Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 03 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny – Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodnicząca – SSO Renata Wanecka

Sędziowie SO Małgorzata Szeromska (spr.)

SO Katarzyna Mirek - Kwaśnicka

Protokolant sekr. sądowy Anna Bałdyga

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 marca 2016 r. w P.

sprawy z wniosku A. P.

z udziałem K. M.

o zniesienie współwłasności

na skutek apelacji uczestnika

od postanowienia wstępnego Sądu Rejonowego w Żyrardowie z dnia 12 listopada 2015 r.

sygn. akt I Ns 543/13

postanawia:

oddalić apelację.

Sygn. akt IV Ca 16/16

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Żyrardowie postanowieniem wstępnym z dnia 12 listopada 2015 r. uznał za zasadny wniosek o ustanowienie odrębnej własności dwóch lokali w budynku mieszkalnym na nieruchomości położonej przy ul. (...) w Ż. według wariantu I opinii biegłego M. B. i upoważnił wnioskodawczynię i uczestnika do wykonania robót adaptacyjnych przystosowujących do wymagań samodzielności lokale zgodnie z wariantem I opinii biegłego, wyznaczając im na wykonanie prac termin 9 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia.

Istotne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy i stanowiące podstawę rozstrzygnięcia były następujące:

Przedmiotem zniesienia współwłasności jest nieruchomość oznaczona jako działka numer (...) o pow. 0,0518m2 położona w Ż. dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...). Jej użytkownikami wieczystymi oraz właścicielami budynku w udziałach po 1/2 części jest rodzeństwo A. P. (w księdze wieczystej wpisana jako M.) oraz K. M.. Na nieruchomości znajduje się budynek jednorodzinny w zabudowie bliźniaczej. Od wielu lat budynek jest użytkowany w ten sposób, że uczestnik z rodziną zajmuje parter nieruchomości, zaś wnioskodawczyni z rodziną piętro. Istnieje jedno wejście do budynku prowadzące do klatki schodowej z której schody prowadzą na piętro oraz do piwnicy. Pomieszczenia mieszkalne wnioskodawczyni oraz uczestnika na każdym z pięter posiadają odrębne wejścia z klatki schodowej. Piwnica użytkowana jest wspólnie, przy czym jest także podzielona do użytkowania. Współwłaściciele pozostają w bardzo głębokim konflikcie. Ich wzajemne kłótnie dotyczą praktycznie każdej sfery związanej z użytkowaniem nieruchomości. Wnioskodawczyni posiada inny dom. W wyodrębnionym lokalu miałaby zamieszkać wyłącznie jej córka z małym dzieckiem.

Wydanie postanowienia wstępnego Sąd Rejonowy oparł na treści art. 11 ust. 2 ustawy o własności lokali z dnia 24 czerwca 1994 r. Przepis ten stanowi, że jeżeli uczynienie zadość przesłance samodzielności lokali wymaga wykonania robót adaptacyjnych, sąd może w postanowieniu wstępnym, uznającym żądanie ustanowienia odrębnej własności lokali w zasadzie za usprawiedliwione, upoważnić zainteresowanego uczestnika postępowania do ich wykonania - tymczasowo na jego koszt. Prace zapewnić mają wydzielenie trwałymi ścianami w obrębie budynku dwóch zespołów izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służyć mogą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych. W ocenie Sądu dokonywanie tak znacznych prac budowlanych według wariantu II opinii biegłego naruszałoby uzasadniony interes wnioskodawczyni. Aby przejść do piwnicy musiałaby wychodzić na zewnętrz budynku. Nadto uciążliwe byłoby korzystanie, w porównaniu do sytuacji obecnej, przez nią i jej rodzinę (córkę i małe dziecko) ze schodów zewnętrznych prowadzących na pierwsze piętro. Zauważyć należy nadto, że wnioskodawczyni zmuszona byłaby do przeróbki jej fragmentu instalacji gazowej oraz centralnego ogrzewania, które przebiegają obecną klatką schodową. Prowadzone prace prowadziłyby także do bardzo znacznej ingerencji w elementy konstrukcyjne budynku. Zlikwidowanie obecnej klatki schodowej pozbawiłoby także uczestnika możliwości dostępu do strychu, co w przyszłości w przypadku chęci dostępu przez niego do ww. części wspólnej mogłoby spowodować konflikt. Poza zaistnieniem kosztów związanych z przebudową oraz ww. niedogodności dla wnioskodawczyni i jej rodziny, uczestnicy nie odnieśliby żadnej korzyści prócz powstania w każdym z mieszkań małego pokoiku o pow. 5,2m2. Zdaniem Sądu Rejonowego dokonanie ww. przebudowy w żaden sposób nie zniwelowałoby istniejącego konfliktu między współwłaścicielami. Konflikt ten jest irracjonalny i zupełnie niezrozumiały dla osób postronnych, nie można przyjąć że dotyczy on jedynie wspólnego korzystania z klatki schodowej. Prawdą jest, że współwłaściciele przestaliby się spotykać na klatce schodowej, jednak nadal będą zamieszkiwać na małej działce, gdzie możliwości wspólnego kontaktu nie sposób wyeliminować.

Apelację od tego orzeczenia złożył uczestnik postępowania, zaskarżając je w części dotyczącej ustanowienia odrębnej własności lokali według wariantu I opinii biegłego i zarzucając mu:

1.  naruszenie art. 211 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na braku oceny przy wyborze sposobu ustanowienia odrębnej własności lokali, społeczno – gospodarczego przeznaczenia rzeczy w kontekście stosunków między współwłaścicielami;

2.  naruszenie art. 623 k.p.c. polegające na braku uwzględnienia przy wyborze sposobu podziału wszelkich okoliczności oraz interesu społeczno – gospodarczego, a wyłącznie uwzględnienie tylko i wyłącznie interesu jednego współwłaściciela;

3.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. polegające na braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w zakresie relacji i stosunków między współwłaścicielami, możliwości zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych przez współwłaścicieli.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uznanie, że zasadny jest wniosek o ustanowienie odrębnej własności lokali według wariantu II opinii biegłego. Uczestnik zadeklarował, że sam poniesie koszt dobudowy schodów zewnętrznych do lokalu wnioskodawczyni.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest niezasadna.

Na wstępie rozważań należy stwierdzić, że Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu poczynione przez Sąd Rejonowy i w konsekwencji przyjmuje je za własne. Sąd Okręgowy podziela także dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę dowodów, a także, poczynione rozważania prawne, które Sąd Okręgowy akceptuje i uznaje za własne.

Dokonany przez Sąd Rejonowy wybór wariantu sposobu ustanowienia odrębnej własności lokali jest prawidłowy i należy go w pełni zaakceptować. Sąd I instancji w pełni i należycie uzasadnił swoje stanowisko w tym przedmiocie. Wbrew zarzutowi apelacji materiał dowodowy w zakresie relacji między współwłaścicielami nieruchomości został wszechstronnie rozważony. Niekwestionowanym jest, że relacje te są złe, między współwłaścicielami istnieje ostry konflikt od długiego czasu i z tego punktu widzenia najlepszym wyjściem z sytuacji byłoby przyznanie całej nieruchomości jednemu ze współwłaścicieli z zasądzeniem spłaty na rzecz drugiego. Jednak takie rozwiązanie nie jest możliwe z braku środków pieniężnych na dokonanie spłaty przez każdego ze współwłaścicieli. Zatem mimo zniesienia współwłasności poprzez ustanowienie odrębnej własności lokali pozostawać oni będą ze sobą w bezpośredniej bliskości i muszą ze sobą współdziałać w przyszłości w zakresie zarządu nieruchomością wspólną. Nie ma zatem możliwości takiego zniesienia współwłasności, aby wnioskodawczyni i uczestnik nie byli zmuszeni do kontaktów ze sobą, wynikających zarówno z kwestii faktycznych, czyli bliskiego sąsiedztwa jak i z kwestii prawnych, związanych z zarządem nieruchomością wspólną.

Oba warianty opinii biegłego różnią dwie kwestie: pierwsza to sposób wejścia do lokalu na piętrze budynku – według wariantu I jest to sposób dotychczasowy, poprzez istniejącą klatkę schodową, zaś według wariantu II poprzez dobudowanie schodów prowadzących na piętro na zewnątrz budynku, zaś druga kwestia to konieczne koszty adaptacji, które różnią się istotnie w zależności od wariantu.

Odnosząc się do oceny obu wariantów opinii stwierdzić należy, że zaletami wariantu I są: niewielka ingerencja w przebudowę budynku, stosunkowo niski koszt adaptacji – około 4700 zł, łatwość wykonania prac adaptacyjnych, większy komfort korzystania przez właściciela lokalu na piętrze z dojścia do tego lokalu przez klatkę schodową, drzwi do lokali mieszkalnych nie są drzwiami zewnętrznymi. Wadą – możliwość dodatkowego kontaktu współwłaścicieli na wspólnej klatce schodowej. Natomiast jedyną zaletą wariantu II jest osobne wejście z zewnątrz budynku do lokalu mieszkalnego, zaś wady to: znaczny rozmiar prac adaptacyjnych, wysoki koszt adaptacji – około 34.000 zł, znaczna niedogodność w postaci konieczności korzystania ze schodów zewnętrznych przy wejściu do budynku przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych (śnieg, oblodzenie), brak tzw. wiatrołapu przy wejściu do lokalu mieszkalnego.

Stwierdzić należy, że jedyna zaleta wariantu II nie rekompensuje w żaden sposób wskazanych powyżej wad tym bardziej, że wady te dotknęłyby przede wszystkim właściciela lokalu położonego na piętrze, a nie właściciela lokalu na parterze.

Różnica w kosztach adaptacji między I i II wariantem wynosi ponad 29.000 zł. Uczestnik postępowania zadeklarował chęć poniesienia kosztów wybudowania schodów. Koszt ten, zgodnie z wyliczeniem biegłego to około 7.000 zł, dodatkowo zatem współwłaściciele, oprócz koniecznej do poniesienia kwoty 4700 zł, wspólnej dla obu wariantów, musieliby wspólnie wyłożyć jeszcze kwotę ponad 22.000 zł. Okoliczność ta zatem przemawia także przeciwko zastosowaniu rozwiązania przewidzianego w wariancie II opinii biegłego.

Reasumując: jedyna korzyść wynikająca z przyjęcia wariantu II, w postaci nieistnienia wspólnej klatki schodowej nie rekompensuje wszystkich wad tego rozwiązania. Zauważyć należy, że wspólne klatki schodowe w realiach polskiego budownictwa są powszechnie stosowane i użytkowane, zaś zewnętrzne schody prowadzące na piętro budynku, odkryte, bez zadaszenia, nie są często spotykane z uwagi na panujący klimat.

Z uwagi na powyższe okoliczności Sąd Okręgowy oddalił apelację jako niezasadną na podstawie art. 385 k.p.c.