Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Łodzi II Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: S.S.O. T. Jakubowska – Wójcik

Protokolant: S. Lewy

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2015 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa R. C.

przeciwko M. M. i K. M. – wspólnikom spółki cywilnej (...) z siedzibą w K.

o zapłatę

1.  zasądza od M. M. i K. M. – wspólników spółki cywilnej (...) z siedzibą w K. solidarnie na rzecz R. C. kwoty:

a)  1487,12 (tysiąc czterysta osiemdziesiąt siedem 12/100) zł tytułem odsetek ustawowych od kwoty 115000 (sto piętnaście tysięcy) zł za okres od 19 kwietnia 2015r. do 18 czerwca 2015r.;

b)  9367 (dziewięć tysięcy trzysta sześćdziesiąt siedem) zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

1.  umarza postępowanie w pozostałym zakresie.

Sygn. akt II C 954/15

UZASADNIENIE

Powód R. C. w pozwie w postępowaniu nakazowym z dnia 11 maja 2015 roku. skierowanym przeciwko M. M. i K. M. wspólnikom spółki cywilnej (...) z siedzibą w K., wniósł o orzeczenie, że pozwani zobowiązani są solidarnie do zapłaty na rzecz powoda kwoty 115.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 19 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty wraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Swoje roszczenie strona powodowa wywodziła z zawartej przez strony w dniu 19 września 2014 roku umowy rezerwacji lokali użytkowo – handlowych w K., na mocy, której powód przekazał pozwanej działającej w imieniu spółki cywilnej (...) kwotę 100.000 zł, zaś 6 listopada 2014 roku dalszą kwotę 15.000 zł. Wbrew ustaleniom dotyczącym zwrotu w/w kwot w przypadku nie zawarcia przedwstępnej umowy sprzedaży lokali, pozwani nie zwrócili powodowi zaliczki. /pozew k. 2-4/

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 9 czerwca 2015 roku powództwo zostało uwzględnione, zasądzone zostały również solidarnie od pozwanych na rzecz R. C. koszty procesu w kwocie 5.055 zł. /nakaz zapłaty k. 22/

W dniu 14 lipca 2015 roku od powyższego nakazu zapłaty pozwani złożyli sprzeciw, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na rzecz pozwanych od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwani uznali kwotę żądaną przez powoda z tytułu zwrotu świadczenia spełnionego na podstawie umowy rezerwacji lokali, jednocześnie podali, że w dniu 18 czerwca 2015 roku wpłacili na rzecz powoda 115.000 zł. /sprzeciw k. 28-29/

W piśmie z 17 sierpnia 2015 roku powód cofnął powództwo, co do kwoty głównej 115.000 zł wraz ze zrzeczeniem się roszczenia i wniósł o umorzenie postępowania w tym zakresie. Jednocześnie powód potrzymał żądanie pozwu o zasądzenie od pozwanych solidarnie na jego rzecz odsetek ustawowych od kwoty 115.000 zł naliczanych od dnia 19 kwietnia 2015 roku od dnia dokonania faktycznej zapłaty przez pozwanych, tj. 18 czerwca 2015 roku, oraz kosztów procesu. /pismo procesowe k. 40-41/

Na rozprawie w dniu 9 grudnia 2015 roku powód wniósł o zasądzenie 1.487,12 zł tytułem odsetek za okres od 19 kwietnia 2015 roku do 18 czerwca 2015 roku, potrzymał żądanie zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty od pozwu. /protokół rozprawy z 09.12.2105 r. – k. 63 – 00:01:29/

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 19 września 2014 roku R. C. zawarł z (...) spółką cywilną w K. umowę rezerwacji lokali użytkowo – handlowych w K.. Przedmiotem umowy była rezerwacja prawa do zawarcia przedwstępnej umowy sprzedaży w terminie do 30 września 2014 roku lokali handlowo – usługowych z najemcą z oferty B.N. (...).

