Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 14 lipca 2015 r.

Sąd Rejonowy w Ostrołęce I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Anna Domian

Protokolant st. sekr. sądowy Agnieszka Radecka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 lipca 2015 r. w O.

sprawy z wniosku S. G. (1)

z udziałem Gminy K.

o uregulowanie własności nieruchomości

postanawia:

1.  stwierdzić, że S. i S. małż. G. nabyli z mocy prawa, z dniem 4 listopada 1971r., na podstawie art.1 ust. 1 ustawy z 26 października 1971r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. nr 27, poz. 250 ze zm.), prawo własności nieruchomości rolnych, oznaczonych obecnie numerami ewidencyjnymi działek (...), położonych w miejscowości G., gm. Kadzidło, o łącznej powierzchni 0,0846 ha, okazanych na wyrysie z mapy ewidencyjnej sporządzonym w Starostwie Powiatowym w O. w dniu 19 maja 2015r. za nr GBN.(...);

2.  stwierdzić, że wnioskodawca i uczestnik ponoszą koszty postępowania w zakresie związanym z ich udziałem w sprawie.

SSR Anna Domian

Sygn. akt I Ns 880/14

UZASADNIENIE

S. G. (1) wniósł o stwierdzenie, że razem z żoną S. G. (1) nabyli z mocy prawa z dniem 4.11.1971r. własność nieruchomości, oznaczonej nr ewid. 64, o pow. 0,0846 ha. położonej w G. gm. Kadzidło.

W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że jego ojciec był właścicielem gospodarstwa rolnego położonego we wsi G. i w latach 40 – tych XX wieku użyczył mieszkańcom wsi części należącej do niego ww. działki, w celem prowadzenia tam szkoły podstawowej. Część działki zajmował budynek szkolny, a część budynek mieszkalny wybudowany w 1963 r. przez wnioskodawcę. Po likwidacji szkoły mieszkańcy wsi podjęli uchwałę o przejęciu budynku szkoły oraz jego sprzedaży. Budynek szkoły został rozebrany i wnioskodawca ponownie objął zajmowaną dotąd przez szkołę część działki w posiadanie samoistne. Wskazał, że na wniosek Gminy K., Starostwo Powiatowe wszczęło postępowanie w przedmiocie uznania ww. działki za mienie gromadzkie, jednak decyzją z dnia 7.11.2012 r. Starosta odmówił uznania owej działki za minie gromadzkie. Ponadto wskazał, że Skarb Państwa w sprawie o sygn. akt I Ns 687/93 wystąpił o zasiedzenie m.in. tej działki, jednak ostatecznie cofnął wniosek w tym zakresie. Wnioskodawca twierdził, że w dniu 4.11.1971 r. on i jego żona S. byli jedynymi posiadaczami samoistnymi ww. działki.

Uczestnik postępowania Gmina K. wniosła o oddalenie wniosku i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych. Podniosła, że decyzja Starosty (...), na którą powoływał się wnioskodawca został uchylona przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze i postępowanie w przedmiocie uznania działki za mienie gromadzkie jest w dalszym ciągu prowadzone przez Starostwo Powiatowe w O.. Uczestnik twierdził, że sporna działka była zawsze przeznaczona na cele publiczne, a wnioskodawca nie wykazał, by kiedykolwiek posiadał ją samoistnie.

Z uwagi na to, że w toku postępowaniu doszło do podziału ww. nieruchomości na działki o nr ewid. (...) i (...), pełnomocnik wnioskodawcy ostatecznie wnosił o uregulowanie własności obu wskazanych, powstałych wskutek podziału działek.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Nieruchomość oznaczona nr ewidencyjnym działki (...) (poprzednio (...), a wcześniej (...)), o pow. 0,0846 ha, położona we wsi G. gm. Kadzidło od co najmniej lat 40-tych ub. wieku była w samoistnym posiadaniu F. G. – ojca S. G. (1) – i wchodziła w skład prowadzonego przez niego gospodarstwa rolnego.

W latach 40 – tych XX wieku F. G. użyczył część ww. nieruchomości na rzecz (...) w celu postawienia tam szkoły podstawowej. Mieszkańcy wsi wybudowali budynek szkoły na wskazanej działce mając świadomość, że właścicielem działki nadal jest F. G..

