Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Joanna Baranowska (spr.)

Sędziowie: SSA Anna Szczepaniak-Cicha

SSA Iwona Szybka

Protokolant: sekretarz sądowy Małgorzata Matusiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 grudnia 2015 r. w Ł.

sprawy R. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o emeryturę

na skutek apelacji R. D.

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku

z dnia 22 kwietnia 2015 r. sygn. akt VI U 954/14

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1030/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14.05.2014 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił R. D. prawa do przyznania wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych z uwagi na nieudowodnienie 15 lat szczególnego stażu pracy. Organ rentowy nie zaliczył do szczególnego stażu ubezpieczeniowego okresu zatrudnienia ubezpieczonej w Zakładach (...) w P. od 01.12.1976 r. do 26.01.1992 r. na stanowisku szwacza maszynowego oraz w L. S. (...) w P. od 27.01.1992r. do 31.12.1998r. na stanowisku operatora maszyn szyjących - z uwagi na nieprzedłożenie za te okresy zatrudnienia świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

R. D. w odwołaniu wskazała, że decyzja nie jest zgodna ze stanem faktycznym, gdyż zarówno praca w Zakładzie (...) oraz w L. S. (...) była wykonywana w warunkach szczególnych (prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co mogą potwierdzić wskazani w odwołaniu świadkowie .

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości z przyczyn tożsamych z tymi, które wskazano w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2015r. Sąd Okręgowy w Płocku oddalił odwołanie.

Wydając zaskarżony wyrok Sąd pierwszej instancji za podstawę orzeczenia przyjął następujące ustalenia faktyczne:

R. D., z domu N., urodzona (...), w dniu 17.03.2014r. złożyła w organie rentowym wniosek o przyznanie jej prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawczyni w dniu (...) ukończyła 55 lat życia, nie jest członkiem OFE. Organ rentowy przyjął, że na dzień 01.01.1999 r. ubezpieczona udowodniła łączny okres zatrudnienia w wymiarze 22 lat, 7 miesięcy i 17 dni okresów składkowych i okresów nieskładkowych , w tym 5 miesięcy i 10 dni szczególnego stażu pracy z tytułu zatrudnienia w Zakładzie (...) na stanowisku łączarki od 21.06.1976r. do 30.11.1976r.

W okresie od 01.09.1974r. do 26.01.1992r. R. D. była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładach (...) w P., przy czym w okresie od 01.09.1974 r. do 20.06.1976 r. pracowała w charakterze ucznia, a następnie szwacza maszynowego.

Umowa o naukę zawodu szwacza dzianin została zawarta pomiędzy dyrektorem zakładu a odwołującą się w dniu 18.07.1974 r. oraz w dniu 01.01.1975 r. Przewidywała ona m. in. obowiązek dokształcania się ucznia do ukończenia 18 roku życia w szkole wskazanej przez zakład w wymiarze 16 godzin tygodniowo. Obowiązek dokształcania się nie dotyczył młodocianego zatrudnionego w celu odbycia wstępnego stażu pracy po ukończeniu nauki zawodu (§ 3 umowy z dnia 18.07.1974 r.), który odwołująca się rozpoczęła w dniu 21.06.1976 r. na podstawie umowy zawartej z zakładem w dniu 21.06.1976 r. jako szwacz maszynowy – łączarka w Wydziale Konfekcji. Od 01.12.1976 r. powierzono odwołującej się obowiązki szwacza maszynowego – stębnówki w Wydziale Konfekcji. Od tego czasu odwołująca faktycznie pracowała na maszynie szyjącej overlock, przy pomocy której zszywała elementy wyrobów produkowanych przez zakład , m.in. bluzek , takich jak rękawy, boki, przody. Poza tym pracowała jeszcze na tzw. stemplówce, przy pomocy której naszywała m.in. kieszenie. Jej stanowisko pracy znajdowało się na hali, gdzie pracowało 6 zespołów po ok. 30 osób. W tych zespołach wszyscy pracownicy zatrudnieni byli jako szwacze maszynowi, różniły się jedynie maszyny, przy których pracowali: były na hali overlocki, stębnówki talerzykowe i płaskie, łączarki , ryglówki , guzikarki , lamówki , dziurkarki . Na hali panowało duże zapylenie i hałas. Na hali tej pracowały również łączarki , których pracę jako jedyną pracodawca zaliczał do prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Łączarka łączyła elementy wyrobu przy pomocy maszyny z igłami, natomiast overlock to była maszyna szyjąca z nożem , która ucinała materiał i odrzucały odcięte elementy . W okresie tego zatrudnienia od 29.10.1981r. do 15.02.1986r. korzystała z urlopu wychowawczego , a w od 16.02.1986r. do 31.08.1986r. i od 15.10.1988r. do 30.06.1990r. z urlopu bezpłatnego .