W związku z zawartą umową rezerwujący R. C. wpłacił zaliczkę na poczet rezerwacji nieruchomości w wysokości 100.000 zł. Strony umowy ustaliły, że w/w zaliczka będzie podlegać zwrotowi w przypadku, gdy nie zostanie zawarta umowa przedwstępna na zakup nieruchomości. /umowa rezerwacji lokali użytkowo – handlowych k. 7-8/

W dniu 18 lutego 2015 roku doszło do podpisania aneksu do powyższej umowy pomiędzy powodem a M. M. i K. M. prowadzącymi działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą (...) w K., w którym strony oświadczyły, że w dniu 12 września 2014 roku zawarły umowę rezerwacji lokali użytkowo – handlowych w K., a rezerwujący dokonał wpłaty kwoty rezerwacyjnej w wysokości 115.000 zł (100.000 zł gotówką przy podpisaniu umowy oraz 15.000 zł w dniu 6 listopada 2014 roku). Wobec upływu terminów przewidzianych w umowie strony ustaliły nowy termin podpisania przedwstępnej umowy sprzedaży najpóźniej do 1 marca 2015 roku. W razie bezskutecznego upływu terminu umowa niniejsza ulec miała rozwiązaniu, a strony zobowiązane zostały do niezwłocznego zwrócenia wzajemnych świadczeń. /aneks nr (...) do umowy k. 9/

Pismem doręczonym M. M. i K. M. w dniu 15 kwietnia 2015 roku powód wezwał pozwanych, jako wspólników spółki cywilnej (...) do zwrotu łącznej kwoty 115.000 zł w terminie 3 dni od otrzymania wezwania. /wezwanie do zapłaty k. 10-11, potwierdzenia odbioru k. 12/

W dniu 18 czerwca 2015 roku pozwani wpłacili na rachunek powoda 115.000 zł. /potwierdzenie przelewu k. 32/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo w kształcie ostatecznie sprecyzowanym przez powoda, a zatem w zakresie żądania odsetek, podlegało uwzględnieniu w całości.

W niniejszej sprawie bezsporne jest, że pomiędzy stronami w dniu 19 września 2014 roku doszło do zawarcia skutecznej umowy rezerwacji lokali użytkowo – handlowych w K., na podstawie, której wspólnicy spółki cywilnej (...) M. M. i K. M. otrzymali od powoda 100.000 zł, zaś w dniu 6 listopada 2014 roku dalszą kwotę 15.000 zł. Z kolei w oparciu o zawarty aneks do umowy strony ustaliły, że w razie bezskutecznego upływu terminu do zawarcia umowy przedwstępnej (najpóźniej do 1 marca 2015 roku), umowa rezerwacji lokali użytkowo – handlowych w K. ulegnie rozwiązaniu, a strony zobowiązane będą niezwłocznie zwrócić sobie wzajemnie świadczenia.

Ostatecznie nie doszło do zawarcia umowy przedwstępnej, z zatem pozwani byli zobowiązani do zwrotu powodowi kwoty w łącznej wysokości 115.000 zł.

Niekwestionowana przez pozwanych jest także okoliczność, że nie zwrócili powodowi przedmiotowej kwoty po upływie terminu do podpisania umowy przedwstępnej, jak również w terminie określonym w wezwaniu do zapłaty.

Strona powodowa pierwotnie dochodziła w niniejszej sprawie zapłaty kwoty należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 19 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty. Ewentualnej podstawy roszczenia powoda należałoby wówczas poszukiwać w art. 471 k.c., wobec niewykonania przez stronę pozwaną zobowiązania zwrotu uiszczonej przez powoda zaliczki, po tym jak umowa rezerwacji lokali użytkowo – handlowych w K. uległa rozwiązaniu.

Ostatecznie w toku procesu pozwani zapłacili w dniu 18 czerwca 2015 roku stronie powodowej kwotę 115.000 zł tytułem należności głównej, co spowodowało ograniczenie żądania przez powoda jedynie, co do odsetek liczonych po upływie trzech dni od otrzymania przez pozwanych wezwania do zapłaty i stało się podstawą umorzenia postępowania w punkcie 2 sentencji wyroku, co do należności głównej na podstawie art. 355 § 1 k.p.c.

Podstawę zasądzenia odsetek na rzecz powoda stanowił art. 481 k.c. Stosownie do § 1 cyt. przepisu, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, choćby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Istotne jest, więc ustalenie momentu, w którym dłużnik opóźnił się ze spełnieniem świadczenia.

