Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach Wydział II Cywilny Ośrodek (...) w R.

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Gawlik

Protokolant: Hanna Świątek

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2015 roku w Rybniku

sprawy z powództwa K. W., A. W.

przeciwko (...) S.A. w J.

o naprawienie szkody górniczej

1)  zobowiązuje pozwaną (...) Spółkę Akcyjną w J. do naprawienia szkody wyrządzonej ruchem zakładu górniczego pozwanej na nieruchomości położonej w C. przy ulicy (...) stanowiącej współwłasność powodów A. W. i K. W. , dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...) polegającej na uszkodzeniu budynku mieszkalnego, budynku gospodarczego, ogrodzenia i chodnika wokół budynku, przy czym przywrócenie do stanu poprzedniego polegać będzie:

a)  w zakresie budynku mieszkalnego - na przemurowaniu ściany w ganku na parterze budynku, wzmocnieniu przekucia za pomocą siatki PCV, wykuciu okien wraz z parapetami i ponownym ich osadzeniu, wyspoinowaniu od zewnątrz przemurowanej ściany, otynkowaniu fragmentów zewnętrznych ściany, pomalowaniu ich farbą emulsyjną, pomalowaniu ścian i sufitu wewnątrz ganku, wykonaniu obróbki blacharskiej pod gankiem na styku ze stropodachem, przekuciu co trzy warstwy cegieł w pozostałych pęknięciach ścian wewnętrznych, po wstawieniu nowych cegieł wyspoinowaniu ścian, spoinowaniu pod nowymi parapetami z blachy powlekanej, wymianie sufitów na piętrze budynku bez klatki schodowej na sufity na ruszcie metalowym, wykończeniu ich przez wykonanie gładzi gipsowej i malowanie emulsyjne, regulacji okien do pionu poprzez odkucie ościeżnic i ponownym ich osadzeniu do pionu wraz z otynkowaniem ościeży ściennych, wymianie opłytkowania ścian łazienki na parterze po uprzednim demontażu umywalki, grzejnika płytowego CO, wyłączników elektrycznych i gniazdek, przy czym płytki wymienione zostaną na nowe a elementy sanitarno-elektryczne ponownie zamontowane jako elementy z odzysku, odbiciu tynków w miejscach pęknięć, zawilgoceń w narożach, ścianach kominowych i nadprożach drzwiowych pasami szerokości 30 i 15 cm na parterze i piętrze domu, ponownym wykonaniu tynków odbitych oraz wzmocnieniu ich przez dodatkowe wzmocnienie siatką PCV oraz białkowaniu i malowaniu emulsyjnym, naprawę tynków poprzez przetarcie zarysowań we wszystkich pomieszczeniach parteru i piętra za wyjątkiem łazienek, wykończeniu podłóg i posadzek w postaci parkietu poprzez zabezpieczenie ich przed zniszczeniem za pomocą płyt pilśniowych, naprawienie pęknięć posadzki piwnicznej przy zejściu ze schodów, ponowne pomalowanie jeden raz farbą emulsyjną podłóg, wykonaniu prac porządkowych w postaci mycia podłóg posadzek oraz wywozu gruzu na wysypisko;

b)  w zakresie budynku gospodarczego na parterze poprzez wykonanie naprawy ściany przez przemurowanie od wewnątrz pomieszczenia kuchni wraz z wymianą tynku, wykonaniu naprawy tynku ze stropu na szynach poprzez odbicie, założenie siatki na szyny i otynkowaniu pasami wzdłuż stopek szyn, wymianie tynku ze ściany szczytowej pomieszczenia dwa i wymianie w nim posadzki betonowej, wykonaniu robót malarsko-porządkowych w całości parteru;

c)  w zakresie chodnika na podwórku – na wymianie spękanych płyt betonowych na nowe;

d)  w zakresie ogrodzenia frontowego – na przemurowaniu spękania murków z pustaków i pomalowaniu mlekiem cementowym całości ogrodzenia;

ustalając wartość prac naprawczych na kwotę 46.857,07 zł (czterdzieści sześć tysięcy osiemset pięćdziesiąt siedem 07/100 złotych);

