Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 sierpień 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 7 sierpnia 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku R. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania R. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 4 grudnia 2012 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 5/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 grudnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy R. B.prawa do emerytury.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 12 grudnia 2012 roku, R. B. wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych. Podniósł, że pracował w takich warunkach także w okresie od 13 grudnia 1978 roku do 29 lutego 1992 roku w Przedsiębiorstwie (...) w R. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego.

W piśmie procesowym z dnia 31 stycznia 2013 roku skarżący wniósł dodatkowo o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 20 czerwca 1974 roku do 17 lutego 1975 roku w Spółdzielni Kółek Rolniczych w W. na stanowisku traktorzysty.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

R. B., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 17 października 2012 roku, wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-5 w aktach ZUS)

Skarżący posiada ponad 25-letni staż ubezpieczeniowy. Niekwestionowany przez ZUS okres zatrudnienia wnioskodawcy w szczególnych warunkach wynosi łącznie 1 rok, 11 miesięcy i 15 dni. Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia od 16 kwietnia 1975 roku do 31 marca 1977 roku w (...) w Ł. na stanowiskach kierowcy ruchu towarowego oraz kierowcy autobusowego.

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(okoliczności niesporne)

Od dnia 15 maja 2006 roku do chwili obecnej wnioskodawca jest zatrudniony w (...) Spółce jawnej (...), (...)w S.i stosunek pracy nie został przez niego rozwiązany.

(dowód: zaświadczenie k. 43 w aktach ZUS)

W okresie od 20 czerwca 1974 roku do 17 lutego 1975 roku wnioskodawca był zatrudniony w Spółdzielni Kółek Rolniczych w W. na stanowisku traktorzysty. Jako traktorzysta wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jeździł ciągnikami rolniczymi. Wnioskodawca brał udział w pracach polowych (np. bronowanie, oranie itp.) i wykonywał usługi transportowe, np. woził wapno. Innych prac wnioskodawca nie wykonywał.

(dowód: świadectwo pracy k. 22 w aktach ZUS, zeznania wnioskodawcy k. 54 w aktach sprawy)

(...) w W. nie wystawiła wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność niesporna)

W okresie od 13 grudnia 1978 roku do 29 lutego 1992 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w R.. W umowach o pracę i świadectwie pracy wystawionym wnioskodawcy ww. pracodawca wskazał, że wnioskodawca pracował na stanowisku kierowcy

W Przedsiębiorstwie (...)w R.wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym przekraczającym 3,5 tony. Były to samochody marki „S. (...)” i (...)Samochodami tymi wnioskodawca przewoził meble, deski itp.

W trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) wnioskodawca przebywał na urlopie bezpłatnym w okresach od 4 czerwca 1991 roku do 17 sierpnia 1991 roku oraz od 1 października 1991 roku do 25 października 1991 roku.

W okresie od 1 grudnia 1989 roku do 31 stycznia 1991 roku wnioskodawca wykonywał prace w (...) jako agent na podstawie umowy agencyjnej i otrzymywał wynagrodzenie prowizyjne.

(dowód: umowy o pracę k. 58, 59, 60, świadectwo pracy k. 29, karty wynagrodzeń k. 41-43 w aktach ZUS, zeznania świadków H. Ż. k. 51 i Z. N. k. 51, zeznania wnioskodawcy k. 54 w aktach sprawy)

Przedsiębiorstwo (...) w R. nie wystawiło wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy ocenił i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2). Od 1 stycznia 2013 roku dla przyznania emerytury nie jest już natomiast konieczne uprzednie rozwiązanie stosunku pracy.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), obecnie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, a w dniu (...)ukończył 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Organ rentowy uznał, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat,. Wnioskodawca twierdził zaś, że legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich warunkach w okresach od 20 czerwca 1974 roku do 17 lutego 1975 roku w Spółdzielni Kółek Rolniczych w W. oraz od 13 grudnia 1978 roku do 29 lutego 1992 roku w Przedsiębiorstwie (...) w R..

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uwzględnienia odwołania, albowiem w toku procesu wnioskodawca nie wykazał, by spełnił przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat.

Spośród spornych okresów zatrudnienia możliwe jest zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w W. od 20 czerwca 1974 roku do 17 lutego 1975 roku na stanowisku traktorzysty. Zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych podlegają także okresy zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w R. od 13 grudnia 1978 roku do 30 listopada 1989 roku, od 1 lutego 1991 roku do 3 czerwca 1991 roku oraz od 18 sierpnia 1991 roku do 30 września 1991 roku oraz od 26 października 1991 roku do 29 lutego 1991 roku na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę we wskazanych wyżej okresach Sąd oparł zeznaniach świadków H. Ż. i Z. N. oraz samego wnioskodawcy. Zeznania te zasługują na wiarę, gdyż są spójne i wzajemnie się uzupełniają. Świadkowie i wnioskodawca pracowali razem z wnioskodawcą i opisali w sposób logiczny zakres obowiązków wnioskodawcy. Organ rentowy nie przedstawił zaś w toku postępowania żadnych dowodów, które pozwoliłyby na podważenie ich wiarygodności.

Z powyższych dowodów wynika, że w okresie od 20 czerwca 1974 roku do 17 lutego 1975 roku jako traktorzysta wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jeździł ciągnikami rolniczymi. Wnioskodawca brał udział w pracach polowych (np. bronowanie, oranie itp.) i wykonywał usługi transportowe, np. woził wapno. Innych prac wnioskodawca nie wykonywał. Z kolei w okresach od 13 grudnia 1978 roku do 30 listopada 1989 roku, od 1 stycznia 1991 roku do 3 czerwca 1991 roku oraz od 18 sierpnia 1991 roku do 30 września 1991 roku oraz od 26 października 1991 roku do 29 lutego 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...) w R. wnioskodawca jeździł samochodami marki „S. (...)” i (...), którymi przewoził meble, deski itp. Były to samochody o dopuszczalnym ciężarze całkowitym przekraczającym 3,5 tony.

W świetle zeznań wnioskodawcy nie budzi zatem wątpliwości, że wykonywał on w (...) w W. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace wymienione w Wykazie A, Dziale VIII, poz. 3 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, tj. prace kierowcy ciągnika. Z zeznań świadków H. Ż. i Z. N. oraz zeznań wnioskodawcy wynika natomiast, zaś że w Przedsiębiorstwie (...) w R. wnioskodawca wykonywał prace wymienione w Wykazie A, Dziale VIII, poz. 2, tj. prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Zdaniem Sądu nie jest natomiast możliwe zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od 4 czerwca 1991 roku do 17 sierpnia 1991 roku oraz od 1 października 1991 roku do 25 października 1991 roku, albowiem w okresach tych wnioskodawca przebywał na urlopie bezpłatnym.

Nie podlega zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych również okres od 1 grudnia 1989 roku do 31 stycznia 1991 roku, albowiem jak wynika z zachowanych kart wynagrodzeń w okresie tym wnioskodawca wykonywał prace nie jako pracownik w ramach stosunku pracy, ale jako agent na podstawie umowy agencyjnej i otrzymywał wynagrodzenie prowizyjne. Powyższe znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadka Z. N., który wskazał, że pod koniec zatrudnienia w (...) z uwagi na trudną sytuację finansową tego zakładu pracy pracownicy byli zatrudniani na podstawie umów agencyjnych.

Nie budzi zaś wątpliwości, że okres wykonywania czynności na podstawie umowy agencyjnej, mimo że objęty ubezpieczeniem, nie jest natomiast wliczany do okresu pracy w szczególnych warunkach, od osiągnięcia którego uzależnione jest uprawnienie do wcześniejszej emerytury (por. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lutego 2004 roku, II UK 246/03, OSNP 2004/20/358).

Przy zaliczeniu do stażu pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia: od 20 czerwca 1974 roku do 17 lutego 1975 roku, od 13 grudnia 1978 roku do 30 listopada 1989 roku, od 1 lutego 1991 roku do 3 czerwca 1991 roku oraz od 18 sierpnia 1991 roku do 30 września 1991 roku oraz od 26 października 1991 roku do 29 lutego 1991 roku, łącznie z okresem pracy w takich warunkach niekwestionowanym przez organ rentowy, tj. okresem od 16 kwietnia 1975 roku do 31 marca 1977 roku – staż ten wynosi mniej niż 15 lat.

Fakt ten skutkował koniecznością przyjęcia, że wnioskodawca nie spełnia wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy i art. 184 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.