Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Rosłoń

Protokolant: Irena Prochowicz

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2013 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy L. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę

na skutek odwołania L. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 9 maja 2013 roku

Nr (...)

Oddala odwołanie.

sygn. akt V U 1255/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 maja 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w B. odmówił przyznania L. C. prawa do emerytury
w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach, z uwagi
na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, przewidzianych przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity
Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Organ rentowy wskazał, że wnioskodawca na dzień 1.01.1999 r. udowodnił wymagany okres składkowy i nieskładkowy, natomiast nie udowodnił wymaganych co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach- udowodnił 13 lat 11 miesięcy i 13 dni.

L. C. złożył odwołanie od tej decyzji. Zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia poprzez przyjęcie, że do dnia 1.01.1999 r. nie miał wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, podczas gdy osiągnął wymagany okres pracy w warunkach szczególnych. Wskazując na powyższe wniósł o zmianę decyzji i przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury.

W uzasadnieniu odwołania wskazał, że w okresie od 4 kwietnia 1977 r. do 30 września 2000 r. był zatrudniony w (...) w B.. W okresie od 7 grudnia 1984 r. do 30 września 2000 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowców samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych na stanowisku kierowcy samochodu uprzywilejowanego w ruchu wymienionym w wykazie A dziale VIII poz. 2 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r., co wynika ze świadectwa pracy w szczególnych warunkach. Zarzucił, że przy rozpoznaniu sprawy organ rentowy pominął okres od 4 kwietnia 1977 r. do 6 grudnia 1984 r., kiedy to odwołujący pracując u tego samego pracodawcy miał identyczny zakres obowiązków, wykonywanych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy co w okresie objętym świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Na potwierdzenie powyższej okoliczności wskazał dowód z zeznań zawnioskowanych do przesłuchania świadków.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. Powołał się
na argumentację taką jak w zaskarżonej decyzji. Podniósł, że z ogólnego świadectwa pracy wynika, że w okresie od 4 kwietnia 1977 r. do 6 grudnia 1984 r. wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu sanitarnego, zatem nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach. Również świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie potwierdza wykonywania tego rodzaju pracy przed dniem 6 grudnia 1984 r.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje.

L. C. urodził się (...)r. Na dzień 1.01.1999 r. posiada udokumentowany i udowodniony przed organem rentowym ogólny staż pracy wynoszący 28 lat 3 miesiące i 17 dni, w tym staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący 13 lat 11 miesięcy i 13 dni. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Dnia 15 kwietnia 2013 r. złożył wniosek o emeryturę, po rozpoznaniu którego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 9 maja 2013 r. wydał decyzję, obecnie zaskarżoną, którą odmówił mu prawa do emerytury w wieku obniżonym z uwagi na brak udowodnionego,
co najmniej piętnastoletniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przewidziane jest w art. 32 ustawy z dnia
l7 grudnia l998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.
Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) zwanej dalej ustawą emerytalną. Ustawa ta
w przepisach przejściowych zawiera szczególną regulację dotyczącą niektórych ubezpieczonych zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Przepis art. 184 ustawy emerytalnej przewiduje prawo do wcześniejszej emerytury
dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którym przysługuje emerytura
po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).

Ponadto emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom spełniającym powyższe warunki przysługuje prawo do emerytury, ustala się zgodnie z art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej na podstawie przepisów dotychczasowych. W rozpoznawanej sprawie przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) zwane dalej rozporządzeniem. Zgodnie z § 4 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Stosownie do treści § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy - § 2 ust. 2.