2)  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3)  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodka (...) w R. kwotę 4.173,95 zł (cztery tysiące sto siedemdziesiąt trzy 95/100 złotych) tytułem kosztów sądowych;

4)  zasądza od pozwanej na rzecz powodów kwotę 7.217,00 zł (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt. II Cgg 26/13

UZASADNIENIE

Powodowie A. W. i K. W. wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od pozwanej (...) S.A. w J. kwoty 101.378,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1.08.2013 r. wraz z kosztami postępowania. W uzasadnieniu pozwu podali, że są właścicielami nieruchomości położonej w C. przy ul. (...), na którą oddziałuje ruch zakładu górniczego pozwanej, skutkiem czego powstało uszkodzenie budynku mieszkalnego i gospodarczego, ogrodzenia, osadnika bezodpływowego i chodnika wokół budynku podając ,na czym szkody te polegają. Stwierdzili, że pozwana uznała swoją odpowiedzialność za naprawę szkód powstałych w budynkach mieszkalnym i gospodarczym, natomiast co do pozostałych obiektów budowlanych pozostających na nieruchomości powodów ,nie wypowiedziała się. Powodowie nie zaakceptowali wysokości odszkodowania, jakie pozwana oferowała im za uszkodzone obiekty budowlane uznając, że jest ono zdecydowanie zaniżone wobec zakresu rzeczowego robót naprawczych i ich wartości. Wartość robót naprawczych w odniesieniu do budynku mieszkalnego wynosi – według wykonanej na zlecenie powodów wyceny 68.825,73 zł brutto, a w odniesieniu do budynku gospodarczego kwotę 7.120,88 zł brutto, przy czym proponowane przez pozwaną odszkodowania nie obejmują wartości naprawy osadnika ścieków (10.946,23 zł), naprawy ogrodzenia (6.995,31 zł) i naprawy chodnika wokół budynku (7.490,70 zł). Suma powyższych kwot stanowi wartość przedmiotu sporu. Powodowie przed złożeniem pozwu ostatecznie wezwali pozwaną do zapłaty odszkodowania w tejże kwocie, na co ta nie wyraziła zgody.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania. Przyznała, że pomiędzy stronami toczy się spór odnośnie zakresu rzeczowego szkód górniczych oraz wyceny robót zmierzających do ich usunięcia. Powołała się na prowadzone pomiędzy stronami postępowanie ugodowe według stanu nieruchomości sprzed 2 lat podnosząc, że powodowie nie przyjmowali propozycji ugody pozwanej i wzywali ją do zapłaty różnych kwot. Obie strony wniosły o zlecenie biegłemu oceny stanu faktycznego nieruchomości na dzień wniesienia pozwu z wyceną koniecznych robót naprawczych szkód wyrządzonych wskutek eksploatacji górniczej pozwanej na terenie, na którym znajduje się ich nieruchomość. Opinia biegłego sądowego spowodowała, że powodowie ostatecznie sprecyzowali pozew w ten sposób , że wnieśli o nakazanie pozwanej naprawienia szkody w ich budynku przez wykonanie robót naprawczych zgodnie z opinią biegłego, a nadto wykonanie izolacji poziomej w miejscach występowania zawilgoconych ścian parteru, wymianę zdeformowanej stolarki okiennej, przemurowania ścian w miejscach pęknięć i znaczących zarysowań na ścianach, demontaż i ponowny montaż grzejników CO, zerwanie i ułożenie tapet, mycie po robotach odnośnie wszystkich pomieszczeń budynku remontowanych, klawiszowanie przęseł ławy betonowej i cokołów, naprawę szamba trzykomorowego, chodnika wokół budynku oraz ogrodzenia posesji.

Pozwany po zapoznaniu się z opinią biegłego i sprecyzowanym ostatecznie jak wyżej stanowiskiem powodów zakwestionował ich żądania ,o ile wykraczają poza ustalenia opinii.