/dowód: wypis z rejestru gruntów k. 11, wyrys z mapy ewidencyjnej k. 11, zeznania świadków: L. C. k. 161, A. G. k. 161, C. M. k. 161; zeznania wnioskodawcy k. 161, 183, protokół z rozprawy administracyjnej z dnia 11.10.2012 r. k. 113 - 115 ; uzasadnienie decyzji z 7.11.2012r. k. 6; wykaz zmian gruntowych k. 18/

W 1960r. F. G. w drodze nieformalnej umowy darowizny przekazał własność swojego gospodarstwa rolnego położonego w miejscowości G. i S. gm. K.synowi S. G. (1) i jego żonie S. G. (1).

Około 1963 -1966 r. S. G. (1) m. in. na działce nr (...) (obecnie) wybudował dom, w którym zamieszkał z rodziną i dalej wraz z żoną powadził otrzymane od ojca gospodarstwo rolne. /dowód: zeznania wnioskodawcy S. G. k. 161, 183/

Z dniem 4.11.1971r. S. i S. małż. G. nabyli z mocy prawa m. in. własności nieruchomości położonych w G., które były w ich posiadaniu na podstawie ww. nieformalnej umowy zawartej z F. G.. Nabycie z mocy prawa nie objęło działki nr (...).

/dowód: (...) z 29.9.1973r. i z 30.11.1972r. k. 167 i 172; protokół k. 168 – 169, umowa sprzedaży z 11.11.1967r. k. 170, umowa sprzedaży z 12.04.1970 r. k. 171, zawiadomienie k. 173, protokół k. 170, obliczenie powierzchni działek (...) r. k. 121 – 124; zeznania wnioskodawcy/

W dniu 24.12.1987r. zmarła żona S. S. G.. / k. 15/

Po likwidacji Szkoły Podstawowej w G., w dniu 19.11.1992 r. zebranie wiejskie (...) podjęło uchwałę o przejęciu budynku po byłej szkole i przeznaczeniu budynku do sprzedaży. Nabywca budynku dokonał jego rozbiórki. Po usunięciu budynku szkoły, S. G. (3) uprzątnął pozostałości po nim i ponownie objął w posiadanie samoistne część działki dotychczas zajmowaną przez szkołę. /dowód: uchwała z 19.11.1992 r. k. 8, zeznania S. G. – k. 161, 183, wyrys z mapy ewidencyjnej z 7.04.1993 r.; zeznania świadków L. C. k. 161, A. G. k. 161, C. M. k. 161/

W dniu 3.12.1993r. Skarb Państwa wystąpił do Sądu Rejonowego w Ostrołęce o stwierdzenie zasiedzenia własności m.in. nieruchomości o nr ewid. działki (...), położonej w G. (I Ns 687/93). W toku postępowania w sprawie I Ns 687/93 Skarb Państwa cofnął wniosek o zasiedzenie działki nr (...) i postępowanie w tym zakresie zostało umorzone postanowieniem z 20.12.1995 r. /dowód: z akt sprawy I Ns 687/93: wniosek k. 2 – 3, protokół z posiedzenia w dniu 7.07.1994 k. 44, postanowienie z 20.12.1995 r. k. 110/

W dniu 2.07.2007r. S. G. (1) darował gospodarstwo rolne synowi K. G. (1) i jego żonie J. G.. /dowód: akt notarialny umowy darowizny z 2.07.2007 r. Rep. A nr 4847/2007 – k. 133 – 136/

Na wniosek Wójta Gminy K. Starosta (...) wszczął postępowanie w przedmiocie uznania ww. działki nr (...) położonej w G. za mienie gromadzkie (gminne). Decyzją z dnia 7.11.2012 r. Starosta (...) odmówił uznania działki nr (...) za mienie gromadzkie. Na skutek odwołania Gminy K. decyzji Starosty, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. decyzją (...).01.2013 r. uchyliło zaskarżoną decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpoznania. Postępowanie administracyjne zostało zawieszone decyzją z 31.03.2014r. do czasu zatwierdzenia projektu podziału działki nr (...); następnie postanowienie z 31.3.2014r. zostało uchylone. Na wniosek S. G. (1) oraz J. i K. małż. G. Starosta (...) postanowieniem z dnia 13.01.2015 r. zawiesił postepowanie administracyjne do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd Rejonowy w Ostrołęce.

