Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Jolanta Deniziuk (spr.)

Sędziowie SO: Mariusz Struski, Wanda Dumanowska

Protokolant: sąd. sekr. Barbara Foltyn

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2013 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej w L.

przeciwko K. R., P. R.,
B. R. i A. R.

o opróżnienie lokalu użytkowego

na skutek apelacji pozwanych od wyroku Sądu Rejonowego
w Lęborku z dnia 22 maja 2013r., sygn. akt I C 98/13

1.  uchyla zaskarżony wyrok i oddala powództwo,

2. zasądza od powódki Spółdzielni Mieszkaniowej w L. na rzecz pozwanych K. R., P. R.,
B. R. i A. R. solidarnie kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt IV Ca 417/13

UZASADNIENIE

Powódka Spółdzielnia Mieszkaniowa w L. wniosła o eksmisję K. R., B. R., P. R. i A. R. z lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w L. przy ulicy (...). Nadto domagała się zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, iż K. R. został w 1998 roku stosowną uchwałą rady nadzorczej Spółdzielni wykluczony z grona jej członków, a tym samym utracił wraz z domownikami tytuł prawny do zajmowanego mieszkania.

Pozwani K. R., B. R., P. R. i A. R. nie złożyli odpowiedzi na pozew, nie zajęli stanowiska w sprawie i nie stawili się na wyznaczonym terminie rozprawy (przy czym pozwany K. R. wniósł jedynie samodzielnie i bez uzasadnionej przyczyny o odroczenie terminu rozprawy, nie odnosząc się przy tym w żaden sposób do żądania pozwu.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy w Lęborku wyrokiem zaocznym z dnia 6 marca 2013 roku orzekł wobec ww. pozwanych eksmisję zgodnie z żądaniem pozwu. Orzeczenie to – wraz z pouczeniem o sprzeciwie – zostało skutecznie doręczone pozwanym.

Wszyscy Pozwani – reprezentowani przez K. R. – złożyli sprzeciwy od opisanego powyżej wyroku zaocznego żądając jego uchylenia. W uzasadnieniach jednolicie i zgodnie wskazywali, że nie zgadzają się z orzeczeniem o eksmisji albowiem K. R. nie doręczono decyzji o wykluczeniu z grona członków Spółdzielni.

Wyrokiem z dnia 22 maja 2013 roku Sąd Rejonowy w Lęborku utrzymał w mocy wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Lęborku z dnia 6 marca 2013 roku.

Powyższe orzeczenie zostało oparte na następujących ustaleniach. K. R. do 1998 roku był członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej w L. i zajmował - na podstawie stosownego przydziału - lokal mieszkalny nr (...) położony w L. przy ulicy (...) wraz z żoną B. R. oraz dziećmi P. R. i A. R..

Uchwałą Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej w L.nr (...)podjętą w dniu 9 lutego 1998 roku wykluczono K. R.z grona członków ww. Spółdzielni - z uwagi na zaległości czynszowe. K. R.nie zaskarżył wymienionej uchwały.

Ani K. R. ani też B. R., A. R. czy P. R. (wszyscy wymienieni są pełnoletni) nie posiadają statusu osób bezrobotnych (nie są formalnie zarejestrowani w Powiatowym Urzędzie Pracy). Osoby te nie korzystają również z pomocy społecznej.

Ww. Pozwani zajmują obecnie bez tytułu prawnego należący do powodowej Spółdzielni lokal mieszkalny nr (...) położony w L. przy ulicy (...).

Sąd Rejonowy stwierdził, że ustalony w niniejszej sprawie stan faktyczny w istotnej części pozostawał bezsporny. Wskazał, że pozwani przyznali, iż K. R. miał wiedzę o posiedzeniu rady nadzorczej Spółdzielni w przedmiocie wykluczenia go z grona jej członków oraz o zadłużeniu zajmowanego mieszkania. Zauważył, że jednocześnie ze złożonym oświadczeniem o braku precyzyjnej wiedzy co do faktu wykluczenia z grona członków powodowej Spółdzielni, pozwany K. R. stwierdził, że mógłby uregulować w późniejszym terminie swoje zadłużenie i poprosić ponownie o przyjęcie w poczet członków Spółdzielni. Takie stwierdzenie zdaniem Sądu jednoznacznie potwierdzało, iż K. R. (wraz z rodziną) pełną świadomość zajmowania spornego lokalu bez podstawy prawnej.

Sąd I instancji uznał tym samym, że opisana w pozwie i udokumentowana uchwała nr 5/98 z dnia 9 lutego 1998 roku - zgodnie z treścią art. 11 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych, spowodowała skuteczne wykluczenie K. R. z grona członków powodowej Spółdzielni i w konsekwencji doprowadziła do wygaśnięcia przysługującego mu wcześniej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy stwierdził, że żądanie powódki znajduje uzasadnienie treści w art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Powołując się na art. 14 ustawy z dnia 21 kwietnia 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, Sąd I instancji uznał, że zgromadzony w przedmiotowej sprawie materiał dowodowy nie uzasadniał przyznania pozwanym prawa do lokalu socjalnego. Pozwani bowiem nie posiadają formalnego statusu osób bezrobotnych, są osobami pełnoletnimi, samodzielnymi i nie korzystają z żadnej z form pomocy społecznej.

Pozwani zaskarżyli powyższy wyrok apelacją, domagając się jego zmiany poprzez oddalenie powództwa, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Nadto wnieśli o zasadzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania. Skarżonemu orzeczeniu zarzucili naruszenie art. 233 k.p.c., poprzez zbyt swobodną ocenę dowodów, chybioną interpretację art. 24 ust. 5 ustawy prawo spółdzielcze i niezastosowanie w niniejszej sprawie zasad współżycia społecznego.

Powódka w odpowiedzi na apelacje wniosła o jej oddalenie i zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

W pierwszej kolejności zważyć należy, że stosownie do treści art. 382 k.p.c., sąd II instancji ma nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania własnej, samodzielnej i swobodnej jego oceny, w tym oceny zgromadzonych dowodów (uzasadnienie postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1998 r., II CKN 704/97 – za pośrednictwem Systemu Informacji Prawnej LexOmega). Sąd II instancji nie ogranicza się zatem tylko do kontroli sądu I instancji, lecz bada ponownie całą sprawę, a rozważając wyniki postępowania przed sądem I instancji, władny jest ocenić je samoistnie. Postępowanie apelacyjne jest przedłużeniem procesu przeprowadzonego przez pierwszą instancję, co oznacza, że nie toczy się on na nowo.

Zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy pozwolił Sądowi rozpoznającemu apelację na stwierdzenie, że dokonane przez Sąd Rejonowy rozstrzygnięcie, jak i wnioski wywiedzione z przeprowadzonego postępowania dowodowego, nie były do końca prawidłowe.

Zgodnie z art. 24 ustawy prawo spółdzielcze, spółdzielnia może rozwiązać stosunek członkostwa tylko przez wykluczenie albo wykreślenie członka. Organ, który podjął uchwałę w sprawie wykreślenia albo wykluczenia, ma obowiązek zawiadomić członka na piśmie wraz z uzasadnieniem o wykreśleniu albo wykluczeniu ze spółdzielni w terminie dwóch tygodni od dnia podjęcia uchwały. Uzasadnienie powinno w szczególności przedstawiać motywy, którymi kierował się organ spółdzielni uznając, że zachowanie członka wyczerpuje przesłanki wykluczenia albo wykreślenia określone w statucie. Zawiadomienie zwrócone z powodu niezgłoszenia przez członka zmiany podanego przez niego adresu ma moc prawną doręczenia.

Z treści zacytowanych przepisów jednoznacznie wynika, iż kluczowe znaczenia dla skuteczności wykluczenia/wykreślenia z listy członków spółdzielni, ma doręczenie członkowi spółdzielni dotyczącej go uchwały w tym przedmiocie wraz ze szczegółowym pouczeniem. Od momentu bowiem doręczenia uchwały rozpoczyna swój bieg termin na jej zaskarżenie.

W sytuacji, gdy członkowi nie doręczono zawiadomienia o wykluczeniu wraz z uzasadnieniem, to przewidziany w ustawie prawo spółdzielcze termin zaskarżenia uchwały nie rozpoczyna swego biegu. Okoliczność, że członek wiedział o treści uchwały, nie wywiera w tym zakresie żadnych skutków prawnych (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2000 r., I CKN 387/98 – za pośrednictwem Systemu Informacji Prawnej Lex).

W przedmiotowej sprawie pozwany K. R. został bezsprzecznie poinformowany o wyznaczonym na dzień 9 lutego 1998 roku posiedzeniu Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej w L., na którym rozpoznawany miał być wniosek o wykluczenie go z grona członków ww. spółdzielni. Poza sporem pozostaje również fakt, iż w dniu 9 lutego 1998 roku Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej w L. podjęła uchwałę w przedmiocie wykluczenia pozwanego z szeregu swoich członków. Jak wynika z akt członkowskich spółdzielni, jej zarząd wystosował do K. R. - w dniu 19 lutego 1998 roku - zawiadomienie o pozbawieniu członkostwa, załączając do niego opisaną wyżej uchwałę. Jednocześnie pouczył pozwanego o przysługującym mu prawie odwołania się od przedmiotowej uchwały, do Zebrania Przedstawicieli Członków Spółdzielni, w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia. Na dokumencie zawiadomienia widnieje pieczątka „polecony”, jednakże w aktach członkowskich K. R., brak jest zwrotnego poświadczenia doręczenia mu opisanej korespondencji.

W ocenie Sadu Okręgowego, w świetle przytoczonych okoliczności nie sposób jest przyjąć, iż uchwała z dnia 9 lutego 1998 roku została pozwanemu faktycznie doręczona. Powyższy wniosek znajduje niejako potwierdzenie w tym, iż powódka w kolejnych latach nadal traktowała pozwanego, tak jak swojego pełnoprawnego członka. M.in. wysyłała do niego pisma przypominające o obowiązku terminowego regulowania należności za zajmowany lokal, w treści których uprzedzała go o możliwości skierowania do Rady Nadzorczej wniosku o wykluczenie go z rejestru swoich członków (upomnienie nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...)). Wprawdzie nie miała obowiązku niezwłocznego wytoczenia sprawy o eksmisję, tym nie mniej przez blisko 15 lat nie miała nic przeciwko zajmowaniu przez pozwanego i jego rodzinę lokalu mieszkalnego należącego do jej zasobów.

Oznacza to, że pozwanemu, w wyniku niewykazania przez powódkę zachowania procedur związanych z wykluczaniem go z szeregu członków spółdzielni (...) nie została doręczona uchwała z dnia 9 lutego 1998 roku. Niewyczerpanie przez strony procedur prawa spółdzielczego nie pozwala Sądowi przyjąć , że Spółdzielnia uprawniona była do wystąpienia z powództwem o eksmisję , nie negując w żadnej mierze iż doszło do podjęcia wskazanej w uchwale decyzji.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo (punkt 1 sentencji).

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. przyjmując, że jedynym kosztem poniesionym przez stronę pozwaną była oplata od apelacji w kwocie 200 zł (punkt 2 sentencji).