Zarządzeniem Dyrektora Zakładów (...) w P. nr 8/86 z dnia 28.07.1986 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach, zmienionym zarządzeniem zarządcy komisarycznego nr (...) z dnia 28.04.2000 r., ustalono wykaz stanowisk, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach w zakładzie. W załączniku nr 1 do zarządzenia nr 8/86 nie wymieniono stanowiska szwacz maszynowy, a jedynie pod poz. 21 szwacz maszynowy - łączarka.

W okresie od 27.01.1992r. odwołująca się jest zatrudniona w (...) sp. z o.o. w P. na stanowisku szwaczki - operatorki maszyn szyjących . Zakład zajmuje się produkcją wyrobów dżinsowych . Ubezpieczona przy pomocy maszyny overlock wszywała patkę i suwak do spodni . Maszyna , którą obsługiwała składała się jakby z dwóch części : po pierwszej operacji , tj. wszyciu suwaka i patki, odwołująca przekręcała się i w pozycji stojącej naciskała pedał maszyny , po czym stebnowała wszyte elementy. Miejscem pracy ubezpieczonej była hala produkcyjna , na której pracowało 5 zespołów, po 50- 60 osób w każdym z nich. Na hali było ogromne zapylenie i hałas , gdyż jednocześnie pracowało kilkaset maszyn. Praca odbywała się w systemie zmianowym po 8 godzin na zmianie . Pracodawca nie wydawał świadectw pracy w warunkach szczególnych, nie wypłacał dodatków finansowych za warunki pracy .

Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych i aktach osobowych. Ponadto podstawę ustaleń stanowiły zeznania przesłuchanych w sprawie świadków oraz odwołującej się.

Sąd Okręgowy podniósł, że przedmiotem sporu pomiędzy stronami była możliwość uwzględnienia do szczególnego stażu ubezpieczeniowego pracy odwołującej się w okresie od 01.12.1976r. do 26.01.1992r. Zakładach (...) w P. oraz od 27.01.1992r. do 31.12.1998 r. (wg stanu z tej daty ustala się bowiem spełnienie przesłanek warunkujących nabycie prawa do emerytury w warunkach szczególnych, w tym szczególny staż ubezpieczeniowy) w (...) sp. z o.o. w P. jako uprawniającego do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy wskazał, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie obowiązują ograniczenia dopuszczalności dowodów przewidziane w art. 246 k.p.c. i 247 k.p.c. w zw. z art. 304 in fine k.p.c. Oznacza to, że w postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia, co do środków dowodowych stwierdzających charakter pracy, czasokres zatrudnienia, mimo istnienia dokumentów (angaże, świadectwo pracy), z których charakter i czasokres ten wynika.

Na okoliczność charakteru spornego zatrudnienia odwołującej się, jego stałości i pełnowymiarowości zeznawali świadkowie – współpracownicy odwołującej, zarówno w jednym, jak i drugim zakładzie pracy. Wszyscy świadkowie potwierdzili, że odwołująca pracowała w spornych okresach jako szwacz maszynowy na maszynie szyjącej overlock , opisali charakter czynności i wymiar czasu pracy. Ich zeznania są spójne, obiektywne i znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie , w szczególności w postaci dokumentów znajdujących się w aktach osobowych odwołującej ze spornych okresów zatrudnienia . Nie było spornym, na jakiej maszynie ubezpieczona wykonywała czynności służbowe ,sama ubezpieczona przyznała , że prace wykonywała na overlocku i stębnówce. Zeznania wszystkich przesłuchanych osób , zdaniem Sądu , zasługują na walor wiarygodności - są zgodne ze sobą wzajemnie i z dokumentacją osobową nadesłaną przez archiwum. Świadkowie pracowali razem z odwołującą się , mają zatem miarodajną wiedzę na temat rodzaju wykonywanej przez nią pracy.

Sama treść świadectwa pracy nie przesądza jeszcze o uznaniu, iż wskazany w nim okres był okresem, w którym pracownik wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi jedynie domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 32 ust. 2 u.e.r.f.u.s. (tak SA w Łodzi w wyroku z dnia 26.09.2013 r., III AUa 1665/12, LEX nr 1381411). A cotrario zatem – wskazanie w świadectwie pracy, że praca w warunkach szczególnych nie była wykonywana, jak również niewydanie pracownikowi świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, nie przesądza, że pracownik takiej właśnie pracy nie wykonywał. Ubezpieczony ma szerokie możliwości udowodnienia faktu świadczenia pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach zatrudnienia, przy zastosowaniu różnorodnych środków dowodowych. Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji jednego z wykazów, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego (tak SA w Gdańsku w wyroku z dnia 21.02.2014 r., III AUa 971/13, LEX (...)).

