Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Bożeny Grochowskiej-Małek

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2016 r.

sprawy W. J.

oskarżonego o przestępstwo z art. 233 §1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Garwolinie

z dnia 28 października 2015 r. sygn. akt II K 269/15

wyrok utrzymuje w mocy; zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 120,00 zł tytułem kosztów sądowych za II instancję.

Sygn. akt II Ka 2/16

UZASADNIENIE

W. J. został oskarżony o to, że w dniu 04 listopada 2013 r. w toku rozprawy przed Sądem Rejonowym w Garwolinie sygn. I Ns 878/13, występując w roli uczestnika postępowania, będąc uprzedzonym o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, złożył fałszywe zapewnienie spadkowe w ten sposób, że oświadczył, iż I. C. oraz L. S. (1) nie były jego siostrami, w sytuacji, gdy w/w rzeczywiście były jego siostrami, przy czym zeznania te posłużyły za dowód w niniejszej sprawie,

tj. o przestępstwo z art. 233 § 1 kk

Sąd Rejonowy w Garwolinie wyrokiem z dnia 28 października 2015 r., sygn. II K 269/15:

I.  oskarżonego W. J. uznał za winnego dokonania zarzucanego mu czynu z art. 233 § 1 kk i za ten czyn na podstawie art. 233 § 1 kk w zw. z art. 37a kk w zw. z art. 33 § 1 i 3 kk wymierzył oskarżanemu karę grzywny w wysokości 100 /stu/ stawek dziennych po 10 /dziesięć/ złotych każda stawka;

II.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 190 /stu dziewięćdziesięciu/ złotych tytułem kosztów postępowania, w tym 100 /sto/ złotych opłaty.

Apelację od przedstawionego wyżej wyroku wniósł oskarżony, zaskarżając go w całości na swoją korzyść. Orzeczeniu temu zarzucił: nieważność postępowania i obrazę prawa procesowego i przeprowadzonego postępowania karnego w postaci rozpoznania oraz dopuszczenia dowodu ze świadków, którzy byli uczestnikami (stronami) wraz z oskarżonym w innym postępowaniu cywilnym, dotyczącym tych samych roszczeń już prawomocnie ostatecznie osądzonych w sprawie o sygn. akt I Na 878/13. Kontynuację rozstrzygnięć w sprawie o ustalenie pokrewieństwa i spraw rodzinnych w kwestii majątkowych pomiędzy stronami, przez II Wydział Karny SR w Garwolinie mimo, iż jest dalece niewłaściwa co do rodzaju spraw i leży zapewne we właściwości Wydziału Rodzinnego i Wydziału Cywilnego w postępowaniu cywilnym.

Podnosząc powyższe skarżący wniósł o uchylenie wyroku Sądu Rejonowego w Garwolinie sygn akt. II K 269/15 z dnia 28 października 2015 r. w całości oraz uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu zabronionego z art. 233 § 1 kk.

Na rozprawie apelacyjnej nie stawił się oskarżony, o terminie zawiadomiony prawidłowo. Prokurator wniósł o nieuwzględnienie apelacji i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy w Siedlcach zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego nie jest zasadna i jako taka nie zasługuje na uwzględnienie.

Ani wysunięte w niej zarzuty, ani przytoczona na ich poparcie argumentacja, nie dostarczyły podstaw do uznania kontestowanego orzeczenia za nietrafne. Nie doszło także w trakcie ferowania zaskarżonego wyroku do żadnego ze wskazanych we wniesionym środku odwoławczym uchybień, ani też nie ujawniono w tracie kontroli instancyjnej innych uchybień o charakterze bezwzględnym, które mogłyby zobowiązać Sąd Odwoławczy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i cofnięcia sprawy do stadium postępowania przed Sądem I instancji.

