 grudnia 2010 r. złożył wniosek o emeryturę. Decyzją z dnia 16 lutego 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury. Następnie wysokość emerytury ulegała przeliczeniom z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia.

Odwołujący w dniu 17 grudnia 2014 r. złożył wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury w oparciu o art. 26 w zw. z art. 55 ustawy emerytalnej. W tym stanie rzeczy pozwany wydał zaskarżoną decyzję.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie jest zasadne. Spór w niniejszej sprawie toczy się na tle możliwości ustalenia wysokości emerytury w oparciu o zasady wynikające z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w stosunku do wnioskodawcy, urodzonego przed 31.12.1948 r., mającego ustalone - po 31.12.2008 r. - prawo do emerytury na podstawie art. 29 ustawy z dn. 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2015, poz. 748), której wypłata była zawieszona z uwagi na dalsze zatrudnienie i wysokość osiąganego przychodu oraz występującemu o emeryturę na podstawie art. 27 powołanej wyżej ustawy również po dniu 31.12.2008 r.

Sąd Okręgowy zauważył, że spory o identycznym stanie faktycznym i prawnym stanowiły przedmiot rozstrzygnięć Sądu Najwyższego, który wyraził pogląd, że ubezpieczony urodzony przed dniem 31 grudnia 1948 r., który po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 r., ma prawo do jej wyliczenia na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, niezależnie od tego czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą – (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013 r. w sprawie II UZP 4/13). Sąd Okręgowy podzielił ów pogląd. Jednocześnie dodał, że wnioskodawca po uzyskaniu prawa do emerytury w obniżonym wieku (z dniem 1 grudnia 2010 r.) nadal pozostawał w zatrudnieniu, a także poza sporem jest, że skarżący po ukończeniu wieku emerytalnego 65 lat określonego w art. 27 ust. 3 pkt 1 cytowanej ustawy kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W ocenie Sądu Okręgowego nie może być kwestionowana możliwość kilkakrotnego przechodzenia na emeryturę, a w treści przepisu art. 55 ustawy brak zastrzeżenia, że wniosek o przejście na emeryturę w powszechnym wieku przez osoby objęte art. 27 ma być pierwszym wnioskiem o przejście na emeryturę. Przepis ten należy rozumieć jako przyznający prawo do złożenia wniosku o wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, jeżeli ubezpieczenie było kontynuowane po osiągnięciu wieku 60 lat, a wniosek został złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. niezależnie od faktu przejścia przez wnioskodawcę na emeryturę na podstawie przepisu art. 29 ustawy emerytalnej.

W pełni aprobując wskazane poglądy orzecznicze podkreślić należy, że zarysowana wyżej linia orzecznicza Sądu Najwyższego, która podtrzymana została orzeczeniem II UK 23/13 (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2013 r., OSNP 2014 r. nr 6, poz. 85). W sprawie tej przedmiot sporu był wprawdzie nieco odmienny, niemniej jednak w uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy z aprobatą odniósł się do przywołanej wyżej uchwały z dnia 4 lipca 2013 r., II UZP 4/13.

Mając zatem powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał organ rentowy do obliczenia emerytury wnioskodawcy L. R. na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

O kosztach procesu orzeczono po myśli art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. 2013 r., poz. 490).

Apelację od powyższego wyroku złożył organ rentowy, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 55 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez uznanie prawa wnioskodawcy do przeliczenia świadczenia przy uwzględnieniu zwaloryzowanych składek.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia w całości i oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie jest zasadna. Wynika to z tego, że Sąd I instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy. Generalnie nie był on sporny, zwłaszcza w kontekście momentu (od dnia 1 grudnia 2010 r.) uzyskania przez wnioskodawcę prawa do emerytury w myśl art. 29 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U z 2015 r., poz. 748, dalej- ustawa emerytalna).

Następnie wypłata świadczenia została zawieszona, by – na wniosek uprawnionego – wznowić jej wypłatę. W dniu 17 grudnia 2014 r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie emerytury. We wniosku zaznaczył, że wnosi o obliczenie wysokości emerytury według nowych zasad.

Spór sprowadza się wyłącznie do wykładni przepisów prawa materialnego, a mianowicie treści art. 55 ustawy emerytalnej. Zgodnie z treścią cytowanego przepisu ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

Aktualnie wykładnia tego przepisu jest już ugruntowana w judykaturze Sądu Najwyższego, jak i sądów powszechnych. Przede wszystkim w uchwale z dnia 4 lipca 2013 r., II UZP 4/13 (OSNP 2013 nr 21-12, poz. 257), przyjęto, że ubezpieczony urodzony przed dniem 31 grudnia 1948 r., który po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 r., ma prawo do jej wyliczenia na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, niezależnie od tego czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą. Ratio legis tego przepisu jest więc kontynuowanie opłacania składek, nie zaś ubieganie się o emeryturę wcześniejszą lub w niższym wieku emerytalnym. Jeżeli więc nie może być kwestionowana możliwość kilkakrotnego przechodzenia na emeryturę, a w treści art. 55 ustawy emerytalnej brak zastrzeżenia, że wniosek o przejście na emeryturę w powszechnym wieku przez osoby objęte art. 27 ma być pierwszym wnioskiem o przejście na emeryturę, to sposób wykładni prawa materialnego nie budzi wątpliwości. Został on jednocześnie szeroko zaprezentowany w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia, z odwołaniem się do poglądów judykatury.

Przeto przypomnieć jedynie należy, że emerytura w niższym i w powszechnym wieku emerytalnym to odrębne rodzaje emerytur. W judykaturze możliwość kilkakrotnego przechodzenia na emeryturę nie budzi wątpliwości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2006 r., I UK 82/06, LEX nr 424489). Idąc dalej, w treści art. 55 ustawy emerytalnej brak zastrzeżenia, że wniosek o przejście na emeryturę w powszechnym wieku przez osoby objęte art. 27 ma być pierwszym wnioskiem o przejście na emeryturę (o nabycie statusu emeryta), czy też obejmuje tylko osoby, które dotychczas nie pobrały świadczenia emerytalnego.

Agregacja powyższych argumentów prowadzi do akceptacji tezy, że art. 55 ustawy emerytalnej należy rozumieć jako prawo do złożenia wniosku o wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym jeżeli ubezpieczenie było kontynuowane po osiągnięciu wieku 60/65 lat, a wniosek został złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. niezależnie od faktu uzyskania przez te osoby emerytury wcześniejszej, czy też w niższym wieku emerytalnym (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2013 r., II UK 424/12, LEX nr 1341674, 4 września 2013 r., II UK 23/13, OSNP 2014 nr 6, poz. 85, 7 listopada 2013 r., II UK 143/13, OSNP 2014 nr 10, poz. 148 i z 18 września 2014 r., I UK 27/14, LEX nr 1537287).

Sam fakt, że pozwany prezentuje odmienne stanowisko (tak formułuje swoje stanowisko w apelacji) nie wpływa na wynik sprawy. Skarżący na poparcie swego stanowiska nie przytacza odmiennych poglądów judykatury, czy też nie odwołuje się do poglądów doktryny. W ten sposób siła jego argumentacji jurydycznej nie prowadzi do podzielenia wniosków zawartych w apelacji.

Z tych względów podlega ona oddaleniu z mocy art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania sądowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 12 ust. 2 i § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 461).