Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy
w następującym składzie :

Przewodniczący - Sędzia SO Andrzej Dyrda

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 grudnia 2015 r. w Gliwicach

sprawy z powództwa Gminy R.

przeciwko M. L.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Raciborzu

z dnia 4 sierpnia 2015 r., sygn. akt I C 504/15

oddala apelację.

SSO Andrzej Dyrda

UZASADNIENIE

Powódka Gmina R. domagała się zasądzenia na jej rzecz od pozwanej M. L. kwoty 3.396,73 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty; nadto zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych oraz ustanowienie kuratora do zastępowania nieznanej z miejsca pobytu pozwanej M. L..

Uzasadniając powództwo wskazała, że pozwana najmowała lokal mieszkalny przy ul. (...) w R., z którego została eksmitowana w dniu 3 września 2014 roku. Pozwana pozostawiła w wyżej opisanym lokalu mieszkalnym ruchomości, których uprzątnięciem zajęła się powódka. W związku z powyższym wystawiono w dniu 29 września 2014 roku notę księgową na kwotę 124,03 zł. Nadto powódka przejęła lokal w stanie zdewastowanym i dokonała we własnym zakresie czynności zawartych w załączonym do pozwu kosztorysie odnowienia lokalu, jednocześnie rozliczając amortyzację urządzeń pozostałych w zdanym lokalu. Z tego tytułu powódka wystawiła w dniu 4 marca 2015 roku notę księgową na kwotę 3.267,45 zł. Nadto powódka podała, że z uwagi na nieznane miejsce zamieszkania pozwanej niemożliwym było doręczenie jej wezwania do zapłaty.

Postanowieniem z dnia 1 lipca 2015 roku ustanowiono kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej M. L. w osobie pracownika tut. Sądu K. P..

W odpowiedzi na pozew kurator dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej wniósł o oddalenie powództwa. Uzasadniając swoje stanowisko przyznał fakt eksmisji pozwanej. W dalszej części uzasadnienia podał, że to na powódce spoczywa ciężar udowodnienia zarówno konieczności dokonania wszelkich prac odnowienia lokalu, jak również wysokości poniesionych kosztów z nimi związanych. W ocenie kuratora pozwana zwróciła powódce rzecz w stanie niepogorszonym i w sposób prawidłowy korzystała z urządzeń technicznych lokalu.

Sąd Rejonowy w Raciborzu wyrokiem z dnia 4 sierpnia 2015 roku zasądził od pozwanej M. L. na rzecz powódki Gminy R. kwotę 124,03 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 maja 2015 roku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Nadto ustalił, że pozwana M. L. ponosi koszty procesu w 3,65 %, zaś powódka Gmina R. ponosi koszty procesu w 96,35 %, przy czym szczegółowe rozliczenie kosztów pozostawia referendarzowi sądowemu oraz przyznał K. P. wynagrodzenie w kwocie 300 zł za pełnienie funkcji kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej M. L..

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że strony łączyła umowa najmu lokalu mieszkalnego położonego przy ulicy (...) w R., z którego to lokalu w dniu 3 września 2014 roku została eksmitowana M. L..

Eksmisji dokonał komornik S. K. w asyście funkcjonariuszy Policji. W opisanym powyżej lokalu mieszkalnym znajdowały się ruchomości należące do M. L..

W trakcie czynności eksmisyjnych ruchomości te (135 kg) zostały wywiezione z lokalu przez pracowników Spółdzielni Usług Rolniczych i (...) w R. działających na zlecenie Miejskiego Zarządu (...) w R.. Po wykonaniu usługi została wystawiona faktura VAT obejmująca kwoty za: wywóz nieczystości – 61,56 zł, opłatę za składowanie odpadów 26,47 oraz prace tragarskie – 36 zł, a następnie w dniu 29 września 2014 roku nota księgowa na kwotę 124,03 zł.

M. L. użytkowała lokal socjalny przy ul. (...) przez 9 lat i 6 miesięcy. Po dokonaniu eksmisji M. L. Miejski Zarząd (...) w dniu 23 grudnia 2014 roku sporządzono protokół jednostronny, w którym Gmina M. R. jednostronnie wskazała procentowe użycie urządzeń, a następnie dokonała rozliczenia amortyzacji urządzeń pozostawionych w lokalu mieszkalnym położonym w R., przy ulicy (...) wyliczając je na kwotę 3267,45 zł, w tym: koszty amortyzacji – 7,57 zł oraz koszty remontu – 3259,88 zł. W dniu 23 grudnia 2014 roku sporządzono również kosztorys uproszczony odnowienia lokalu na łączną kwotę 3259,88 zł, obejmującą: przygotowanie powierzchni ścian i sufitów pod malowanie farbami emulsyjnymi starych tynków z poszpachlowaniem nierówności, dwukrotne malowanie farbami emulsyjnymi starych tynków wewnętrznych ścian i sufitów, dwukrotne malowanie farbami olejnymi starych tynków wewnętrznych ścian z jednokrotnym szpachlowaniem, naprawę skrzydeł drzwiowych, dopasowanie skrzydeł drzwiowych, zakup i montaż skrzydła drzwiowego wewnętrznego, dwukrotne malowanie farbami olejnymi uprzednio malowanej stolarki drzwiowej, dwukrotne malowanie farbami olejnymi uprzednio malowanej stolarki okiennej, wykonanie i wymianę okienka piwnicznego w piwnicy lokatorskiej, wykonanie i montaż drzwi do piwnicy lokatorskiej.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione w części.

Sąd stwierdził, że roszczenie zapłaty za uprzątnięcie i wywóz ruchomości pozwanej żądanie powódki było uzasadnione i miało podstawę w art. 1046 § 9 k.p.c. zgodnie z którym koszt usunięcia ruchomości obciąża dłużnika. Sąd zwrócił uwagę, że sposób postąpienia ze zniszczonymi i nieprzedstawiającymi wartości handlowej rzeczami ustalono w toku eksmisji, a na co pozwana się zgodziła. Powódka wykazała jakie poniosła koszty, na dowód czego przedstawiła fakturę VAT z 5 września 2014 roku, notę księgowa z dnia 29 września 2014 roku, zlecenie transportu, a także szczegółowe dane co do czasu trwania i wartość roboczogodziny za prace tragarskie. Wysokość tych kosztów nie była ponadto kwestionowana przez zastępującego pozwaną kuratora.

Odnosząc się do żądania powódki zwrotu kosztów odnowienia lokalu i amortyzacji urządzeń pozostałych w zdanym lokalu, Sąd wskazał, że zgodnie z art. 6e ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t. j.: Dz. U. 2005 roku Nr 31, poz. 266 z późn. zm.) po zakończeniu najmu i opróżnieniu lokalu najemca jest obowiązany odnowić lokal i dokonać w nim obciążających go napraw, a także zwrócić wynajmującemu równowartość zużytych elementów wyposażenia technicznego, wymienionych w art. 6b ust. 2 pkt 4, które znajdowały się w lokalu w chwili wydania go najemcy. W przepisie art. 6b ust. 2 pkt 4 ustawy o ochronie praw lokatorów wymienione zostały: trzony kuchenne, kuchnie i grzejniki wody przepływowej (gazowe, elektryczne i węglowe), podgrzewacze wody, wanny, brodziki, misy klozetowe, zlewozmywaki i umywalki wraz z syfonami, baterie i zaworami czerpalnymi oraz inne urządzenia sanitarne, w które lokal jest wyposażony. Sąd wskazał, że interpretacja zakresu obowiązków ciążących na najemcy w związku z zakończeniem najmu, powinna być dokonywana w powiązaniu z art. 675 § 1 k.c., zgodnie z którym po zakończeniu najmu najemca obowiązany jest zwrócić rzecz w stanie niepogorszonym; przy czym nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego używania. Z tych względów Sąd uznał, że gdy zużycie urządzeń, o których mowa w art. 6e cyt. ustawy jest następstwem normalnego korzystania z nich, brak jest podstaw do obciążenia najemcy obowiązkiem zwrotu ich wartości.

Sąd wskazał, że niedopełnienie obowiązków z art. 675 § 1 k.c. w zw. z art. 6e ustawy o ochronie praw lokatorów stanowi niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy może rodzić odpowiedzialność odszkodowawczą z art. 471 k.c.

Sąd wskazał, że kurator zastępujący pozwaną w odpowiedzi na pozew zakwestionował przyczynienie się pozwanej do powstania szkody i konieczność dokonania prac remontowych, podnosząc również, iż z urządzeń technicznych znajdujących się w lokalu korzystała w sposób prawidłowy. Obowiązkiem powódki obok wykazania podstaw faktycznych dochodzonego roszczenia było wykazanie prawidłowości naliczenia żądanych opłat z tytułu odnowienia lokalu, co wynika z treści art. 6 k.c. i 232 k.p.c. W ocenie Sądu Rejonowego, wydruk zwany „syntetyka-stan finansowy” jako dokument prywatny mógł stanowić jedynie dowód tego w jakiej wysokości koszty odnowienia lokalu poniosła powódka, nie dowodzi zasadności i prawidłowości naliczonych opłat, które powinny wynikać z przepisów prawa miejscowego bądź podlegać weryfikacji przez biegłego rzeczoznawcę. Takich dowodów powódka nie wnioskowała, w rezultacie żądanie pozwu w tej części należało oddalić jako niewskazane co do wysokości. Ponadto powódka nie wykazała w jakim stanie był lokal, kiedy pozwana go przejęła, a w jakim lokal znajdował się w momencie jego zdania. Dowodem stanu lokalu nie może być rozliczenie amortyzacji dokonanego przez powódkę, który to dokument jest tylko dowodem dokonanych przez powódkę obliczeń.

Mając na uwadze powyższe argumenty Sąd zasądził od pozwanej M. L. na rzecz powódki Gminy R. kwotę 124,03 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 maja 2015 roku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo.

Na podstawie art. 100 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. Sąd rozstrzygnął jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu i stosując zasadę stosunkowego rozliczenia ustalił, iż pozwana M. L. ponosi koszty procesu w 3,65 %, zaś powódka Gmina R. ponosi koszty procesu w 96,35 %, szczegółowe rozliczenie kosztów pozostawiając referendarzowi sądowemu.

Na podstawie § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 roku w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U.2013.1476) w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.) przyznał K. P. wynagrodzenie w kwocie 300 zł za pełnienie funkcji kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej M. L..

Apelację od tego orzeczenia wniosła powódka.

Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, a to art. 232 k.p.c. poprzez uznanie, że powódka nie wskazała dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzi skutki prawne, a także art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego , przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonywania ustaleń wewnętrznie sprzecznych i nielogicznych, a także naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 6b i 6e ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego poprzez ich błędną wykładnię i późniejsze błędne zastosowanie.

Na tych podstawach wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia w zaskarżonej części i uwzględnienie powództwa co do kwoty 3.259,88 zł stanowiącej równowartość poniesionych kosztów remontu oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych,, ewentualnie uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sprawa została rozpoznana w trybie uproszczonym, a Sąd Okręgowy w postępowaniu odwoławczym nie przeprowadził postępowania dowodowego.

Artykuł 505 ¹³ § 1 k.p.c. jest przepisem szczególnym do art. 387 § 1 k.p.c. Jeżeli Sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku winno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Mając na względzie powyższe unormowania, Sąd Okręgowy dokonując oceny całości ustaleń i oceny prawnej uznał, że apelacja jest nieuzasadniona.

Sąd Rejonowy zasadnie przyjął, że powód nie udowodnił swego roszczenia ani co do zasady ani co do wysokości. Zgodnie bowiem z art. 6 k.c., obowiązek złożenia dowodu na poparcie swych twierdzeń spoczywa na stronie dochodzącej swych roszczeń. Obowiązkiem powoda było wykazanie, że nabył konkretne wierzytelności oraz udowodnienie ich powstania.

Zgodnie z art. 3 k.p.c. strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Przytoczona powyżej regulacja prawna, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 1 marca 1996r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 1996r. Nr 43, poz. 189) na mocy której skreślono § 2, nie obciąża sądu obowiązkiem dążenia do wykrycia prawdy obiektywnej (materialnej) bez względu na procesową aktywność stron.

Stosownie do art. 232 k.p.c. to na stronach ciąży obowiązek przedstawienia dowodów dla stwierdzenia faktów z których wywodzą skutki prawne, a skoro ten uprawnienia tego nie wykonał prawidłowo, nie może usprawiedliwiać się przerzuceniem odpowiedzialności za postępowanie dowodowe na Sąd. Wskazany powyżej ciężar dowodu w znaczeniu formalnym uzupełnia ciężar dowodu w znaczeniu materialnym wyrażony w art. 6 k.c., który nakłada na stronę ciężar udowodnienia faktów, z których wywodzi ona skutki prawne. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 2007r., (II CSK 293/07), ciężar udowodnienia faktu należy rozumieć z jednej strony jako obarczenie strony procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami poniechania realizacji tego obowiązku, lub jego nieskuteczności. Tą konsekwencją jest zazwyczaj niekorzystny dla strony wynik procesu.

Zgodnie z art. 6e ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t. j.: Dz. U. 2005 roku Nr 31, poz. 266 z późn. zm.) po zakończeniu najmu i opróżnieniu lokalu najemca jest obowiązany odnowić lokal i dokonać w nim obciążających go napraw, a także zwrócić wynajmującemu równowartość zużytych elementów wyposażenia technicznego, wymienionych w art. 6b ust. 2 pkt 4, które znajdowały się w lokalu w chwili wydania go najemcy.

Zakres napraw których pozwana była zobowiązana dokonać określa 6b ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Obejmuje on naprawę i konserwację: podłóg, posadzek, wykładzin podłogowych oraz ściennych okładzin ceramicznych, szklanych i innych; okien i drzwi; wbudowanych mebli, łącznie z ich wymianą; trzonów kuchennych, kuchni i grzejników wody przepływowej (gazowych, elektrycznych i węglowych), podgrzewaczy wody, wanien, brodzików, mis klozetowych, zlewozmywaków i umywalek wraz z syfonami, baterii i zaworów czerpalnych oraz innych urządzeń sanitarnych, w które lokal jest wyposażony, łącznie z ich wymianą; osprzętu i zabezpieczeń instalacji elektrycznej, z wyłączeniem wymiany przewodów oraz osprzętu anteny zbiorczej; pieców węglowych i akumulacyjnych, łącznie z wymianą zużytych elementów; etażowego centralnego ogrzewania, a w przypadku gdy nie zostało ono zainstalowane na koszt wynajmującego, także jego wymiana; przewodów odpływowych urządzeń sanitarnych aż do pionów zbiorczych, w tym niezwłoczne usuwanie ich niedrożności; innych elementów wyposażenia lokalu i pomieszczeń przynależnych przez: malowanie lub tapetowanie oraz naprawę uszkodzeń tynków ścian i sufitów oraz malowanie drzwi i okien, wbudowanych mebli, urządzeń kuchennych, sanitarnych i grzewczych.

Na okoliczność zakresu wykonanych prac powódka przedłożyła uproszczony kosztorys odnowienia lokalu przy ul. (...) w R. (k. 27).

Nie można jednak pominąć, że zgodnie z art. 6c ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, przed wydaniem lokalu najemcy strony sporządzają protokół, w którym określają stan techniczny i stopień zużycia znajdujących się w nim instalacji i urządzeń. Protokół stanowi podstawę rozliczeń przy zwrocie lokalu, a zatem jest sporządzony dla celów dowodowych, w szczególności dla zakresu roszczeń dochodzonych przez wynajmującego na podstawie art. 6e w/w ustawy.

Z domniemania wynikającego z art. 675 § 3 k.c. nie wynika jednak, że powódka była uprawniona do wykonania prac uwzględnionych w kosztorysie na k. 27. Powódka bowiem, wbrew obowiązku z art. 6 k.c. w związku z art. 232 k.p.c., nie przedstawiła dowodów wykazujących na zasadność dokonania remontu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w R., w zakresie uwzględnionym w przedłożonym kosztorysie.

Z tych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c.

SSO Andrzej Dyrda