Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Bazelan (spr.)

Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Łuchtaj

Sędzia Sądu Okręgowego Anna Podolska - Kojtych

Protokolant Protokolant sądowy Katarzyna Szumiło

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2013 roku w Lublinie

na rozprawie

sprawy z powództwa T. F.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia

7 lutego 2013 roku, sygn. akt I C 718/12

I. zmienia zaskarżony wyrok;

a) w punkcie I. i II., w ten sposób, że podwyższa zasądzoną w punkcie I. od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powoda T. F. kwotę 5000 zł (pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 19 września 2011 roku do

kwoty 15000 zł (piętnaście tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami t*d dnia 19 września 2011 roku do dnia zapłaty;

b) w punkcie III., w ten sposób, że zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powoda T. F. kwotę 2 183 zł 50 gr (dwa tysiące sto osiemdziesiąt trzy złote pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu za pierwszą instancję;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego (...) Towarzystwa (...) w S. na rzecz powoda T. F. kwotę 910 zł 50 gr
(dziewięćset dziesięć złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów
procesu za drugą instancję.

Sygn. akt II Ca 347/13

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do Sądu Rejonowego w Chełmie w dniu 26 lipca 2012 roku powód T. F. wnosił o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej na swoją rzecz kwoty 20.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 września 2011 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia (art. 446 § 4 k.c.) – z tytułu zerwania więzi emocjonalnych i rodzinnych łączących brata ze zmarłą siostrą K. F. (1) oraz z tytułu rozstroju zdrowia psychicznego oraz cierpień jakich doznał i doznaje powód w związku z tragiczną śmiercią siostry K. F. (1). Powód wnosił o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 07 lutego 2013 roku Sąd Rejonowy w Chełmie:

I.  zasądził od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powoda T. F. kwotę 5000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 września 2011 roku do dnia zapłaty;

II.  oddalił powództwo T. F. w pozostałym zakresie;

III.  nie obciążył powoda T. F. kosztami procesu;

IV.  nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Chełmie) ze świadczenia zasądzonego w punkcie I kwotę 82,32 zł tytułem wydatków postępowania.

W uzasadnieniu powyższego Sąd Rejonowy ustalił, że K. F. (1) urodzona w dniu (...) zmarła w dniu 2 sierpnia 2011 roku w R., potrącona przez samochód osobowy marki M. (...) numer rejestracyjny (...), którym kierował M. G.. Bezpośrednio przed potrąceniem K. F. (1), M. G., jadąc z nadmierną prędkością i nie zachowując należytej ostrożności wykonywał manewr wyprzedania innego pojazdu, stracił panowanie nad samochodem, który wpadł w poślizg. Do wypadku doszło w pobliżu domu K. F. (1). Bezpośrednio po wypadku na miejscu pojawili się brat K. – T. F. i matka U. F..

T. F., urodzony w dniu (...) jest rodzonym bratem K. F. (1). Oprócz K., T. F. ma starsze siostry: M. B. urodzoną (...), A. D. urodzoną (...) oraz młodszą siostrę K. P. urodzoną (...) i R. F. mającego 12 lat. M. B., A. D. i K. P., jeszcze przed wypadkiem, usamodzielniły się, wyszły za mąż i założyły własne rodziny. M. B. i A. D. mieszkają w miejscowości M.. K. P. mieszka w R.. K. F. (1) mieszkała wraz z młodszym bratem R. F. wraz z rodzicami U. F. i K. F. (2). W tym samym budynku, w podpiwniczeniu mieszka T. F. wraz z żoną i dziećmi w wieku 5 i 4 lat. Pomieszczenia na mieszkanie T. F. zaadaptował trzy lata temu, wcześniej mieszkał wraz z żoną w mieszkaniu rodziców. T. F. pracuje we własnym gospodarstwie, wcześniej pracował w gospodarstwie rodziców. Przez całe życie mieszka w tej samej miejscowości, z rodzicami.