Ostatecznie na rozprawie w dniu 4.02.2015 r. powodowie cofnęli żądanie naprawy szkód w zakresie szamba.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Bezspornym jest, że powodowie są właścicielami nieruchomości położonej w C. przy ul. (...), która to nieruchomość położona jest na terenie oddziaływania ruchu zakładu górniczego pozwanej (...) S.A. w J. Oddział KWK (...) w O..

Bezspornym też jest, że wskutek ruchu zakładu pozwanej powodowie ponieśli szkodę polegającą na uszkodzeniu budynków: mieszkalnego i gospodarczego, a spornym pozostaje, czy uszkodzenia ogrodzenia i chodnika wokół budynku powstały wskutek ruchu zakładu pozwanego. Ostatecznie powodowie wycofali swoje żądanie naprawy przez pozwaną osadnika bezodpływowego.

Bezspornym również jest, że strony wyczerpały postępowanie ugodowe w niniejszej sprawie, zainicjowane pismem powodów z dnia 17.10.2011 r. Jakkolwiek wskutek tego wniosku , pozwany przeprowadził oględziny nieruchomości powodów, w czasie wizji stwierdził uszkodzenia budynku mieszkalnego i gospodarczego, a nawet ujął ich remont w planie remontów na rok 2012 , to przedłożona powodom do podpisu ugoda nie została przez nich przyjęta i zaakceptowana. Wolą powodów było przeprowadzenie we własnym zakresie prac remontowych, co do czego obie strony były zresztą zgodne, ale za kwotę odszkodowania zdecydowanie wyższą, niż proponowana przez pozwaną w ugodzie. Wskutek braku porozumienia stron, powodowie zlecili wydanie prywatnej opinii inżynierowi M. R., a ten wyliczył ogólną wartość kosztorysową robót naprawczych związanych z usunięciem szkód spowodowanych przez pracę zakładu pozwanej na kwotę 101.378,85 zł (k. 26). Ta kwota stanowiła wartość przedmiotu sporu podaną w pozwie.

Celem ustalenia rzeczywistego aktualnego zakresu prac naprawczych koniecznych do usunięcia szkód górniczych na nieruchomości powodów, jak również ustalenia wartości odtworzeniowej nieruchomości ,Sąd zlecił wydanie opinii biegłemu sądowemu w zakresie budownictwa z uwzględnieniem zabezpieczenia budynków wpływ eksploatacji górniczej inż. Z. S..

Opinia budowlana biegłego z 27.05.2014 r. (k.104 i n.), której ustalenia i wnioski Sąd uznał za swoje, wskazuje że wartość prac naprawczych budynku mieszkalnego wyniesie 36.588,76 zł wraz z 8% VAT, a wartość prac naprawczych budynku gospodarczego wraz z ogrodzeniem z 23% VAT – kwotę 8.608,82 zł.

Wartość odtworzeniowa dla budynku mieszkalnego wyliczona została przez biegłego na kwotę 395.609,96 zł , a po uwzględnieniu zużycia (55 lat) i należnego VAT 8 % na kwotę 219.867,36 zł (k. 111).

Z powyższego, ewidentnie wynika, że wartość odtworzeniowa budynku mieszkalnego jest zdecydowanie wyższa , niż wartość prac naprawczych obu budynków i ogrodzenia.

Po zapoznaniu się z treścią opinii, pozwana w dalszym ciągu kwestionowała, aby uszkodzenia chodnika i frontowego ogrodzenia miały związek z działalnością pozwanej, a jako przyczynę szkód tych obiektów, podała ich naturalne zużycie, niewłaściwą technologię wykonania, złą jakość użytych materiałów, podnosząc przy tym, że wartość odtworzeniowa zabudowań na tyle przekracza wartość prac naprawczych, że powodom nie przysługuje roszczenie o odszkodowanie (pismo z 18.06.2014 r.).

Jakkolwiek powodowie zgodzili się w tej ostatniej kwestii ze stanowiskiem pozwanego, co skutkowało ostatecznym sprecyzowaniem żądania w ten sposób, że wnieśli o naprawę szkody spowodowanej przez pozwaną w ramach robót naprawczych w ich budynkach mieszkalnym i gospodarczym oraz ogrodzenia i chodnika wokół budynku, to podnieśli, że biegły pominął pewne szkody, czemu ten nie zaprzeczył, a to skutkowało zleceniem wydania przez biegłego opinii uzupełniającej.

Opinią budowlaną z dnia 16.10.2014 r. (k. 195) biegły potwierdził, że pęknięcia chodników są typowymi pęknięciami na terenach górniczych, podobnie jak uszkodzenia ogrodzenia frontowego wokół posesji powodów, natomiast szambo bezodpływowe nie zostało uszkodzone wskutek ruchu pozwanego, lecz wskutek jego technologicznego zużycia z uwagi na wiek i agresywne środowisko.

Biegły zatem ujął do naprawy uszkodzenia z tytułu szkód górniczych wyszczególnione w sporządzonej przez siebie pierwotnie opinii, z poszerzeniem o dodatkowe prace i o naprawę ogrodzenia oraz chodnika.

Zsyntetyzował zakresowo prace niezbędne do wykonania dla usunięcia szkód górniczych i ujął je w piśmie z dnia 16.02.2015 r.

Podał ostatecznie, że wartość prac naprawczych przy budynku mieszkalnym podanych w punkcie A złożonej opinii, według opracowanego przez niego kosztorysu, wynosi 36.988,76 zł brutto, prac podanych w punkcie B opinii 8.608,82 zł brutto, w punkcie C 974,56 zł brutto a ogrodzenia 284,93 zł brutto.

Powyższe ustalenia biegłego Sąd w całości przyjął za swoje.

Jakkolwiek strony pozostały przy swoich stanowiskach, to nie wniosły o uzupełnienie materiału dowodowego, w tym opinii biegłego.

Wyrokiem z dnia 27.02.2015 r. Sąd , wobec przyjęcia dokonanych przez biegłego ustaleń , zobowiązał pozwaną (...) Spółkę Akcyjną w J. do naprawienia szkody wyrządzonej ruchem jej zakładu górniczego na nieruchomości położonej w C. przy ulicy (...), stanowiącej współwłasność powodów A. W. i K. W. , dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...) , polegającej na uszkodzeniu budynku mieszkalnego, budynku gospodarczego, ogrodzenia i chodnika wokół budynku, przy czym przywrócenie do stanu poprzedniego polegać będzie:

-w zakresie budynku mieszkalnego :na przemurowaniu ściany w ganku na parterze budynku, wzmocnieniu przekucia za pomocą siatki PCV, wykuciu okien wraz z parapetami i ponownym ich osadzeniu, wyspoinowaniu od zewnątrz przemurowanej ściany, otynkowaniu fragmentów zewnętrznych ściany, pomalowaniu ich farbą emulsyjną, pomalowaniu ścian i sufitu wewnątrz ganku, wykonaniu obróbki blacharskiej pod gankiem na styku ze stropodachem, przekuciu co trzy warstwy cegieł w pozostałych pęknięciach ścian wewnętrznych, po wstawieniu nowych cegieł wyspoinowaniu ścian, spoinowaniu pod nowymi parapetami z blachy powlekanej, wymianie sufitów na piętrze budynku bez klatki schodowej na sufity na ruszcie metalowym, wykończeniu ich przez wykonanie gładzi gipsowej i malowanie emulsyjne, regulacji okien do pionu poprzez odkucie ościeżnic i ponownym ich osadzeniu do pionu wraz z otynkowaniem ościeży ściennych, wymianie opłytkowania ścian łazienki na parterze po uprzednim demontażu umywalki, grzejnika płytowego CO, wyłączników elektrycznych i gniazdek, przy czym płytki wymienione zostaną na nowe a elementy sanitarno-elektryczne ponownie zamontowane jako elementy z odzysku, odbiciu tynków w miejscach pęknięć, zawilgoceń w narożach, ścianach kominowych i nadprożach drzwiowych pasami szerokości 30 i 15 cm na parterze i piętrze domu, ponownym wykonaniu tynków odbitych oraz wzmocnieniu ich przez dodatkowe wzmocnienie siatką PCV oraz białkowaniu i malowaniu emulsyjnym, naprawę tynków poprzez przetarcie zarysowań we wszystkich pomieszczeniach parteru i piętra za wyjątkiem łazienek, wykończeniu podłóg i posadzek w postaci parkietu poprzez zabezpieczenie ich przed zniszczeniem za pomocą płyt pilśniowych, naprawienie pęknięć posadzki piwnicznej przy zejściu ze schodów, ponowne pomalowanie jeden raz farbą emulsyjną podłóg, wykonaniu prac porządkowych w postaci mycia podłóg posadzek oraz wywozu gruzu na wysypisko;

