Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu, Wydział II Cywilny - Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Urszula Kubowska - Pieniążek

Sędzia SO Wojciech Wójcik (spr.)

Sędzia SO Elżbieta Sobolewska - Hajbert

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2013 r. we Wrocławiu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku R. B.

przy udziale A. B.

o wpis w dziale II księgi wieczystej (...) wnioskodawcy jako

właściciela nieruchomości

na skutek apelacji wnioskodawcy

na postanowienie Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Krzyków

z dnia 29 kwietnia 2013 r., w sprawie Dz.Kw. 57624/12 postanawia:

oddalić apelację.

Sygn. akt II Ca 689/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu oddalił wniosek R. B. o wpis w dziale II księgi wieczystej nr (...) wnioskodawcy jako wyłącznego właściciela nieruchomości.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy podał, iż ugoda zawarta przed mediatorem nie jest tożsama z ugodą zawartą przed sądem w zakresie skutków prawnych wynikających z ugody, jeżeli do powstania skutków prawnych na zasadach ogólnych niezbędne jest zachowanie formy szczególnej. Sąd Rejonowy podkreślił, iż w niniejszej sprawie przedmiotem ugody zawartej przed mediatorem był lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość. Rozporządzenie taką nieruchomością wymaga dla swej ważności zachowania formy aktu notarialnego. Sąd Rejonowy podsumowując wskazał, iż ugoda zawarta przed mediatorem, nawet z nadaną klauzulą wykonalności nie może stanowić podstawy wpisu w postępowaniu wieczystoksiegowym, albowiem uchybia przepisom o szczególnej formie czynności prawnej.

Apelację od powyższego postanowienia wywiódł wnioskodawca zaskarżając je w całości i wnosząc o jego uchylenie w całości oraz wpisanie wnioskodawcy jako jedynego właściciela nieruchomości zgodnie z wnioskiem. Zaskarżonemu postanowieniu wnioskodawca zarzucił nietrafnie zastosowaną podstawę prawną bez uwzględnienia przepisu 183 ¹⁵ § 2 k.p.c. oraz obrazę przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną oceną materiału dowodowego i nietrafną interpretację art. 183 ¹⁵ § 2 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu .

Apelujący domagał się wpisania siebie jako jedynego właściciela nieruchomości wskazanej we wniosku. Nieruchomość zgodnie z treścią księgi wieczystej objęta jest współwłasnością łączną w ramach ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej. Wnioskodawca jako podstawy wpisu wskazał wyrok rozwodowy oraz m.in. ugodę zawartą przed mediatorem. Zgodnie z treścią ugody (pkt IV ppkt 1) prawo własności przedmiotowej nieruchomości miało zostać „przyznane na własność R. B.”, a więc apelującemu. Ugoda ta została następnie postanowieniem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 30 października 2012 r. zatwierdzona w całości.

Sąd Rejonowy oddalił wniosek o wpis stwierdzając, że załączona do wniosku ugoda nie spełnia wymagań stawianych czynności prawnej przenoszącej własność nieruchomości, w szczególności art. 158 k.c. W apelacji wnioskodawca szeroko omówił przebieg dotychczasowego postępowania, powołał się na uzasadnienie postanowienia o zatwierdzeniu ugody oraz poparcie dla jego stanowiska wyrażone przez „trzy różne kancelarie notarialne”. Ponadto postawił zarzut naruszenia art. 183 ¹⁵ § 1 i 2 k.p.c., a także art. 233 § 1 k.p.c.

Stanowisko skarżącego jest błędne, a stawiane zaskarżonemu orzeczeniu zarzuty całkowicie chybione. Sąd Okręgowy podkreśla, że skarżący w ogóle nie odniósł się do istoty problemu i najważniejszych tez uzasadnienia skarżonego postanowienia.

Z materiału sprawy wynika, że lokal, dla którego prowadzona jest księga wieczysta, stanowił składnik majątku wspólnego wnioskodawcy oraz jego małżonki, przy czym związek małżeński został rozwiązany przez rozwód. W związku z tym łączna współwłasność lokalu przekształciła się we współwłasność w częściach ułamkowych. Byli małżonkowie mogą dokonać umownego podziału majątku wspólnego (art. 46 k.r.o. w zw. z art. 1035 i 1037 k.c. w zw. z art. 209 i nast. k.c.). Wnioskodawca oraz jego była małżonka dokonali podziału majątku wspólnego we wspomnianej ugodzie, zawartej przed mediatorem. Należy przy tym zauważyć, że ta umowa mająca doprowadzić do podziału majątku wspólnego obejmowała także nieruchomość. Zgodnie natomiast z art. 1037 § 2 k.c., „jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego”, przy czym z mocy odesłania z art. 46 k.r.o. przepis ten znajduje zastosowanie także do podziału majątku wspólnego małżonków. To właśnie ten przepis, a nie omyłkowo powołany przez Sąd Rejonowy art. 158 k.c., ma istotne znaczenie w rozpoznawanej sprawie. Ugoda bowiem mająca być podstawą wpisu nie została sporządzona w formie aktu notarialnego. W związku z tym była czynnością prawną – przynajmniej w zakresie prawa własności nieruchomości – nieważną, co wynika z art. 73 § 2 k.c.

Nieważna czynność prawna nie mogła doprowadzić do zmiany stanu prawnego nieruchomości. Zupełnie niezrozumiałe jest przy tym formułowanie przez skarżącego zarzutu naruszenia art. 183 ¹⁵ § 2 k.p.c. Stanowi on bowiem, że wyrażona w jego § 1 zasada, zgodnie z którą „ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną ugody zawartej przed sądem” nie uchybia „przepisom o szczególnej formie czynności prawnej”. Do przepisów takich należy niewątpliwie wskazany art. 1037 § 2 k.c. w zw. z art. 46 k.r.o. Skoro więc ustawodawca wprost przesądził, że treść § 1 nie uchybia przepisom o formie szczególnej czynności prawnych to jasne jest, że przepisy te muszą być stosowane do ugód zawartych przed mediatorem. Jak podkreślono w doktrynie „kolejną istotną różnicę między ugodą zawartą przed sądem a zatwierdzoną przez sąd ugodą zawartą przed mediatorem stanowi to, że ugoda zawarta przed sądem ma moc równą aktom notarialnym” (P. Telenga, Komentarz aktualizowany do ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, LEX 2013, kom. do art 183 ¹⁵, teza 2).

Wobec niewykazania zmian stanu prawnego nieruchomości zgodnych z treścią wniosku, wniosek był bezzasadny, a apelacja na podstawie art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu.