Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2015r.

Sąd Okręgowy w Elblągu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Renata Żywicka

Sędziowie: SO Tomasz Koronowski

SO Grażyna Borzestowska (spr.)

Protokolant : st. sekr. sądowy Łukasz Szramke

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2015r. w Elblągu

na rozprawie sprawy z odwołania M. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 8 października 2014r, znak: 07- (...)

o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku

na skutek apelacji wniesionej przez ubezpieczoną

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 26 maja 2015r ., sygn. akt IVU 635/14

oddala apelację.

Sygn. akt IV Ua 39/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 października 2014r., nr 07- (...), pozwany organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w E. odmówił ubezpieczonej M. P. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadków w szczególnych okolicznościach, jakiemu ubezpieczona uległa w dniu 25 maja 2014r. w związku z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS stwierdzającej, że nie stała się ona całkowicie niezdolna do pracy wskutek zaistniałego wypadku. Jako podstawę prawną wskazano art. 4 ust. 2 Ustawy z 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (t.j. Dz.U. 2013, poz. 737).

Ubezpieczona wniosła od powyższej decyzji odwołanie w ustawowym terminie, domagając się przyznania jej prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku w szczególnych okolicznościach, jakiemu uległa w dniu 25 maja 2014r. podczas wykonywania obowiązków w Państwowym Biurze (...) w I. – skomplikowanego złamania ręki. Zaskarżonej decyzji zarzuciła błędne zastosowanie podstawy prawnej, wskazując, iż prawo do jednorazowego odszkodowania przysługuje jej w oparciu o art. 2 ust. 1 pkt 11, art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach w związku z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 22 września 2009r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 26 maja 2015r. Sąd Rejonowy w Elblągu oddalił odwołanie.

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że bezsporne pomiędzy stronami postępowania było, że skarżąca uległa wypadkowi w dniu 25 maja 2014r. podczas wykonywania obowiązków w Obwodowej Komisji Wyborczej nr 13 w I. – podczas pracy w tej Komisji upadła i doznała urazu lewego nadgarstka. Skarżąca kwestionowała wyłącznie zastosowanie podstawy prawnej, nie – ustalenia Komisji Lekarskiej ZUS co do tego, że w następstwie wypadku nie stała się całkowicie niezdolna do pracy. Niezależnie od powyższego Sąd Rejonowy z urzędu dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z listy biegłych Prezesa Sądu Okręgowego w Elblągu lekarza specjalisty chirurgii urazowej i ortopedii R. P., który ustalił tak jak Komisja Lekarska ZUS, że ubezpieczona nie stała się całkowicie niezdolna do pracy w wyniku przedmiotowego wypadku. Opinia została sporządzona po zbadaniu ubezpieczonej oraz zapoznaniu się z dokumentacją lekarską. Sąd Rejonowy uwzględnił powyższą opinię, albowiem zawierała sprawozdanie z dokonanych czynności i spostrzeżeń, nadto kategoryczną odpowiedź na postawione biegłemu pytanie oraz uzasadnienie pozwalające na sprawdzenie przez sąd logicznego toku rozumowania biegłego. Uzasadnienie biegłego jest zrozumiałe i przekonywujące. Opinia została wydana przez osobę doświadczoną zawodowo w przedmiotowej dziedzinie, także na gruncie wykonywania obowiązków stałego biegłego sądowego. Opinia nie była przy tym kwestionowana przez żadną ze stron, pomimo zobowiązania do ustosunkowania się doń w zakreślonym terminie z określeniem rygoru pominięcia, co należało, zdaniem Sądu Rejonowego, interpretować jako podzielenie zawartego w niej wniosku.

Sąd Rejonowy wskazał, że rozstrzygnięcie sprawy zależało więc od prawnej oceny bezspornego stanu faktycznego.

W ocenie Sądu Rejonowego pozwany prawidłowo zastosował przepisy prawa do oceny stanu faktycznego.

Sąd Rejonowy wskazał, że ustawa, na którą powołuje się ubezpieczona w odwołaniu – z dnia 22 września 2009r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy nie istnieje. Zdaniem Sądu Rejonowego, można założyć, że w odwołaniu doszło do omyłki pisarskiej i ubezpieczona wskazywała na Ustawę z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jednolity Dz.U. 2009, Nr 162 poz. 1322 z późn. zm.). Jednakże, w ocenie Sądu Rejonowego, ustawa z 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych nie znajduje, wbrew stanowisku ubezpieczonej, zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Zgodnie z art. 4 ust 4 Ustawy z 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach wyłącznie w sprawach nieuregulowanych w ustawie do jednorazowego odszkodowania przysługującego osobie, która uległa wypadkowi w szczególnych okolicznościach lub zachorowała na chorobę zawodową, albo członkom rodziny pozostałym po osobie, która zmarła wskutek wypadku lub choroby zawodowej, stosuje się przepisy ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322, z późn. zm.3).

Przesłanki nabycia prawa do jednorazowego odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu, będący następstwem wypadku przy pracy w Obwodowej Komisji Wyborczej, Ustawa z 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach reguluje wyczerpująco, co powoduje, w ocenie Sądu Rejonowego, że stosowanie przepisów Ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jednolity Dz.U. 2009, Nr 162 poz. 1322 z późn. zm.). w tym zakresie jest niedopuszczalne. Przeciwny pogląd powodowałby, że uregulowanie art. 4 ust 2 Ustawy o zaopatrzeniu … nie znajdowałby w ogóle zastosowania, co jest niedopuszczalne.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 11 Ustawy z 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach za wypadek uzasadniający przyznanie świadczeń uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło przy wykonywaniu funkcji członka komisji powołanej przez organ państwowy lub organ samorządu terytorialnego do przeprowadzenia wyborów lub referendum. Przepis art. 3 ust. 1 tej ustawy określa katalog uprawnień przysługującym osobom, które uległy wypadkowi w szczególnych warunkach, stanowiąc, iż osobom, które stały się niezdolne do pracy wskutek wypadku w szczególnych okolicznościach, o których mowa w art. 2 ust. 1, przysługuje:

1) renta z tytułu niezdolności do pracy;

2) jednorazowe odszkodowanie;

3) świadczenia opieki zdrowotnej określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w zakresie niezbędnym do leczenia następstw wypadku lub choroby zawodowej, pod warunkiem że osoby te nie są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym.

Zgodnie z art. 4 ust. 2 Ustawy z 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach „Osobie, która doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem w szczególnych okolicznościach, o których mowa w art. 2 ust. 1, przysługuje jednorazowe odszkodowanie z tytułu tego uszczerbku, jeżeli osoba ta wskutek wypadku stała się całkowicie niezdolna do pracy.

Sąd Rejonowy wskazał, że przepis art. 4 ust 2 ww. ustawy wyraźnie jako przesłankę nabycia prawa do jednorazowego odszkodowania określa całkowitą niezdolność do pracy jako następstwo wypadku. W przedmiotowej sprawie brak było tej przesłanki.

Wobec powyższego w oparciu o art. 4 ust 2 Ustawy z 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach należało orzec jak w sentencji i stosownie do art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalić odwołanie ubezpieczonej.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła ubezpieczona, która w oparciu o przepis art. 367 § 1 k.p.c. w związku z przepisem art. 369 § 1 k.p.c, wniosła o:

1/ z mocy przepisu art. 386 § 1 k.p.c, uchylenie w całości zaskarżonego wyroku,

2/ w oparciu o przepis art. 386 § 4 k.p.c, rozpoznanie sprawy zgodnie z wnioskami pozwu, lub

3/ w oparciu o przepis art. 386 § 5 k.p.c, uchylenie zaskarżonego niniejszą apelacją wyroku w całości i przekazanie sprawy do rozpoznania przed Sądem I Instancji.

Zaskarżonemu niniejszą apelacją wyrokowi ubezpieczona zarzuciła:

1/ obrazę przepisu art. 233 § 1 k.p.c, poprzez przekroczenie swobodnej oceny materiału dowodowego znajdującego się w aktach sprawy,

2/ nietrafnie zinterpretowany przepis art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674 z późn. zm.) stanowiący podstawę prawną wydanej decyzji o odmowie przyznania jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, zaskarżonej odwołaniem,

3/ obrazę przepisu art. 5 k.c poprzez sprzeczność prawa ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa i z zasadami współżycia społecznego ,

4/ obrazę przepisu art. 58 § 1 i 2 k.c, poprzez bezprawność i nieważność czynności sprzecznej z zasadami współżycia społecznego.

W uzasadnieniu apelacji ubezpieczona wskazała, że podstawą zaskarżonego wyroku jest nietrafnie zinterpretowany przepis art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674 z późn. zm.) stanowiący podstawę prawną wydanej decyzji o odmowie przyznania jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, zaskarżonej odwołaniem.

Zdaniem apelującej wskazana ustawa nie reguluje prawa do jednorazowego odszkodowania przysługującego osobie, która uległa wypadkowi w szczególnych okolicznościach, ale odsyła stosownie do art. 4 ust. 4, do przepisów ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009r. Nr 167, poz. 1322. z późn. zm./.

Ubezpieczona podniosła, że pozwany w wydanej decyzji z dnia 8 października 2014r znak: 07- (...) , o odmowie przyznania jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, zaskarżonej odwołaniem nie wskazał przepisów ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009r. Nr 167, poz. 1322. z późn. zm./, ograniczając się do wskazania przepisu art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674 z późn. zm.) stanowiącego podstawę prawną wydanej decyzji o odmowie przyznania jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, zaskarżonej odwołaniem.

Odesłania do przepisów ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009r. Nr 167, poz. 1322. z późn. zm./ nie wskazał również Sąd Rejonowy w Elblągu, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych orzekający wyrok w dniu 26 maja 2015r. w sprawie sygn. akt: IV U 635/14 w przedmiocie oddalenia odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w E. z dnia 8 października 2014 roku, znak: 07- (...) o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy.

Apelująca wskazała, że Sąd meriti w uzasadnieniu orzeczonego wyroku uznał, iż nie istnieje wskazana ustawa z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009r. Nr 167, poz. 1322. z późn. zm./, której Nr Dziennika Ustaw i pozycji stanowi obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 września 2009r., w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ubezpieczeniu społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, do której odsyła w art. 4 ust. 4 wskazanej ustawy z dnia 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674 z późn. zm.). Zważywszy na powyższe, w przekonaniu apelującej, opartym o stan faktyczny i prawny - wnioski i zarzuty niniejszej apelacji wydają się być uzasadnione, konieczne i zasługujące na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej jako nieuzasadniona nie zasługiwała na uwzględnienie.

Bezzasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 233 § 1 kpc, stosownie do którego sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ubezpieczona zarzuciła obrazę powyższego przepisu poprzez przekroczenie swobodnej oceny materiału dowodowego znajdującego się w aktach sprawy, nie wskazując na czym miałoby polegać to przekroczenie.

Podkreślić należy, że, jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy, stan faktyczny w sprawie był między stronami bezsporny. Co więcej, Sąd Rejonowy w urzędu przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego ortopedy, w sytuacji kiedy ubezpieczona nie kwestionowała ustalonego przez pozwanego braku całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonej. Okoliczności tej ubezpieczona również nie kwestionuje w złożonej apelacji.

Jak trafnie zauważył Sąd I instancji istotą sprawy była ocena prawna stanu faktycznego, który, jak wskazano wyżej, był bezsporny między stronami.

Sąd Okręgowy w całej rozciągłości podziela dokonaną przez Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie ocenę prawną. Prawidłowo, wbrew zarzutowi ubezpieczonej, Sąd I instancji zinterpretował przepis art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach. Stosownie do tego przepisu osobie, która doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem w szczególnych okolicznościach, o których mowa w art. 2 ust. 1, przysługuje jednorazowe odszkodowanie z tytułu tego uszczerbku, jeżeli osoba ta wskutek wypadku stała się całkowicie niezdolna do pracy.

Błędne jest bowiem stanowisko ubezpieczonej, że cytowana wyżej ustawa nie reguluje prawa do jednorazowego odszkodowania przysługującego osobie, która uległa wypadkowi w szczególnych okolicznościach, ale odsyła przepisem art. 4 ust. 4 do przepisów ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009. Nr 167, poz.1322 ze zm.).

Jak stanowi art. 1 ust.1 i 2 ustawa określa rodzaje wypadków powstałych w szczególnych okolicznościach, uzasadniających przyznanie świadczeń, rodzaje świadczeń z tytułu wypadków i chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach.

Bez wątpienia zdarzenie, któremu uległa ubezpieczona w dniu 25 maja 2014r. jest wypadkiem powstałym w szczególnych okolicznościach ( art. 2 ust.1 pkt 11 cyt. wyżej ustawy).

Rodzaje świadczeń z tytułu wypadków powstałych w szczególnych okolicznościach reguluje art. 3 w/w ustawy. Jednym z takich świadczeń jest jednorazowe odszkodowanie. Aby ubezpieczonej przysługiwało prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku w szczególnych okolicznościach, musiałaby wskutek wypadku stać się całkowicie niezdolna do pracy oraz doznać stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem w szczególnych okolicznościach ( art. 4 ust.2 ).

Zważywszy na fakt, że ubezpieczona nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, która to okoliczność była bezsporna między stronami oraz dodatkowo potwierdzona przez biegłego sądowego ortopedę, zatem zbędnym było ustalanie, czy doznała wskutek wypadku stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Ponieważ przesłanki do nabycia prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku w szczególnych okolicznościach są w pełni uregulowane w ustawie z dnia 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków i chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach, zatem wbrew stanowisku ubezpieczonej nie ma do niej zastosowania, w tym zakresie, ustawa z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ( art. 4 ust.4 ustawy o zaopatrzeniu z tytułu wypadków…).

Bezzasadne są również pozostałe zarzuty apelacji, tj. zarzut naruszenia art. 58 § 1 i 2 kc oraz art. 5 kc.

Ubezpieczona zarzuciła obrazę przepisu art. 58 § 1 i 2 kc poprzez bezprawność i nieważność czynności sprzecznej z zasadami współżycia społecznego. Stosownie do w/w przepisu czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Apelująca nie wskazała która czynność prawna jest bezprawna i nieważna. Nie przedstawiła również żadnego uzasadnienia podniesionego zarzutu.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się również naruszenia art. 5 kc, stosownie do którego: „Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony”, ponieważ przepis ten nie ma zastosowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ( por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 29.10.1997r. , II UKN 311/97, OSNP 1998, Nr 15, poz. 465, z dnia 2.05.1999r., II UKN 669/98, OSNP 2000, Nr 15, poz. 597, z dnia 12.01.2000r., II UKN 293/99, OSNP 2001, Nr 9, poz. 321).

Nadto bezzasadnie ubezpieczona zarzuciła Sądowi Rejonowemu, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd ten uznał, że nie istnieje ustawa z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Jak wynika bowiem z treści uzasadnienia wyroku, Sąd Rejonowy wskazał, że nie istnieje ustawa z 22 września 2009r. o ubezpieczeniu społecznym w tytułu wypadków przy pracy, na którą powoływała się ubezpieczona w odwołaniu (k.3) a nie ustawa z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 385 kpc, apelacja ubezpieczonej została oddalona jako bezzasadna.

SSO Tomasz Koronowski SSO Renata Żywicka SSO Grażyna Borzestowska