Nie budzi zastrzeżeń Sądu Odwoławczego ani przebieg postępowania dowodowego, ani przeprowadzona przez Sąd I instancji ocena wszystkich ujawnionych dowodów oraz poczynione w oparciu o nią ustalenia faktyczne, które pozbawione są błędów. Sąd I instancji z całokształtu ujawnionych w toku przewodu sądowego okoliczności wyprowadził racjonalne wnioski, kierując się przy tym wskazaniami wiedzy, doświadczenia życiowego i zasadami logicznego rozumowania. W efekcie, dokonanej ocenie dowodów nie można zarzucić dowolności. Sąd I instancji w sposób uporządkowany przedstawił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jakie fakty, i na podstawie jakich dowodów, uznał za udowodnione i nieudowodnione oraz dlaczego obdarzył przymiotem wiarygodności poszczególne dowody. Ocena wyjaśnień oskarżonego, jak i zeznań świadków, a także pozostałych dowodów poprzedzona została ujawnieniem w toku rozprawy całokształtu okoliczności niniejszej sprawy, zarówno tych korzystnych, jak i niekorzystnych dla oskarżonego i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy.

Apelacja wniesiona przez oskarżonego stanowi jedynie nieudolną próbę polemiki z samą zasadnością oskarżenia go i skazania w postępowaniu karnym. Z treści podniesionych przez skarżącego zarzutów wraz z ich pisemnych uzasadnieniem wynika bezpośrednio, iż oskarżony uważa, iż w przedmiotowej sprawie roztrząsano kwestie, które należą do właściwości wydziałów cywilnych i rodzinnych sądów powszechnych. Z całą stanowczością stwierdzić jednak należy, iż stopień pokrewieństwa i zawiązane z nim prawo do dziedziczenia po zmarłym J. J. ustalono już w postępowaniu cywilnym o sygn. I Ns 878/13 Sądu Rejonowego w Garwolinie, I Wydział Cywilny, a niniejsze postępowanie karne nie dotyczyło żadnych roszczeń majątkowych. Przedmiotem niniejszego postępowania karnego była kwestia odpowiedzialności karnej oskarżonego za czyn zabroniony, określony w Kodeksie Karnym, a mianowicie przestępstwo z art. 233 § 1 kk. W postepowaniu cywilnym prawomocnie osądzona została jedynie kwestia stwierdzenia nabycia spadku, a nie kwestia odpowiedzialności karnej oskarżonego za składanie fałszywych zeznań. W realiach przedmiotowej sprawy treść fałszywych zeznań stanowiło zapewnienie spadkowe złożone przez W. J. po uprzedzeniu go o odpowiedzialności karnej, polegające na twierdzeniu, iż jego siostry I. C. i L. S. (1) nie są jego siostrami. Oskarżonemu dowiedziono, iż zeznania tej treści były fałszywe, a składając je z pełnym rozeznaniem i świadomością zeznawał nieprawdę, wykorzystując przy tym oczywistą omyłkę pisarską w aktach stanu cywilnego jego sióstr. Kuriozalność tegoż zarzutu jest tym większa z uwagi na fakt, iż takie same „literówki” ze znakiem diakrytycznym, zmieniającym artykulację litery „z” na „ź” występowały w aktach stanu cywilnego rodziców oskarżonego. Nadto, analogiczna oczywista omyłka pisarska występuje również na pomniku cmentarnym syna oskarżonego zmarłego w latach dziewięćdziesiątych.

Sąd Rejonowy bezbłędnie dokonał subsumcji stanu faktycznego, jaki zaistniał w niniejszej sprawie, pod konkretną normę prawa materialnego, słusznie uznając, iż w/w zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona występku z art. 233 § 1 kk. Świadome przytaczanie podczas przesłuchania nieprawdziwych okoliczności, w sytuacji, gdy W. J. został pouczony zgodnie z art. 233 § 2 kk, determinowało jego odpowiedzialność karną. Właściwość II Wydziału Karnego Sądu Rejonowego w Garwolinie, orzekającego w kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego za czyn określony w Kodeksie Karnym została ustalona prawidłowo, a kwestionowanie tego przez oskarżonego jest całkowicie bezzasadne.

Odnosząc się do podniesionego przez skarżącego zarzutu „nieważności” postępowania wskazać należy, iż brak jest w niniejszej sprawie którejkolwiek z bezwzględnych przyczyn odwoławczych, określonych w art. 439 § 1 pkt 1-11 kpk, warunkujących konieczność uchylenia zaskarżonego orzeczenia, niezależnie od granic zaskarżenia. Sąd II instancji przeprowadzając kontrolę instancyjną zaskarżonego wyroku nie stwierdził także, aby w sprawie oskarżonego W. J. zaistniały względne przyczyny odwoławcze z art. 438 pkt 1-4 kpk. Zaskarżony wyrok nie jest również rażąco niesprawiedliwy (art. 440 kpk).

Skarżący, w szczególności nie ma racji twierdząc, iż jego siostry I. C. oraz L. S. (1) nie mogły być przesłuchiwane w niniejszej sprawie jako świadkowie. Przepis art. 178 kpk formułuje bezwzględne zakazy dowodowe odnoszące się do osób, które wezwane w charakterze świadków mają prawa i obowiązek odmówić składania zeznań. Są to obrońcy - co do faktów o których dowiedzieli się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę, jak również duchowni - co do faktów, o których dowiedzieli się przy spowiedzi. Żadna z opisanych wyżej sytuacji nie miała miejsca w niniejszej sprawie. Jako osoby najbliższe dla oskarżonego, I. C. oraz L. S. (1) nie odmówiły także składania zeznań. Dodać przy tym należy, iż oskarżony odnosząc się do w/w świadków przesłuchiwanych w niniejszej sprawie myli pojęcia z zakresu prawa cywilnego i karnego. Z treści wniesionego środka zaskarżenia wynika, iż intencją oskarżonego wskazującego na w/w świadków jako świadków w złej wierze, było zakwestionowane wiarygodności zeznań I. C. oraz L. S. (1). Skarżący nie wskazał przy tym dlaczego, w jego ocenie, zeznania I. C. oraz L. S. (1) nie są wiarygodne. Sąd Odwoławczy uznał, iż stosunki rodzinne łączące w/w świadków z oskarżonym nie miały wpływu na obiektywizm ich zeznań. W tym miejscu podkreślenia wymaga, iż przedmiotem oceny zeznań świadków jest ich treść i powiązanie z innymi dowodami, a nie pochodzenie od osoby o bliższym lub dalszym stopniu pokrewieństwa. Zeznania I. C.i L. S. (1) jako logiczne, spójne, konsekwentne i korelujące z innymi dowodami, słusznie zostały uznane przez Sąd I instancji za wiarygodne, a Sąd II instancji w pełni podziela tę ocenę. Zarzut ten nie zasługiwał zatem na uwzględnienie.

Oskarżony nie ma także racji wskazując, iż on w ogóle zapewnienia spadkowego nie składał, albowiem stosowanie do treści art. 671 kpc zapewnienie spadkowe dotyczyć może tylko zgłaszającego się spadkobiercy. Zgodnie z dyspozycją art. 671 § 1 kpc za dowód, że nie ma innych spadkobierców, może być przyjęte zapewnienie złożone przez zgłaszającego się spadkobiercę. W. J. właśnie takim domniemanym, zgłaszającym się spadkobiercą był w postępowaniu cywilnym Sądu Rejonowego w Garwolinie o sygn. I Ns 878/13, w którym stanowczo i wielokrotnie podawał, iż I. C. nie jest jego siostrą. W tej sytuacji, Sąd ten postanowił odebrać zapewnienie spadkowe zarówno od wnioskodawczyni tegoż postępowania, jak i od W. J.. Odzwierciedleniem i dowodem tej okoliczności są zarówno zeznania świadków, jak i protokoły rozpraw cywilnych zaliczone w poczet materiału dowodowego. Treść zeznań W. J. w postępowaniu cywilnym jednoznacznie odpowiada wymogom zapewnienia spadkowego, a złożenie przez niego fałszywego zapewnienia z pominięciem sióstr jako spadkobierców po zmarłym ojcu J. J., objęte było wolą i świadomością oskarżonego.

Chybionym jest także zarzut, w którym oskarżony podnosi, iż pozbawiony był dostępu do dwuinstancyjności postępowania, skoro złożył zażalenie na zarządzenie Sądu Rejonowego w Garwolinie z dnia 30 stycznia 2015 r. o sprostowaniu protokołu rozprawy w sprawie I Ns 878/13, które zostało rozpoznane przez inny skład orzekający Sądu Rejonowego w Garwolinie w tzw. instancji poziomej.

Skarżący wskazując w uzasadnieniu wniesionej apelacji, iż jego ocenie zaskarżony wyrok narusza zasady współżycia społecznego wydaje się nie dostrzegać, iż to on sam - jako sprawca przestępstwa określonego w Kodeksie Karnym – zasady te naruszył. Art. 233 § 1 kk chroni bowiem prawidłowość (trafność) wydanych orzeczeń, a co za tym idzie szeroko rozumiany wymiar sprawiedliwości uosobiony przez zapewnienie wiarygodności ustaleń dokonywanych w postepowaniu sądowym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 01 kwietnia 2005 r., sygn. IV KK 42/05, OSNKW 2005/7-8/66, Biul.SN 2005/7/21, LEX nr 151484). Fałszywe zapewnienie spadkowe naruszyło nie tylko ostatnią wolę spadkodawcy wyrażoną w testamencie notarialnym, ale także skutkować mogło dziedziczeniem, a co za tym idzie, objęciem majątku w posiadanie wskutek popełnienia przestępstwa. Społeczny stopień szkodliwości popełnionego przez oskarżonego czynu jest zatem wysoki.

Oskarżony podnosząc, iż zaskarżone rozstrzygniecie narusza jego prawa do dochodzenia roszczeń majątkowych w postępowaniu karnym, przeczy sam sobie, albowiem we wcześniejszej części wniesionej apelacji nie kwestionuje przecież, iż postępowanie cywilne co do spadku zakończyło się już prawomocnym rozstrzygnięciem. Nadto, nie podaje przy tym, zasądzenia jakich roszczeń majątkowych na jego rzecz domaga się od Sądu w niniejszym postępowaniu. Podkreślić przy tym należy, iż roszczenia majątkowe dochodzone w postępowaniu karnym związane są jedynie z popełnionym przez oskarżonego przestępstwem, w wyniku którego pokrzywdzony poniósł szkodę lub doznał krzywdy. Roszczenia te przykładowo dotyczyć mogą obowiązku naprawienia szkody za zniszczone mienie (art. 288 kk), wybite w wyniku bójki zęby (art. 158 kk), czy też zadośćuczynienia za doznaną w wyniku gwałtu krzywdę (art. 197 kk). Zarzut oskarżonego w tym zakresie jest zatem całkowicie nieuzasadniony.

Reasumując, podkreślić należy, iż poczynione przez Sąd Rejonowy w Garwolinie ustalenia w zakresie tak stanu faktycznego, jak i winy oskarżonego W. J. są w ocenie Sądu Okręgowego prawidłowe i nie wykazują cech błędu. Nie ma wątpliwości, co do tego, że oskarżony dopuścił się popełnienia zarzucanego mu czynu, wyczerpującego znamiona art. 233 § 1 kk. Fakt ten został w sposób bezsporny dowiedziony, co ma odzwierciedlenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Oskarżonemu za popełnienie zarzucanego mu czynu wymierzono także sprawiedliwą karę, która nie nosi znamion rażącej surowości.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Na zakończenie, zupełnie na marginesie niniejszych rozważań dodać należy, iż skarżący w sposób zupełnie niepotrzebny do wniesionej przez siebie apelacji dołączył jako załączniki dokumenty, które znajdują się już w aktach sprawy i zaliczone zostały w poczet materiału dowodowego.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 627 kpk i art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.), obciążając nimi oskarżonego W. J..

Z tych też względów, na podstawie art. 437 § 1 kpk, Sąd Okręgowy w Siedlcach orzekł jak w wyroku.