/dowód: postanowienie Starosty (...) z 13.01.2015r. k. 56 – 57, wniosek o zawieszenie postępowania k. 60, wykaz zmian gruntowych k. 65, notatki służbowe k. 71, 97; postanowienie Starosty (...) z 14.04.2014 r. k. 78, pismo J. i K. G. k. 80, pismo Starosty (...) k. 81, zażalenie Gminy K. z 7.04.2014r. k. 82 – 83, postanowienie Starosty (...) z 31.03.2014 r. k. 89-90, pismo Gminy K. k. 91 - 92, decyzja SKO w O. z 8.01.2013 r. k. 100 – 102, pismo Starosty (...) k. 103 -104, postanowienie SKO z 3.12.2012 r. k. 105, odwołanie Gminy K. k. 106 - 107, decyzja Starosty (...) z 7.11.2012 r. k. 108 – 111, mapa sytuacyjna działki nr (...) k. 117, wykaz zmian numeracji działek z 1990 r. k. 118 – 120, pismo J. i K. G. – k. 132/

Decyzją z 14.01.2015r. Wójt Gminy K. zatwierdził podział działki nr (...) położonej w G. na działki nr (...)

/dowód: wypis z rejestru gruntów k. 165, wyrys z mapy ewidencyjnej k. 166, decyzja k. 155, wykaz zmian gruntowych k. 45, pismo k. 61, postanowienie z 8.10.2014 r. k. 67, wstępny projekt podziału k. 68, zawiadomienie o wszczęciu postępowania administracyjnego k. 139, wniosek Gminy K. k. 143/

Obecnie S. G. (1) wciąż zamieszkuje w domu posadowionym na działce nr (...). Zajmuje się działką nr (...), sprząta na niej, uważa się za jej właściciela i tak jest traktowany przez mieszkańców wsi.

/dowód: zeznania S. G. – k. 161, 183; zeznania ww. świadków/

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było, czy w dacie wejścia w życie ustawy z dnia 26.10.1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. 1971/27/250), tj. w dniu 4.11.1971 r., S. i S. małż. G. byli samoistnymi posiadaczami działki nr (...) (obecnie (...) i (...)) położonej w G.. Bezsporne było, że w latach 40 – tych XX wieku (...) za zgodą F. G. – ojca wnioskodawcy, wybudowali szkołę podstawową na części działki nr (...)

Zgodnie z art. 1 ust. 1 powołanej ustawy, nieruchomości wchodzące w skład gospodarstw rolnych, zwane dalej "nieruchomościami", i znajdujące się w dniu wejścia w życie ustawy w samoistnym posiadaniu rolników stają się z mocy samego prawa własnością tych rolników, jeżeli oni sami lub ich poprzednicy objęli te nieruchomości w posiadanie na podstawie zawartej bez prawem przewidzianej formy umowy sprzedaży, zamiany, darowizny, umowy o dożywocie lub innej umowy o przeniesienie własności, o zniesienie współwłasności albo umowy o dział spadku.

Ustawa z 26.10.1971r. pozwoliła na uregulowanie sytuacji prawnej nieruchomości faktycznie nabywanych bez wymaganej prawem formy umownej, ustanawiając jako decydujący czynnik formalnego nabycia własności fakt posiadania samoistnego nieruchomości w dniu 4.11.1971r. Ustawa, której przepisy stanowią podstawę żądania wniosku w niniejszej sprawie, nie określa pojęcia posiadacza samoistnego lub posiadacza zależnego. Jest to zatem posiadacz samoistny oraz posiadacz zależny w znaczeniu tych pojęć przyjętych w kodeksie cywilnym. Posiadanie samoistne ma więc w rozumieniu tej ustawy taki zakres pojęciowy jak wynika z art. 336 k.c. (por. postanowienie SN z 24.1.2008r., I CSK 327/07, LEX nr 511036). Art. 336 k.c. stanowi, że posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Następnie wskazać należy, że z posiadaniem wiążą się domniemania prawne – samoistności i ciągłości (art. 339 i art. 340 kc). Jednocześnie ustawodawca w art. 337 k.c. wskazał, iż posiadacz samoistny nie traci posiadania przez to, że oddaje drugiemu rzecz w posiadanie zależne. Domniemania te nie zostały skutecznie podważone.

W ocenie Sądu w świetle całokształtu materiału dowodowego zasadność wniosku nie budzi wątpliwości. Do takiego wniosku prowadzą jednoznaczne zeznania wnioskodawcy i przesłuchanych w sprawie świadków, a także dokumenty, w tym dokumenty z akt postępowania administracyjnego w przedmiocie uznania działki nr (...) za mienie gromadzkie. Powyższe dowody zdaniem Sądu potwierdzają jednoznacznie, że w dniu 4.11.1971r., S. G. (1) i jego żona byli posiadaczami samoistnymi działki nr (...), która wchodziła w skład gospodarstwa rolnego. .

Przesłuchani w sprawie świadkowie zgodnie zeznali, że sporna działka stanowiła własność ojca wnioskodawcy – F. G., który na prośbę mieszkańców wsi, w latach 40 – tych XX w. użyczył część swojej działki w celu wybudowania szkoły. Podkreślić trzeba, że świadkowie zgodnie i stanowczo zeznali, że (...) zarówno w dacie budowy szkoły, jak i obecnie za właścicieli gruntu (działki nr (...)) uważali rodzinę G.. Z zeznań świadków wynika, że mieszkańcy wsi jednoznacznie zinterpretowali zgodę F. G. na budowę szkoły na jego działce jedynie jako użyczenie gruntu, a nie jego darowiznę.

Sąd uznał wskazane zeznania za wiarygodne, są bowiem wzajemnie spójne i korespondują z pozostałymi dowodami.

Powyższe ustalenia potwierdza także fakt, że uchwała zgromadzenia wiejskiego (...) z 1992 r. dotyczyła przejęcia na własność mieszkańców wsi jedynie budynku szkoły. W uchwale nawet nie wspomniano o gruncie, na którym przedmiotowy budynek się znajduje, co potwierdza w ocenie Sądu, że mieszkańcy wsi nie rościli sobie żadnych praw do gruntu przekonani, że jest to działka S. G. (1) i jego żony – co również potwierdzili świadkowie.

Następnie wskazać należy, że o samoistnym posiadaniu działki nr (...) przez wnioskodawcę dobitnie świadczy fakt, że w ok. 1963 r. wybudował na niej swój dom, w którym mieszka do chwili obecnej. Zdaniem Sądu gdyby wnioskodawca miał wątpliwości co do tego, czy sporna działka stanowi jego własność, nie posadowiłby swojego domu na tej działce. Okoliczność ta potwierdza także tezę, że S. G. (1) i jego żona nabyli posiadanie działki nr (...) nie mniej niż 8 lat przed wejściem w życie ustawy uwłaszczeniowej.

W ocenie Sądu zgromadzone w sprawie dowody tworzą logiczną całość pozwalającą na sformułowanie wniosku, że to właśnie wnioskodawca wraz z żoną w dniu 4.11.1971 r. posiadali samoistnie działkę nr (...). Posiadanie to miało charakter nieprzerwany, gdyż czasowe użyczenie części nieruchomości nie pozbawiało wnioskodawcy posiadania samoistnego (art. 337 k.c.). To, że wykorzystywanie spornej nieruchomości na potrzeby szkoły miało wyłącznie charakter użyczenia potwierdza także okoliczność, iż po zburzeniu szkoły to S. G. (1) ponownie objął całą działkę (o nr (...) i (...)) w posiadanie samoistne. Z jego zeznań wynika, że uprzątnął gruz pozostały po rozbiórce szkoły, zagospodarował ten teren, czuje się za niego odpowiedzialny. Sąd nie miał podstaw, by kwestionować te zeznania, tym bardziej, że zostały potwierdzone pozostałymi dowodami zgromadzonymi w sprawie.

Następnie Sąd zważył, że bezsporne było, że wnioskodawca nabył działkę nr (...) na podstawie nieformalnej umowy darowizny gospodarstwa rolnego, zawartej z ojcem F. G.. Przedmiotowa działka wchodziła w skład gospodarstwa rolnego F. G.. Jedynie czasowo, za zgodą uprawnionego, w części była użytkowana przez społeczność wiejską na cele szkoły.

Wypada też zauważyć, że ustalenia Sądu korespondują z ustaleniami Starosty (...) wyrażonymi w decyzji z dnia 7.11.2012 r. Decyzja ta wprawdzie została uchylona, ale nie zmienia to faktu, że także organ administracyjny ustalił, że działka nr (...) była w posiadaniu rodziny G.. Trzeba też podkreślić, że Skarb Państwa w sprawie prowadzonej przed tutejszym Sądem pod sygn. akt I Ns 687/93, cofnął swój pierwotny wniosek o stwierdzenie zasiedzenia własności owej nieruchomości, co z kolei dowodzi, że nie uważał się za właściciela tej nieruchomości..

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w pkt 1 postanowienia na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 26.10.1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. 1971/27/250).

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. stwierdzając że brak podstaw do odstąpienia od zasady wyrażonej w powołanym przepisie.

/-/ A. D.