K. F. (1) do chwili śmierci nieprzerwanie mieszkała z rodzicami w R.. Przed wypadkiem ukończyła pierwszą klasę gimnazjum. Była lubiana przez członków rodziny. K. F. (1) często pomagała bratu T. F. i jego żonie w opiece nad ich małymi dziećmi. Dlatego często przebywała w ich mieszkaniu. T. F. był dumny z siostry, którą cenił za to, że dobrze się uczyła w szkole, była chętna do pomocy, chodziła uśmiechnięta. T. F. spędzał święta z rodzicami i rodzeństwem. T. F. brakuje siostry, która przychodziła do niego, wygłupiała się z jego dziećmi. Po śmierci K. F. (1) zmienił się, poświęca więcej uwagi młodszemu bratu, poucza go aby uważał.

Po wypadku T. F.zgłosił się do poradni psychologicznej L.w celu diagnozy skutków psychologicznych wypadku komunikacyjnego, jakiemu uległa jego siostra K.lat 14. Podczas dwóch różnych spotkań dokonano obserwacji, wywiadu i badań testami psychologicznymi – Testem R.oraz kwestionariuszem (...) N.S. E. J.D.A. P.. Po przeprowadzeniu tych czynności psycholog w dniu 2 lutego 2012 roku opracował opinię psychologiczną celem przedstawienia firmie ubezpieczeniowej. W konkluzji opinii jej autor wskazał, iż T. F.negatywnie emocjonalnie zareagował na stres związany z przebytym wypadkiem komunikacyjnym. Nosi on znamiona syndromu stresu pourazowego o dużym nasileniu.

T. F. ma wykształcenie zawodowe rolnicze. Pracował i pracuje w gospodarstwie rolnym. Od 6 lat pozostaje w związku małżeńskim. Ani on ani jego żona nie pracują etatowo. Poza operacją wyrostka T. F. nie miał większych problemów zdrowotnych, nie doznał urazów głowy, utraty przytomności, nie był hospitalizowany. Nie korzystał z farmakologicznej pomocy psychiatrycznej ani psychologicznej. Nie leczył się neurologicznie, nie ma nałogów. Tragiczna śmierć K. F. (1) wywołała negatywne następstwa w sferze psychicznej T. F. polegające na wystąpieniu zaburzeń adaptacyjnych o obrazie depresyjnym w przeżywanym procesie żałoby z towarzyszącymi temu objawami zespołu stresu pourazowego. Nasilenie tych zaburzeń w początkowym, paromiesięcznym okresie było znaczne, z upływem czasu ma tendencję spadkową. Pogorszenie sytuacji życiowej T. F. z uwagi na przeżycia związane ze śmiercią K. F. (1) miały stopień umiarkowany. Przejawiały się mniejszą energią, chęcią działania, mniejszą radością życia. Nie zakłócały jednak wykonywania przez niego gospodarskich obowiązków. T. F. odczuwa stratę siostry. Aktualnie T. F. nie wymaga leczenia ani pomocy psychologicznej.

Pismem z dnia 16 sierpnia 2011 roku, doręczonym w dniu 18 sierpnia 2011 roku J. K. działając na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez T. F. (oraz jego rodziców i rodzeństwo) zgłosiła do (...) SA szkodę osobową z dnia 2 sierpni a 2011 r. (zgon K. F. (1)), żądając w imieniu poszkodowanych wypłatę łącznej kwoty 923 167,10 zł w tym na rzecz T. F. kwoty 100 000 zł tytułem zadośćuczynienia z tytułu zerwania więzi emocjonalnych i rodzinnych łączących brata ze zmarłą siostrą K. F. (1) oraz tytułu rozstroju zdrowia psychicznego oraz cierpień jakich doznał, doznaje powód w związku z tragiczną śmiercią K. F. (1). Pismem z dnia 21 września 2011 roku (...) Spółka akcyjna poinformowała pełnomocnika T. F. o wypłacie zadośćuczynienia z art. 446 §4 k.c. na rzecz F. T. w kwocie 10 000 złotych. Jednocześnie poinformowała, że z powodu prowadzonego dochodzenia oraz wyjaśnienia szczegółowych okoliczności powstania przedmiotowego zdarzenia postanowiono o pomniejszeniu kwoty wypłaconego świadczenia o 50%. Po zakończeniu postępowania oraz po otrzymaniu informacji, które pozwolą na określenie pełnego zakresu odpowiedzialności (...) SA za zaistniałe zdarzenie powrócą do dalszych czynności likwidacyjnych. W związku powyższym do wypłaty pozostaje 50% powyższych kwot tj. 5000 zł. Kolejnym pismem z dnia 29 maja 2012 roku (...) Spółka Akcyjna poinformowało, że po zgromadzeniu całości akt oraz po wyjaśnieniu szczegółowych okoliczności przedmiotowego zdarzenia uznano za zadane dopłatę wcześniej potrąconego zadośćuczynienia, w związku z powyższym do wypłaty pozostaje 50% powyższej kwoty tj. 5000 zł.

Sąd Rejonowy jako podstawę odpowiedzialności pozwanego wskazał art. 435 §1 k.c. w zw. z art. 436 § 1 k.c. i art. 34 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i zaznaczył, że legitymacja czynna i bierna nie były kwestionowane. Jako podstawę roszczenia powoda Sąd wskazał art. 446 § 4 k.c., zgodnie z którym: Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W swoich rozważaniach Sąd pierwszej instancji podniósł, że w aktualnym stanie prawnym roszczenie o zadośćuczynienie przysługuje osobie, która jest członkiem najbliższej rodziny zmarłego, tj. małżonka, dzieci, rodziców oraz – w zależności od istniejącego stopnia bliskości, szczególnych więzi uczuciowych i rodzinnych – także dalszych zstępnych, powinowatych, rodzeństwa. Przesłanką tego roszczenia jest zaistnienie krzywdy polegającej na cierpieniach psychicznych spowodowanych utratą osoby bliskiej.

Sąd wyjaśnił, że T. F., niewątpliwie jest najbliższym członkiem rodziny, zmarłej, K. F. (1), która była jego rodzoną siostrą, od jej urodzenia zamieszkiwali na jednej posesji. Początkowo w jednym mieszkaniu, później po wykonaniu przez powoda odrębnego mieszkania – w jednym budynku. Z tego względu T. F. codziennie spotykał się z siostrą, która angażowała się przy opiece i zabawie z jego małoletnimi dziećmi. Rodzina powoda spędzała wspólnie z jego rodzicami i rodzeństwem święta, utrzymywali wspólne relacje. W ocenie Sądu śmierć siostry, osoby jeszcze bardzo młodej, niedoświadczonej życiowo, prowadzącej bezpieczny ustabilizowany tryb życia była dla T. F. szokiem, zaś okoliczności jej śmierci w wypadku drogowym, który miał miejsce w pobliżu domu rodzinnego potęgowały dodatkowo negatywne doznania zwłaszcza, że T. F. był na miejscu zdarzenia. Zdarzenie to było źródłem cierpień moralnych T. F., którego życie było ustabilizowane wolne od traum, dramatycznych wydarzeń. Śmierć K. była pierwszym takim wydarzeniem w rodzinie. T. F. odczuwa nadal brak siostry, zwłaszcza że uczestniczyła ona w życiu jego „własnej” rodziny, bawiła się z jego dziećmi, często u niego gościła. Z drugiej jednak strony Sąd wskazał, że rodzina T. F. jest stosunkowo liczna, K. F. (1) nie była jego jedynym rodzeństwem zaś powód ma swoją własną rodzinę: żonę i dwoje dzieci. Nie można zatem stwierdzić, iż utrata siostry wiązała się z jego osamotnieniem. Dodał, że T. F. razem z rodziną przeżywa żałobę, celebruje pamięć K. F. (1) uczestnicząc m.in. we wspólnych wyjazdach na cmentarz. Sąd przyznał rację pozwanej, iż małoletnia K. F. (1) nie mogła być postrzegana jako osoba wspierająca, świadcząca pomoc, opiekę wobec dojrzałego brata. Z tej racji śmierć siostry nie spowodowała destabilizacji życia powoda, nie naruszyła funkcjonowania struktury rodzinnej. Brak było podstaw do ustalenia, iż w tym zakresie doszło do istotnych zmian. Pomimo smutku po utracie siostry T. F. realizuje swoje obowiązki związane z prowadzeniem gospodarstwa, nie wymagał poddania leczeniu czy rzeczywistej terapii psychologicznej. Mając na względzie te okoliczności a także charakter wzajemnych relacji Sąd doszedł do przekonania, iż odpowiednią sumą zadośćuczynienia jest kwota 15000 złotych. Dlatego uwzględniając dotychczas wypłacone z tego tytułu przez pozwaną świadczenie w kwocie 10.000 złotych, Sąd uwzględnił powództwo co do kwoty 5000 złotych. Dalej idące żądanie, jako wygórowane oddalił.

Sąd Rejonowy za uzasadnione uznał żądanie zasądzenia odsetek ustawowych, od zasadzonej kwoty, od dnia 19 września 2011 roku do dnia zapłaty stosownie do treści art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i art. 481 k.c.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy uzasadnił treścią art. 102 k.p.c. a w przedmiocie wydatków postępowania treścią art. 83 ust.2 w związku z art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód T. F., zaskarżając wyrok w części oddalającej powództwo ponad kwotę 5000 zł oraz w części dotyczącej rozstrzygnięcia o kosztach procesu - w całości.

Powód zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie a w szczególności naruszenie art. 446 § 4 k.c. tj. oczywiście nieodpowiednią ocenę przyjętych kryteriów ustalenia wysokości zadośćuczynienia w odniesieniu do ustalonej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia skutkującą uznaniem, że łączna kwota 15.000 zł (przy uwzględnieniu kwoty 1.000 zł wypłaconej tytułem zadośćuczynienia przez pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego) jest odpowiednia do zakresu doznanej przez powoda krzywdy, podczas gdy jej rozmiar, istota oraz intensywność więzi łączących powoda ze zmarłą siostrą, wiek uprawnionego do zadośćuczynienia i wpływ śmieci siostry na życie powoda, przemawiają za ustaleniem wyższego zadośćuczynienia. W ocenie strony powodowej odpowiednią kwotą powinna być kwota 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia;

2.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu pierwszej instancji z treścią zebranego w sprawie materiału poprzez ustalenie przez Sąd, że śmierć K. F. (1) nie spowodowała destabilizacji życia powoda i nie naruszyła funkcjonowania jego struktury rodzinnej. Skarżący wskazał, że w rzeczywistości śmierć K. F. (1) spowodowała destabilizację życia powoda i naruszyła funkcjonowanie jego struktury rodzinnej.

Powód ostatecznie domagał się:

- zmiany wyroku w zakresie żądania przez powoda zadośćuczynienia i zasądzenie na jego rzecz zamiast kwoty 5.000zł - kwoty 20.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 19 września 2011 roku do dnia zapłaty;

- zmiany wyroku w zakresie nieobciążania powoda kosztami procesu i zasądzenie na jego rzecz kwoty 3.900 zł;

- zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wnosił o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z należną opłatą skarbową od udzielonego pełnomocnictwa według norma przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 07 lutego 2013 roku jest częściowo zasadna, tj. w zakresie w jakim zarzuca, że wysokość zasądzonej na jego rzecz kwoty tytułem zadośćuczynienia po śmierci siostry nie jest odpowiednia do doznanej przez niego krzywdy.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, bez naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. ocenił zebrane w sprawie dowody. Sąd Okręgowy przyjął za własne zarówno ustalenia Sądu pierwszej instancji, jak i dokonaną ocenę dowodów. Niemniej, w tym prawidłowo ocenionym materiale dowodowym Sąd Rejonowy nieprawidłowo zastosował art. 446 § 4 k.c., uznając że łączna kwota przyznanego powodowi zadośćuczynienia (w postępowaniu likwidacyjnym i zasądzona przez Sąd Rejonowy) 15000 zł spełnia swoją funkcję kompensacyjną, a żądanie zasądzenia sumy przewyższającej tę kwotę jest wygórowane.