-w zakresie budynku gospodarczego na parterze: poprzez wykonanie naprawy ściany przez przemurowanie od wewnątrz pomieszczenia kuchni wraz z wymianą tynku, wykonaniu naprawy tynku ze stropu na szynach poprzez odbicie, założenie siatki na szyny i otynkowaniu pasami wzdłuż stopek szyn, wymianie tynku ze ściany szczytowej pomieszczenia dwa i wymianie w nim posadzki betonowej, wykonaniu robót malarsko-porządkowych w całości parteru;

-w zakresie chodnika na podwórku : na wymianie spękanych płyt betonowych na nowe;

- w zakresie ogrodzenia frontowego : na przemurowaniu spękania murków z pustaków i pomalowaniu mlekiem cementowym całości ogrodzenia

ustalając wartość prac naprawczych na kwotę 46.857,07 zł (czterdzieści sześć tysięcy osiemset pięćdziesiąt siedem 07/100 złotych.

Oddalił Sąd powództwo w pozostałym zakresie, a to dotyczyło wymiany stolarki okiennej na nową i naprawy szamba, z uwagi na stanowisko biegłego w tej kwestii. (Jakkolwiek pozwani cofnęli żądanie naprawy szamba, to pozwany formalnie, nie wyraził zgody na cofniecie pozwu w tej części żądania.)

Nakazał Sąd pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodka (...) w R. kwotę 4.173,95 zł (cztery tysiące sto siedemdziesiąt trzy 95/100 złotych) tytułem kosztów sądowych, co stanowi sumę opłaty od pozwu , od uiszczenia której powodowie byli zwolnieni oraz kosztów opinii biegłego.

Zasądził od pozwanej na rzecz powodów kwotę 7.217,00 zł (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, jednakże wobec oczywistej omyłki w orzekaniu w tym zakresie zmienił ją postanowieniem z dnia 27 lutego 2015 r. na kwotę 2.417 zł. Konsekwencją zmiany żądania powodów, dokonanej już po sporządzeniu opinii biegłego jest przyjęcie, że domagają się oni naprawienia szkody górniczej poprzez przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego, co Sąd przywołał w ustnym uzasadnieniu.

Opinia, w oparciu o którą powodowie dokonali ostatecznego sprecyzowania żądania pozwu, opiewała na wartość prac naprawczych w wysokości 46.857,07 zł, zatem taką wartość przedmiotu sprawy Sąd przyjął. Powyższe determinuje wysokość należnej opłaty od pozwu, jak i przyjęcie stawki minimalnej wynagrodzenia pełnomocnika powodów w wysokości 2.400 zł stosownie do § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielanej z urzędu.

Rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 4 wyroku Sąd uznał za oczywistą omyłkę, co do wysokości przyjętej stawki wynagrodzenia pełnomocnika powodów albowiem pozostaje ona bez żadnego związku z ustaleniami i okolicznościami sprawy, co Sąd sprostował po myśli art. 350 § 1 i 2 k.p.c.

Sąd zważył co następuje:

Przede wszystkim, ustosunkowując się do zarzutów pozwanego (pismo z dnia 16.07.2014 r. ,k. 220), według którego powodowie zmieniając roszczenie z żądania zapłaty na żądanie wykonania prac naprawczych wystąpili z nowym roszczeniem w miejsce poprzedniego, a więc, że nie ma tu zastosowania procedura opisana w art. 193 k.p.c., ale w art. 203 k.p.c. , zatem, zdaniem pozwanego, powodowie winni oświadczyć czy cofają pierwotny pozew i wnoszą o zasądzenie nowego roszczenia, a Sąd winien podjąć decyzje procesowe odpowiednie do oświadczenia powodów , Sąd w oparciu o obowiązujące przepisy i wobec przyjętej praktyki orzeczniczej stwierdza, że w sprawach o naprawienie szkody górniczej wybór właściwego sposobu naprawienia jej następuje z reguły, dopiero po przeprowadzeniu przez sąd postępowania dowodowego, w szczególności po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego , bądź po zapoznaniu się stron z nią (analogicznie : SN w wyroku z dnia 13 września 2012 r., V CSK 379/11, LEX nr 1223734, postanowieniu z dnia 27 marca 2013 r., V CZ 100/12, LEX nr 1341710 oraz SA w K. w wyroku z dnia 9 lipca 2013 r., V ACa 229/13, LEX nr 1350361).

Przyjmuje się w tego rodzaju przypadkach, że skutkiem takiej zmiany jest wejście roszczenia objętego nowym powództwem w miejsce pierwotnego (jego przekształcenie), do czego nie jest potrzebne zrzeczenie się roszczenia ani zgoda pozwanego, ani też sądu. Wówczas, nowe roszczenie wchodzi na miejsce dawnego i sąd (tak, jak przy żądaniu ewentualnym) orzeka tylko o nowym żądaniu i nie wydaje żadnego orzeczenia co do pierwotnego roszczenia (por. uchwałę SN z dnia 7 kwietnia 1992 r., III CZP 29/92, OSNCP 1992 nr 11, poz. 192 oraz z dnia 5 maja 2009 r., I PZP 1/09, OSNP 2009/23-24/304).

Tego rodzaju pogląd należy odnieść do sytuacji rozpatrywanej w niniejszej sprawie, a to ze względu na specyficzne cechy roszczeń dochodzonych tak na podstawie przepisów dotyczących naprawy szkód górniczych na podstawie art. 94 ust. 1 i art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. – prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96 ze zm.), jak i na podstawie przepisów aktualnie obowiązujących, gdy poszkodowany dochodzi pierwotnie zapłaty odszkodowania, a po zapoznaniu się opinią biegłego, wobec treści stosowanych w niniejszym postępowaniu przepisów - restytucji naturalnej , gdyż ta okazała się nie tylko możliwa, ale i wielokrotnie tańsza. Modyfikacja roszczenia o naprawę szkody górniczej lub odszkodowanie , nie wymaga zatem zrzeczenia się roszczenia pierwotnego lub zgody pozwanego, nie podlega też kontroli sądu (art. 203 § 4 k.p.c.), który nie musi w zakresie pierwotnego żądania wydać postanowienia o umorzeniu postępowania. Prowadzi to do wniosku, że ze szczególnego charakteru roszczeń przysługujących powodom w razie wyrządzenia szkody górniczej (przywrócenie do stanu poprzedniego oraz odszkodowanie) wynika bezprzedmiotowość (zbędność) stosowania art. 203 § 1 i 4 k.p.c. do zmiany powództwa polegającej na wystąpieniu z nowym roszczeniem zamiast lub obok pierwotnie zgłoszonego. Taka zmiana powództwa jest więc skuteczna, choćby po rozpoczęciu rozprawy następowała bez zrzeczenia się pierwotnego roszczenia i bez zgody pozwanego i oznacza nie tylko zmianę przedmiotu sporu, ale także jego wartości, a w konsekwencji wpływa również na rodzaj (a przez to wysokość) opłat oraz na rozliczenie kosztów procesu, o czym Sąd wspomniał w ustaleniach in fine.

Zważywszy na zróżnicowany charakter szkód wyrządzanych ruchem zakładów górniczych, a nade wszystko ich specyfikę, czego przykładem jest stan faktyczny rozpoznawanej sprawy, określenie przez powoda wysokości należnego mu odszkodowania stanowi zatem żądanie jego zapłaty, dezaktualizujące się w przypadku, gdy w wyniku postępowania okaże się, że naprawienie szkody będzie polegało na przywróceniu do stanu poprzedniego.

Powództwo w ostatecznie zmienionej formie , w przeważającej części zasługiwało na uwzględnienie.

Dochodzone przez powodów żądania wynikały z faktu wystąpienia co najmniej w 2011 roku szkody na ich nieruchomości spowodowanej ruchem zakładu górniczego pozwanej, a ponieważ ruch ten prowadzony był zgodnie z ustawą prawo geologiczne i górnicze, to do naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody zastosowanie miały przepisy tej ustawy. Z racji czasokresu powstania szkody , chodzi zatem o ustawę prawo górnicze i geologiczne z dnia 4 lutego 1994 r. (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 228, poz.1947 z późn. zm.), ponieważ zgodnie z art.222 aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. prawo geologiczne i górnicze (Dz.U.2011.163.981), do spraw o naprawienie szkód wywołanych ruchem zakładu górniczego, w których zdarzenie wywołujące szkodę, jak i jej powstanie, miały miejsce przed dniem 1 stycznia 2012 r. – tak jak miało to miejsce w rozpoznawanej sprawie - stosuje się przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. prawo górnicze i geologiczne (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 75/13).

Stosownie do art.91 ust.1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. prawo geologiczne i górnicze, właściciel nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, jeżeli ruch ten odbywa się zgodnie z zasadami określonymi w ustawie. Może natomiast żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody, zgodnie z przepisami tej ustawy.

W myśl art.97 ustawy, w sprawach o naprawienie szkód górniczych orzekają sądy powszechne (ust.1), jednakże sądowe dochodzenie roszczeń jest możliwe dopiero po wyczerpaniu postępowania ugodowego. Warunek wyczerpania postępowania ugodowego jest spełniony, jeżeli przedsiębiorca odmówił zawarcia ugody albo od zgłoszenia przedsiębiorcy żądania przez poszkodowanego upłynęło 30 dni (ust.2).

Warunek wyczerpania postępowania ugodowego w zakresie zgłoszonych żądań został w rozpatrywanej sprawie spełniony, ponieważ powodowie przed wniesieniem pozwu występowali do pozwanej o ugodowe załatwienie sporu, jednakże w wyżej wskazanym terminie nie doszło do zawarcia ugody, która załatwiałaby kwestię naprawienia występującej na nieruchomości powodów szkody pochodzenia górniczego.

Poprzez odesłanie wynikające z art.92 ustawy prawo geologiczne i górnicze, zgodnie z którym do naprawiania szkód, o których mowa w art.91 ust. 1 i 2, stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o ile ustawa nie stanowi inaczej, do przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej regulowanej tą ustawą, konieczne było ustalenie, że na nieruchomości powodów powstała szkoda oraz, że istnieje adekwatny związek przyczynowy (art.361 k.c.) pomiędzy powstałą szkodą a działalnością górniczą pozwanej.

Zgodnie z art.94 ustawy, naprawienie szkody powinno nastąpić przez przywrócenie stanu poprzedniego (ust.1).

Stosownie do art.95 tej ustawy, jeżeli nie jest możliwe przywrócenie stanu poprzedniego lub koszty tego przywrócenia rażąco przekraczałyby wielkość poniesionej szkody, naprawienie szkody następuje przez zapłatę odszkodowania (ust.1). Zatem, przede wszystkim ,należało rozważyć możliwość przywrócenia nieruchomości powodów do stanu poprzedniego, czemu oni sami dali wyraz zmieniając żądanie pozwu.

Fakt oddziaływania w przeszłości, obecnie oraz planowanej działalności górniczej pozwanej na nieruchomość należącą do powodów został w sprawie udowodniony, ale też niezaprzeczony przez pozwaną, podobnie jak fakt wywoływania szkód na tej nieruchomości, w tym poprzez uszkodzenia budynku mieszkalnego, gospodarczego, ogrodzenia ,chodnika . W sprawie zostały zatem wykazane wyżej wskazane przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej, tj. istnienie szkody oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy tą szkodą a działalnością górniczą pozwanej. Pozwana w istocie nie kwestionowała opisywanego przez stronę powodową oddziaływania na nieruchomość powodów i wywołania wskazywanych szkód, za wyjątkiem uszkodzeń ogrodzenia, chodnika i osadnika bezodpływowego.

Reasumując, stwierdzić należy, że istnieje możliwość przywrócenia nieruchomości powodów do stanu poprzedniego i to po kosztach niewspółmiernie niższych do ich wartości odtworzeniowej. Prace remontowo – naprawcze winny odbyć się zgodnie z ich zakresem rzeczowym wyszczególnionym przez Sąd w wyroku w oparciu o kosztorys zawarty w opinii biegłego, która stanowić będzie integralną część rozstrzygnięcia .

Jakkolwiek pozwana nie uznała żądania powodów co do odpowiedzialności za naprawę również ogrodzenia i chodnika przydomowego, to zważył Sąd ,że zgodnie z opinią biegłego, której ustalenia i wnioski Sąd przyjął za swoje, istnieje oczywisty związek przyczynowy pomiędzy szkodami w tym zakresie, a ruchem zakładu górniczego pozwanej. Polemika pozwanej z opinią biegłego w tej części nie może odnieść skutku. Podobnie zresztą, polemika powodów z opinią w zakresie możliwości ponownego zamontowania stolarki okiennej (stanowisko biegłego) bez potrzeby wymiany jej na nową (stanowisko powodów). Sąd stwierdza , że opinia biegłego podlega ocenie na podstawie właściwych dla jej przymiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki , wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków ( por. wyrok s. apel. w Szczecinie z dnia 03.10.2010 r., III AUa 263/13, LEX nr 1386245 ). Nie jest rolą sądu ocena opinii biegłego pod kątem jej zgodności ze zgromadzoną w toku procesu dokumentacją, ocena sądu nie może wkraczać w sferę wiedzy specjalistycznej, podobnie jak opinia nie może wkraczać w sferę wiedzy i kompetencji sądu. Aby ocena taka w ogóle była możliwa , przyjmuje się, że integralnymi elementami treści każdej prawidłowo sporządzonej opinii winny być : sprawozdanie z dokonanych czynności i spostrzeżeń, odpowiedzi na postawione pytania udzielone w sposób kategoryczny i jego wnioski oraz uzasadnienie pozwalające na sprawdzenie przez sąd logicznego toku rozumowania. Opinia powinna być także wyczerpująca , a zatem odnosić się do wszystkich kwestii zawartych w tezie dowodowej postanowienia sądu , zawierać uzasadnienie sformułowane w sposób przystępny i zrozumiały także dla osób nie posiadających wiadomości specjalnych ( wyrok s. apel. w Gdańsku z 28.05.2013, III A Ua (...) LEX nr 1322431).Taka też jest opinia biegłego, krytyka której przez pełnomocnika pozwanej jest bezpodstawna. Opinia biegłego jest spójna, logiczna , w sposób całościowy odnosi się do postawionej przez Sąd tezy dowodowej. U podstaw krytyki opinii biegłego winny leżeć racjonalne i obiektywne argumenty ( wyrok SN z dnia 16.09.2009 r., sygn. I UK 109/2009 ), czego nie prezentuje polemika pozwanej z opinią. Należy też ustalając jak wyżej, podnieść, że ostatecznie żadna ze stron nie zgłosiła dalszych wniosków dowodowych w przedmiocie uzupełnienia dotychczasowych opinii biegłego, czy też o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego.

O kosztach Sąd orzekł po myśli art. 100 k.p.c . obciążając pozwaną całością kosztów postępowania ,stosownie do wysokości wartości przedmiotu sporu ustalonego jak wyżej, wobec okoliczności, że powodowie ulegli co do nieznacznej części swojego żądania.