Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Apelacja okazała się zasadna w takim stopniu, iż na skutek jej wniesienia powstały podstawy do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Analiza przebiegu dotychczasowego postępowania prowadzi bowiem do wniosku, iż Sąd Rejonowy w trakcie rozpoznania sprawy, dopuścił się tego rodzaju obrazy przepisów prawa procesowego, która mogła mieć istotny wpływ na treść wydanego przezeń końcowego rozstrzygnięcia merytorycznego, jak również obrazy prawa materialnego.

Sąd meriti dopuścił się obrazy przepisów art. 343 § 6 i 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k., jak również art. 73§ 2 kk, 70 § 1 pkt 1 kk w zw z art. 4§ 1 kk., co w istocie sąd meriti dostrzegł na etapie sporządzania uzasadnienia wyroku i starał się wyjaśnić w jego treści.

E. S. w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu /którego końcowy etap przypadł na dzień 22 marca 2015 roku/ miał ukończone 20 lat/ urodził się w dniu (...)/ . Jest więc osobą młodocianą w rozumieniu kodeksu karnego ( art. 115 § 10 kk stanowi, iż młodocianym jest sprawca, który w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończył 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji 24 lat ).

Jak wynika z akt sprawy, prokurator umieścił w akcie oskarżenia - zgodnie z dyspozycją art. 335 § 1 k.p.k. - wniosek o wydanie wyroku skazującego wobec E. S., posiadającego status młodocianego w sprawie w rozumieniu art. art. 115 § 10 kk, i wymierzenie mu uzgodnionych z nim kar: 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary na okres próby dwóch lat, grzywny w wysokości 50 stawek dziennych, z określeniem wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych, obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 46 § 1 kk (k.34-34v).

Oczywiście wniosek ten, złożony w stanie prawnym jeszcze sprzed nowelizacji z dnia 1 lipca 2015 roku , był sam w sobie błędny, albowiem wniosek ten pomijał orzeczenie obligatoryjnego dozoru wobec sprawcy młodocianego na podstawie art. 73 §2 kk, jak również nieprawidłowo określał okres próby, którego wymiar minimalny zgodnie z treścią art. 70 § 2 kk wynosił trzy lata. Jednakże Sąd Rejonowy taki wniosek rozpoznał na posiedzeniu , pod nieobecność oskarżonego – prawidłowo powiadomionego o terminie per awizo, jak również pokrzywdzonej , prawidłowo powiadomionej o terminie i wydał wyrok skazujący.

Niewątpliwie, sąd orzekający w omawianym tu trybie jest związany wnioskiem umieszczonym przez prokuratora w akcie oskarżenia, gdyż jego treść jest wynikiem porozumienia oskarżyciela i oskarżonego, którzy zgadzają się na takie, jak we wniosku, rozstrzygnięcie w sprawie. Jednakże sąd, do którego skierowano akt oskarżenia zawierający wniosek w trybie art. 335 kpk , jest zobligowany do kontroli jego poprawności formalnej i merytorycznej. Kontrola ta powinna więc obejmować min: okoliczności , czy propozycje zawarte we wniosku prokuratora pozostają w zgodzie z przepisami prawa materialnego. Dotyczy to również sytuacji, gdy we wniosku nie uwzględniono rozstrzygnięć, które w związku z przypisaniem oskarżonemu określonego czynu mają charakter obligatoryjny. ( kom. do KPK pod red . D. Świeckiego T. I wyd. Wolters Kluwers 2015 str. 1178 ) .

Jeżeli zatem treść porozumienia zawartego między prokuratorem, a oskarżonym nie spełnia wymogów prawa, a w szczególności nie zawiera w swej treści potrzeby orzeczenia, które z materialnoprawnego punktu widzenia jest obligatoryjne, rola sądu winna polegać na aktywnym włączeniu się do negocjacji i zasugerowaniu objęcia wnioskiem takiego koniecznego fragmentu rozstrzygnięcia, nie podlegającego w istocie rzeczy negocjacjom. Jeżeli natomiast strony nie wyrażą zgody na wprowadzenie tego rozstrzygnięcia do wyroku, przy braku podstaw do uwzględnienia wniosku, niezbędnym staje się rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 343 § 7 k.p.k.

Analogiczne poglądy w tej kwestii , które zachowały nadal aktualność, są prezentowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz w piśmiennictwie prawniczym (zob. m.in.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9.11.2005 roku – V KK 296/05 – OSNwSK rok 2005, Nr 1, poz. 204; postanowienie z dnia 3 sierpnia 2000 r., WKN 16/2000, OSNKW, z. 11 - 12, poz. 101; postanowienie z dnia 20 kwietnia 2005 r., I KZP 10/05, OSNKW, z. 4, poz. 42; T. G. – Wydawanie wyroku na posiedzeniu w znowelizowanej procedurze karnej, PS 2003, nr 9, s. 22 - 24).

W takiej sytuacji procesowej , jaka zaistniała w niniejszej sprawie, Sąd Rejonowy nie był więc uprawniony do uwzględniania wniosku złożonego na podstawie art. 335 § 1 k.p.k. i wydania wyroku w trybie dobrowolnego poddania się karze. Winien natomiast, bądź wezwać strony do zmodyfikowania propozycji, w taki sposób by odpowiadały obowiązującym przepisom, bądź skierować sprawę na rozprawę, celem rozpoznania jej na zasadach ogólnych.

Niezależnie od powyższego , już tylko na marginesie zważyć należy, że sąd meriti wydając wyrok skazujący, orzekając o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności na okres próby dopuścił się obrazy prawa materialnego, przywołując jako podstawę prawną tego rozstrzygnięcia przepis art. 70 § 1 pkt 1 kk w zw z art. 4§ 1 kk. , w sytuacji, gdy w sprawie zachodziły przesłanki stosowania art. 70 § 2 kk. Jednocześnie wskazać należy, że w układzie procesowym, jaki zaistniał w niniejszej sprawie nie było jakichkolwiek podstaw do stosowania art. 4 § 1 k.k. z którego wynika, że jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową. Należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Zarówno bowiem w sytuacji, gdy sąd meriti uczynił mylnie podstawą prawną rozstrzygnięcia o warunkowym zawieszeniu wykonania kary przepis art. 7 0 § 1 pkt 1 kk, czy też prawidłowo stosowałby przepisy art. 70 § 2 kk , to w obu tych przypadkach przepisy ustawy uprzednio obowiązujacej nie były wzgledniejsze dla sprawcy , gdyż zakładały w każdym ze wspomnianych wypadków “dłuższy”, w tym określany jako minimalny, okres próby. Definicja zaś młodocianego zachowała aktualność w obowiązującym obecnie stanie prawnym, w niezmienionej formie, jak również koniecznośc obligatoryjnego orzekania dozoru wobec sprawców tej kategorii.

Art. 70 § 2 kk winien mieć zastosowanie min: w przypadku zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec sprawcy młodocianego. W tej sytuacji podstawą warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego na okres próby winny być przepisy art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 2 kk. Sąd winien też orzec dozór kuratora, czego nie uczynił, w oparciu o treść art. 73 § 2 kk, który dozór jest obowiązkowy wobec młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego.

Powyższe rozważania prowadzą zatem do wniosku, że zaskarżony wyrok zapadł z obrazą przepisów prawa procesowego, która mogła mieć istotne znaczenie dla treści merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie, jak również prawa materialnego.

W konsekwencji uchybienia spowodowały, że zaskarżony wyrok należało uchylić i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Radomsku, który winien prawidłowo rozpoznać przedmiotową sprawę / bądź wezwać strony do zmodyfikowania propozycji, w taki sposób by odpowiadały obowiązującym przepisom, bądź skierować sprawę na rozprawę, celem rozpoznania jej na zasadach ogólnych, mając na względzie uwagi poczynione powyżej/.