Dłużnik popada w stan opóźnienia, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, chociażby było to następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności. Z tego względu przyjmuje się, że prawo wierzyciela do żądania od dłużnika zapłaty odsetek za czas opóźnienia w wykonaniu świadczenia pieniężnego nie jest uzależnione ani od wykazania po stronie wierzyciela szkody wynikłej z opóźnienia, ani przyczynami zależnymi od dłużnika - zachowania noszącego znamiona winy. Powstanie tego prawa jest niezależne od tego, czy roszczenie o odsetki zostało podniesione, czy też nie, wynikają one, bowiem z samego faktu opóźnienia. W związku z tym dłużnik przed zapłatą odsetek z tytułu opóźnienia nie może się bronić tym, że opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności. Powstanie prawa do odsetek stanowi, więc naturalną konsekwencję opóźnienia dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Słowa użyte w treści art. 481 § 1 k.c. "chociażby nie poniósł żadnej szkody" są interpretowane jako zwolnienie wierzyciela z obowiązku dowodzenia faktu zaistnienia szkody i jej wysokości przy domaganiu się odsetek za opóźnienie dłużnika, a nie jako wykluczenie odszkodowawczego charakteru odsetek za opóźnienie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 4 grudnia 2014 roku o sygn. akt I ACa 615/14).

Przepis art. 481 § 1 k.c. stanowi podstawę żądania odsetek ustawowych w razie opóźnienia dłużnika ze spełnieniem świadczenia. Skoro zobowiązanie do zwrotu pobranej zaliczki ma charakter bezterminowy, określenie terminu wymagalności, a co za tym idzie, również terminu opóźnienia następuje na podstawie art. 455 k.c., zgodnie, z którym jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 31 października 2014 roku o sygn. akt I ACa 540/14).

W niniejszej sprawie strony umowy i aneksu do umowy, będących źródłem odpowiedzialności pozwanych, termin spełnienia świadczenia uzależniły od tego, czy przedwstępna umowa sprzedaży lokali dojdzie do skutku. Termin podpisania umowy przedwstępnej został określony najpóźniej do dnia 1 marca 2015 roku. Strony nie zawarły tej umowy, a pozwani w dniu 15 kwietnia 2015 roku otrzymali od powoda wezwanie do zapłaty kwoty 115.000 zł w terminie trzech dni, tj. do 18 kwietnia 2015 roku.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami oznacza to, że powód może domagać się od strony pozwanej odsetek ustawowych od kwoty 115.000 zł za okres od 19 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty, tj. 18 czerwca 2015 roku. Powód zażądał z tego tytułu kwoty 1487,12 zł stanowiącej w istocie wartość odsetek ustawowych za okres od 21 kwietnia 2015r. do 18 czerwca 2015r. /kalkulator odsetek ustawowych k. 61/

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał za zasadne w całości żądanie strony powodowej w zakresie odsetek.

Odpowiedzialność pozwanych, jako wspólników spółki cywilnej (...) z siedzibą K. wynika z art. 864 k.c., zgodnie, z którym za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zapadło w oparciu o zasadę wyrażoną w art. 98 k.p.c. Na zasądzoną z tego tytułu solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 5.750 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3.600 zł ustalone w oparciu o § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013, poz. 461 ze zm.) oraz opłata od pełnomocnictwa wysokości 17 zł.

Zasadą jest (art. 203 § 2 k.p.c.), że w wypadku cofnięcia pozwu obowiązek zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego, na jego żądanie, obciąża powoda bez względu na przyczynę cofnięcia. Jednakże dopuszczalne jest odstępstwo od tej zasady w sytuacji, gdy powód wykaże, że wystąpienie z powództwem było niezbędne dla celowego dochodzenia praw lub celowej obrony, z uwzględnieniem okoliczności istniejących w dacie wytoczenia pozwu. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy cofnięcie pozwu jest konsekwencją zaspokojenia przez pozwanego wymagalnego w chwili wytoczenia powództwa roszczenia powoda. W rozumieniu przepisów o kosztach procesu (art. 98 k.p.c.) pozwanego należy uznać wówczas za stronę przegrywającą sprawę (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 roku o sygn. akt II CZ 208/11). W przedmiotowej sprawie zapłata przez pozwanych kwoty 115.000 zł nastąpiła po wytoczeniu powództwa, po tym jak roszczenie powoda stało się wymagalne, tak, więc pozwani zostali obciążeni obowiązkiem zwrotu R. C. kosztów procesu.