W rozpoznawanej sprawie nie budzi wątpliwości osiągnięcie przez wnioskodawcę zarówno określonego wieku emerytalnego jak i ogólnego stażu zatrudnienia. Kwestią sporną pozostaje posiadanie przez niego 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Z akt osobowych wnioskodawcy wynika, że z dniem 4 kwietnia 1977 r. został on zatrudniony w (...) w B. na stanowisku kierowcy samochodu sanitarno- osobowego w (...) w S. (k. 3 akt osobowych). Ponieważ powierzono mu również pełnienie dodatkowych czynności - noszowego w samochodzie sanitarnym, został mu przyznany z tego tytułu dodatek w wysokości 500 zł miesięcznie (k. 4 akt osobowych). Następnie z dniem 1 sierpnia 1982 r. wnioskodawca został przeniesiony z samochodu sanitarno- osobowego na samochód osobowy (k. 25 akt osobowych). Z tym dniem wstrzymano mu wypłatę dodatku za noszowanie chorych z uwagi na zaprzestanie z dniem 1 listopada 1981 r. wykonywania tych czynności na samochodzie sanitarno- osobowym (k. 27 akt osobowych). Jednocześnie dyrektor (...) (...) (...)o w B. odmówił przyznania wnioskodawcy dodatku spedycyjnego z tytułu świadczenia pracy w (...) w S. polegającej oprócz kierowania samochodem na pomocy w załadunkach, rozładunkach jak i przewożeniu pobieranych prób żywnościowych, wody, materiałów od osób chorych lub podejrzanych do badań laboratoryjnych (k. 26 akt osobowych).

Następnie z dniem 7 grudnia 1984 r. L. C. został zatrudniony
w dotychczasowym zakładzie pracy na stanowisku kierowcy karetki pogotowia ratunkowego (k. 38 akt osobowych) i pracował na tym stanowisku do 30 września 2000 r. (k. 101 akt osobowych). Kolejnymi umowami o wykonywanie dodatkowych czynności - noszowego w karetce pogotowia przyznawano mu dodatek z tego tytułu.

Zakład pracy w świadectwie pracy z dnia 30 września 2000 r. wskazał, że w okresie zatrudnienia wnioskodawca w okresie od 4 kwietnia 1977 r. do 6 grudnia 1984 r. był zatrudniony jako kierowca samochodu sanitarnego natomiast w okresie od 7 grudnia 1984 r. do 30 września 2000 r. jako kierowca karetki pogotowia ratunkowego i praca kierowcy karetki pogotowia ratunkowego była praca wykonywaną w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A dziale VIII poz. 2 pkt 1 stanowiącym załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładzie pracy resortu zdrowia i opieki społecznej (k. 107 i 108 akt osobowych). Tożsamy wpis został zawarty w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 2 maja 2013 r. (akta osobowe). Ponadto zakład pracy w piśmie z dnia 29 kwietnia 2013 r. stwierdził, że stanowisko kierowcy karetki pogotowia ratunkowego jest równoznaczne i zgodne z obowiązującymi przepisami ze stanowiskiem kierowcy samochodu uprzywilejowanego w ruchu (akta osobowe). Dnia 17 maja 2013 r. wnioskodawca wystąpił do zakładu pracy o wystawienie świadectwa w warunkach uciążliwych za okres pracy w latach 1981- 2000.
Na piśmie tym widnieje adnotacja pracownika tegoż zakładu, że brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku, praca w warunkach szczególnych obejmuje okres od 7 grudnia 1984 r. do 30 września 2000 r. (akta osobowe).

W ocenie Sądu, zgromadzony w aktach osobowych materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że w spornym okresie wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

Ponadto z wyjaśnień wnioskodawcy wynika, że w spornym okresie nie był on kierowcą karetki pogotowia ratunkowego. Informacyjnie przesłuchany wyjaśnił, że w spornym okresie jeździł samochodami sanitarno – osobowymi, którymi dowoził do szpitala żywność, zaopatrzenie, leki, pościel, bieliznę z pralni, a jak trzeba było to woził też chorych. Było to 2-3 razy w tygodniu. Jeździł samochodem bez sygnalizacji, czasami w zastępstwie samochód ten podstawiany był jako karetka (k. 18).

Przy tego rodzaju wyjaśnieniach wnioskodawcy i przy zeznaniach złożonych
w charakterze strony, jak również w kontekście akt osobowych, Sąd oddalił wnioski
o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków bowiem uznał, że okoliczności sporne są dostatecznie wyjaśnione a wnioski powoływane dla zwłoki. Z zeznań wnioskodawcy wynikało bowiem, że potwierdza on to, co wyjaśnił będąc słuchany informacyjnie. Zeznał też,
że w spornym okresie, zanim nie przeszedł w 1982 r. do (...) woził głównie leki na oddziały szpitalne: zakaźny, płucny i inne oddziały. Woził również pościel do pralni i przywoził żywność. Sam siebie określił jako kierowcę uniwersalnego. Później, w ramach tego samego zakładu pracy został przeniesiony na kierowcę samochodu osobowego do (...) (od 1 sierpnia 1982 r. co wynika z akt osobowych). Stwierdził, że wówczas wykonywał prace w szczególnych warunkach bowiem jeździł do chorych na ospę, gruźlicę, miał bezpośrednią styczność z chorobami zakaźnymi. Woził dezynfektorów na oddziały zakaźne i pod mieszkania gdzie przeprowadzano dezynfekcję. Zdarzało się, że przeprowadzał sam dezynfekcję. Głównie jednak woził kontrolerów z sanepidu na kontrole sanitarne po powiecie (...). Nie używał dla wszystkich tych celów niebieskich świateł – były one zdjęte z samochodu, którym jeździł (k. 18 odw.).

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z ustawą Prawo o ruchu drogowym, pojazd uprzywilejowany to pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi; określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego.

Powyższe zeznania wnioskodawcy w zasadzie wskazują, że on sam oceniał jako okres pracy w warunkach szczególnych okres pracy w sanepidzie. Wcześniejszy okres nie był przez niego tak oceniany. Świadczy o tym również treść pisma wnioskodawcy z 17 maja 2013 r., w którym wystąpił on do zakładu pracy o wystawienie świadectwa „w warunkach uciążliwych” za okres pracy w latach 1981- 2000 (akta osobowe).

Nie bez znaczenia pozostaje również stanowisko pełnomocnika wnioskodawcy zawarte w głosie stron przed zamknięciem rozprawy, w którym wskazuje on na pracę wnioskodawcy jako osoby wykonującej pracę w ramach ekipy dezynfekcyjnej podczas gdy sam wnioskodawca stwierdził jedynie, że zdarzało się, iż sam przeprowadzał dezynfekcję. Powyższe stanowisko pozostaje ponadto w sprzeczności z tym, które zostało zaprezentowane w odwołaniu.

Wszystko powyższe doprowadziło Sąd do przekonania, że w spornym okresie wnioskodawca nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach. Sąd nie kwestionuje,
że mógł on wykonywać pracę w szkodliwych dla zdrowia warunkach, jednak nie każda praca
w środowisku szkodliwym dla zdrowia została we wspomnianym wyżej rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uznana za pracę w szkodliwych warunkach, której wykonywanie uzasadnia nabycie prawa do emerytury we wcześniejszym wieku emerytalnym. Uprawnienia do takiej emerytury mają jedynie pracownicy, którzy wykonywali prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A rozporządzenia, przy czym praca ta musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy – obowiązującym na danym stanowisku.

Do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, zgodnie z przywołanym wyżej przepisami, wszystkie wskazane tam przesłanki muszą być spełnione łącznie, a co za tym idzie, brak którejkolwiek z przesłanek uniemożliwia uzyskanie prawa do tegoż świadczenia.

W niniejszej sprawie podstawą odmowy przyznania prawa do świadczenia pozostało nieudowodnienie przez wnioskodawcę co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach bowiem w spornym okresie wnioskodawca nie wykonywał pracy kierowców samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych na stanowisku kierowcy samochodu uprzywilejowanego w ruchu (jak twierdził w odwołaniu), nie wykonywał również pracy ekip dezynfekcyjnych (jak wskazano w głosach stron). Jednocześnie brał on udział w noszowaniu tylko wtedy, kiedy wymagały tego okoliczności. Nie był bowiem zatrudniony na stanowisku sanitariusza (noszowego) lecz na stanowisku kierowcy. Głównym zajęciem wnioskodawcy w spornym okresie była praca kierowcy samochodu sanitarno – osobowego a następnie samochodu osobowego. W okresie tym nie wykonywał zatem stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prac w zespołach pomocy doraźnej pogotowia ratunkowego.

Mając na względzie przedstawione wyżej okoliczności, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc odwołanie oddalił.