Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 lipca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił Z. S. prawa do wypłaty odsetek od zaległej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, przyznanej od dnia 1 czerwca 2011 roku. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że decyzję o przyznaniu renty z tytułu niezdolności do pracy wydano w dniu 6 listopada 2014 roku wykonując prawomocny wyrok Sądu Okręgowego z dnia 29 października 2013 roku, który wpłynął do tego organu w dniu 20 października 2014 roku, zaś za datę ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji przyjęto dzień 30 października 2014 roku – dzień złożenia przez wnioskodawcę dyspozycji odnośnie przekazania wyrównania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. (decyzja k 188 akt ZUS)

Z. S. odwołał się w dniu 16 lutego 2015 roku od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę i nakazanie organowi rentowemu naliczenie odsetek z tytułu zwłoki, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania wniosku o odsetki. W uzasadnieniu wskazał, że z winy lekarza orzecznika ZUS nie przyznano mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, podczas gdy Sąd Okręgowy jak i Sąd Apelacyjny w swych orzeczeniach stwierdziły żądanie przyznania tego świadczenia za zasadne. (odwołanie k 2)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 2 marca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych – II Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k 3-4)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 kwietnia 2011 roku Z. S. złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. (wniosek k 113 akt ZUS)

Lekarz Orzecznik ZUS w dniu 11 maja 2011 roku wydał orzeczenie stwierdzające, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. (orzeczenie k 119 akt ZUS)

Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 9 czerwca 2011 roku orzekła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. (orzeczenie k 122 akt ZUS)

Decyzją z dnia 15 czerwca 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych – II Oddział w Ł. odmówił wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wskazując, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 9 czerwca 2011 roku ubezpieczony nie został uznany za niezdolnego do pracy. (decyzja k 133 akt ZUS)

Wnioskodawca odwołał się od powyższej decyzji do Sądu Okręgowego w Łodzi. (niesporne)

W trakcie postępowania sądowego w sprawie określenia czy wnioskodawca jest zdolny do pracy wypowiadali się m.in. dwaj biegli sądowi lekarze chirurdzy naczyń, którzy swe opinie oparli na badaniu wnioskodawcy oraz dokumentacji zawartej w aktach rentowych. (opinie biegłych sądowych A. P. i M. G. k 14, k 87-88 akt VIII U 1204/11)

Wyrokiem z dnia 29 października 2013 roku, wydanym w sprawie VIII U 1204/11 Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 czerwca 2011 roku do 30 września 2014 roku, w uzasadnieniu wskazując na potwierdzoną opiniami biegłych lekarzy chirurgów naczyń częściową niezdolność do pracy wnioskodawcy. (wyrok wraz z uzasadnieniem k 113–129 akt akt sprawy VIII U 1204/11 załączonych do akt sprawy)

Wyrokiem z dnia 2 października 2014 roku, wydanym w sprawie III AUa 2632/13, Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił apelację organu rentowego od wyroku Sądu Okręgowego.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi roku wpłynął do organu rentowego w dniu 20 października 2014 roku. (potwierdzenie odbioru k 156 akt VIII U 1204/11 załączonych do akt sprawy)

Decyzją z dnia 6 listopada 2014 roku pozwany organ rentowy, wykonując prawomocny wyrok Sądu Okręgowego z dnia 29 października 2013 roku., przyznał Z. S. należność z tytułu renty za okres od 1 czerwca 2011 roku do 30 września 2014 roku. (decyzja k 182 akt ZUS)

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, niespornych między stronami.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Istotą niniejszej sprawy był zasadność żądania wypłaty odsetek za okres opóźnienia w wypłacie renty z tytułu niezdolności do pracy..

Zgodnie z brzmieniem art.85 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. nr 137 poz. 887 ze zm.), jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy jednak to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Przepis art. 85 stanowi o okolicznościach, za które organ nie ponosi odpowiedzialności, a więc okolicznościach od niego niezależnych. Niewystarczające jest więc wykazanie wyłącznie braku winy w odmowie wypłaty świadczenia, ale konieczne jest także stwierdzenie, że po stronie organu rentowego nie występowały żadne okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność.

Przepis art.118 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 roku, poz.1440 ze zm.) obliguje z kolei organ rentowy do wydania decyzji ustalającej prawo do świadczenia w terminie 30-dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności, niezbędnej do wydania tej decyzji. Termin ten jest zachowany, jeśli organ rentowy wyda decyzję w ciągu 30 dni od dnia wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, pod warunkiem wszakże, że organ nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Nietrafnie przyjmuje organ rentowy, że w sprawie niniejszej decydująca dla oceny czy pozwany opóźnił się z wydaniem decyzji, jest data wpływu prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi oddalającego apelację pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi, ustalającego wnioskodawcy prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W sprawie tej Sąd Okręgowy dopuścił m.in. dowód z opinii dwóch biegłych lekarzy chirurgów naczyń, którzy opierając się na badaniu bezpośrednim jak i na dokumentacji złożonej przed organem rentowym ustalili, że wnioskodawca jest osobą częściowo niezdolną do pracy. Badający skarżącego lekarz orzecznik ZUS i komisja lekarska ZUS dysponował więc tym samym materiałem dowodowym, który stanowił podstawę oceny stanu zdrowia w postępowaniu sądowym. Jego ocena okazała się jednak nietrafna.

W okresie między badaniem przez lekarzy orzekających w ZUS a badaniem przez biegłych sądowych chirurgów naczyń stan chorobowy wnioskodawcy nie uległ zmianie. Okoliczności te nie wynikają z opinii biegłych, którzy ocenili stan zdrowia skarżącego na datę złożenia wniosku o rentę. Gdyby zatem lekarz orzecznik lub komisja lekarska ZUS prawidłowo ocenili stan zdrowia skarżącego, pozwany wydałby trafną decyzję, ustalającą prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na dalszy okres.

Nietrafne orzeczenie bez wątpienia obciąża organ rentowy i oznacza, że ponosi on odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji.

Postępowanie w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy prowadzone jest z udziałem lekarzy orzeczników, co wynika wprost z treści art. 14 ust. 1 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Ich wadliwa ocena zdolności ubezpieczonego do pracy oznacza zatem odpowiedzialność organu rentowego z tytułu odsetek, jeżeli materiał dowodowy zgromadzony na etapie postępowania przed tym organem daje podstawę do dokonania prawidłowej oceny a co za tym idzie do wydania trafnej decyzji. W tej sytuacji nie można przyjąć, że 30-dniowy termin do wydania decyzji jest liczony od dnia wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 28 października 2015 r., wydany w sprawie III AUa 611/15, opubl. LEX nr 1842523)

W sprawie prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Łodzi o sygn. akt VIII U 1204/11 biegli sądowi dysponowali takim samym materiałem dowodowym jak lekarz orzecznik i komisja lekarska ZUS. Dokonali jednak odmiennej oceny stanu zdrowia wnioskodawcy, co stało się powodem zmiany zaskarżonej decyzji.

W tej sytuacji pozwany winien wypłacić wnioskodawcy odsetki za okres opóźnienia w przyznaniu świadczenia. Termin ten winien być liczony od dnia następującego po wydaniu przez organ decyzji w dniu 15 czerwca 2011 roku. Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę uznał, że w dacie tej został zgromadzony pełen materiał pozwalający na prawidłowe orzeczenie o niezdolności Z. S. do pracy.

Z tych też względów Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję orzekając jak w sentencji wyroku.