Niewątpliwie krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby bliskiej bardzo trudno ocenić i wyrazić w formie pieniężnej. Każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, przy czym ocena ta powinna opierać się także na kryteriach obiektywnych, a nie na wyłącznie subiektywnych odczuciach pokrzywdzonego.

Podnieść należy, że Sąd Okręgowy podziela dokonaną w uzasadnieniu Sądu Rejonowego wykładnię art. 446 § 4 k.c. zgodnie z którą na rozmiar krzywdy mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej. Niemniej jednak wpływ na zakres doznanej krzywdy ma również stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność do jej zaakceptowania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 roku, III CSK 279/10, niepubl.). Podkreślić jednocześnie należy, że z uwagi na fakt, że Kodeks cywilny zawęża grupę osób, które mogą otrzymać zadośćuczynienie z mocy przepisu art. 446 § 4 k.p.c. do członków najbliższej rodziny, należy uznać, że zadośćuczynienie ma kompensować nie tylko doznany ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej, lecz przedwczesną utratę członka rodziny.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy z dokonanych ustaleń faktycznych wyciągnął niewłaściwe wnioski, pomimo że dostrzegł istotne elementy, które powinny wpływać na wysokość przyznanego zadośćuczynienia. Mianowicie Sąd błędnie uznał, że odpowiednią sumą zadośćuczynienia jest kwota piętnastu tysięcy złotych z uwzględnieniem kwoty przyznanej powodowi w toku postępowania likwidacyjnego.

W tym względzie Sąd Rejonowy nie uwzględnił dostatecznie charakteru wzajemnej relacji pomiędzy powodem jego siostrą, jak też wpływu jej śmierci na odczucia powoda, choć wbrew wywodom apelacji, trafnie przyjął, że śmierć K. F. (1) nie spowodowała destabilizacji życia powoda i nie naruszała funkcjonowania jego struktury rodzinnej.

Sąd Rejonowy błędnie ocenił rozmiar krzywdy, która towarzyszyła powodowi chociażby z uwagi na to, że był on obecny na miejscu wypadku bezpośrednio po śmierci siostry, jak też nie wziął w wystarczającym stopniu pod uwagę bólu psychicznego odczuwanego przez powoda tuż po stracie siostry, obniżenia u niego nastroju, smutku oraz cierpienia, których wystąpienie w sposób jednoznaczny stwierdzone zostało przez biegłego sądowego w sporządzonej na rzecz niniejszego postępowania opinii. Podkreślić przy tym należy, że powoda ze zmarłą łączyła więź emocjonalna - mieszkali oni w jednym domu i mieli prawie codzienny kontakt. K. F. (1) często odwiedzała brata i jego dzieci, bawiła się z nimi, opiekowała się nimi, razem jeździli do kościoła, spędzali wspólnie z całą rodziną święta. Fakt, że aktualnie powód pogodził się ze stratą siostry i nie wymaga leczenia ani pomocy psychologicznej z tego powodu nie może pomniejszać traumy, jaką przeżył w pierwszych miesiącach po jej śmierci. W świetle powyższych okoliczności Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że kwota zadośćuczynienia zaakceptowana przed Sądem pierwszej instancji nie jest adekwatna do stopnia cierpień psychicznych i krzywdy, jakich doznał powód w związku ze śmiercią bliskiej mu osoby.

Jednocześnie brak było podstaw do całkowitego uwzględniania żądań powoda, który domagał się podwyższenia przypadającej na jego rzecz sumy tytułem zadośćuczynienia łącznie do kwoty 30000 zł. Zauważyć bowiem należy, że śmierć siostry nie spowodowała w sferze jego zdrowia, w tym psychicznego, trwałych następstw, stanów chorobowych wymagających interwencji lekarskiej, systematycznego leczenia, czy terapii. Sąd Okręgowy nie kwestionuje i nie bagatelizuje cierpień powoda związanych ze śmiercią siostry oraz poczucia smutku, którego z pewnością doświadczył, niemniej jednak w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego brak było podstaw do uznania, że po stronie powoda wystąpiły szczególne okoliczności, które świadczyłyby o tym, że w sposób odosobniony (szczególny) przeżył on utratę siostry.

Powód nie wykazał, aby więź między nim a zmarłą jakoś szczególnie przekraczała przywiązanie, jakie rodzi się zwykle między członkami rodziny, w szczególności, że występowała pomiędzy tym rodzeństwem znaczna różnica wieku, powód miał już swoją rodzinę, a jego wypowiedzi w toku postępowania nie wskazują, że z siostrą łączyła go szczególna przyjaźń.

Jak już zaznaczono, z materiału dowodowego nie wynika żeby śmierć K. F. (1) spowodowała destabilizację życia powoda, czy naruszyła funkcjonowanie jego struktury rodzinnej. Nie świadczy bynajmniej o tym przytaczana w apelacji niechęć powoda do robienia zakupów z żoną.

Jak wynika z opinii biegłej M. S. powód pogodził się ze śmiercią siostry, pomimo że nadal odczuwa jej brak. Powód nie wykazał, aby w jego przypadku nastąpiło osłabienie aktywności życiowej, czy też brak motywacji do pracy. Biegła psycholog przyznała, że powód po śmierci K. F. (1) miał w sobie mniej energii, chęci do działania, mniej radości z życia, ale symptomy te nie sięgały takiego poziomu, aby nie był w stanie wywiązywać się ze swoich gospodarskich obowiązków. Nastrój powoda został określony jako obniżony, ale nie na tyle, by powodowało to jego niezdolność do codziennej aktywności (opinia k.98).

W związku z powyższym Sąd Okręgowy na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. uwzględnił częściowo wniosek apelacji i zmienił zaskarżony wyrok w pkt I i II w ten sposób, że podwyższył zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda sumę zadośćuczynienia do kwoty 15 000 zł (czyli łącznie do kwoty 25000 zł) z ustawowymi odsetkami od dnia 19 września 2011 roku do dnia zapłaty, oddalając apelacje w pozostałej części na podstawie art. 385 k.p.c.

Wobec częściowego uwzględnienia apelacji w zakresie należności głównej stosownej zmianie podlegało także rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w pkt III zaskarżonego wyroku, które winny podlegać stosunkowemu rozdzieleniu, stosownie do zasady wyrażonej w art. 100 k.p.c. Jak wynika z niekwestionowanych ustaleń Sądu pierwszej instancji, powód poniósł koszty w wysokości 3717 zł (obejmującej kwotę 1000 zł uiszczonej tytułem opłaty od pozwu, kwotę 300 zł z tytułu wydatków na opinię biegłego, 2400 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego, 17 zł z tytułu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa procesowego), natomiast pozwany poniósł koszty procesu w wysokości 2417 zł (obejmującej koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2400 zł oraz opłatę skarbową od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł). Łącznie koszty w pierwszej instancji wyniosły 6134 zł. Skoro żądanie powoda zostało uwzględnione w 75%, to pozwany winien ponieść koszty w takim stopniu – 4600,50 zł (75 % z 6134 zł), a powód w zakresie w jakim uległ ze swoim żądaniem – 25 % - 1533, 50 zł. W konsekwencji pozwany winien mu zwrócić mu należną część kosztów postępowania w kwocie 2183,50 zł (3717-1533,50; 4600,50 – 2417), co znalazło swój wyraz w pkt I b) wyroku Sądu Okręgowego.

Podobnie rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego uzasadnia przepis art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., gdyż apelacja powoda została uwzględniona w części - w 67 % (10000 zł z 15000 zł). Łącznie koszty procesu w drugiej instancji wyniosły 3150 zł, z czego powód poniósł 1950 zł (750 zł opłata od apelacji, 1200 zł wynagrodzenie pełnomocnika), a pozwany 1200 zł (wynagrodzenie pełnomocnika). Pozwany winien ponieść koszty w 67 % - 2110, 50 zł, a powód w 33 % - 1039, 50 zł, wobec czego do zwrotu powodowi od pozwanego przypada 910, 50 gr (1950- 1039, 50; 2110, 50-1200).

Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji.