Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka komandytowa we W. wniosła w pozwie z dnia 29 lipca 2013r. (data wpływu) przeciwko (...) Bank (...) Spółce akcyjnej z siedzibą w W.- (...) Oddział (...) w Ł. na podstawie art. 841 §1 k.p.c. o:

1.  zwolnienie spod egzekucji nieruchomości położonej w Ł., przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr: (...);

2.  zabezpieczenie powództwa poprzez zawieszenie postępowania o wpis hipoteki przymusowej z wniosku (...) Bank (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. przeciwko (...) LTD z siedzibą w N. (Cypr);

3.  zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym ewentualnych kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pozew k. 2-7 akt).

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych (odpowiedź na pozew k. 215-216).

Pozwany podkreślił, że pozew opiera się twierdzeniu, że zajęcie nieruchomości narusza prawa powoda, ponieważ nabył on uprawnienia do przedmiotowej nieruchomości aktem notarialnym z dnia 22 czerwca 2012 r. Rep. A nr (...)i aktem notarialnym z dnia 8 lipca 2013 r. Rep. A nr(...), w związku z czym jest wieczystym użytkownikiem gruntu i właścicielem znajdujących się na gruncie budynków, a równocześnie nie jest dłużnikiem osobistym, ani rzeczowym pozwanego - przynajmniej w zakresie tej nieruchomości.

Pozwany podniósł, że stanowisko to jest błędne, bowiem zgodnie z treścią księgi wieczystej nr (...) prawo wieczystego użytkownika i właściciela budynków przysługuje dłużnikowi banku spółce (...), przeciwko której złożony został komornikowi tytuł wykonawczy, uzasadniający prowadzenie egzekucji z całego majątku dłużnika. W tej sytuacji istnieje domniemanie prawne , iż wieczystym użytkownikiem i właścicielem budynków jest dłużnik banku, a prawa te nie przysługują powodowi. Tym samym egzekucja nie narusza praw powoda, co czyni bezzasadnym jego powództwo przeciwegzekucyjne. Powyższe domniemanie prawne jest domniemaniem wzruszalnym, jednak do chwili obecnej strona powodowa nie wskazała dowodów mogących uzasadniać wzruszenie tego domniemania. Bezzasadność stanowiska strony powodowej wynika wprost z treści aktu notarialnego z dnia 22 czerwca 2012 r. i Rep. A (...) i z dnia 8 lipca 2013 r. R A nr (...) wg treści, których następuje przeniesienie na stronę powodową praw objętych obecnie zajęciem egzekucyjnym. W treści aktu jednoznacznie zaznaczono, iż pełnomocnik reprezentujący obie strony transakcji działa bez właściwego umocowania, w związku z czym skuteczność czynności objętych tym aktem jest uzależniona od późniejszego potwierdzenia. Strona powodowa nie przedłożyła żadnego dowodu, że doszło do takiego potwierdzenia . Ponadto, przeciwko uznaniu praw strony powodowej przemawia szereg argumentów prawnych szczegółowo przedstawionych w postanowieniu referendarza sądowego z dnia 23 kwietnia 2013r. w sprawie o sygnaturze akt Nr Dz. (...), oddalające wniosek o wpisanie praw powoda do przedmiotowej nieruchomości (odpowiedź na pozew k. 215-216).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Księga wieczysta nr (...) prowadzona jest dla nieruchomości stanowiącej grunt oddany w użytkowanie wieczyste do dnia 5 grudnia 2089r. i budynek przemysłowy stanowiący odrębną nieruchomość, położonej w Ł., przy ul. (...) pod nr (...)obejmującej działkę gruntu oznaczona nr 504, o obszarze 1,7297 ha. Właścicielem nieruchomości uregulowanej w tej księdze jest Gmina Miejska Ł., natomiast użytkownikiem wieczystym przedmiotowej nieruchomości jest Spółka (...) z siedzibą w N..

W dniu 18 października W dniu 18 października 2011 r. przed notariuszem w Ł. R. K. (akt notarialny Rep. A nr (...)), (...) LTD z siedzibą w N. na Cyprze, darował na rzecz (...) z siedzibą w L. na Cyprze przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisu art. 55 ¹ Kodeksu cywilnego. W skład tego przedsiębiorstwa między innymi wchodziło prawo użytkowania wieczystego gruntu oznaczonego jako działka gruntu numer (...) o powierzchni 1.7297 m ² oraz własność budynku położonego na nim w Ł. przy ulicy (...), dla których Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). (...) LTD złożył wniosek o zmianę użytkownika wieczystego w dniu 27 czerwca 2011 r., a wpisu wykonano w dniu 4 listopada 2012 r . (dowód: akt notarialny Rep. A nr (...). 18-21 akt).

W dniu 15 listopada 201 W dniu 15 listopada 2011 roku przed notariuszem M. W. (1) (akt notarialny Repertorium A nr (...), uzupełniony aktem notarialnym Repertorium A numer (...) z dnia 2 grudnia 2011 roku sporządzonego przed tym samym notariuszem) (...) z siedzibą w L., Cypr sprzedał prawo użytkowania wieczystego gruntu oznaczonego jako działka gruntu numer (...) o powierzchni 1, 7297 m ² oraz własność budynku posadowionego na nim, w Ł. przy ulicy (...) na rzecz (...) z siedzibą w L., Cypr, przy czym strony w akcie notarialnym określiły, iż czynność ta ma charakter zobowiązujący (dowód: akt notarialny Rep. A nr (...) i A nr (...). 22-30,31-40 akt).

W dniu 17 lutego 2012 r . W dniu 17 lutego 2012r. przed notariuszem A. C. (akt notarialny Rep. A nr (...)) (...) z siedzibą w L. na Cyprze darowała spółce (...) z siedzibą w N. na Cyprze przedsiębiorstwo (...) w skład którego weszła ekspektatywa prawa użytkowania wieczystego działki gruntu numer (...) o powierzchni 1.7297 m ² oraz własność budynku położonego na nim w Ł. przy ulicy (...), dla których Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) (dowód: akt notarialny Rep. A nr (...) k. 41-46 akt).

W dniu 22 czerwca 2012 r. przed notariuszem A. C. (akt notarialny Rep. A nr (...)) (...) z siedzibą w N. na Cyprze ponownie sprzedał spółce (...) spółka komandytowa z siedzibą we W. ekspektatywę prawa użytkowania wieczystego działki gruntu numer (...) o powierzchni 1.7297 m ² oraz własność budynku położonego na nim w Ł. przy ulicy (...), dla których Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) (dowód: akt notarialny Rep. A nr (...) k. 57-63 akt).

W dniu 25 czerwca 2013 roku pozwany wszczął egzekucję z nieruchomości położonej w Ł., przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr: (...) przeciwko (...) LTD z siedzibą w N. (Cypr). Wszczęcie egzekucji zostało zainicjowane poprzez złożenie wniosku o wpis hipoteki przymusowej na nieruchomości powoda. Pozwany zabezpieczył całą wierzytelność, którą objęta jest hipoteka przymusowa na nieruchomości oznaczonej księgą wieczystą nr (...), poprzez ustanowioną na nieruchomości położonej w Ł., przy ul. (...) oznaczonej księgą wieczystą nr (...). Hipoteka ta znajduje się na pierwszej pozycji (dowód: wniosek o wpis hipoteki przymusowej , wydruk z księgi wieczystej nr KW (...) k.79-121 akt).

W dniu 11.04.2013 r. powód wystąpił z wnioskiem do Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi, o wpis przysługującego mu prawa użytkowania wieczystego. Ponadto, w dniu 8 lipca 2013 r. powód oraz (...) LTD zawarły również przed notariuszem w Ł. M. W. (2) (Rep. A nr 7844/2013) umowę rozporządzającą ww. nieruchomością (dowód: wniosek, akt notarialny Rep. A nr (...) k. 64-72 akt).

Postanowieniem z dnia 1 lipca 2013r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi oddalił wniosek (...) Spółki Komandytowej z siedzibą we W. o wpis prawa użytkowania wieczystego i własności budynku. W uzasadnieniu postanowienia Sąd I instancji podniósł, iż dnia 11 kwietnia 2013r. wpłynął do sądu wniosek (...) Spółki Komandytowej z siedzibą we W. o dokonanie wpisu w księdze wieczystej nr (...), poprzez ujawnienie w niej jako użytkownika wieczystego i właściciela budynku w miejsce (...) Ltd z siedzibą w N.. Do wniosku załączono:

- umowę darowizny z dnia 18 października 2011r. zawartą w formie aktu notarialnego przed R. K. - notariuszem w Ł., za Rep. A nr (...)wraz z aneksem z dnia 24 stycznia 2012r. za rep. A nr (...);

- umowę sprzedaży nieruchomości i prawa z dnia 15 listopada 2011r.zawartą w formie aktu notarialnego przed M. W. (3) -notariuszem w W. za rep. A nr (...), wraz z jej uzupełnieniem z dnia 2 grudnia 2011r., za rep. A (...);

-umowę darowizny przedsiębiorstwa z dnia 17 lutego 2012r. zawartą przez A. C.- notariuszem we W., za Rep. (...);

- umowę sprzedaży z dnia 17 lutego 2012r., zawartą przed A. C. - notariuszem we W. wraz z oświadczeniem o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu dnia 31 maja 2012r., za rep. A nr 996/2012;

- umowę zwrotnego przeniesienia własności oraz ekspektatywy prawa użytkowania wieczystego gruntu i ekspektatywy własności, stanowiącej odrębną nieruchomość budynku z dnia 19 czerwca 2012r. zawartą przez A. C.- notariuszem we W. za Rep. A nr 1306/2012;

- umowę sprzedaży z dnia 22 czerwca 2012r. zawartą przed A. C. - notariuszem we W., za Rep. A nr (...).

Przy takich ustaleniach Sąd I instancji podniósł , iż zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r.o gospodarce nieruchomościami / Dz. U. Nr 115, poz. 741 ze zm./ sprzedaż nieruchomości lub oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej wymaga zawarcia umowy w formie aktu notarialnego. Oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste i przeniesienie tego prawa w drodze umowy wymaga wpisu do księgi wieczystej. Wpis prawa użytkowania wieczystego do księgi wieczystej jest przesłanką niezbędną do tego, aby nabywca mógł rozporządzać swoim prawem. Skuteczność przeniesienia użytkowania wieczystego jest uzależniona od wpisu w księdze wieczystej, wpis ma w tym przypadku charakter konstytutywny. Z treści księgi wieczystej Kw. (...) wynika , że właścicielem nieruchomości jest Gmina Miejska Ł., natomiast Spółka (...) jest użytkownikiem wieczystym . Prawo to nabyła w dniu 22 czerwca 2011r. Na podstawie zawartych następnie umów zbycia ekspektatywy przedmiotowej nieruchomości pomiędzy kolejnymi podmiotami, nie nastąpiły wpisy ujawniające nabywców jako użytkowników wieczystych. W ocenie Sądu I instancji, strony nie mogły rozporządzać tym prawem, gdyż ono nie powstało. Zasadą jest, że nabycie zmiana lub wygaśniecie prawa przy wpisie konstytutywnym następuje z chwilą dokonania wpisu nawet nieprawomocnego. Dopiero, gdy wpis nastąpi wywołuje on skutek wsteczny, jaki ustawa wiąże z nabyciem , zmianą czy też wygaśnięciem prawa. Strony kolejnych transakcji, mając świadomość konstytutywności wpisu użytkowania wieczystego ich przedmiotem uczyniły ekspektatywę użytkowania wieczystego, z zaznaczeniem, że są to umowy jedynie o charakterze zobowiązującym. W rozpoznawanej sprawie skutek rozporządzający nie nastąpił. Spółka (...) zanim została wpisana do księgi wieczystej przedmiotowej nieruchomości jako użytkownik wieczysty /.wpis nastąpił w dniu4 listopada 2011r./, darowała to prawo spółce (...)/ aktem notarialnym z dnia 18 października 2011r./.W ocenie Sądu I instancji, brak jest przepisów ustawowych uregulowania instytucji „ ekspektatywy prawa użytkowania wieczystego”. Nawet przy przyjęciu, że możliwe jest zbycie ekspektatywy użytkowania wieczystego, to w przedmiotowej sprawie, nie dopełniono obowiązkowego złożenia wniosku o wpis użytkowania wieczystego. Spółka (...) złożyła wniosek o wpis do księgi wieczystej prawa użytkowania wieczystego dopiero po zbyciu pod tytułem darmym ekspektatywy tego prawa Spółce (...). Kolejne podmioty zaś nabywając ekspektatywę użytkowania wieczystego , nie składały wniosków o ujawnienie tego prawa w księdze wieczystej w ogóle, zatem w ich przypadku prawo nie powstało , bowiem nie mogły one przenosić więcej praw niż same posiadały.W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu I instancji, nie było podstaw prawnych do uwzględnienia wniosku o wpis prawa użytkowania wieczystego i własności budynku, gdyż prawo to nie postało. Zaniechanie złożenia przez poprzednich nabywców prawa użytkowania wieczystego wymaganych wniosków o wpis w księdze wieczystej nie doprowadziło do przeniesienia tego prawa , co skutkuje oddaleniem wniosku o wpis.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył (...) spółka komandytowa we W..

Postanowieniem z dnia 12 maja 2014r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt IIICa 1234/13 Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił apelację (dowód: postanowienie z uzasadnieniem k. 454-462 akt).

Kasacja powoda została oddalona przez Sąd Najwyższy w sprawie o sygnaturze akt IICSK 769/14 postanowieniem wydanym w dniu 28 października 2015r. (dowód: kopia postanowienia k. 494 akt).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów. Okoliczności dla rozstrzygnięcia sprawy wynikały z prywatnych dokumentów przedłożonych przez strony procesu, jak też z dokumentów urzędowych w postaci orzeczeń sądu zapadłych w postępowaniu wieczystoksięgowym . Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do oceny prawnej w istocie rzeczy bezspornych okoliczności faktycznych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się bezzasadne.

Termin do wytoczenia powództwa jest stosunkowo krótki, bo wynosi jedynie miesiąc i biegnie od dnia, w którym osoba trzecia faktycznie dowiedziała się o naruszeniu jej prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2007 r., V CSK 275/07, LEX nr 677785).

Pisulińskiego wydawnictwo ..

do przeniesienia prawa zawartej