Sad Okręgowy podniósł, że przedłożone przez organ rentowy zarządzenie Dyrektora Zakładów (...) w P. nr 8/86 z dnia 28.07.1986 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach, zmienione zarządzeniem zarządcy komisarycznego nr (...) z dnia 28.04.2000 r., w którym ustalono wykaz stanowisk, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach w zakładzie, wprawdzie nie stanowi źródła prawa, a więc nie można z niego wywodzić uprawnień emerytalnych , to jednak obrazuje wolę samego pracodawcy co do uznania danych stanowisk , na których wykonywana jest praca w warunkach szczególnych lub w szczególnych charakterze .

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał odwołanie za bezzasadne i wskazał, że możliwość uzyskania emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przewiduje art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227). Szczegółowe warunki, na jakich można otrzymać to świadczenie, zawarte są w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Przepisy ustawy emerytalnej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uznają pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia, o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia. Rozporządzenie zaś zawiera w formie załączników dwa wykazy rodzajów prac w szczególnych warunkach: wykaz A i B. W pierwszym z nich umieszczono prace m.in. w górnictwie, w energetyce, w hutnictwie i przemyśle metalowym, w chemii, w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, w transporcie i łączności, w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym.

Zgodnie z art. 184 ustawy emerytalnej prawo do emerytury kobiecie urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ust. 4 w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. 55 lat, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. 1 stycznia 1999 r. osiągnęła: co najmniej 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach, tj. 20 lat. Powyższa emerytura przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

Ze złożonych dokumentów w sposób jednoznaczny wynika, iż odwołująca się ukończyła już 55 lat życia, nie jest członkiem OFE oraz posiada co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy .

W świetle § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. zakład pracy wydaje zaświadczenie o zatrudnieniu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Przy ustalaniu długości wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ZUS uwzględnia tylko te okresy, wskazane w świadectwie pracy, w których praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 21 września 1984 r., III UZP 48/84, LEX nr 14630). Przeprowadzenie innych dowodów przewidzianych na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego na okoliczność pracy w warunkach szczególnych dopuszczalne jest, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy a ZUS kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy dokument ten nie może zostać sporządzony. Postępowanie przed sądem (na skutek odwołania od decyzji organu rentowego) nie podlega ograniczeniom dowodowym, co wynika wprost z art. 473 k.p.c., zatem każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, Sąd nie jest związany środkami dowodowymi dla dowodzenia przed organami rentowymi (por. wyrok Sądu Najwyższego z 8 kwietnia 1999 r., II UKN 69/98, OSNP 2000/11/439).

W ocenie Sądu Okręgowego przeprowadzone postępowanie dowodowe, w szczególności dowody z dokumentów z akt osobowych i zeznań świadków wskazują, że odwołująca się w spornych okresach zatrudnienia nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach, o której mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w - Wykaz A, dział Dział VII „W przemyśle lekkim”, poz . 4 „Prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych”. Nie ulega wątpliwości Sądu, że zwykłe zszywanie i stebnowanie elementów produkowanych w obu zakładach wyrobów (dziewiarskich i dżinsowych) nie stanowi pracy polegającej na produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych . Jest to praca typowa dla krawcowej , tj. wytwarzanie odzieży wierzchniej . Natomiast praca przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych związana jest z produkcją i użyciem przędzy i włókien , na co wskazuje , wprawdzie nieobowiązujące już, zarządzenie resortowe , ale wymieniające konkretne stanowiska zaliczane do stanowisk , na których wykonywana jest praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze . Chodzi tu o zarządzenie nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 07.07.1978r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego , a więc branży , do której należą oba zakłady pracy . W załączniku do tego zarządzenia w Wykazie A , dział VII pkt 4 wymienione są prace zaliczane do szczególnych i brak jest tam stanowiska szwacza maszynowego .

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiodła wnioskodawczyni zaskarżając wyrok w całości i zarzucając rażące naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § l k.p.c. poprzez przekroczenie przez Sąd i instancji zasady swobodnej oceny dowodów i błędne ustalenie wbrew wynikom przeprowadzonego postępowania dowodowego oraz wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, że praca powódki w okresie od dnia l września 1974 do dnia 26 stycznia 1992 r. na stanowisku szwacza maszynowego podczas zatrudnienia w Zakładzie (...) z

siedzibą w P., dalej (...) (z wyłączeniem okresu uznanego przez organ rentowy za pracę w szczególnych warunkach, tj. okresu od dnia 21 czerwca 1976 r. do dnia 30 listopada 1976 r., kiedy to powódka pracowała na maszynie łączarka) oraz w okresie od dnia 27 stycznia 1992 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. na stanowisku operatora maszyn szyjących podczas zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P., dalej (...), nie stanowiła pracy przy produkcji i wykończaniu wyrobów włókienniczych, podczas gdy kompleksowo zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy, w szczególności dokumenty, zeznania świadków J. S., M. C., D. P. i J. T. oraz wyjaśnienia powódki jednoznacznie wskazują, iż we wskazanych powyżej okresach czasu powódka wykonywała pracę przy produkcji i wykończaniu wyrobów włókienniczych. Apelująca wskazała nadto na rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 184 ust. 1 - 2 w zw. z art. 32 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.), dalej (...) w zw. z § l ust. 1 - 2 i § 4 ust. 1 pkt. 3 oraz pkt. 4 działu VII załącznika A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), dalej (...), poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, prowadzące do uznania, że pomimo iż powódka w okresie od dnia l września 1974 do dnia 26 stycznia 1992 r. w Z. C. (z wyłączeniem okresu uznanego przez organ rentowy za pracę w szczególnych warunkach, tj. okresu od dnia 21 czerwca 1976 r. do dnia 30 listopada 1976 r.) oraz w okresie od dnia 27 stycznia 1992 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. w L. S. (...) pracowała przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych, to Sąd uznał, iż powódka nie spełniła przesłanki legitymowania się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych, podczas gdy spełnione zostały wszystkie przesłanki ustawowe przez powódkę dla uzyskania przez nią prawa do emerytury z uwagi na pracę w warunkach szczególnych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Apelacja nie jest zasadna i stanowi jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu Okręgowego, który wydał trafne rozstrzygnięcie, znajdujące uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawnych. Apelacja nie może zatem odnieść skutku, albowiem wyrok Sądu Okręgowego odpowiada prawu.

Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153 z 2009r., poz. 1227 – tekst jednolity ze zm.), ubezpieczonej urodzonej po dniu 31grudnia 1948r., przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, tj. po ukończeniu 55 lat, jeżeli w dniu wejścia w życia ustawy – na dzień 1 stycznia 1999r. osiągnęła okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) – 15 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy o którym mowa w art. 27 ustawy, to jest 20 lat.

W myśl § 2 w/w rozporządzenia okresy pracy uzasadniające prawo do wcześniejszego świadczenia emerytalnego to okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywana jest stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

W Zakładzie (...) w okresie od 1.12.1976r. do 26.01.1992r. odwołująca była zatrudniona na stanowisku szwacza maszynowego. Z dokumentów z akt osobowych wynika, że pracowała na stanowiskach szwacza maszynowego - stębnówka i szwacza maszynowego – overlock. Rodzaj tych prac nie został zaliczony do szczególnych warunków zgodnie z Zarządzeniem Zarządcy Komisarycznego (...) w P. z dnia 28.04.2000r. w sprawie prac wykonywanych w warunkach szczególnych Odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa procesowego tj. art. 233 k.p.c. podnieść należy, że moc dowodową złożonych do akt świadectw pracy Sąd Okręgowy trafnie ocenił w odniesieniu do zeznań świadków wskazując, że w postępowaniu sądowym nie istnieją ograniczenia co do środków dowodowych stwierdzających charakter pracy. Wskazanie w świadectwie pracy, iż wykonywana praca miała charakter pracy w szczególnych warunkach stanowi jedynie domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany stanowi okres pracy w warunkach szczególnych. Zatem brak zapisu w świadectwie pracy nie przesądza, że pracownik takiej właśnie pracy nie wykonywał. Ubezpieczony ma bowiem wszechstronne możliwości udowodnienia faktu świadczenia pracy w szczególnych warunkach przy zastosowaniu różnorakich środków dowodowych, w tym również za pomocą dowodu z zeznań świadków. Podkreślenia wymaga, że świadkowie pracowali z odwołującą i dlatego posiadali rzetelną wiedzę odnośnie rodzaju wykonywanej przez nią pracy. Przyjmując że ubezpieczona wykonywała swoje obowiązki pracownicze na hali produkcyjnej, bezpośrednio przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych, będąc zatrudniona nie tylko na niekwestionowanym stanowisku łączarki uznać należało, że w ramach zatrudnienia w Zakładach (...) wykonywała pracę w warunkach szczególnych . Wnioskodawczyni wykonywała typowe czynności przy wykańczaniu wyrobów włókienniczych. Pracowała na maszynie szyjącej overlock i stemplówce przy wykańczaniu wyrobów włókienniczych z użyciem przędzy i włókien. Zakład zajmował się wytwarzaniem dzianin i wyrobów włókienniczych. Nawet jeśli przyjąć, że zgromadzony materiał dowodowy daje podstawy do przyjęcia, że świadczona przez odwołującą w Zakładach (...) praca stanowi pracę określoną w kategorii prac przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych wskazanej w Wykazie A Dział VII poz. 4 stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia Rady Ministrów, to i tak okres ten nie wyczerpuje wymaganego 15-letniego okresu. Analizując okres zatrudnienia wnioskodawczyni w L. S. Sąd Okręgowy trafnie doszedł do logicznych i prawidłowych wniosków, że zatrudnienie wnioskodawczyni na stanowisku szwaczki – operatorki maszyn szyjących nie stanowi pracy polegającej na produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych. Istniejący do chwili obecnej pracodawca odmówił wydania wnioskodawczyni świadectwa pracy w warunkach szczególnych, kwestionując fakt zatrudnienia w warunkach szczególnych. Zakład (...) zajmuje się produkcją wyrobów dżinsowych (odzież). Wnioskodawczyni była zatrudniona na stanowisku szwaczki – operatora maszyn szyjących. Odwołująca przy pomocy maszyny overlock wszywała patkę i suwak do spodni z dżinsu. Prawidłowo i logicznie Sąd Okręgowy przyjął, że czynności te nie stanowiły procesu produkcji czy też wykańczania wyrobów włókienniczych. Zwykłe zszywanie elementów dżinsowych to typowe czynności krawcowej przy wytwarzaniu odzieży wierzchniej.

W tym zakresie za bezzasadny należy uznać zarzut obrazy prawa procesowego poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów. Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 k.p.c. Sąd ocenia bowiem wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie "wszechstronnego rozważenia zebranego materiału", a zatem - jak podkreśla się w orzecznictwie - z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego rozumowania oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których Sąd w sposób racjonalny, bezstronny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 27 września 2002 r., IV CKN 1316/00, niepubl.)

Ocena dowodów jest istotą sędziowskiego wymiaru sprawiedliwości i dla skutecznego zakwestionowania oceny dokonanej przez sąd pierwszej instancji konieczne jest wykazanie, że sąd ten dokonując oceny dowodów w sposób rażący naruszył podstawowe reguły oceny (zasady logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego, prawidłowego wnioskowania). Odnosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy należy podkreślić, że Sąd Okręgowy - wbrew zarzutom apelacji - w sposób logiczny i przekonujący wyjaśnił, z jakich przyczyn odmówił wiary twierdzeniom wnioskodawczyni i świadków w zakresie, w jakim twierdzili, że praca w L. S. polegała na produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych. Wyroby włókiennicze to między innymi tkanina, przędza i dzianina wytwarzane w procesach technologicznych z włókien naturalnych. Dżins jest tkaniną bawełnianą, zatem wszywania suwaka i patki do spodni w żaden sposób nie można uznać za proces wykańczania wyrobu włókienniczego.

Reasumując należy stwierdzić, że skarżąca nie wykazała ani błędów logicznego rozumowania Sądu I Instancji, ani sprzeczności oceny dowodów z doświadczeniem życiowym, ani braku wszechstronności w ocenie dowodów, ani też bezzasadnego pominięcia dowodów, które prowadzą do wniosków odmiennych niż przedstawione przez Sąd w zaskarżonym wyroku. Podkreślić przy tym należy, że nie jest wystarczające samo przekonanie strony o innej, niż przyjął Sąd, doniosłości poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie.

Nie ulega wątpliwości, że ustalenie, czy wykonywane obowiązki pracownicze były realizowane w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze podlega ocenie na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Stosownie do § 2 powołanego wyżej rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Odnosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy należy zaaprobować stanowisko Sądu I instancji, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, iż na dzień 1 stycznia 1999 r. skarżąca legitymuje się wymaganym 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu ww. przepisów.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny w pełni podziela stanowisko Sądu Okręgowego, iż skarżąca nie udowodniła wymaganego przepisem art. 184 ustawy o emeryturach i rentach co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, a zatem nie spełniła wszystkich przesłanek do nabycia prawa do emerytury na podstawie tego przepisu.

Przewodnicząca: Sędziowie: